DOI Artikel:
Zatorski, Tadeusz: Uzdrowienie paralityka nad sadzawką Betesda Artusa Wolfforta w kościele św. Mikołaja w Bochni: atrybucja i ikonografia
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0060
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 15: 2017/PL ISSN 0071-6723
TADEUSZ ZATORSKI
Kraków
UZDROWIENIE PARALITYKA
NAD SADZAWKĄ BETESDA
ARTUSA WOLFFORTA
W KOŚCIELE ŚW. MIKOŁAJA W BOCHNI
ATRYBUCJA I IKONOGRAFIA
Ten najcenniejszy zabytek sztuki, znajdujący się w posia-
daniu kościoła św. Mikołaja w Bochni [il. i], wyekspono-
wano stosownie do jego rangi: wisi na północnej ścianie
prezbiterium, tuż obok głównego ołtarza. Trudno go nie
zauważyć: obraz mierzy (wraz z dziewięciocentymetro-
wej grubości ramą) 237x191 cm. Dlatego zdumiewa brak
jakiejkolwiek wzmianki o nim w piśmiennictwie poświę-
conym zabytkom sztuki niderlandzkiej w Polsce oraz
nikłe zainteresowanie, z jakim do tej pory spotykał się
u autorów zajmujących się dziejami regionu bocheńskie-
go. Nie uwzględnia go Katalog zabytków sztuki w Polsce1
z 1951 r. (Uzdrowienia nie było najprawdopodobniej jesz-
cze wówczas w kościele), nie wspomina o nim również
żaden z dawniejszych inwentarzy mienia parafii, sporzą-
dzanych przez każdego nowego proboszcza - nawet bar-
dzo dokładny spis z 1962 r.2 Próżno szukać o nim jakich-
kolwiek informacji w Kościelnych dziejach Bochni Teofila
1 Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie,
z. 2: Powiat bocheński (oprać. J.E. Dutkiewicz), Warszawa 1951
(wyposażenie kościoła św. Mikołaja na s. 1 n).
2 Jakimi drogami obraz dotarł do Bochni, nie wiadomo. Nie wiado-
mo nawet, od kiedy znajduje się w kościele. Rozmowy ze starszy-
mi mieszkańcami Bochni oraz z duchownymi związanymi z pa-
rafią św. Mikołaja w okresie powojennym okazały się bezowocne.
Zawieszono go zapewne na przełomie lat 50. i 60. Ustalenie jego
pochodzenia wymagać będzie zapewne dodatkowych poszuki-
wań. Wkrótce ma zostać poddany konserwacji, co umożliwi tak-
że jego dokładne oględziny z obu stron. Być może umieszczono
na nim metryczki wskazujące na jego pochodzenie. Oględziny ta-
kie były do tej pory niemożliwe.
Wojciechowskiego, obszernie opisujących poza tym wy-
strój świątyni3.
Od pewnego momentu jednak tu i ówdzie pojawia-
ją się o nim skąpe wzmianki. „Rocznik Diecezji Tar-
nowskiej” na rok 1972 w wyposażeniu wnętrza kościo-
ła św. Mikołaja wymienia obraz „Sadzawka Siloe, pocz.
w. XVIII”4, Marian Kornecki z kolei uznaje go za im-
port „włoskiego pochodzenia”5, a ks. Stanisław Wojto-
wicz przypisuje „holenderskiemu malarzowi Van Neme-
ckenowi”, datuje na XVII w. i tytułuje z ostrożną wielo-
znacznością Chrystus uzdrawia chorego przy sadzawce6 -
ta ostrożność okaże się zresztą całkowicie usprawied-
liwiona. Wreszcie Jerzy Wyczesany łączy dzieło z ho-
lenderskim malarzem „Tobiasem van Nymegen (1670-
-1740)”7. Atrybucja ta, choć błędna, ma swoje uzasad-
nienie: na dolnej listwie ramy obrazu przymocowana
jest niewielka tabliczka, na której z trudem daje się od-
czytać na wpół zatarty napis: „TOBIAS VAN NYMEGEN
1676-1740 SADZAWKA W SILOE”.
3 Zob. T. Wojciechowski, Kościelne dzieje Bochni 1772-1985,
Bochnia 2013.
4 „Rocznik Diecezji Tarnowskiej”, 1972, s. 110.
5 M. Kornecki, Dzieje sztuki regionu bocheńskiego, [w:] Bochnia.
Dzieje miasta i regionu, red. F. Kiryk, Z. Ruta, Kraków 1980, s. 222.
6 S. Wojtowicz, Kościół parafialny w Bochni i jego środowisko arty-
styczne. Przewodnik, Bochnia 1983, s. 75.
