DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.24654#0095
DE AEDIFICIIS TVFLIC1S.
55
IX. Arretini Amphitheatri, quae ad hoc tempus perflant
veftigia nolui praetermittere in Tab, VII. favente meis votis Eru-
ditiflimo Viro Laurentio Guazzefio , ex Equeftri Ordine D. Stepha-
ni , Patricio Arretino 5 qui Praetoriis muneribus decoratus , a pa-
tria urbe abfens, ampliorem delineationem mihi praebere non po-
tuit . Is primus omnium ipfum hoc Amphitheatrum doclo Com-
mentario illuflravit , quem publica luce donarunt Socii Etrufcae
Academiae Cortonenhs : mox eiufdem Commentam Vindicias
evulgavit , omni eruditionis fruge refertas , inter Opufcula Scientifi-
ca (*). Ex his pauca notatu digna, fi excerperem, operae pretium
me faflturum cenfui.
X. Arenae five caveae Amphitheatri Arretini formam non_»
rotundam 6c orbicularem , fed in fpeciem ovi exflruftam fuilfe
perfpicue indicant rudera , quae fuperfunt & fpedfantur in Hortis
Mona Aerii Monachorum Olivetanorum , quorum maximam partem
occupat fuper ipfis exftruftum Monaflerium , maximaque ex parte
ex iifdem lapidibus conditum a B. Bernardo Ptolemaeio Senenh .
Neque etiam arenae magnitudo defignari poteft j nam fub hurno
alii ordines & gradus latent, uti murorum aliquot reliquiae hac illae
fp.ufae indicant , & praecinctiones , quae licet terra oppletae fixit,
tamen non obfcure adparent . Superfunt etiam qua tuor arcus, &
quatuor fubterraneae porticus , quae lapideos gradus, in quibus fpedta-
tores ex ordine federe folebant , fulciunt, quarum una iniurias tem-
porum 6c birbarorum fuperavit. Hos gradus, ex lapidum reliquiis,
quae fuperfunt , vix dixeris tres fuiffe . Quum terra obruti fint
duo ordines tam infignis aedifiui, d olendum eft, nos adhuc latere,
quae cuneorum , quae portarum , podiorum , fcalarum , & vomito-
riorum figura fuerit, adeoque fere totius Tufcanici operis conftru£tio
ac fymmetna . Totum aedificium infignis vaftitatis , multorumque
fp e (flatorum capax fu i fle , ve fligi a ipfa perfpicue declarant. Simplex
tamen eius ftruCtura fuilfe videtur abfqae flatuis ac columnis j
fed muri eius miro lapidum nexu compofiti funt, interieflis aliquot
ordinibus ex opere luuiuio , quod in Arretinis moeniis laudat , ut
paullo ante obiervabum , Punius (3) : & Silius altos Anet1 muros
commemorat : qui muii laude & memoria digni vifi funt Vitru-
vio (4) , qui haec fcnphc : ‘De lateritiis vero , dummodo ad perpendicu-
lum fint flantes , mhil deducitur ; fed quanti fuerint olim fctfti, tanti ejfe
fiemper aejhmantur . Itajue nonnullis civitatibus & publica opera , & pri-
vatas domos , etiam regias , e latere JlruEtas licet videre . Et primum
Atbe-
(1) Tom. III. Difsert. iv. psg. 79.
(2) Tom. XX.
(5) Hift. Nat. Lib. XXXV. Cap. xiv.
(4J De Architeft. Lib. II. Gap. vm.
55
IX. Arretini Amphitheatri, quae ad hoc tempus perflant
veftigia nolui praetermittere in Tab, VII. favente meis votis Eru-
ditiflimo Viro Laurentio Guazzefio , ex Equeftri Ordine D. Stepha-
ni , Patricio Arretino 5 qui Praetoriis muneribus decoratus , a pa-
tria urbe abfens, ampliorem delineationem mihi praebere non po-
tuit . Is primus omnium ipfum hoc Amphitheatrum doclo Com-
mentario illuflravit , quem publica luce donarunt Socii Etrufcae
Academiae Cortonenhs : mox eiufdem Commentam Vindicias
evulgavit , omni eruditionis fruge refertas , inter Opufcula Scientifi-
ca (*). Ex his pauca notatu digna, fi excerperem, operae pretium
me faflturum cenfui.
X. Arenae five caveae Amphitheatri Arretini formam non_»
rotundam 6c orbicularem , fed in fpeciem ovi exflruftam fuilfe
perfpicue indicant rudera , quae fuperfunt & fpedfantur in Hortis
Mona Aerii Monachorum Olivetanorum , quorum maximam partem
occupat fuper ipfis exftruftum Monaflerium , maximaque ex parte
ex iifdem lapidibus conditum a B. Bernardo Ptolemaeio Senenh .
Neque etiam arenae magnitudo defignari poteft j nam fub hurno
alii ordines & gradus latent, uti murorum aliquot reliquiae hac illae
fp.ufae indicant , & praecinctiones , quae licet terra oppletae fixit,
tamen non obfcure adparent . Superfunt etiam qua tuor arcus, &
quatuor fubterraneae porticus , quae lapideos gradus, in quibus fpedta-
tores ex ordine federe folebant , fulciunt, quarum una iniurias tem-
porum 6c birbarorum fuperavit. Hos gradus, ex lapidum reliquiis,
quae fuperfunt , vix dixeris tres fuiffe . Quum terra obruti fint
duo ordines tam infignis aedifiui, d olendum eft, nos adhuc latere,
quae cuneorum , quae portarum , podiorum , fcalarum , & vomito-
riorum figura fuerit, adeoque fere totius Tufcanici operis conftru£tio
ac fymmetna . Totum aedificium infignis vaftitatis , multorumque
fp e (flatorum capax fu i fle , ve fligi a ipfa perfpicue declarant. Simplex
tamen eius ftruCtura fuilfe videtur abfqae flatuis ac columnis j
fed muri eius miro lapidum nexu compofiti funt, interieflis aliquot
ordinibus ex opere luuiuio , quod in Arretinis moeniis laudat , ut
paullo ante obiervabum , Punius (3) : & Silius altos Anet1 muros
commemorat : qui muii laude & memoria digni vifi funt Vitru-
vio (4) , qui haec fcnphc : ‘De lateritiis vero , dummodo ad perpendicu-
lum fint flantes , mhil deducitur ; fed quanti fuerint olim fctfti, tanti ejfe
fiemper aejhmantur . Itajue nonnullis civitatibus & publica opera , & pri-
vatas domos , etiam regias , e latere JlruEtas licet videre . Et primum
Atbe-
(1) Tom. III. Difsert. iv. psg. 79.
(2) Tom. XX.
(5) Hift. Nat. Lib. XXXV. Cap. xiv.
(4J De Architeft. Lib. II. Gap. vm.