DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.31587#0101
DE MVSICA MVNDANA. P5
PosTumus eciamex instrumenti istius natura multa occulta elicere,dili-
genter coniiderando rationem sonorum ipiius gravium &c acutorum : Nam
chorda A+ B. in eadem dimensione & longitudine sonaret in tenuissimo ccelisu-
perioris spiritu,ut chorda C.D+ininferioris regionis medio aerec;hoc est,sonu
redderet tamacutum & excellentcm chorda A+B.quam illa.G.D.Ratio tamen,
curchorda A.B.sonattamgraviterinhoc medioaereoest.quod medium existic
nimisspist'um,& claritateinsoni submergit, acanimamovens inveniturnimis
estedebilisad materiamillam spistam subtiliandam. Notaigittm,quodanima
ionorum in chordaabagentisaftione proficiscitur; medium vero,per cujusdi-
mensiones sonus editur,est substantia ipsius aeris,recipicns per vibrationem, a-
nima:modulationes+ Nam chorda eadem cxtensa & laxata yarias voces red-
dit, nonaiiter, quamin voce humana cernitur , qux elevata per eandem tra-
cheamarteriamvariasvoces edit. Est igituraer medium,&quasi instrumen-
tum,inquo Musica fit; unde,quemadmodumparvuluminstrumentum voces
acutiores,5c magnumgraviores redderesolet; sicetiam aerattenuatus & subti-
lis subtiliores sonos edit; & e converso spstsus graviores: Non igitur est chorda,
sed ejus anima,a vibratione chordas in medium seu instrumentumimmista, qu^e
sonos edit,nec in trachea ar ceria consistit sonorum principalis virtus,sed in ani-
mavitaliaeremcircumstantemimpelknte.Etenim sicutimediumspissiustato
magisfrangitacimpedicvisusradios,quanto estspisslus,utinnebuloso & turbi-
doaere viderelicet; inmedioautem clariori&tenuiori acutioresac certiores
suntvisuseffedusntaetiammediumspissiimgraviores sonos auditui offert,ra-
rius vero acutiores,ita quidem,ut quo rarius esfc medium, eo excellentiorcs soni
reddantur. Prxterea videmus,quod miscente sese anima pulsantis , strenue
puIsando,cum chorda,edat ipsachorda vibratione fortiori sonos duriores &in-
tensiores,sedubiilladebilior chordam premit,ibi submissiorem vocem cogit
chordam remistiori vibrationeemittere. Sic etiam m voce humana cernitur,
quod fortiorianime moventis impulsu intensiores& clariores soniedantur,de-
biliori vero remissiores & obscuriores:Ita videmus quoque ventum fortier a-
liquam domus fissiiram perssantem,reddere vocem alnorem acutiorem, at-
que protinus eundem debiliter ssantem, sonum graviorem per eandem istam
fissuramsemper concitare ; quodetiam intuba sonandi rationeevidenterde-
monstratur:Ratioigiturhujusreiconsistitin viribusremissioribusautintensio-
ribus anims moventis, & per conscquens in medio, in quod anima vibratione
chordsautvocisingreditur;nam debilioranima movens nonsatis potestatis
habet ad aerem ita subtiliandum,ut acutioressonosedat, &viceversa anima
motivapotenteragens,acutiores &sublimiorcs voces redditinaere,propter
magnam suam in aeris subtiliatione vim & virtutem, unde anima sonans magis
&faciliussedilatatinaere&:magisacute ineoagit* Hujusautem rei demon-
stratio in fortiori & debiliori chordx pulsatione ejusque vibratione cernitur,8£
prsecipue in vocishumanasexaltatione vel depresslone. Similiter etiam chor-
dainintensione &remissionesoniidemprsestataliavia;nempe,cumanimamo-
tivamajori vi contrahit ipsam chordam ,altiusea sonat, quia secundummajo-
remanimsecontrahentisvim atque proportionem,majori violentia vibrat,&
vibrationibus suis medium subtiliat , quo vocesaltiores acutiores reddan-
tur. Pari quoque modo chordaminoris corpulenti^ minorem animas motiva:
virtutemrequirit,adsonos acutos & elevatos proferendos,quamchordama-
jor,quoniam faciliori motu viam facit in aerem vibratione leviori, proptcr cor-
poris sui exilitatem; Unde minorem locum in aere impler,& tamen vis ejus late
acacute seextendit:Id quod chorda majoris corpulentia: facere non potest;
unde & fortiorem anims contraifcionem requirit. Nonne etiam itase habet
