DOI Artikel:
Mroziewicz, Karolina: Regum Poloniae icones Tomasza Tretera ze zbiorów Biblioteki Królewskiej w Sztokholmie i szwedzkie wątki w losach serii
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0026
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 15: 2017/PL ISSN 0071-6723
KAROLINA MROZIEWICZ
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki
REGUM POLONIAE ICONES TOMASZA TRETERA
ZE ZBIORÓW
BIBLIOTEKI KRÓLEWSKIEJ W SZTOKHOLMIE
I SZWEDZKIE WĄTKI W LOSACH SERIE
Rytowany poczet królów Tomasza Tretera (1547-1610)
Regum Poloniae icones należy do najlepiej rozpoznanych
w Polsce szesnastowiecznych cykli graficznych. Wiele py-
tań na jego temat pozostaje jednak bez odpowiedzi. Naj-
istotniejsze z nich dotyczą liczby edycji i wielkości nakła-
du dzieła oraz losu płyt miedziorytniczych użytych do ich
odbicia. Nie jest również jasne, co służyło za pierwowzór
późniejszych kopii i powtórzeń, za sprawą których, jak
zauważył Tadeusz Chrzanowski, cykl Treterowskich Ico-
nes utrwalił w świadomości Polaków wyobrażenia o ich
władcach1. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie
nieznanego szerzej egzemplarza Regum Poloniae icones ze
zbiorów Biblioteki Królewskiej w Sztokholmie. Pozwala
on ukazać w nowym świetle historię pocztu Tretera oraz
przedstawić szwedzkie wątki w dziejach cyklu.
* Niniejszy artykuł powstał w wyniku realizacji projektu badawcze-
go nr 2015/16/S/HS2/00267 pt: „Icones Regum. Ilustrowane poczty
władców w narracjach narodowych Polski, Węgier, Czech i Sło-
wacji”, finansowanego ze środków programu Fuga 4 Narodowe-
go Centrum Nauki. Chciałabym wyrazić szczególną wdzięczność
Krystynie Flato za okazaną mi pomoc w przeprowadzeniu kwe-
rendy w Sztokholmie oraz w przekładzie szwedzkojęzycznych
źródeł. Podziękowania kieruję także do Svente Printza i dr. Wolf-
ganga Undorfa z Biblioteki Królewskiej w Sztokholmie oraz do
p. Małgorzaty Mikuły z Gabinetu Grafiki Muzeum Książąt Lubo-
mirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocła-
wiu za umożliwienie mi zapoznania się z egzemplarzami Regum
Poloniae icones oraz za udzielone informacje. Artykuł zawdzięcza
swój ostateczny kształt krytycznym uwagom recenzentów, któ-
rym chciałabym w tym miejscu serdecznie podziękować za cen-
ne wskazówki.
1 T. Chrzanowski, Działalność artystyczna Tomasza Tretera, War-
szawa 1984, s. 171.
Przechowywany obecnie w Zakładzie Narodowym
im. Ossolińskich we Wrocławiu, uważany do niedawna
za unikat, siedemnastowieczny egzemplarz Regum Polo-
niae icones2 w latach 30. XX w. opisał i zadatował po raz
2 Zakład Narodowy im. Ossolińskich, A.gr.: 296/1-44; wymiary
oprawy: 215 mm x 165 mm; karty: 204 mm x 160 mm. Ryciny:
karta tytułowa (110 mm x 78 mm), Lech (113 mm x 80 mm), Krak
(114 mm x 80 mm), Lech II (115 mm x 80 mm), Wanda (114 mm x
80 mm), Przemyśl (115 mm x 80 mm), Leszko (115 mm x
80 mm), Leszko II (114 mm x 80 mm), Leszko III (114 mm x
80 mm), Popiel (oryg. Pompilius, 112 mm x 80 mm), Popiel II
(115 mm x 80 mm), Piast (115 mm x 80 mm), Leszko IV (115 mm x
80 mm), Siemomysł (114 mm x 80 mm), Mieszko (113 mm x
80 mm), Bolesław Chrobry (113 mm x 80 mm), Mieszko II
(112 mm x 80 mm), Kazimierz Odnowiciel (114 mm x 80 mm), Bo-
lesław Śmiały (115 mm x 80 mm), Władysław Herman (113 mm x
80 mm), Bolesław Krzywousty (114 mm x 80 mm), Władysław II
(113 mm x 80 mm), Bolesław Kędzierzawy (113 mm x 80 mm),
Mieszko Stary (114 mm x 80 mm), Kazimierz Sprawiedliwy
(113 mm x 80 mm), Leszek Biały (112 mm x 80 mm), Bolesław
Wstydliwy (113 mm x 80 mm), Leszek Czarny (112 mm x 80 mm),
Henryk Probus (112 mm x 80 mm), Przemysł II (114 mm x 80
mm), Wacław Czeski (115 mm x 80 mm), Władysław Łokietek
(113 mm x 78 mm), Kazimierz Wielki (112 mm x 80 mm), Lu-
dwik Węgierski (112 mm x 80 mm), Jadwiga (110 mm x 78 mm),
Władysław Jagiełło (111 mm x 80 mm), Władysław Warneńczyk
(oryg. Wladislaus V, 112 mm x 80 mm), Kazimierz Jagiellończyk
(114 mm x 80 mm), Jan Olbracht (113 mm x 80 mm), Aleksander
(114 mm x 80 mm), Zygmunt Stary (113 mm x 80 mm), Zygmunt
August (113 mm x 80 mm), Henryk Walezy (113 mm x 80 mm),
Stefan Batory (112 mm x 80 mm), Zygmunt III Waza (110 mm x
80 mm). Wszystkie ryciny zostały starannie podkolorowane. Na
części kart widoczne są filigrany - herby Amsterdamu składające
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 15: 2017/PL ISSN 0071-6723
KAROLINA MROZIEWICZ
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Historii Sztuki
REGUM POLONIAE ICONES TOMASZA TRETERA
ZE ZBIORÓW
BIBLIOTEKI KRÓLEWSKIEJ W SZTOKHOLMIE
I SZWEDZKIE WĄTKI W LOSACH SERIE
Rytowany poczet królów Tomasza Tretera (1547-1610)
Regum Poloniae icones należy do najlepiej rozpoznanych
w Polsce szesnastowiecznych cykli graficznych. Wiele py-
tań na jego temat pozostaje jednak bez odpowiedzi. Naj-
istotniejsze z nich dotyczą liczby edycji i wielkości nakła-
du dzieła oraz losu płyt miedziorytniczych użytych do ich
odbicia. Nie jest również jasne, co służyło za pierwowzór
późniejszych kopii i powtórzeń, za sprawą których, jak
zauważył Tadeusz Chrzanowski, cykl Treterowskich Ico-
nes utrwalił w świadomości Polaków wyobrażenia o ich
władcach1. Celem niniejszego tekstu jest przedstawienie
nieznanego szerzej egzemplarza Regum Poloniae icones ze
zbiorów Biblioteki Królewskiej w Sztokholmie. Pozwala
on ukazać w nowym świetle historię pocztu Tretera oraz
przedstawić szwedzkie wątki w dziejach cyklu.
