Po raz pierwszy też pojawiają się w strefie południowej Polski,
a zwłaszcza w grupie południowolubelskiej, duże osady warowne. Osada
w Złotej pod Sandomierzem, położona na obronnym z natury cyplu lesso-
wym, zajmowała obszar długości 300 m i szerokości do 90 m i była bro-
niona na obwodzie systemem rowów-fos (il. 35). Osadę w Strzyżowie
k. Hrubieszowa bronił płot-palisada. Można sądzić, iż w obrębie tych osad
warownych trzymano duże ilości bydła i właśnie system obronny sta-
nowił zarazem ogrodzenie dla ochrony cennych stad, jak i fortyfikację
broniącą mieszkańców przed atakiem nieprzyjaznego plemienia. Poja-
wienie się założeń obronnych stanowi cenną wskazówkę na istnienie mię-
dzygrupowego (międzyplemiennego) zróżnicowania majątkowego, które
występowało zarówno w postaci dużych stad bydła, jak i innych zasobów,
np. kruszca miedzianego, importowanych surowców krzemiennych lub
kamiennych, muszli itp.
Zmarłych chowano w obrządku szkieletowym w pozycji skurczonej
na boku — mężczyzn na prawym a kobiety na lewym (il. 36). Z grobów
pochodzą liczne ozdoby. Obok wspomnianych już paciorków z muszli
Spondylus gaederopus występowały ozdoby z miedzi, bursztynu, kłów
zwierzęcych i kości. Wśród tych ostatnich szczególnie okazałe są na-
ramienniki i bransolety z żeber zwierzęcych, zdobione liniami zygzako-
watymi i innymi motywami (il. 37).
Oddziaływańie kultur naddunajskich i nadcisańskich na lokalne pół-
nocno i środkowopolskie środowisko kultur postmezolitycznych dopro-
wadziło do powstania pierwszej rodzimej kultury neolitu na Niżu Pol-
skim. Była to kultura pucharów lejkowatych (il. 38). Jej powstanie wy-
nikało z postępującego procesu dostosowywania dorobku południowych
kultur neolitycznych do odmiennego środowiska, obfitującego w lasy
II. 39. Puchar z orna-
mentem inkrustowanym
kultury pucharów lejko-
watych z CmielowTa, woj.
tarnobrzeskie
88
a zwłaszcza w grupie południowolubelskiej, duże osady warowne. Osada
w Złotej pod Sandomierzem, położona na obronnym z natury cyplu lesso-
wym, zajmowała obszar długości 300 m i szerokości do 90 m i była bro-
niona na obwodzie systemem rowów-fos (il. 35). Osadę w Strzyżowie
k. Hrubieszowa bronił płot-palisada. Można sądzić, iż w obrębie tych osad
warownych trzymano duże ilości bydła i właśnie system obronny sta-
nowił zarazem ogrodzenie dla ochrony cennych stad, jak i fortyfikację
broniącą mieszkańców przed atakiem nieprzyjaznego plemienia. Poja-
wienie się założeń obronnych stanowi cenną wskazówkę na istnienie mię-
dzygrupowego (międzyplemiennego) zróżnicowania majątkowego, które
występowało zarówno w postaci dużych stad bydła, jak i innych zasobów,
np. kruszca miedzianego, importowanych surowców krzemiennych lub
kamiennych, muszli itp.
Zmarłych chowano w obrządku szkieletowym w pozycji skurczonej
na boku — mężczyzn na prawym a kobiety na lewym (il. 36). Z grobów
pochodzą liczne ozdoby. Obok wspomnianych już paciorków z muszli
Spondylus gaederopus występowały ozdoby z miedzi, bursztynu, kłów
zwierzęcych i kości. Wśród tych ostatnich szczególnie okazałe są na-
ramienniki i bransolety z żeber zwierzęcych, zdobione liniami zygzako-
watymi i innymi motywami (il. 37).
Oddziaływańie kultur naddunajskich i nadcisańskich na lokalne pół-
nocno i środkowopolskie środowisko kultur postmezolitycznych dopro-
wadziło do powstania pierwszej rodzimej kultury neolitu na Niżu Pol-
skim. Była to kultura pucharów lejkowatych (il. 38). Jej powstanie wy-
nikało z postępującego procesu dostosowywania dorobku południowych
kultur neolitycznych do odmiennego środowiska, obfitującego w lasy
II. 39. Puchar z orna-
mentem inkrustowanym
kultury pucharów lejko-
watych z CmielowTa, woj.
tarnobrzeskie
88