DOI Artikel:
Žuk, Ihor: Zakopiańszczyzna - secesja - neoklasycyzm: ewolucja stylowa w twórczości Tadeusza Obmińskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.38234#0098
Folia Historiae Artium
Seria Nowa, t. 15: 2017/PL ISSN 0071-6723
IGOR ŻUK
Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie, Katedra Nowożytnej i Najnowszej Historii Ukrainy
ZAKOPIAŃSZCZYZNA - SECESJA -
NEOKLASYCYZM: EWOLUCJA STYLOWA
W TWÓRCZOŚCI TADEUSZA OBMIŃSKIEGO
Artykuł ten ma na celu zaprezentowanie dorobku twór-
czego czołowego architekta lwowskiego pierwszej tercji
XX w., Tadeusza Obmińskiego (1874-1932) - jednego
z najwybitniejszych twórców architektonicznej panoramy
nowoczesnego Lwowa. Rozległy korpus zabudowań mia-
sta, datowany na początek ubiegłego stulecia, dziś trudno
byłoby wyobrazić sobie bez projektów jego autorstwa - do-
tyczy to szczególnie licznych budowli lwowskich z okresu
secesji. W kronice budownictwa secesyjnego Lwowa Tade-
usz Obmiński występuje bowiem jako najbardziej płodny
projektant. Badając indywidualną twórczość Obmińskie-
go, warto wykorzystać okazję do omówienia zagadnień
o szerszym zasięgu, dotyczących osobliwości rozwoju ar-
chitektury początku XX stulecia, zwłaszcza secesyjnej.
Równocześnie celem niniejszego artykułu jest posze-
rzenie i uzupełnienie zebranych dotychczas wiadomo-
ści o Obmińskim i jego życiu. Bardzo ważnym źródłem
wcześniej niepublikowanych informacji jest zbiór doku-
mentów służbowych prof. Obmińskiego, przechowywa-
nych obecnie w Państwowym Archiwum Obwodu Lwow-
skiego1, na którym opiera się niniejsza praca.
Autor spodziewa się, że szereg nowych materiałów
archiwalnych, opracowanych w ostatnim czasie, pozwo-
li precyzyjniej scharakteryzować „identyczność zawodo-
wą” Tadeusza Obmińskiego, zbliżyć się do poprawnych
wniosków o metodyce jego pracy, a zwłaszcza o zasadach
współpracy architekta z lwowskimi budowniczymi po-
czątku XX w., oraz poprawić datowania i atrybucje, szcze-
gólnie dzieł o mieszanym autorstwie.
Poprzednie publikacje naukowe dotyczące Tadeu-
sza Obmińskiego i jego dzieł można umownie rozdzielić
1 Państwowe Archiwum Obwodu Lwowskiego (dalej DAŁO, Дер-
жавный apxie JlbeiecbKoï облает!), f. 27, op. 4, spr. 461.
na dwie kategorie: ogólne teksty biograficzne oraz prace
z historii architektury, w których omawiano poszczegól-
ne budowle. Spośród opracowań pierwszego typu funkcję
podstawowego źródła informacji o Tadeuszu Obmińskim
przez dłuższy czas spełniał Polski Słownik Biograficzny,
z biogramem ułożonym przez Stanisława M. Brzozow-
skiego2, który był podstawą dla późniejszych opracowań3.
Poszczególne dzieła lwowskiego architekta figurowały
jako obiekty badań w pracach Andrzeja Olszewskiego4,
później Olgierda Czernera5, w tekstach autorstwa Jurija
Biriulowa6, w obszernym opracowaniu Jakuba Lewickie-
go7 oraz w niedawnej książce Żanny Komar i Julii Boh-
danowej8.
2 S.M. Brzozowski, Obmiński Tadeusz, [w:] Polski Słownik Biogra-
ficzny, t. 23, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 431.
3 Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, t. 7, Wien 1978,
s. 199-200; Politechnika Lwowska 1844-1945, red. J. Boberski et ak,
Wrocław 1993, s. 187-188.
4 A.K. Olszewski, Nowa forma w architekturze polskiej 1900-1925.
Teoria i praktyka, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
5 O. Czerner, Lwów na dawnej rycinie i planie, Wrocław-Warszawa
-Kraków 1997.
6 J. BiRiuLOW, Secesja we Lwowie, Warszawa 1996; idem, Wiatr prze-
mian. Nowe tendencje w architekturze Lwowa 1890-1914, [w:] Ar-
chitektura Lwowa XIX wieku, red. J. Purchla, Kraków 1997, s. 54-
-75; Ю. Бфюльов, Мистецтво nbeiecbKoï сецесп, JIbbìb 2005;
idem, ApximeKmypa початку XX cm. (1900-1918), [w:] Apxi-
тектура Львова. Час i emuni XIII-XXI cm., red. idem, JIbbìb
2008, s. 386-523.
7 J. Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością. Architektura Lwo-
wa lat 1893-1918, Warszawa 2005.
8 Ż. Komar, J. Bohdanowa, Secesja we Lwowie, Kraków 2014.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).
