DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.24654#0019
T X A E F AT IO. xv
*
blica huiufmodi aedificia , praefertim arces & moenia , quae facra
& augufta adpellavit prifca patrum aetas , inhgniora urbium de-
cora atque ornamenta . Huc faciunt, quae paullo ante a me lau-
datus Plinius ad Gallum fcribit (o , quum mirabilem Vadimo-
nis lacum non defcnbit tantum , fed ance oculos amici fui ponit:
Ad quae nofcenda iter ingredi, tranfimttere mare [olemus , ea fub oculis
pofita negligimus : [eu quia ita natura comparatum , ut proximorum tn-
cunofi , longinqua [edlemur : [eu quod omnium rerum cupido langue[cit 5
quum jacihs occafio esi : [eu quod differimus , tanquam [aepe <vi[un ,
quod datur rvidere , quoties <velis cernere . Quacumque de cau[a , permul-
ta in urbe nofira , luxtaque urbem , non oculis modo , [ed ne auribus
quidem nolimus . Qgae fi tulffet Achaia , Aegyptos , Afia , ahanje quae-
libet miraculorum [erax commendatrixque terra , audita , perletia , lufira-
ta haberemus .
Haec igitur prifca Etrufcorum aedificia ob oculos do£torum
hominum nunc primum proponere ftudium eft meum longe iu-
cundiflimum , quorum pulchritudinem , decus , magnificentiam f
vetuftas ipfa quam longe maxima commendat. Primum igitur in
confpe&um veniunt volaterranorvm etrvscorvm moenia,
quae pluribus in locis licet diruta fint 3 in multis tamen ad hoc
tempus exftant & perennant, & quidem ea altitudine, quam fubie-
cta Tabula fideliter declarat : vel ubi funt fere aequata folo , in-
gentes tamen ruinas, & capita , quae ex humo longo circuitu fe
adtollunt, oftentant. Integriorem atque oculis iucundiorem moenio-
rum partem delegit Stephanus Maffius Architeftus Volaterranus >
peritia & diligentia nulli fecundus , qui , me rogante , pro glo-
ria patriae fuae , & huiufce mei Operis fplendore, labores omnes
fingulari humanitate exantlavit. Ipfe etiam reliquas Volaterrano-
rum aedificiorum Tabulas, quas adfero , egregie delineavit .
Ia&at etiam cortona fuperborum aedificiorum , quae pri-
fcorum patrum magnificentiae magnifque aufibus conveniebant, in-
gentes moles ac rudera. Hanc in moeniorum reliquiis, & in integra
Crypta admirandi operis, quae paene intacta fupereft , non fine
incredibili voluptate cernimus. Labor hic in delineandis , & ad fu-
bie<ftam in Tabulis menfuram fingulos ingentes lapides exigendis ,
pa«
(1) Lib. VIII. Epiftol. xx»
*
blica huiufmodi aedificia , praefertim arces & moenia , quae facra
& augufta adpellavit prifca patrum aetas , inhgniora urbium de-
cora atque ornamenta . Huc faciunt, quae paullo ante a me lau-
datus Plinius ad Gallum fcribit (o , quum mirabilem Vadimo-
nis lacum non defcnbit tantum , fed ance oculos amici fui ponit:
Ad quae nofcenda iter ingredi, tranfimttere mare [olemus , ea fub oculis
pofita negligimus : [eu quia ita natura comparatum , ut proximorum tn-
cunofi , longinqua [edlemur : [eu quod omnium rerum cupido langue[cit 5
quum jacihs occafio esi : [eu quod differimus , tanquam [aepe <vi[un ,
quod datur rvidere , quoties <velis cernere . Quacumque de cau[a , permul-
ta in urbe nofira , luxtaque urbem , non oculis modo , [ed ne auribus
quidem nolimus . Qgae fi tulffet Achaia , Aegyptos , Afia , ahanje quae-
libet miraculorum [erax commendatrixque terra , audita , perletia , lufira-
ta haberemus .
Haec igitur prifca Etrufcorum aedificia ob oculos do£torum
hominum nunc primum proponere ftudium eft meum longe iu-
cundiflimum , quorum pulchritudinem , decus , magnificentiam f
vetuftas ipfa quam longe maxima commendat. Primum igitur in
confpe&um veniunt volaterranorvm etrvscorvm moenia,
quae pluribus in locis licet diruta fint 3 in multis tamen ad hoc
tempus exftant & perennant, & quidem ea altitudine, quam fubie-
cta Tabula fideliter declarat : vel ubi funt fere aequata folo , in-
gentes tamen ruinas, & capita , quae ex humo longo circuitu fe
adtollunt, oftentant. Integriorem atque oculis iucundiorem moenio-
rum partem delegit Stephanus Maffius Architeftus Volaterranus >
peritia & diligentia nulli fecundus , qui , me rogante , pro glo-
ria patriae fuae , & huiufce mei Operis fplendore, labores omnes
fingulari humanitate exantlavit. Ipfe etiam reliquas Volaterrano-
rum aedificiorum Tabulas, quas adfero , egregie delineavit .
Ia&at etiam cortona fuperborum aedificiorum , quae pri-
fcorum patrum magnificentiae magnifque aufibus conveniebant, in-
gentes moles ac rudera. Hanc in moeniorum reliquiis, & in integra
Crypta admirandi operis, quae paene intacta fupereft , non fine
incredibili voluptate cernimus. Labor hic in delineandis , & ad fu-
bie<ftam in Tabulis menfuram fingulos ingentes lapides exigendis ,
pa«
(1) Lib. VIII. Epiftol. xx»