Frontinus, Sextus Iulius; Poleni, Giovanni [Editor]: Sex. Iulii Frontini De aquaeductibus urbis Romae commentarius (Padua, 1722) [Cicognara, 511; 951]

z}o

SEX. iviii fhontini

MACHINA. LICEAT* DVM. NEQVE. PVTEVS. NEQVE. FORAMEN. NOWlvs
FIAT. EIVS. 47 HAC. LEGE. NIHILVM. ROGATOR.
I?q' ? Vtilisslmae- Legis contemptores non negaverim di-
3 * gnos pcena, qxxx intenditur. Sed l negligentia longi
temporis deceptos leniter revocari oportuit. Itaque ?
sedu-
niispiam a Frontino nostro indieatur. Attamen de \ota ad hauriendam aquam Vi.
fcruvius in Lib. X Cap. 9 ■> atque de Machina Ctejibica , altissime extolUnte aquatn
m ejusdem. citati Libri Capite 12, satis perspicue loquitur - sed ibi plura sunt*
quani huc transferri queant; qui volet, Vitruvium, dodioresque ejus Interpretes
( prxsertim Barbarum , & Perraultium , qui affabre delineatas , & rei imaginem 1«
re&e exhibentes Figuras addiderunt ) consulere poterit . Attenta autem rerum,
de quibus agitur , natura , credibile fit -y Hptam , & Machinam , quibus hauriri
aqua dicitur in nostra hac Legc lata haud multo post editos ( ut videtur ) vi-
truvii Libros , J(otam., inquam , & Machinam fuisse de genere iilarum, quas Vitru-
v.ius pariter ad hauriendam aquam fa&as descripsit. Neque profefto quidpiam dis- is
£eile in re hac comperio.
II. Illud quidem explicatu difficile est , cur aqua hauriretur Kota, & Machina.
Conjicio vel ad irrigandos agros, vel ad inducendas in hortos aquas, vel ad usus
alios aliquando opus fuisse , aquam perducere ad loca altiora iis, ex quibus sume-
batur • atque ob id ope %ot* , & Machma ex fontibus , 6c ex puteis fa&is in spe- *»
tubus , aquam haustam fuiite, elatamque-.
IIL Sed difficilius explicata estj qua ratione metirentur aquam haustam, fyta &
Machina , instrumentis, ad metiendum minime idoneis . Conjicio , aquam haustam
m Castella fuisse corrivatam, inde vero ex Castellisper calices fuisseerogatam, un-
de constiterit de erogata: aqu* mensura. %s
IIII. Demum illud videtur difficiliimum explieatu , qui fleri potuerit, ut neque
gravissima illa Senatusconsulta fa<3a paucis annis ante hanc Legem latam , neque
diligentissimus Frontinus noster , scribens post multos annos ab hac Lege lata-,
verbum ullum habuerint de i\pta & Machina. Conjicio , fraudes Privatorum, Aqua^
morumque in usn Rot* & Machin* vel nullas, vel admodum leves fuisse , ac ideo de 3»
Machina , & Hota nihil memoratum : ne dicam , facile posse suspicionem oriri,
aani Frontini tempore usus Machina: atque Hot* esset antiquatus , & modo alio sub-
veniretur. altioribus locis .
V. At alicui forte probabilior videbitur ea interpretatio , qua sententia in-
tegra. ita explicetur y Hac Lege nihilum rogator, quominus iit, quibus Cmatores *AqW 3s
•stum permiserint , liceat aquam ex sontibus rivis fpecubus sornicibus fumere haurire , prteter*
quam tamen rota calke machina • idesk iis tamen-sumere haurire aquam rota calice
machina non liceat. Verum locus. nimis diflcilis est: exposui eas, quas feci, con-
jeduras multis circumstantiis , tamquam principiis ad conjiciendum diligenter pen-
statis; sed Viri dofti viderint.
47. SJtC. LEGE. NIBILTM. Bs)G^iTOB^\ In Codicibus ita legitUr ; hac Uge ni-
hilum rogato: Scaliger in Variis Ledionibus reposuerat■, rogator. Atque hxc sane fa-
ciunt tum ad expungendum verbum abrogatur , intrusum a quibusdam m hunc
locumj tum ad confirmanda ea, qu« de simili di£tioae scripta sunt in Nota 45 Art
hujusce.
s Art. 1. negligentia longi temporis dcceptos ] Hoc in loco Frontinus ( quod ubique tame n
j ,0 non fecit) blanditur iis, qui erraverant; quasi decepti negligentia longi tempons»
5 ' non autem dolo malo agentes erraviiTent..
7t> «f

^

fcdul?
iam }\
monit
possun
cumC

bus supra,
Frontinus,
10 mc tx bene^
1, aitw
Officium'.;
vatvdi pubV
ttw' Ita
sj cessaria er
tuitionis
dm iuipo