DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1062#0139
po Etrufci Mufaei
uolutum, ne forte plaudentium laetis uoeibus delinitus fupra mortalc faftigium fe efferret,
nimiaque felicitate infolefceret. Triumphantem Ducem fequitur pedifequus fcruus, breui
tunica fine manicis et pallio indutus, qui e manubrio pendentem arculam tenet ; in
qua fafcinum, inuidiae triumphantium medicum , ut ait Plinius, i) fuiffe arbitror; ficuti
alias triumphantes amuleta bullae inclufa contra inuidiam e collo depcndentia geftare fo-
lebant. Duo tantum in hac urna tubicines et duo liftores eum fafcibus puris , nec Iau-
reatis omnem hanc Etrufci triumplu pompam conftituunt. Deinde fequuntur quatuor equi",
elegantifiimis pe£toralibus ornati, iunitique emato currui, in quo fculptus gryphus, ani-
mal Soli facrum.
Denique triumphantem monitor in eodemcurru ftans, et alter feruus pedifequus co-
mitantur. Mediocris' hic adparatus triumphalis fpecimen exhibet triumphi modeftiffimi , cu-
iusmodi Etrufci multis ante Romam conditam annis inftituerunt. Splendidioris exempli
triumphum exhibet Dempfterus in Tabul. XLVIII. Infecutis temporibus, quam omnem
mcdum cxcefferint Romani in triumphis , luxu atque fplcndore, antiqua monurneRta tcftari
poifunt. Verum non triumphi folum; fed Ouationis quoque aisftores exftitiffe Etrufcos, no-
tat Dempfterus. 2) Sex millibus hoftium interfectis, uel minimum quinque, ex lege trium-
phali, moris erat apud Etrufcos triumfh*re ; ouare uero iis conceffum, qui minus infigni
cauffa hoftem in acie profligaffent. Primum ouantes urbem pedibus ingreifi fuerur.t, ut
notat t-linius^ ;) deinde aufto ouationis honore, equis inuehi ouantes confueuerunt, Hinc
in urna hae dux alter Viftor prope triumphantis currum, ornatus galea., equo monili gem-
mato frenisqiae infigni inequitat. Oaare ab oue, qui poft peraEkm ouationem mactan fo-
lebat, deriuatum docet Pluunhus in Marcello: Fejtus autem uerifimilius ab 0 0 gemina lit-
tera, nimirum a faufta adclamatione deriuat, Ouantibus uirtutis ergo datam corunam myr-
team obferuat idem Feftus. Ouatio denique coricedebatur, cum bella non fuerunt indiSa,
act iine fanguine confetta. Ex hac igitur fculptura colligi poteft, quis fuerit apud Etruf-
cos uetuftiffimus omnium Tnumfbi et Quatioms adparatus et pompa; a quibus haee omnia
ilomani acceperunt ac porro ampliarunt, 4) Denique uiQores bellica fpolia et arma, item-
que triumphalia ornamenta in templis Deorum coniecrata fufpendenmt, 5)
LVDVS TROIAE
I r
ludi eqneJlreS) curules et gladiatorii Etriifcoram ex antiqitis
fcitlpturis ilhiftrantur.
Tufci uittorcs triumphantes, ami&i triumphali uefte, ludos quoque in fempiternarh i-e-
rum geftarum memoriam edere confueuerunt. Variae autem uidentur effe cauffae,
cur hofce ludos in fepulcris quoque fculptos uoluerint. Prima fuiffe uidctur, ut hominurn
uita fragilis ludo per omnia fimilis , 6) itemque fatum et mors, quae omnes manent, de-
clararentur : nam exultantibus gaudio fpeOatoribus, laudis et gloriae cupidi decurfores ex
equo deietli mortem oppetebant, ut in hac urna cernimus , idque etiam aurigis, athletis,
gladiatoribus et beftiariis accidebat: quare publica illa uoluptas, beatoriim apud Elyfios lae-
titiam : luOus uero mortem atque humanae uitae uiciffitudines defignabant. Horum ludo-
rum origo ab Etrufcis, iam ab Heroiis inde temporibus petenda uidetur, ac Heroes, ut
Hercules, Thejeus aiiique gymnicis cer.aminibus operam dederunt. a) Prima illorum ludo-
rum
l) L. XXVIII. c. 4- 5) Idem Tab. XXVIII. et XXXII. et Bonarrot. ad
&j De Eirur. reg. J . IIL c. 37. moniinj. add. §. XXV.
3) L. XV. e. 29. 6) Terentius in Adelph. Aft. IV. Ss. VII.
