DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.31587#0165
DECREATlIRIS COELIiETHEREI. i5r
demquemagnummultis manibus elevari,qui proptergravedinemsuamunius
anims viventis virtuterustinerinonpotest ? At,siterrse pars aliqua relblvaturiil
aquam,decem illius aqux partes illam unicam terrx portionem pondere suo ex-
xquabunt. Similiter aquxpars una,relpondet pondere iiio decem partibus aeris
persubtiliationemexaqua fadis j eademque erit proportio interaeris&ignis
stibstantias,&:interillaniignis &c Qqiintx dsentise. Exquibus manifestum est>
terraminaquamdistolutamdecuplomajorem locum continentem requirere,
quam ante fadam dissblutionem &c subtiliationem occupabati quemadmodum
apparetinstibtiliationealicujus mineralis friabilisigne subitaneofada; nam ca~
lore violento in totSpintus aereos &aqueos repente solvitur vitriolum aut anti-
monium,utRetortxcorpus,quod placidc antea massam retinebat,non possit
ultra materiamistam rarefadam continere; sed maximo cum fragore, amplio-
rem locum quxrentibus spiritibus illis,disrumpatur. Dicimus igitur, ccdi pro-
portionemin pondere essexqualem proportioni terrx, corpusq; ejus bene dis-
posstumadmotum, quiasubtile,tenue,& facilemovendum,illud vero terrx
male dsspoiitum admovendum,quiacrailum,grave, &r requieti proximum, te-
nebrarumreceptaculum; quxstmtmotuiopposita. Videmusenim, Solemlu-
minis sui adu iiibtiliores terrx partes sursum quotidie elevare; contra vero den-
ssores,saxavidelicet&idgenusalia,in vanum & absque ullo motu senssbiliaut
partiumsubtiliationeferire» Quiddeniquedeterrx natura existimandumest,
quamomnesPhilosbphifrigidamessevoluerunt? Nonne confessus est ipse Gil-
berttH) quatenus in Medicina bene versatus,fngiditatem torporis,quietis, &c stu-
piditatiseisecausam; caliditatemverb,quxnullumin terra habet dominium,
motum,iensum,&adionemrebus omnibus tribuere ? &tamen magneticasua
virtuteadeoextrase dudus est,ut totum terrx corpus magnetcm aut magneti-
cum appellare ausus sit; quia aliquod ej us minerale,magnetem vid ehcet,ferrum.
adsetrahere,&:admundipolosvergere,plorumque variationes dessgnare ob~
servavit; &C ita totum pro minima ejus parte accipere videtur. T. h etiam modo
Solem Carbunculum appellare possumus , quia node eum iplendere videmus.
Concludimusigiturcoelum,respedu materixsux, &r gravidatisejus,tam facile
posse vigenti quatuor horarum ipatio circumduci,quam terram; cum sst ponde-
resuo terrx proportionale;at reipeduprxparationissux,melius &cfaciluis mo-
veri quamterram,supra demonstratum est. Quod ss neque hxc omnia etiam
legenti stifficiunt,sacram denique Scnpturam in hac re veritatis testem appella-
mus,quamfalsam dicere valde lmpium &c sceleratumesse,agnoscunt Christiani:
Inveniturigiturinlibro Josuacap.io.Solem& Lunamcon/imjjetn medio cceii; nec de-
properaffeadocca/umjpitiountusdiei; neque enim illic respondere licet, accipien-
dum esseillum]ofuAoc\im de motu Solisnaturali: loquitur enim de die &c motu
diurno;cujusautoremesseSolemfatetur,utpotestne cujus statione seu conss-
stentia dies continuari non potuit. Sed ss manifestius adhuc testimonium de-
ssderamus,commemoratur.2.i?^. 20. Deum seajfe, Solemretrogredt; namumbra
horologiiperio.gradus est retroada. Similiter motus hic diurnusa Plalmista
optime declaratur Psidm. 19.5.ubi Solem e tabernaculo (uo egredientem moveri abor-
r«/»^r^/»wluculenterexpressit. N6nneetiamcumintentione,nostraconvenic
Divus LMatth&uscap. 24.27.dicens fulgur venireab Orientein Occidentem, &c quodss-
mili quoque modo, ab illaparte ad occasum,venturus sitdie ultimo ipse Domi-
nus ? quippeinquibusdiserte satis docetur,motusincreatxessentix, cujusmodi
cstfiliusultimodieventiirus ab Oriente ad Occidentem , &c Spiritus Domini
sandusprimo die super aquas eadem via movens. Atque hinc etiam nomen
Orientis,tanquam terminus a quo,semper in sacris literis,uti antea diximus^pr^-
