DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.27813#0185
i co uważam za jeszcze dziwniejsze, że nie zauważono zmniejszania się ich
naturalnej płodności i rozmnażania się, jakkolwiek się gleby nie otwie-
ra...”. Takie relacje mogły budzić i wtedy niejakie wątpliwości. Aby im
zaprzeczyć, król Władysław Jagiełło przeprowadził w Nochowie wyko-
paliska w obecności księcia austriackiego Ernesta, posła tego kraju. Wy-
nik tych pierwszych celowych wykopalisk utwierdził sławę naszego kra-
ju, a książę zabrał ze sobą plon dowodowy w postaci kilku naczyń. Dziś
wiemy, iż średniowieczne wykopaliska zostały przeprowadzone na jed-
nym z rozległych cmentarzysk kultury łużyckiej.
Jak już wspominaliśmy wyżej, u schyłku epoki brązu pojawiły się na
zachodnim obszarze występowania kultury łużyckiej rozległe osady
obronne. Interesującym zjawiskiem jest fakt, że zasięg tych osad obron-
nych, zwanych grodami, pokrywa się najogólniej z dawnym obszarem
zasięgu kultury przedłużyckiej, zwłaszcza w okresie następnym. Nie po-
jawiły się one nigdy na terenie zajmowanym uprzednio przez kulturę
trzciniecką. Owe pierwsze osady obronne w kulturze łużyckiej odznacza-
ły się znacznymi rozmiarami i przekraczały powierzchnię 2,5 ha. Więk-
szość z nich powstała na podłożu wcześniej istniejących osad otwartych,
nie mniejszych niż one same. Osady takie były zakładane w miejscach
trudniej dostępnych lub z natury obronnych, jak na wyspach jezior lub
półwyspach, względnie na terenach wyżynnych. Gród kultury łużyckiej
z V okresu epoki brązu we Wrocławiu-Osobowicach zajmował obszar
6,7 ha i był obwiedziony wałem obronnym o konstrukcji skrzyniowej
(izbicowej), który po pożarze został odbudowany w okresie halsztackim C
i powtórnie spalony. Szerokość pierwszego wału wynosiła 2 m, później-
szy był szerszy. Zabudowa mieszkalna składała si-ę z domów o kon-
strukcji słupowej, z paleniskami kamiennymi.
Gród w Sobiejuchach k. Żnina powstał u schyłku epoki brązu i zaj-
mował powierzchnię 6 ha. Otoczony był wałem obronnym o konstrukcji
izbicowej, bronionym na zewnątrz dwurzędowym falochronem, wzmoc-
nionym kamieniami i belkami od strony jeziora. Zabudowę wnętrza sta-
nowiły domostwa o konstrukcji sumikowo-łątkowej, o przeciętnej po-
wierzchni 90 m2, zaopatrzone w narożnikach w gliniane piece kopulaste
lub w otwarte paleniska kamienne. Domy te stały wzdłuż poprzecznych
ulic, wiązanych dookolną obwodnicą wzdłuż wału. W centrum znajdo-
wał się prawdopodobnie otwarty plac. W obrębie grodu stwierdzono
istnienie pracowni garncarskich (służyła temu część pieców kopulastych),
ślady warzelnictwa soli z pobliskich słonych źródeł, pracownie odlewnicze
i resztki warsztatów tkackich. Gród ten egzystował głównie w okresie
halsztackim i był dwukrotnie palony (il. 95). Zagadnienie grodów kultury
łużyckiej zostanie omówione szerzej w następnym rozdziale, kiedy będą
one stanowiły wyraźniejszą kategorię źródeł osadniczych.
W ciągu epoki brązu podstawowy nurt rozwoju kulturowego na na-
szych ziemiach odbywał się w obrębie ludów i kultur, trwających tu
11 Kultura pradziejowa
161
naturalnej płodności i rozmnażania się, jakkolwiek się gleby nie otwie-
ra...”. Takie relacje mogły budzić i wtedy niejakie wątpliwości. Aby im
zaprzeczyć, król Władysław Jagiełło przeprowadził w Nochowie wyko-
paliska w obecności księcia austriackiego Ernesta, posła tego kraju. Wy-
nik tych pierwszych celowych wykopalisk utwierdził sławę naszego kra-
ju, a książę zabrał ze sobą plon dowodowy w postaci kilku naczyń. Dziś
wiemy, iż średniowieczne wykopaliska zostały przeprowadzone na jed-
nym z rozległych cmentarzysk kultury łużyckiej.
Jak już wspominaliśmy wyżej, u schyłku epoki brązu pojawiły się na
zachodnim obszarze występowania kultury łużyckiej rozległe osady
obronne. Interesującym zjawiskiem jest fakt, że zasięg tych osad obron-
nych, zwanych grodami, pokrywa się najogólniej z dawnym obszarem
zasięgu kultury przedłużyckiej, zwłaszcza w okresie następnym. Nie po-
jawiły się one nigdy na terenie zajmowanym uprzednio przez kulturę
trzciniecką. Owe pierwsze osady obronne w kulturze łużyckiej odznacza-
ły się znacznymi rozmiarami i przekraczały powierzchnię 2,5 ha. Więk-
szość z nich powstała na podłożu wcześniej istniejących osad otwartych,
nie mniejszych niż one same. Osady takie były zakładane w miejscach
trudniej dostępnych lub z natury obronnych, jak na wyspach jezior lub
półwyspach, względnie na terenach wyżynnych. Gród kultury łużyckiej
z V okresu epoki brązu we Wrocławiu-Osobowicach zajmował obszar
6,7 ha i był obwiedziony wałem obronnym o konstrukcji skrzyniowej
(izbicowej), który po pożarze został odbudowany w okresie halsztackim C
i powtórnie spalony. Szerokość pierwszego wału wynosiła 2 m, później-
szy był szerszy. Zabudowa mieszkalna składała si-ę z domów o kon-
strukcji słupowej, z paleniskami kamiennymi.
Gród w Sobiejuchach k. Żnina powstał u schyłku epoki brązu i zaj-
mował powierzchnię 6 ha. Otoczony był wałem obronnym o konstrukcji
izbicowej, bronionym na zewnątrz dwurzędowym falochronem, wzmoc-
nionym kamieniami i belkami od strony jeziora. Zabudowę wnętrza sta-
nowiły domostwa o konstrukcji sumikowo-łątkowej, o przeciętnej po-
wierzchni 90 m2, zaopatrzone w narożnikach w gliniane piece kopulaste
lub w otwarte paleniska kamienne. Domy te stały wzdłuż poprzecznych
ulic, wiązanych dookolną obwodnicą wzdłuż wału. W centrum znajdo-
wał się prawdopodobnie otwarty plac. W obrębie grodu stwierdzono
istnienie pracowni garncarskich (służyła temu część pieców kopulastych),
ślady warzelnictwa soli z pobliskich słonych źródeł, pracownie odlewnicze
i resztki warsztatów tkackich. Gród ten egzystował głównie w okresie
halsztackim i był dwukrotnie palony (il. 95). Zagadnienie grodów kultury
łużyckiej zostanie omówione szerzej w następnym rozdziale, kiedy będą
one stanowiły wyraźniejszą kategorię źródeł osadniczych.
W ciągu epoki brązu podstawowy nurt rozwoju kulturowego na na-
szych ziemiach odbywał się w obrębie ludów i kultur, trwających tu
11 Kultura pradziejowa
161