DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.21361#0202
Waldemar Komorowski
64 Tomkowicz, Ulice..., s. 30.
65 Balińska, op. cit., s. 146-147; w śląskich szmatruzach
„sadowiły się różne rodzaje stanowisk handlowych",
ławy szewskie, chlebowe, obuwnicze, kramy sukien-
ne, kuśnierskie, żelazne, itp. Także Czerner, op. cit.,
s. 143-153.
66 Źródła do dziejów zabudowy związanej z handlem we
wschodniej części Rynku Głównego w Krakowie (XIV-
XV w.), wyd. K. Follprecht i K. Jelonek-Litewka, Kra-
ków 2007, nr 175.
67 Tomkowicz, Ulice..., s. 150.
68 Czerner, op. cit., s. 143-153; Komorowski, Średnio-
wieczne ratusze..., s. 248.
69 Komorowski, Średniowieczne ratusze..., s. 244-245, 248.
70 Miłobędzki, Zarys..., s. 85.
71 Banach, op. cit., s. 303, 459.
72 A. Grabowski, Dawne zabytki miasta Krakowa, Kra-
ków 1850, s. 5. Do „budowy ratuszowego dachu" we-
zwano nie cieślę, lecz kamieniarza, co potwierdza
domysł o prowadzeniu prac murarskich. Niniejsza
praca w odniesieniu do średniowiecznych dziejów
ratusza opiera się wyłącznie na źródłach publikowa-
nych, a jest ich dla XV w. niewiele, stąd powołujemy
publikację Grabowskiego, choć nie ma ona w pełni
naukowego charakteru.
73 Banach, op. cit., s. 309-310; S. Opalińska, Józef Brodow-
ski, 1781-1853 malarz i rysownik starego Krakowa, Kra-
ków 2005, s. 227.
74 Z. Świechowski, Regiony w późno gotyckiej architektu-
rze Polski, [w:] Późny gotyk. Studia nad sztuką prze-
łomu średniowiecza i czasów nowożytnych. Materiały
sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Wrocław 1962,
Warszawa 1965, s. 128.
75 L. Lepszy, S. Tomkowicz, Zabytki sztuki w Polsce I. Kraków,
kościół i klasztor 00. Dominikanów, Kraków 1924, s. 2.
76 J. Skuratowicz, Ratusz poznański, Poznań 2003, s. 13;
idem, Ratusz gotycki, s. 19.
77 E. Gąsiorowski, Ratusz staromiejski w Toruniu w okre-
sie średniowiecza, Toruń 1971, s. 56.
78 Ratusz w Kalkarze, przebudowany w latach 1445-1450:
Zlat, Ratusz..., s. 4; Albrecht, op. cit., s. 272.
79 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 20-21.
80 Pośrednim potwierdzeniem jest data 1444 i duży zestaw
znaków kamieniarskich, wyrytych na licu wschodniej
arkady na parterze wieży: Zin, Kronika..., s. 123, fig. 1.
Z tego lub późniejszego okresu mogą pochodzić detale
kamienne o formach późnogotyckich, znalezione pod-
czas prac restauracyjnych prowadzonych przy wieży
w 1927 r.: Tomkowicz, Wieża..., s. 7, fig. 8: „Głaz długi,
niewysoki, z szeregiem półokrągłych wgłębień, zawie-
rających ułamki trójkątnych jakby przeźroczy o łukach
okrągłych"; Walczak, op. cit., s. 14.
81 Ibidem, s. 27, przypis 66.
82 Por. artykuł I. Kęder i W. Komorowskiego w niniej-
szym tomie, il. 7.
83 J. Lepiarczyk, Fazy budowy kościoła Mariackiego w Kra-
kowie w wiekach XIII-XIV, „Rocznik Krakowski", 34,
1959, z. 3, s. 218-219.
84 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28, przypis 67;
idem, Średniowieczny ratusz miasta Kleparza, [w:]
Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich.
Księga dedykowana Profesor Klementynie Żurowskiej,
Kraków 2005, s. 181; K.J. Czyżewski, M. Walczak, Kil-
ka zagadnień z dziejów architektury w Krakowie w cza-
sach Wita Stwosza, [w:] Wokół Wita Stwosza. Materiały
z międzynarodowej konferencji naukowej w Muzeum
Narodowym w Krakowie 19-22 maja 2005, Kraków
2005, s. 174.