7 J. Wyczesany, Wystrój artystyczny kościoła św. Mikołaja w Boch-
ni, Bochnia 1988, s. 52 n.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 15: 2017/PL ISSN 0071-6723
TADEUSZ ZATORSKI
Kraków
UZDROWIENIE PARALITYKA
NAD SADZAWKĄ BETESDA
ARTUSA WOLFFORTA
W KOŚCIELE ŚW. MIKOŁAJA W BOCHNI
ATRYBUCJA I IKONOGRAFIA
Ten najcenniejszy zabytek sztuki, znajdujący się w posia-
daniu kościoła św. Mikołaja w Bochni [il. i], wyekspono-
wano stosownie do jego rangi: wisi na północnej ścianie
prezbiterium, tuż obok głównego ołtarza. Trudno go nie
zauważyć: obraz mierzy (wraz z dziewięciocentymetro-
wej grubości ramą) 237x191 cm. Dlatego zdumiewa brak
jakiejkolwiek wzmianki o nim w piśmiennictwie poświę-
conym zabytkom sztuki niderlandzkiej w Polsce oraz
nikłe zainteresowanie, z jakim do tej pory spotykał się
u autorów zajmujących się dziejami regionu bocheńskie-
go. Nie uwzględnia go Katalog zabytków sztuki w Polsce1
z 1951 r. (Uzdrowienia nie było najprawdopodobniej jesz-
cze wówczas w kościele), nie wspomina o nim również
żaden z dawniejszych inwentarzy mienia parafii, sporzą-
dzanych przez każdego nowego proboszcza - nawet bar-
dzo dokładny spis z 1962 r.2 Próżno szukać o nim jakich-
kolwiek informacji w Kościelnych dziejach Bochni Teofila
1 Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 1: Województwo krakowskie,
z. 2: Powiat bocheński (oprać. J.E. Dutkiewicz), Warszawa 1951
(wyposażenie kościoła św. Mikołaja na s. 1 n).
2 Jakimi drogami obraz dotarł do Bochni, nie wiadomo. Nie wiado-
mo nawet, od kiedy znajduje się w kościele. Rozmowy ze starszy-
mi mieszkańcami Bochni oraz z duchownymi związanymi z pa-
rafią św. Mikołaja w okresie powojennym okazały się bezowocne.
Zawieszono go zapewne na przełomie lat 50. i 60. Ustalenie jego
pochodzenia wymagać będzie zapewne dodatkowych poszuki-
wań. Wkrótce ma zostać poddany konserwacji, co umożliwi tak-
że jego dokładne oględziny z obu stron. Być może umieszczono
na nim metryczki wskazujące na jego pochodzenie. Oględziny ta-
kie były do tej pory niemożliwe.
Wojciechowskiego, obszernie opisujących poza tym wy-
strój świątyni3.
Od pewnego momentu jednak tu i ówdzie pojawia-
ją się o nim skąpe wzmianki. „Rocznik Diecezji Tar-
nowskiej” na rok 1972 w wyposażeniu wnętrza kościo-
ła św. Mikołaja wymienia obraz „Sadzawka Siloe, pocz.
w. XVIII”4, Marian Kornecki z kolei uznaje go za im-
port „włoskiego pochodzenia”5, a ks. Stanisław Wojto-
wicz przypisuje „holenderskiemu malarzowi Van Neme-
ckenowi”, datuje na XVII w. i tytułuje z ostrożną wielo-
znacznością Chrystus uzdrawia chorego przy sadzawce6 -
ta ostrożność okaże się zresztą całkowicie usprawied-
liwiona. Wreszcie Jerzy Wyczesany łączy dzieło z ho-
lenderskim malarzem „Tobiasem van Nymegen (1670-
-1740)”7. Atrybucja ta, choć błędna, ma swoje uzasad-
nienie: na dolnej listwie ramy obrazu przymocowana
jest niewielka tabliczka, na której z trudem daje się od-
czytać na wpół zatarty napis: „TOBIAS VAN NYMEGEN
1676-1740 SADZAWKA W SILOE”.
3 Zob. T. Wojciechowski, Kościelne dzieje Bochni 1772-1985,
Bochnia 2013.
4 „Rocznik Diecezji Tarnowskiej”, 1972, s. 110.
5 M. Kornecki, Dzieje sztuki regionu bocheńskiego, [w:] Bochnia.
Dzieje miasta i regionu, red. F. Kiryk, Z. Ruta, Kraków 1980, s. 222.
6 S. Wojtowicz, Kościół parafialny w Bochni i jego środowisko arty-
styczne. Przewodnik, Bochnia 1983, s. 75.
7 J. Wyczesany, Wystrój artystyczny kościoła św. Mikołaja w Boch-
ni, Bochnia 1988, s. 52 n.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).