DOI article:
Gadomski, Jerzy: Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1450-1540: Addenda
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.20623#0069
11. Św. Anna Samotrzeć. Lwów, kościół pofranciszkański
(fot. P. Pencakowski, 1991)
niepublikowany, niedawno poddany konserwacji
obraz półpostaciowo ujętej Matki Boskiej z Dzieciąt-
kiem, przechowywany w klasztorze Bernardynów
w Tarnowie (il. 13)39. Maniera Mistrza ujawniła się
najwyraźniej'w charakterystyce głowy Chrystusa
— Jego pełnej twarzy z silnie wyodrębnionymi dol-
nymi powiekami, mięsistym nosem i wydatnymi
ustami40. Do repertuaru stosowanych w tej pracowni
form należą także układ palców, w których Maria
trzyma kwiat41, ornament zdobiący obszycie Jej
płaszcza42, typ reliefowej dekoracji zdobiącej tło, spo-
sób zarysowania nimbów kilkoma wgłębnymi krę-
gami, modelunek fałdów płaszcza; motywem rzadko
spotykanym, lecz stosowanym w dziełach Mistrza
12. Noli me tangere. Opawa, Śląskie Muzeum Ziemskie
(według L’artgothiąue tardif..)
Tryptyku z Szyku jest kosmyk włosów zwieszający się
przed uchem Matki Boskiej43. Do szczegółów ikono-
graficznych nieczęsto pojawiających się w pierwszej
połowie wieku XVI należy królewskie jabłko, na
którym Chrystus wspiera lewą dłoń, a także postać
anioła, pierwotnie trzymającego koronę na głowie
lub nad głową Marii (dwaj aniołowie koronują Ją
186, 322—338. Jak ostatnio wykazali Piotr i Tadeusz Łopat-
kiewiczowie (na podstawie zapisów Józefa Łepkowskiego z r.
1850 i Stanisława Tomkowicza z 1891), retabulum z Szyku,
od którego przyjęto zastępcze imię jego twórcy: „Mistrz z
Szyku” (Kornecki, op.cit., s. 71—72), „Mistrz Tryptyku z
Szyku” (Gadomski, Gotyckie malarstwo... 1500—1540, s. 94
i nn..) — było pierwotnie poliptykiem: Stanisława Tomkowicza
Inwentarz zabytków powiatu limanowskiego. Z rękopisów Autora
wydali i własnymi komentarzami opatrzyli Piotr i Tadeusz Łopat-
kiewiczowie, Kraków 2008, s. 118—121, zwłaszcza przyp. 616.
Wobec tego ustalenia — typ nastawy z Szyku, stanowiącej opus
maximum wśród znanych dzieł anonima, skłania do określania
malarza jako „Mistrza Połiptyku z Szyku”.
39 Ukończoną w r. 2004 konserwację przeprowadził art.
kons. Tadeusz Stopka w Krakowie. Po usunięciu przemało-
wań i wzorowym wykonaniu zabiegów technicznych, przy
rekonstrukcji ubytków warstwy malarskiej popełniono błąd:
„ścięta” dziś od góry głowa Marii przykryta była płaszczem
lub raczej ozdobiona koroną.
40 Podobne cechy znajdujemy np. u Dzieciątka na obra-
zach w Szyku i w kościele ŚŚ. Jana Ewangelisty i Jana Chrzci-
ciela w Krakowie oraz u archanioła Gabriela na tryptyku w
Tarczku: Gadomski, Gotyckie malarstwo... 1500—1540, il.
155, 177, 184.
41 Tamże, il. 184.
42 Tamże, il. 162, 173-
43 Tamże, il. 150, 159, 163, 326.
63
(fot. P. Pencakowski, 1991)
niepublikowany, niedawno poddany konserwacji
obraz półpostaciowo ujętej Matki Boskiej z Dzieciąt-
kiem, przechowywany w klasztorze Bernardynów
w Tarnowie (il. 13)39. Maniera Mistrza ujawniła się
najwyraźniej'w charakterystyce głowy Chrystusa
— Jego pełnej twarzy z silnie wyodrębnionymi dol-
nymi powiekami, mięsistym nosem i wydatnymi
ustami40. Do repertuaru stosowanych w tej pracowni
form należą także układ palców, w których Maria
trzyma kwiat41, ornament zdobiący obszycie Jej
płaszcza42, typ reliefowej dekoracji zdobiącej tło, spo-
sób zarysowania nimbów kilkoma wgłębnymi krę-
gami, modelunek fałdów płaszcza; motywem rzadko
spotykanym, lecz stosowanym w dziełach Mistrza
12. Noli me tangere. Opawa, Śląskie Muzeum Ziemskie
(według L’artgothiąue tardif..)
Tryptyku z Szyku jest kosmyk włosów zwieszający się
przed uchem Matki Boskiej43. Do szczegółów ikono-
graficznych nieczęsto pojawiających się w pierwszej
połowie wieku XVI należy królewskie jabłko, na
którym Chrystus wspiera lewą dłoń, a także postać
anioła, pierwotnie trzymającego koronę na głowie
lub nad głową Marii (dwaj aniołowie koronują Ją
186, 322—338. Jak ostatnio wykazali Piotr i Tadeusz Łopat-
kiewiczowie (na podstawie zapisów Józefa Łepkowskiego z r.
1850 i Stanisława Tomkowicza z 1891), retabulum z Szyku,
od którego przyjęto zastępcze imię jego twórcy: „Mistrz z
Szyku” (Kornecki, op.cit., s. 71—72), „Mistrz Tryptyku z
Szyku” (Gadomski, Gotyckie malarstwo... 1500—1540, s. 94
i nn..) — było pierwotnie poliptykiem: Stanisława Tomkowicza
Inwentarz zabytków powiatu limanowskiego. Z rękopisów Autora
wydali i własnymi komentarzami opatrzyli Piotr i Tadeusz Łopat-
kiewiczowie, Kraków 2008, s. 118—121, zwłaszcza przyp. 616.
Wobec tego ustalenia — typ nastawy z Szyku, stanowiącej opus
maximum wśród znanych dzieł anonima, skłania do określania
malarza jako „Mistrza Połiptyku z Szyku”.
39 Ukończoną w r. 2004 konserwację przeprowadził art.
kons. Tadeusz Stopka w Krakowie. Po usunięciu przemało-
wań i wzorowym wykonaniu zabiegów technicznych, przy
rekonstrukcji ubytków warstwy malarskiej popełniono błąd:
„ścięta” dziś od góry głowa Marii przykryta była płaszczem
lub raczej ozdobiona koroną.
40 Podobne cechy znajdujemy np. u Dzieciątka na obra-
zach w Szyku i w kościele ŚŚ. Jana Ewangelisty i Jana Chrzci-
ciela w Krakowie oraz u archanioła Gabriela na tryptyku w
Tarczku: Gadomski, Gotyckie malarstwo... 1500—1540, il.
155, 177, 184.
41 Tamże, il. 184.
42 Tamże, il. 162, 173-
43 Tamże, il. 150, 159, 163, 326.
63