DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.31587#0032
24 TRACTATVS, I. L I B. I.
teriamprimam; quia videlicetresinporentia non postponuntur rebus inadu,
nec principiumpriiicipiato; hancigitur iiiterpretationem omnino repudiant.
Loco deniqiienon poiTe Prtncipti nornen aeiaptari 5 conteiiduntper rationemex
his verbis cxp. 1. Euang> S. Johan. deiiimptam * Ferbttm erat in prtnctpio ; Verbum
nanique Dei loco velle includere ab oirmibus piis nehis creditur,cumsitin-
comptelieniibilejaCprtetereaetiamantemundicreationem nullus erat locus,
quianullum locatumiHis,inquam,& coniimilibus argumentis,praididam con-
trariacsedacopinionemrefellere conaturcum quibusdam discipulis sliis Parace/-
y^s,qiii Moyhs verba primordialiain hunc sensiim accipit; /n myfierio magno m-
creatocreavitDeus codumdr terramJioC est,in materiaprimainformi,tenebrosa&:
potentialicreavit DeUs codum & terram. Atque hasc Paracelfistica opinio
nonvideturdiscrepareabilla/m^/mstfr^jquamundum este asternum existi-
mantes, materiam qlioque prtm&m ipji Mundo co&ternam e(fe statuerunt. Philofophi
etiamnonnullicontra/y)'/^ cseationemistiusinodiinsurgunt argiimento ; (Jupd
informeest non creatur: Sedhyle est informti: Ergo hylenon creatnr. CMajor luculcnter
demonstratur eo, quodcreatio est inacluatio, &exn:hilo ahqutdfacere : Se - hyleinfua
naturatnhtlesiastu^quare omniformaeam carere certum est. Venim omncs hasce am-
biguas &controversasPhilosophorumistorumdispu.tationes, ego meisinPlii-
loibphiasuperioribus,&in hiscerebuslonge rne dodionbusreferens,saltemad
materiae illius descriptionem descendam.
C A P U T
IV.
dtMateri* prim<sfeu opificii unhersalisfbjeSit defcriptio.
Ateria seu subjedum,in cujus gremio maximus llle noster
Macrocosmiopifexstruduram suam diiposuit,eft Philoiophi-
ca illa; quarn Physici rrtateriam absoltite primam vocave-
runt: qua quidem,utnihil est communius, sic edanAihil ea ma-
gisincognitumreperitur. Circaejus ergoinvestigationem duo
praicipue inter cteteros Philolophos antiquicres studiosim ope-
ram navarunt: qtiorum prior , 7hales nempe ( cum quo Heraclttus 6c hejiodus
convenerunt) postlongumstudium multasque lucubrationes , aquam este pn-
mam rerum materiam constanter aftirmavit,lua;que opinionis rationem confir-
mat,^«w,inquitillc,rerum omniumfemen &alimentum est humor. Hujus etiam sen-
tentiamcomprobare videnturtamT/^/d, quam facri Jcriptores. Uli enim hanc
obca\il'amNeptunum,Oceanum&;Thetincon{ccra.vcr\mt ; hi,inter quos divinum
iilum PhilosophiGe Antistitem Moysen nomino,materiam iPtimabyfsum Sc aquam
nuncupaverunt; &C D. Petrus2. 3. ca?lum& serram fuijfe ex aqua & per aquam nobis
indicavit. Alter hlijus materiie sedulus perscrutator Anaxagoras fuit, qiiipost
mn\tos 'mboc{f\idiocx2.nt\2itos\iborcs,,7?iateriamrerumprimam rudemefse & indi-
geflam molem, Chaos didam, opinatus est,cui etiam Poeta in metamorph. videtur as-
sentife: AliiPhilosophialiter dehac materia scripserunt: Etenim Anaximander
principia infinica staruir materialem originem, Anaximenes aerem infinitum, Dio-
^«waeremdivinserationiscompotem, Plato speciem inviiibilem&informem,
Zeno Stoicm ignis substantiam per aerem m aquarn conversam, Epicurei atomos,
quatuorelementa; quiferme omnes ob occultam & abeliram hujus
mysteriidispositioriem,qu2eprocul dubiononnisi soliDE o vere 6c dsendaliter
€ognitaest,sibi invicem repugnantes incerte indeterminate scripserunt,ae
quicquid
teriamprimam; quia videlicetresinporentia non postponuntur rebus inadu,
nec principiumpriiicipiato; hancigitur iiiterpretationem omnino repudiant.