ponitur Occidenti;quemadmodum6cadoraciofltversusillampartem,&:tem-
Y. 3 p 1^
demquemagnummultis manibus elevari,qui proptergravedinemsuamunius
anims viventis virtuterustinerinonpotest ? At,siterrse pars aliqua relblvaturiil
aquam,decem illius aqux partes illam unicam terrx portionem pondere suo ex-
xquabunt. Similiter aquxpars una,relpondet pondere iiio decem partibus aeris
persubtiliationemexaqua fadis j eademque erit proportio interaeris&ignis
stibstantias,&:interillaniignis &c Qqiintx dsentise. Exquibus manifestum est>
terraminaquamdistolutamdecuplomajorem locum continentem requirere,
quam ante fadam dissblutionem &c subtiliationem occupabati quemadmodum
apparetinstibtiliationealicujus mineralis friabilisigne subitaneofada; nam ca~
lore violento in totSpintus aereos &aqueos repente solvitur vitriolum aut anti-
monium,utRetortxcorpus,quod placidc antea massam retinebat,non possit
ultra materiamistam rarefadam continere; sed maximo cum fragore, amplio-
rem locum quxrentibus spiritibus illis,disrumpatur. Dicimus igitur, ccdi pro-
portionemin pondere essexqualem proportioni terrx, corpusq; ejus bene dis-
posstumadmotum, quiasubtile,tenue,& facilemovendum,illud vero terrx
male dsspoiitum admovendum,quiacrailum,grave, &r requieti proximum, te-
nebrarumreceptaculum; quxstmtmotuiopposita. Videmusenim, Solemlu-
minis sui adu iiibtiliores terrx partes sursum quotidie elevare; contra vero den-
ssores,saxavidelicet&idgenusalia,in vanum & absque ullo motu senssbiliaut
partiumsubtiliationeferire» Quiddeniquedeterrx natura existimandumest,
quamomnesPhilosbphifrigidamessevoluerunt? Nonne confessus est ipse Gil-
berttH) quatenus in Medicina bene versatus,fngiditatem torporis,quietis, &c stu-
piditatiseisecausam; caliditatemverb,quxnullumin terra habet dominium,
motum,iensum,&adionemrebus omnibus tribuere ? &tamen magneticasua
virtuteadeoextrase dudus est,ut totum terrx corpus magnetcm aut magneti-
cum appellare ausus sit; quia aliquod ej us minerale,magnetem vid ehcet,ferrum.
adsetrahere,&:admundipolosvergere,plorumque variationes dessgnare ob~
servavit; &C ita totum pro minima ejus parte accipere videtur. T. h etiam modo
Solem Carbunculum appellare possumus , quia node eum iplendere videmus.
Concludimusigiturcoelum,respedu materixsux, &r gravidatisejus,tam facile
posse vigenti quatuor horarum ipatio circumduci,quam terram; cum sst ponde-
resuo terrx proportionale;at reipeduprxparationissux,melius &cfaciluis mo-
veri quamterram,supra demonstratum est. Quod ss neque hxc omnia etiam
legenti stifficiunt,sacram denique Scnpturam in hac re veritatis testem appella-
mus,quamfalsam dicere valde lmpium &c sceleratumesse,agnoscunt Christiani:
Inveniturigiturinlibro Josuacap.io.Solem& Lunamcon/imjjetn medio cceii; nec de-
properaffeadocca/umjpitiountusdiei; neque enim illic respondere licet, accipien-
dum esseillum]ofuAoc\im de motu Solisnaturali: loquitur enim de die &c motu
diurno;cujusautoremesseSolemfatetur,utpotestne cujus statione seu conss-
stentia dies continuari non potuit. Sed ss manifestius adhuc testimonium de-
ssderamus,commemoratur.2.i?^. 20. Deum seajfe, Solemretrogredt; namumbra
horologiiperio.gradus est retroada. Similiter motus hic diurnusa Plalmista
optime declaratur Psidm. 19.5.ubi Solem e tabernaculo (uo egredientem moveri abor-
r«/»^r^/»wluculenterexpressit. N6nneetiamcumintentione,nostraconvenic
Divus LMatth&uscap. 24.27.dicens fulgur venireab Orientein Occidentem, &c quodss-
mili quoque modo, ab illaparte ad occasum,venturus sitdie ultimo ipse Domi-
nus ? quippeinquibusdiserte satis docetur,motusincreatxessentix, cujusmodi
cstfiliusultimodieventiirus ab Oriente ad Occidentem , &c Spiritus Domini
sandusprimo die super aquas eadem via movens. Atque hinc etiam nomen
Orientis,tanquam terminus a quo,semper in sacris literis,uti antea diximus^pr^-
ponitur Occidenti;quemadmodum6cadoraciofltversusillampartem,&:tem-
Y. 3 p 1^