DOI Artikel:
Bednarek, Anna: Historia jednego albumu. Pomniki Krakowa. Sztuka i starożytność = Monumenta antiquae artis Cracoviensia Karola Beyera i Melecjusza Dutkiewicza
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.44936#0083
82
1. E Zabłocki, A.P., Karol Beyer i Melecjusz Dutkiewicz, drzeworyt, pubi, w: „Wieniec”, 1872, nr 3, s. 20. Biblioteka
Uniwersytetu Gdańskiego
Jakkolwiek dziś powielanie fotografii za pomocą dru-
ku jest powszechne i oczywiste, nie od samego początku
wytworzony za jej pomocą obraz potrafiono przenieść na
matrycę drukarską. Co więcej, choć multiplikacja wydaje
się być nieodłączną - wręcz immanentną - cechą fotogra-
fii, dziewiętnastowieczne techniki negatywowo-pozytywo-
we tylko teoretycznie pozwalały na otrzymywanie z jedne-
go negatywu nieskończonej liczby pozytywów. W praktyce
masowe powielanie i rozpowszechnianie zdjęć napotykało
ograniczenia, gdyż wykonanie dużej liczby odbitek na pa-
pierze światłoczułym było kosztowne i czasochłonne, a one
same były nietrwałe. Naukowcy i fotografowie nie ustawa-
li więc w wysiłkach, by opracować sposób na reproduko-
wanie fotografii z płyt graficznych za pomocą farb drukar-
skich, dzięki czemu można by je szybko i tanio publiko-
wać w wysokonakładowych książkach, gazetach, albumach
itp. Eksperymentowano z różnymi rozwiązaniami, które
często bazowały na tradycyjnych technikach, np. litografii
czy miedziorycie, co doprowadziło do opracowania me-
tod takich jak heliograwiura (fotograwiura), fotolitografia,
fotogalwanografia, fotoksylografia, woodburytypia, świat-
łodruk i wiele innych. Miały one jednak swoje ogranicze-
nia, stąd też mimo ich wynalezienia, wiele publikacji nadal
ilustrowano wklejonymi do nich oryginalnymi odbitkami
fotograficznymi (co ograniczało ich nakład i podwyższało
cenę) bądź też poprzez przerysowanie fotografii, a następ-
nie powielenie rysunku za pomocą jednej z technik gra-
ficznych, głównie drzeworytu (było to popularne zwłaszcza
w pismach ilustrowanych)* i * * * * 6.
6 S. Aubenas, The Photograph in Print. Multiplication and Stabili-
ty of the Image, [w:J A New History of Photography, red. M. Frizot,
Zwiastunów szczególnego zainteresowania Karola
Beyera technikami fotomechanicznymi można dopatry-
wać się bardzo wcześnie, jeszcze zanim zaczął on prowa-
dzić własną działalność fotograficzną. Już wtedy, niedłu-
go po ogłoszeniu wynalazku dagerotypii, zastanawiał się
nad problemem powielania fotografii wykonanych w tej
technice7, w kolejnych latach kontynuując te zaintereso-
wania8. Jedną z głównych motywacji, skłaniających go do
poszukiwań w tym zakresie, mogła być chęć wykorzy-
stania fotografii w celach naukowych, co jednak w jego
ocenie napotykało opór9, który wynikał między innymi
ze wspomnianych wyżej ograniczeń technicznych, po-
wodujących, że ilustrowane fotografiami publikacje (np.
wydane przez Beyera w latach 1856 i 1859 albumy z wy-
staw starożytności) sprzedawały się w niewielkiej liczbie
Köln 1998, s. 226-231; M.M. Grąbczewska, Niebezpieczne związ-
ki dagerotypii z grafiką. Problemy badawcze z pogranicza dziedzin,
[w:] Metodologia, metoda i terminologia grafiki i rysunku. Teoria
i praktyka, red. J. Talbierska, Warszawa 2014, s. 243-252; L. Na¬
deau, Photomechanical: Minor Processes, [w:] Encyclopedia of Ni¬
neteenth-Century Photography, red. J. Hannavy, t. 2, New York
2008, s. 1118-1119; E. Nowak-Mitura, Początki fotografii w pra¬
sie polskiej. „Tygodnik Ilustrowany” 1859-1900, Warszawa 2015
(= Źródła do historii fotografii polskiej XIX wieku, 2), s. 16-62.
7 K. Beyer, Główne zastosowanie elektryczności. Galwanoplastyka,
[w:] J. Żochowski, Fizyka, t. 2, Warszawa 1842, s. 303.
8 К. В [eyer?], Postępy fotografii, „Gazeta Warszawska”, 1853, nr 116,
s. 1; D. Jackiewicz, Karol Beyer, s. 32 (jak w przyp. 5).
9 Biblioteka Czartoryskich (dalej: BCz), sygn. MN 951a, s. 13. Na
temat wykorzystania przez Beyera fotografii do celów naukowych
zob. D. Jackiewicz, U źródeł fotografii, s. 35-58 (jak w przyp. 5).