Seria Nowa, t. 15: 2017/PL ISSN 0071-6723
IGOR ŻUK
Ukraiński Uniwersytet Katolicki we Lwowie, Katedra Nowożytnej i Najnowszej Historii Ukrainy
ZAKOPIAŃSZCZYZNA - SECESJA -
NEOKLASYCYZM: EWOLUCJA STYLOWA
W TWÓRCZOŚCI TADEUSZA OBMIŃSKIEGO
Artykuł ten ma na celu zaprezentowanie dorobku twór-
czego czołowego architekta lwowskiego pierwszej tercji
XX w., Tadeusza Obmińskiego (1874-1932) - jednego
z najwybitniejszych twórców architektonicznej panoramy
nowoczesnego Lwowa. Rozległy korpus zabudowań mia-
sta, datowany na początek ubiegłego stulecia, dziś trudno
byłoby wyobrazić sobie bez projektów jego autorstwa - do-
tyczy to szczególnie licznych budowli lwowskich z okresu
secesji. W kronice budownictwa secesyjnego Lwowa Tade-
usz Obmiński występuje bowiem jako najbardziej płodny
projektant. Badając indywidualną twórczość Obmińskie-
go, warto wykorzystać okazję do omówienia zagadnień
o szerszym zasięgu, dotyczących osobliwości rozwoju ar-
chitektury początku XX stulecia, zwłaszcza secesyjnej.
Równocześnie celem niniejszego artykułu jest posze-
rzenie i uzupełnienie zebranych dotychczas wiadomo-
ści o Obmińskim i jego życiu. Bardzo ważnym źródłem
wcześniej niepublikowanych informacji jest zbiór doku-
mentów służbowych prof. Obmińskiego, przechowywa-
nych obecnie w Państwowym Archiwum Obwodu Lwow-
skiego1, na którym opiera się niniejsza praca.
Autor spodziewa się, że szereg nowych materiałów
archiwalnych, opracowanych w ostatnim czasie, pozwo-
li precyzyjniej scharakteryzować „identyczność zawodo-
wą” Tadeusza Obmińskiego, zbliżyć się do poprawnych
wniosków o metodyce jego pracy, a zwłaszcza o zasadach
współpracy architekta z lwowskimi budowniczymi po-
czątku XX w., oraz poprawić datowania i atrybucje, szcze-
gólnie dzieł o mieszanym autorstwie.
Poprzednie publikacje naukowe dotyczące Tadeu-
sza Obmińskiego i jego dzieł można umownie rozdzielić
1 Państwowe Archiwum Obwodu Lwowskiego (dalej DAŁO, Дер-
жавный apxie JlbeiecbKoï облает!), f. 27, op. 4, spr. 461.
na dwie kategorie: ogólne teksty biograficzne oraz prace
z historii architektury, w których omawiano poszczegól-
ne budowle. Spośród opracowań pierwszego typu funkcję
podstawowego źródła informacji o Tadeuszu Obmińskim
przez dłuższy czas spełniał Polski Słownik Biograficzny,
z biogramem ułożonym przez Stanisława M. Brzozow-
skiego2, który był podstawą dla późniejszych opracowań3.
Poszczególne dzieła lwowskiego architekta figurowały
jako obiekty badań w pracach Andrzeja Olszewskiego4,
później Olgierda Czernera5, w tekstach autorstwa Jurija
Biriulowa6, w obszernym opracowaniu Jakuba Lewickie-
go7 oraz w niedawnej książce Żanny Komar i Julii Boh-
danowej8.
2 S.M. Brzozowski, Obmiński Tadeusz, [w:] Polski Słownik Biogra-
ficzny, t. 23, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1978, s. 431.
3 Österreichisches Biographisches Lexikon 1815-1950, t. 7, Wien 1978,
s. 199-200; Politechnika Lwowska 1844-1945, red. J. Boberski et ak,
Wrocław 1993, s. 187-188.
4 A.K. Olszewski, Nowa forma w architekturze polskiej 1900-1925.
Teoria i praktyka, Wrocław-Warszawa-Kraków 1967.
5 O. Czerner, Lwów na dawnej rycinie i planie, Wrocław-Warszawa
-Kraków 1997.
6 J. BiRiuLOW, Secesja we Lwowie, Warszawa 1996; idem, Wiatr prze-
mian. Nowe tendencje w architekturze Lwowa 1890-1914, [w:] Ar-
chitektura Lwowa XIX wieku, red. J. Purchla, Kraków 1997, s. 54-
-75; Ю. Бфюльов, Мистецтво nbeiecbKoï сецесп, JIbbìb 2005;
idem, ApximeKmypa початку XX cm. (1900-1918), [w:] Apxi-
тектура Львова. Час i emuni XIII-XXI cm., red. idem, JIbbìb
2008, s. 386-523.
7 J. Lewicki, Między tradycją a nowoczesnością. Architektura Lwo-
wa lat 1893-1918, Warszawa 2005.
8 Ż. Komar, J. Bohdanowa, Secesja we Lwowie, Kraków 2014.
Publikacja jest udostępniona na licencji Creative Commons (CC BY-NC-ND 3.0 PL).