* Niniejszy artykuł powstał w wyniku realizacji projektu badawcze-
go nr 2015/16/S/HS2/00267 pt: „Icones Regum. Ilustrowane poczty
władców w narracjach narodowych Polski, Węgier, Czech i Sło-
wacji”, finansowanego ze środków programu Fuga 4 Narodowe-
go Centrum Nauki. Chciałabym wyrazić szczególną wdzięczność
Krystynie Flato za okazaną mi pomoc w przeprowadzeniu kwe-
rendy w Sztokholmie oraz w przekładzie szwedzkojęzycznych
źródeł. Podziękowania kieruję także do Svente Printza i dr. Wolf-
ganga Undorfa z Biblioteki Królewskiej w Sztokholmie oraz do
p. Małgorzaty Mikuły z Gabinetu Grafiki Muzeum Książąt Lubo-
mirskich w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich we Wrocła-
wiu za umożliwienie mi zapoznania się z egzemplarzami Regum
Poloniae icones oraz za udzielone informacje. Artykuł zawdzięcza
swój ostateczny kształt krytycznym uwagom recenzentów, któ-
rym chciałabym w tym miejscu serdecznie podziękować za cen-
ne wskazówki.
1 T. Chrzanowski, Działalność artystyczna Tomasza Tretera, War-
szawa 1984, s. 171.
Przechowywany obecnie w Zakładzie Narodowym
im. Ossolińskich we Wrocławiu, uważany do niedawna
za unikat, siedemnastowieczny egzemplarz Regum Polo-
niae icones2 w latach 30. XX w. opisał i zadatował po raz
2 Zakład Narodowy im. Ossolińskich, A.gr.: 296/1-44; wymiary
oprawy: 215 mm x 165 mm; karty: 204 mm x 160 mm. Ryciny:
karta tytułowa (110 mm x 78 mm), Lech (113 mm x 80 mm), Krak
(114 mm x 80 mm), Lech II (115 mm x 80 mm), Wanda (114 mm x
80 mm), Przemyśl (115 mm x 80 mm), Leszko (115 mm x
80 mm), Leszko II (114 mm x 80 mm), Leszko III (114 mm x
80 mm), Popiel (oryg. Pompilius, 112 mm x 80 mm), Popiel II
(115 mm x 80 mm), Piast (115 mm x 80 mm), Leszko IV (115 mm x
80 mm), Siemomysł (114 mm x 80 mm), Mieszko (113 mm x
80 mm), Bolesław Chrobry (113 mm x 80 mm), Mieszko II
(112 mm x 80 mm), Kazimierz Odnowiciel (114 mm x 80 mm), Bo-
lesław Śmiały (115 mm x 80 mm), Władysław Herman (113 mm x
80 mm), Bolesław Krzywousty (114 mm x 80 mm), Władysław II
(113 mm x 80 mm), Bolesław Kędzierzawy (113 mm x 80 mm),
Mieszko Stary (114 mm x 80 mm), Kazimierz Sprawiedliwy
(113 mm x 80 mm), Leszek Biały (112 mm x 80 mm), Bolesław
Wstydliwy (113 mm x 80 mm), Leszek Czarny (112 mm x 80 mm),
Henryk Probus (112 mm x 80 mm), Przemysł II (114 mm x 80
mm), Wacław Czeski (115 mm x 80 mm), Władysław Łokietek
(113 mm x 78 mm), Kazimierz Wielki (112 mm x 80 mm), Lu-
dwik Węgierski (112 mm x 80 mm), Jadwiga (110 mm x 78 mm),
Władysław Jagiełło (111 mm x 80 mm), Władysław Warneńczyk
(oryg. Wladislaus V, 112 mm x 80 mm), Kazimierz Jagiellończyk
(114 mm x 80 mm), Jan Olbracht (113 mm x 80 mm), Aleksander
(114 mm x 80 mm), Zygmunt Stary (113 mm x 80 mm), Zygmunt
August (113 mm x 80 mm), Henryk Walezy (113 mm x 80 mm),
Stefan Batory (112 mm x 80 mm), Zygmunt III Waza (110 mm x
80 mm). Wszystkie ryciny zostały starannie podkolorowane. Na
części kart widoczne są filigrany - herby Amsterdamu składające
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).