Loco deniqiienon poiTe Prtncipti nornen aeiaptari 5 conteiiduntper rationemex
his verbis cxp. 1. Euang> S. Johan. deiiimptam * Ferbttm erat in prtnctpio ; Verbum
nanique Dei loco velle includere ab oirmibus piis nehis creditur,cumsitin-
comptelieniibilejaCprtetereaetiamantemundicreationem nullus erat locus,
quianullum locatumiHis,inquam,& coniimilibus argumentis,praididam con-
trariacsedacopinionemrefellere conaturcum quibusdam discipulis sliis Parace/-
y^s,qiii Moyhs verba primordialiain hunc sensiim accipit; /n myfierio magno m-
creatocreavitDeus codumdr terramJioC est,in materiaprimainformi,tenebrosa&:
potentialicreavit DeUs codum & terram. Atque hasc Paracelfistica opinio
nonvideturdiscrepareabilla/m^/mstfr^jquamundum este asternum existi-
mantes, materiam qlioque prtm&m ipji Mundo co&ternam e(fe statuerunt. Philofophi
etiamnonnullicontra/y)'/^ cseationemistiusinodiinsurgunt argiimento ; (Jupd
informeest non creatur: Sedhyle est informti: Ergo hylenon creatnr. CMajor luculcnter
demonstratur eo, quodcreatio est inacluatio, &exn:hilo ahqutdfacere : Se - hyleinfua
naturatnhtlesiastu^quare omniformaeam carere certum est. Venim omncs hasce am-
biguas &controversasPhilosophorumistorumdispu.tationes, ego meisinPlii-
loibphiasuperioribus,&in hiscerebuslonge rne dodionbusreferens,saltemad
materiae illius descriptionem descendam.
C A P U T
IV.
dtMateri* prim<sfeu opificii unhersalisfbjeSit defcriptio.
Ateria seu subjedum,in cujus gremio maximus llle noster
Macrocosmiopifexstruduram suam diiposuit,eft Philoiophi-
ca illa; quarn Physici rrtateriam absoltite primam vocave-
runt: qua quidem,utnihil est communius, sic edanAihil ea ma-
gisincognitumreperitur. Circaejus ergoinvestigationem duo
praicipue inter cteteros Philolophos antiquicres studiosim ope-
ram navarunt: qtiorum prior , 7hales nempe ( cum quo Heraclttus 6c hejiodus
convenerunt) postlongumstudium multasque lucubrationes , aquam este pn-
mam rerum materiam constanter aftirmavit,lua;que opinionis rationem confir-
mat,^«w,inquitillc,rerum omniumfemen &alimentum est humor. Hujus etiam sen-
tentiamcomprobare videnturtamT/^/d, quam facri Jcriptores. Uli enim hanc
obca\il'amNeptunum,Oceanum&;Thetincon{ccra.vcr\mt ; hi,inter quos divinum
iilum PhilosophiGe Antistitem Moysen nomino,materiam iPtimabyfsum Sc aquam
nuncupaverunt; &C D. Petrus2. 3. ca?lum& serram fuijfe ex aqua & per aquam nobis
indicavit. Alter hlijus materiie sedulus perscrutator Anaxagoras fuit, qiiipost
mn\tos 'mboc{f\idiocx2.nt\2itos\iborcs,,7?iateriamrerumprimam rudemefse & indi-
geflam molem, Chaos didam, opinatus est,cui etiam Poeta in metamorph. videtur as-
sentife: AliiPhilosophialiter dehac materia scripserunt: Etenim Anaximander
principia infinica staruir materialem originem, Anaximenes aerem infinitum, Dio-
^«waeremdivinserationiscompotem, Plato speciem inviiibilem&informem,
Zeno Stoicm ignis substantiam per aerem m aquarn conversam, Epicurei atomos,
quatuorelementa; quiferme omnes ob occultam & abeliram hujus
mysteriidispositioriem,qu2eprocul dubiononnisi soliDE o vere 6c dsendaliter
€ognitaest,sibi invicem repugnantes incerte indeterminate scripserunt,ae
quicquid