M 3 instru
PosTumus eciamex instrumenti istius natura multa occulta elicere,dili-
genter coniiderando rationem sonorum ipiius gravium &c acutorum : Nam
chorda A+ B. in eadem dimensione & longitudine sonaret in tenuissimo ccelisu-
perioris spiritu,ut chorda C.D+ininferioris regionis medio aerec;hoc est,sonu
redderet tamacutum & excellentcm chorda A+B.quam illa.G.D.Ratio tamen,
curchorda A.B.sonattamgraviterinhoc medioaereoest.quod medium existic
nimisspist'um,& claritateinsoni submergit, acanimamovens inveniturnimis
estedebilisad materiamillam spistam subtiliandam. Notaigittm,quodanima
ionorum in chordaabagentisaftione proficiscitur; medium vero,per cujusdi-
mensiones sonus editur,est substantia ipsius aeris,recipicns per vibrationem, a-
nima:modulationes+ Nam chorda eadem cxtensa & laxata yarias voces red-
dit, nonaiiter, quamin voce humana cernitur , qux elevata per eandem tra-
cheamarteriamvariasvoces edit. Est igituraer medium,&quasi instrumen-
tum,inquo Musica fit; unde,quemadmodumparvuluminstrumentum voces
acutiores,5c magnumgraviores redderesolet; sicetiam aerattenuatus & subti-
lis subtiliores sonos edit; & e converso spstsus graviores: Non igitur est chorda,
sed ejus anima,a vibratione chordas in medium seu instrumentumimmista, qu^e
sonos edit,nec in trachea ar ceria consistit sonorum principalis virtus,sed in ani-
mavitaliaeremcircumstantemimpelknte.Etenim sicutimediumspissiustato
magisfrangitacimpedicvisusradios,quanto estspisslus,utinnebuloso & turbi-
doaere viderelicet; inmedioautem clariori&tenuiori acutioresac certiores
suntvisuseffedusntaetiammediumspissiimgraviores sonos auditui offert,ra-
rius vero acutiores,ita quidem,ut quo rarius esfc medium, eo excellentiorcs soni
reddantur. Prxterea videmus,quod miscente sese anima pulsantis , strenue
puIsando,cum chorda,edat ipsachorda vibratione fortiori sonos duriores &in-
tensiores,sedubiilladebilior chordam premit,ibi submissiorem vocem cogit
chordam remistiori vibrationeemittere. Sic etiam m voce humana cernitur,
quod fortiorianime moventis impulsu intensiores& clariores soniedantur,de-
biliori vero remissiores & obscuriores:Ita videmus quoque ventum fortier a-
liquam domus fissiiram perssantem,reddere vocem alnorem acutiorem, at-
que protinus eundem debiliter ssantem, sonum graviorem per eandem istam
fissuramsemper concitare ; quodetiam intuba sonandi rationeevidenterde-
monstratur:Ratioigiturhujusreiconsistitin viribusremissioribusautintensio-
ribus anims moventis, & per conscquens in medio, in quod anima vibratione
chordsautvocisingreditur;nam debilioranima movens nonsatis potestatis
habet ad aerem ita subtiliandum,ut acutioressonosedat, &viceversa anima
motivapotenteragens,acutiores &sublimiorcs voces redditinaere,propter
magnam suam in aeris subtiliatione vim & virtutem, unde anima sonans magis
&faciliussedilatatinaere&:magisacute ineoagit* Hujusautem rei demon-
stratio in fortiori & debiliori chordx pulsatione ejusque vibratione cernitur,8£
prsecipue in vocishumanasexaltatione vel depresslone. Similiter etiam chor-
dainintensione &remissionesoniidemprsestataliavia;nempe,cumanimamo-
tivamajori vi contrahit ipsam chordam ,altiusea sonat, quia secundummajo-
remanimsecontrahentisvim atque proportionem,majori violentia vibrat,&
vibrationibus suis medium subtiliat , quo vocesaltiores acutiores reddan-
tur. Pari quoque modo chordaminoris corpulenti^ minorem animas motiva:
virtutemrequirit,adsonos acutos & elevatos proferendos,quamchordama-
jor,quoniam faciliori motu viam facit in aerem vibratione leviori, proptcr cor-
poris sui exilitatem; Unde minorem locum in aere impler,& tamen vis ejus late
acacute seextendit:Id quod chorda majoris corpulentia: facere non potest;
unde & fortiorem anims contraifcionem requirit. Nonne etiam itase habet
M 3 instru