85 Muczkowski, op. cit., s. 12; Zlat, Ratusz..., s. 27; Al-
brecht, op. cit., s. 33.
86 Skuratowicz, Ratusz poznański, s. 12; idem, Ratusz
gotycki, s. 15, 17-18, 20 (XIII-wieczna otwarta trybu-
na sądowa ratusza poznańskiego otrzymała w 1454 r.
arkadową loggię); A. Grzybkowski, Architektura pol-
ska około 1300 roku, [w:] Polska około roku 1300. Pań-
stwo, społeczeństwo, kultura, pod red. W. Fałkowskiego,
Warszawa 2003, s. 191; Albrecht, op. cit., s. 33-35.
87 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28, przypis 67.
88 P. Pencakowski, Architektura kaplicy Ogrojcowej przy
kościele Św. Barbary w Krakowie, „Rocznik Krakow-
ski", 55, 1989, s. 89-102.
89 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28, przypis 67; Al-
brecht, op. cit., s. 33-35, 40, 67, 77.
90 Ibidem, s. 28; P. Pencakowski, Ośmioboczne wieże kra-
kowskie - dzie]ejednego motywu, „Rocznik Krakowski",
58, 1992, s. 10-11. O hełmie wieży Hejnałowej i jego
symbolice, do pewnego stopnia zbieżnej z symboliką
hełmu ratuszowego: J. Dreścik, Zegar wielki na wieży
wyższej kościoła Mariackiego, jego dzieje i znaczenie,
„Rocznik Krakowski", 65-66, 1999-2000, s. 59-60.
91 M. Zlat, Sztuki śląskiej drogi od gotyku, [w:] Późny go-
tyk. Studia nad sztuką przełomu średniowiecza i czasów
nowożytnych, Warszawa 1965, s. 196.
92 Czerner, op. cit., s. 45-94.
93 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28-32; idem, Domnie-
many Dwór Artusa w Krakowie, [w:] Dwór Artusa w Gdań-
sku. Sztuka i sztuka konserwacji, pod red. T. Grzybków-
skiej i J. Talbierskiej, Warszawa 2004, s. 67-72.
94 Zdaniem Wryrozumskiej, Kancelaria..., s. 47, przebu-
dowa była gruntowna, jednak nie ma to potwierdzenia
w dokumentach.
95 Regestra expositorum, głównie pozycje aedificia civita-
tis oraz praetorii necessaria, podane w wyborze przez
F. Piekosińskiego, Prawa, przywileje i statutu miasta
Krakowa (1507-1795), t. 1 (1507-1795), z. 2, Kraków
1885 (dalej cyt. PPS).
96 PPS, s. 963: wydatki „[...] pro lapide piasseczny ad pi-
naculum praetorii"; zakres prac był stosunkowo nie-
wielki, bo przeznaczono na nie 80 groszy.
97 PPS, s. 984: „[...] muratori pro lapidibus ad fenestras
196
64 Tomkowicz, Ulice..., s. 30.
65 Balińska, op. cit., s. 146-147; w śląskich szmatruzach
„sadowiły się różne rodzaje stanowisk handlowych",
ławy szewskie, chlebowe, obuwnicze, kramy sukien-
ne, kuśnierskie, żelazne, itp. Także Czerner, op. cit.,
s. 143-153.
66 Źródła do dziejów zabudowy związanej z handlem we
wschodniej części Rynku Głównego w Krakowie (XIV-
XV w.), wyd. K. Follprecht i K. Jelonek-Litewka, Kra-
ków 2007, nr 175.
67 Tomkowicz, Ulice..., s. 150.
68 Czerner, op. cit., s. 143-153; Komorowski, Średnio-
wieczne ratusze..., s. 248.
69 Komorowski, Średniowieczne ratusze..., s. 244-245, 248.
70 Miłobędzki, Zarys..., s. 85.
71 Banach, op. cit., s. 303, 459.
72 A. Grabowski, Dawne zabytki miasta Krakowa, Kra-
ków 1850, s. 5. Do „budowy ratuszowego dachu" we-
zwano nie cieślę, lecz kamieniarza, co potwierdza
domysł o prowadzeniu prac murarskich. Niniejsza
praca w odniesieniu do średniowiecznych dziejów
ratusza opiera się wyłącznie na źródłach publikowa-
nych, a jest ich dla XV w. niewiele, stąd powołujemy
publikację Grabowskiego, choć nie ma ona w pełni
naukowego charakteru.