1. E Zabłocki, A.P., Karol Beyer i Melecjusz Dutkiewicz, drzeworyt, pubi, w: „Wieniec”, 1872, nr 3, s. 20. Biblioteka
Uniwersytetu Gdańskiego
Jakkolwiek dziś powielanie fotografii za pomocą dru-
ku jest powszechne i oczywiste, nie od samego początku
wytworzony za jej pomocą obraz potrafiono przenieść na
matrycę drukarską. Co więcej, choć multiplikacja wydaje
się być nieodłączną - wręcz immanentną - cechą fotogra-
fii, dziewiętnastowieczne techniki negatywowo-pozytywo-
we tylko teoretycznie pozwalały na otrzymywanie z jedne-
go negatywu nieskończonej liczby pozytywów. W praktyce
masowe powielanie i rozpowszechnianie zdjęć napotykało
ograniczenia, gdyż wykonanie dużej liczby odbitek na pa-
pierze światłoczułym było kosztowne i czasochłonne, a one
same były nietrwałe. Naukowcy i fotografowie nie ustawa-
li więc w wysiłkach, by opracować sposób na reproduko-
wanie fotografii z płyt graficznych za pomocą farb drukar-
skich, dzięki czemu można by je szybko i tanio publiko-
wać w wysokonakładowych książkach, gazetach, albumach
itp. Eksperymentowano z różnymi rozwiązaniami, które
często bazowały na tradycyjnych technikach, np. litografii
czy miedziorycie, co doprowadziło do opracowania me-
tod takich jak heliograwiura (fotograwiura), fotolitografia,
fotogalwanografia, fotoksylografia, woodburytypia, świat-
łodruk i wiele innych. Miały one jednak swoje ogranicze-
nia, stąd też mimo ich wynalezienia, wiele publikacji nadal
ilustrowano wklejonymi do nich oryginalnymi odbitkami
fotograficznymi (co ograniczało ich nakład i podwyższało
cenę) bądź też poprzez przerysowanie fotografii, a następ-
nie powielenie rysunku za pomocą jednej z technik gra-
ficznych, głównie drzeworytu (było to popularne zwłaszcza
w pismach ilustrowanych)* i * * * * 6.
6 S. Aubenas, The Photograph in Print. Multiplication and Stabili-
ty of the Image, [w:J A New History of Photography, red. M. Frizot,
Zwiastunów szczególnego zainteresowania Karola
Beyera technikami fotomechanicznymi można dopatry-
wać się bardzo wcześnie, jeszcze zanim zaczął on prowa-
dzić własną działalność fotograficzną. Już wtedy, niedłu-
go po ogłoszeniu wynalazku dagerotypii, zastanawiał się
nad problemem powielania fotografii wykonanych w tej
technice7, w kolejnych latach kontynuując te zaintereso-
wania8. Jedną z głównych motywacji, skłaniających go do
poszukiwań w tym zakresie, mogła być chęć wykorzy-
stania fotografii w celach naukowych, co jednak w jego
ocenie napotykało opór9, który wynikał między innymi
ze wspomnianych wyżej ograniczeń technicznych, po-
wodujących, że ilustrowane fotografiami publikacje (np.
wydane przez Beyera w latach 1856 i 1859 albumy z wy-
staw starożytności) sprzedawały się w niewielkiej liczbie
Köln 1998, s. 226-231; M.M. Grąbczewska, Niebezpieczne związ-
ki dagerotypii z grafiką. Problemy badawcze z pogranicza dziedzin,
[w:] Metodologia, metoda i terminologia grafiki i rysunku. Teoria
i praktyka, red. J. Talbierska, Warszawa 2014, s. 243-252; L. Na¬
deau, Photomechanical: Minor Processes, [w:] Encyclopedia of Ni¬
neteenth-Century Photography, red. J. Hannavy, t. 2, New York
2008, s. 1118-1119; E. Nowak-Mitura, Początki fotografii w pra¬
sie polskiej. „Tygodnik Ilustrowany” 1859-1900, Warszawa 2015
(= Źródła do historii fotografii polskiej XIX wieku, 2), s. 16-62.
7 K. Beyer, Główne zastosowanie elektryczności. Galwanoplastyka,
[w:] J. Żochowski, Fizyka, t. 2, Warszawa 1842, s. 303.
8 К. В [eyer?], Postępy fotografii, „Gazeta Warszawska”, 1853, nr 116,
s. 1; D. Jackiewicz, Karol Beyer, s. 32 (jak w przyp. 5).
9 Biblioteka Czartoryskich (dalej: BCz), sygn. MN 951a, s. 13. Na
temat wykorzystania przez Beyera fotografii do celów naukowych
zob. D. Jackiewicz, U źródeł fotografii, s. 35-58 (jak w przyp. 5).