4) uid. Dempfter, de Etrur, Reg, L, III. c. 36, a) Diociorus Sicul. L. IV. p. 155.
uolutum, ne forte plaudentium laetis uoeibus delinitus fupra mortalc faftigium fe efferret,
nimiaque felicitate infolefceret. Triumphantem Ducem fequitur pedifequus fcruus, breui
tunica fine manicis et pallio indutus, qui e manubrio pendentem arculam tenet ; in
qua fafcinum, inuidiae triumphantium medicum , ut ait Plinius, i) fuiffe arbitror; ficuti
alias triumphantes amuleta bullae inclufa contra inuidiam e collo depcndentia geftare fo-
lebant. Duo tantum in hac urna tubicines et duo liftores eum fafcibus puris , nec Iau-
reatis omnem hanc Etrufci triumplu pompam conftituunt. Deinde fequuntur quatuor equi",
elegantifiimis pe£toralibus ornati, iunitique emato currui, in quo fculptus gryphus, ani-
mal Soli facrum.
Denique triumphantem monitor in eodemcurru ftans, et alter feruus pedifequus co-
mitantur. Mediocris' hic adparatus triumphalis fpecimen exhibet triumphi modeftiffimi , cu-
iusmodi Etrufci multis ante Romam conditam annis inftituerunt. Splendidioris exempli
triumphum exhibet Dempfterus in Tabul. XLVIII. Infecutis temporibus, quam omnem
mcdum cxcefferint Romani in triumphis , luxu atque fplcndore, antiqua monurneRta tcftari
poifunt. Verum non triumphi folum; fed Ouationis quoque aisftores exftitiffe Etrufcos, no-
tat Dempfterus. 2) Sex millibus hoftium interfectis, uel minimum quinque, ex lege trium-
phali, moris erat apud Etrufcos triumfh*re ; ouare uero iis conceffum, qui minus infigni
cauffa hoftem in acie profligaffent. Primum ouantes urbem pedibus ingreifi fuerur.t, ut
notat t-linius^ ;) deinde aufto ouationis honore, equis inuehi ouantes confueuerunt, Hinc
in urna hae dux alter Viftor prope triumphantis currum, ornatus galea., equo monili gem-
mato frenisqiae infigni inequitat. Oaare ab oue, qui poft peraEkm ouationem mactan fo-
lebat, deriuatum docet Pluunhus in Marcello: Fejtus autem uerifimilius ab 0 0 gemina lit-
tera, nimirum a faufta adclamatione deriuat, Ouantibus uirtutis ergo datam corunam myr-
team obferuat idem Feftus. Ouatio denique coricedebatur, cum bella non fuerunt indiSa,
act iine fanguine confetta. Ex hac igitur fculptura colligi poteft, quis fuerit apud Etruf-
cos uetuftiffimus omnium Tnumfbi et Quatioms adparatus et pompa; a quibus haee omnia
ilomani acceperunt ac porro ampliarunt, 4) Denique uiQores bellica fpolia et arma, item-
que triumphalia ornamenta in templis Deorum coniecrata fufpendenmt, 5)
LVDVS TROIAE
I r
ludi eqneJlreS) curules et gladiatorii Etriifcoram ex antiqitis
fcitlpturis ilhiftrantur.
Tufci uittorcs triumphantes, ami&i triumphali uefte, ludos quoque in fempiternarh i-e-
rum geftarum memoriam edere confueuerunt. Variae autem uidentur effe cauffae,
cur hofce ludos in fepulcris quoque fculptos uoluerint. Prima fuiffe uidctur, ut hominurn
uita fragilis ludo per omnia fimilis , 6) itemque fatum et mors, quae omnes manent, de-
clararentur : nam exultantibus gaudio fpeOatoribus, laudis et gloriae cupidi decurfores ex
equo deietli mortem oppetebant, ut in hac urna cernimus , idque etiam aurigis, athletis,
gladiatoribus et beftiariis accidebat: quare publica illa uoluptas, beatoriim apud Elyfios lae-
titiam : luOus uero mortem atque humanae uitae uiciffitudines defignabant. Horum ludo-
rum origo ab Etrufcis, iam ab Heroiis inde temporibus petenda uidetur, ac Heroes, ut
Hercules, Thejeus aiiique gymnicis cer.aminibus operam dederunt. a) Prima illorum ludo-
rum
l) L. XXVIII. c. 4- 5) Idem Tab. XXVIII. et XXXII. et Bonarrot. ad
&j De Eirur. reg. J . IIL c. 37. moniinj. add. §. XXV.
3) L. XV. e. 29. 6) Terentius in Adelph. Aft. IV. Ss. VII.
4) uid. Dempfter, de Etrur, Reg, L, III. c. 36, a) Diociorus Sicul. L. IV. p. 155.