DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.24654#0097
DE AEDIFICIIS TVBLICIS.
57
tuum credi minime poffunt exftrudta poft annum ccccxliv. quum
Etrufcorum vires opefque, antea validae , fenfim dilapfae funt: ipfi-
que fradti ac vidti, Romani vidforis gentium populi imperium fubie-
re s fed verfofimilius videtur aliquot ante hoc tempus faeculis, quum
ipfi ditiores Etruriae populi quiete , tranquillitate , atque opibus
quammaxime florerent, horum aedificiorum epocham figere. Quod
fi pofiquam etiam vidti funt, maximis viribus fretos fuiflfe confiat,
telfe Livio , qui , ne quid dicam de reliquis , de Arretinis Scipioni
fuppetias ferentibus, haec fcnbit (o : Arrettm triginta millia Jcutorum,
galeas totidem , pila , gaefd , hajlas longas , millium quinquaginta fum-
mam pari cutufque generis numero expleturos , fecures , rutra , jalces ,
al<veolos , molas , quantum m quadraginta longas naues opus ejset, tritici
centum C55 angmti milita modium , & m ^viaticum Decurionibus remigi-
bufque conlaturos : multo magis haud erit a veritate alienum opina-
ri , Theatra 6c Amphitheatra lapidea multo ante apud Tufcos m
ufu fuifle .
XII. Quod fi certum eft, clariores Tufcorum urbes altis moe-
nibus cindlas fuifie , quae portentolis laxorum molibus miro ordu e
confertis confiant , uti eorum reliquiae ad haec ufque tempora t -
fiantur 3 credibile eft,& Theatra & Amphitheatra lapidea exftrui tunc
potuifle , quae populi voluptatibus infervire , &; virium magnitu-
dinem , civiumque magnificentiam tefian poflent. Cave autem ne
cenfeas Poecas, praefertim Virgilium , ceterofque poetice loqui atque
emphatice , ubi alta urbium Etruriae de Latii moenia commen-
dant 5 nam temporibus longe vetufiifiimis maxime altos muros
poni confueviffe , docent etiam facrarum Litterarum oracula . De
fexaginta urbibus regni Og in Bafan , uno eodemque tempore va-
ftatis a populo Hebraeo dudlu lofue , haec leguntur (*) : Cunftae
urbes erant munitae muris alufjimis , portifque , & <vefhbus , abjbque oppi-
dis innumeris , quae non habebant muros.
XIII. Sed , etiamfi tota Etruria Theatrorum de Amphithea-
trorum veftigia ac rudera nulla hac tempefiate fuperefient , quod
falfum eflfe oiiendimus * tamen quod Ludionum , Hifirionum , Co-
moedorum , Tragoedorum, Miniorum, Secutorum, Retiariorum,
ahorumque Artificum fpedfacula Etrulci omnium primi in Italia—»
excogitarint, eaque ab Etrufcis Romani acceperint : quod Gladiato-
rios ludos cum triumphales tum funebres habuerint ( quod praeter
infignes Scriptores (3) , plane tefiantur monumenta tum pnfia , tum
fculpta in Etruria inventa) negari haud facile potefi, Ecrufcos Thea-
Vol. III. h tris
(3) Hos enumerat Th. Dempfterus de Etr.
Reg. Lib. III. Cap. xlii.
(1) Lib. XXVIII. 45.
(2) Deuteronom. Cap. 11. verf. I. 5.
57
tuum credi minime poffunt exftrudta poft annum ccccxliv. quum
Etrufcorum vires opefque, antea validae , fenfim dilapfae funt: ipfi-
que fradti ac vidti, Romani vidforis gentium populi imperium fubie-
re s fed verfofimilius videtur aliquot ante hoc tempus faeculis, quum
ipfi ditiores Etruriae populi quiete , tranquillitate , atque opibus
quammaxime florerent, horum aedificiorum epocham figere. Quod
fi pofiquam etiam vidti funt, maximis viribus fretos fuiflfe confiat,
telfe Livio , qui , ne quid dicam de reliquis , de Arretinis Scipioni
fuppetias ferentibus, haec fcnbit (o : Arrettm triginta millia Jcutorum,
galeas totidem , pila , gaefd , hajlas longas , millium quinquaginta fum-
mam pari cutufque generis numero expleturos , fecures , rutra , jalces ,
al<veolos , molas , quantum m quadraginta longas naues opus ejset, tritici
centum C55 angmti milita modium , & m ^viaticum Decurionibus remigi-
bufque conlaturos : multo magis haud erit a veritate alienum opina-
ri , Theatra 6c Amphitheatra lapidea multo ante apud Tufcos m
ufu fuifle .
XII. Quod fi certum eft, clariores Tufcorum urbes altis moe-
nibus cindlas fuifie , quae portentolis laxorum molibus miro ordu e
confertis confiant , uti eorum reliquiae ad haec ufque tempora t -
fiantur 3 credibile eft,& Theatra & Amphitheatra lapidea exftrui tunc
potuifle , quae populi voluptatibus infervire , &; virium magnitu-
dinem , civiumque magnificentiam tefian poflent. Cave autem ne
cenfeas Poecas, praefertim Virgilium , ceterofque poetice loqui atque
emphatice , ubi alta urbium Etruriae de Latii moenia commen-
dant 5 nam temporibus longe vetufiifiimis maxime altos muros
poni confueviffe , docent etiam facrarum Litterarum oracula . De
fexaginta urbibus regni Og in Bafan , uno eodemque tempore va-
ftatis a populo Hebraeo dudlu lofue , haec leguntur (*) : Cunftae
urbes erant munitae muris alufjimis , portifque , & <vefhbus , abjbque oppi-
dis innumeris , quae non habebant muros.
XIII. Sed , etiamfi tota Etruria Theatrorum de Amphithea-
trorum veftigia ac rudera nulla hac tempefiate fuperefient , quod
falfum eflfe oiiendimus * tamen quod Ludionum , Hifirionum , Co-
moedorum , Tragoedorum, Miniorum, Secutorum, Retiariorum,
ahorumque Artificum fpedfacula Etrulci omnium primi in Italia—»
excogitarint, eaque ab Etrufcis Romani acceperint : quod Gladiato-
rios ludos cum triumphales tum funebres habuerint ( quod praeter
infignes Scriptores (3) , plane tefiantur monumenta tum pnfia , tum
fculpta in Etruria inventa) negari haud facile potefi, Ecrufcos Thea-
Vol. III. h tris
(3) Hos enumerat Th. Dempfterus de Etr.
Reg. Lib. III. Cap. xlii.
(1) Lib. XXVIII. 45.
(2) Deuteronom. Cap. 11. verf. I. 5.