DOI Artikel:
Walczak, Marek: Przyczynek do badań nad wieżą ratuszową w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0055
parafii i obsługiwane przez kapłanów obsługujących
na codzień fary. Dość częsty był też patronat rady nad
kilkoma ołtarzami, usytuowanymi w różnych świą-
tyniach, tak jak w Hildesheim czy Lubece. Tak więc
istnienie ołtarza radzieckiego w farze nie podważa
hipotezy o istnieniu kaplicy radzieckiej w ratuszu154.
Nie można też wykluczyć, że pomieszczenie na pię-
trze wieży ratuszowej nigdy nie spełniało zamierzo-
nych funkcji. Taki właśnie los spotkał nieukończoną
komnatę na drugiej kondygnacji wieży Zegarowej
przy katedrze krakowskiej, której usytuowanie nad
kapitularzem i obok kaplicy Św. Mikołaja z galerią
do pokazywania relikwii, a także bogata dekoracja
architektoniczna, nie znajdują odpowiedników w
sztuce polskiej155.
Zespół znaków kamieniarskich
W POMIESZCZENIU NA PARTERZE
Na kamiennych ciosach wschodniej ściany dolne-
go pomieszczenia wieży zachował się zespół rytów,
odkryty i opublikowany przez Wiktora Zina przy
okazji sprawozdania z prac konserwatorskich w r.
1965 (ił. 47). Publikacji tej towarzyszyła dwuzda-
niowa notka informująca, że: „w trakcie rozbiórki
podmurowań sali parteru odsłonięto we wschodniej
arkadzie zestaw znaków kamieniarskich oraz datę
1444. Dotyczy ona zapewne wykończenia XV-wiecz-
nej fazy budowli”156. Rysunek Zina jest artystyczną
wizją, a nie przerysem, ani tym bardziej szczegółową
dokumentacją znaleziska. Autor opuścił przynaj-
mniej jeden znak, jeden zaś dodał, choć nie można
wykluczyć, że został on zatarty w ciągu następnych
lat (ił. 48). Z całą pewnością natomiast nie odnotował
kilku płytkich, słabo czytelnych znaków i licznych
rytów o charakterze abstrakcyjnym (głównie prosto-
padłe i krzyżujące się linie w różnych układach). Jak
wiemy, odrysował on datę 1444, ale pominął drugą,
wyrytą nieco niżej - 1472. Co najgorsze, pozmieniał
kształty samych znaków i tarcz, poprawił niewyraźne
ryty oraz „uładził” całą kompozycję. Pomimo tak
rażącej dezynwoltury, kolejni badacze opierali się na
publikacji Zina, nie konfrontując rysunku z rytami
zachowanymi in situ. Tylko tak można wytłumaczyć
nieobecność daty 1472 w stanie badań157.
154 Heckert, op.cit., s. 150—155.
155 Przed laty domyślałem się w niej skarbca na relikwie;
po upływie lat mogę podtrzymać tę opinię; por. Walczak,
Przemiany architektoniczne katedry krakowskiej..., s. 15—14, 27.
156 Zin, op.cit., s. 123, fig. 1.
15 Odnotowała ją tylko Gabryś, op.cit., s. 34, przyp. 95.
47. Kraków, wieża ratuszowa, zespół znaków kamieniarskich
w pomieszczeniu na parterze, rys. W Zin (1965)
48. Kraków, wieża ratuszowa, zespół znaków kamieniarskich
w pomieszczeniu na parterze, rys. R. Poniedziałek (2002)
49
na codzień fary. Dość częsty był też patronat rady nad
kilkoma ołtarzami, usytuowanymi w różnych świą-
tyniach, tak jak w Hildesheim czy Lubece. Tak więc
istnienie ołtarza radzieckiego w farze nie podważa
hipotezy o istnieniu kaplicy radzieckiej w ratuszu154.
Nie można też wykluczyć, że pomieszczenie na pię-
trze wieży ratuszowej nigdy nie spełniało zamierzo-
nych funkcji. Taki właśnie los spotkał nieukończoną
komnatę na drugiej kondygnacji wieży Zegarowej
przy katedrze krakowskiej, której usytuowanie nad
kapitularzem i obok kaplicy Św. Mikołaja z galerią
do pokazywania relikwii, a także bogata dekoracja
architektoniczna, nie znajdują odpowiedników w
sztuce polskiej155.
Zespół znaków kamieniarskich
W POMIESZCZENIU NA PARTERZE
Na kamiennych ciosach wschodniej ściany dolne-
go pomieszczenia wieży zachował się zespół rytów,
odkryty i opublikowany przez Wiktora Zina przy
okazji sprawozdania z prac konserwatorskich w r.
1965 (ił. 47). Publikacji tej towarzyszyła dwuzda-
niowa notka informująca, że: „w trakcie rozbiórki
podmurowań sali parteru odsłonięto we wschodniej
arkadzie zestaw znaków kamieniarskich oraz datę
1444. Dotyczy ona zapewne wykończenia XV-wiecz-
nej fazy budowli”156. Rysunek Zina jest artystyczną
wizją, a nie przerysem, ani tym bardziej szczegółową
dokumentacją znaleziska. Autor opuścił przynaj-
mniej jeden znak, jeden zaś dodał, choć nie można
wykluczyć, że został on zatarty w ciągu następnych
lat (ił. 48). Z całą pewnością natomiast nie odnotował
kilku płytkich, słabo czytelnych znaków i licznych
rytów o charakterze abstrakcyjnym (głównie prosto-
padłe i krzyżujące się linie w różnych układach). Jak
wiemy, odrysował on datę 1444, ale pominął drugą,
wyrytą nieco niżej - 1472. Co najgorsze, pozmieniał
kształty samych znaków i tarcz, poprawił niewyraźne
ryty oraz „uładził” całą kompozycję. Pomimo tak
rażącej dezynwoltury, kolejni badacze opierali się na
publikacji Zina, nie konfrontując rysunku z rytami
zachowanymi in situ. Tylko tak można wytłumaczyć
nieobecność daty 1472 w stanie badań157.
154 Heckert, op.cit., s. 150—155.
155 Przed laty domyślałem się w niej skarbca na relikwie;
po upływie lat mogę podtrzymać tę opinię; por. Walczak,
Przemiany architektoniczne katedry krakowskiej..., s. 15—14, 27.
156 Zin, op.cit., s. 123, fig. 1.
15 Odnotowała ją tylko Gabryś, op.cit., s. 34, przyp. 95.
47. Kraków, wieża ratuszowa, zespół znaków kamieniarskich
w pomieszczeniu na parterze, rys. W Zin (1965)
48. Kraków, wieża ratuszowa, zespół znaków kamieniarskich
w pomieszczeniu na parterze, rys. R. Poniedziałek (2002)
49