73 Banach, op. cit., s. 309-310; S. Opalińska, Józef Brodow-
ski, 1781-1853 malarz i rysownik starego Krakowa, Kra-
ków 2005, s. 227.
74 Z. Świechowski, Regiony w późno gotyckiej architektu-
rze Polski, [w:] Późny gotyk. Studia nad sztuką prze-
łomu średniowiecza i czasów nowożytnych. Materiały
sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Wrocław 1962,
Warszawa 1965, s. 128.
75 L. Lepszy, S. Tomkowicz, Zabytki sztuki w Polsce I. Kraków,
kościół i klasztor 00. Dominikanów, Kraków 1924, s. 2.
76 J. Skuratowicz, Ratusz poznański, Poznań 2003, s. 13;
idem, Ratusz gotycki, s. 19.
77 E. Gąsiorowski, Ratusz staromiejski w Toruniu w okre-
sie średniowiecza, Toruń 1971, s. 56.
78 Ratusz w Kalkarze, przebudowany w latach 1445-1450:
Zlat, Ratusz..., s. 4; Albrecht, op. cit., s. 272.
79 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 20-21.
80 Pośrednim potwierdzeniem jest data 1444 i duży zestaw
znaków kamieniarskich, wyrytych na licu wschodniej
arkady na parterze wieży: Zin, Kronika..., s. 123, fig. 1.
Z tego lub późniejszego okresu mogą pochodzić detale
kamienne o formach późnogotyckich, znalezione pod-
czas prac restauracyjnych prowadzonych przy wieży
w 1927 r.: Tomkowicz, Wieża..., s. 7, fig. 8: „Głaz długi,
niewysoki, z szeregiem półokrągłych wgłębień, zawie-
rających ułamki trójkątnych jakby przeźroczy o łukach
okrągłych"; Walczak, op. cit., s. 14.
81 Ibidem, s. 27, przypis 66.
82 Por. artykuł I. Kęder i W. Komorowskiego w niniej-
szym tomie, il. 7.
83 J. Lepiarczyk, Fazy budowy kościoła Mariackiego w Kra-
kowie w wiekach XIII-XIV, „Rocznik Krakowski", 34,
1959, z. 3, s. 218-219.
84 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28, przypis 67;
idem, Średniowieczny ratusz miasta Kleparza, [w:]
Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich.
Księga dedykowana Profesor Klementynie Żurowskiej,
Kraków 2005, s. 181; K.J. Czyżewski, M. Walczak, Kil-
ka zagadnień z dziejów architektury w Krakowie w cza-
sach Wita Stwosza, [w:] Wokół Wita Stwosza. Materiały
z międzynarodowej konferencji naukowej w Muzeum
Narodowym w Krakowie 19-22 maja 2005, Kraków
2005, s. 174.
85 Muczkowski, op. cit., s. 12; Zlat, Ratusz..., s. 27; Al-
brecht, op. cit., s. 33.
86 Skuratowicz, Ratusz poznański, s. 12; idem, Ratusz
gotycki, s. 15, 17-18, 20 (XIII-wieczna otwarta trybu-
na sądowa ratusza poznańskiego otrzymała w 1454 r.
arkadową loggię); A. Grzybkowski, Architektura pol-
ska około 1300 roku, [w:] Polska około roku 1300. Pań-
stwo, społeczeństwo, kultura, pod red. W. Fałkowskiego,
Warszawa 2003, s. 191; Albrecht, op. cit., s. 33-35.
87 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28, przypis 67.
88 P. Pencakowski, Architektura kaplicy Ogrojcowej przy
kościele Św. Barbary w Krakowie, „Rocznik Krakow-
ski", 55, 1989, s. 89-102.
89 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28, przypis 67; Al-
brecht, op. cit., s. 33-35, 40, 67, 77.
90 Ibidem, s. 28; P. Pencakowski, Ośmioboczne wieże kra-
kowskie - dzie]ejednego motywu, „Rocznik Krakowski",
58, 1992, s. 10-11. O hełmie wieży Hejnałowej i jego
symbolice, do pewnego stopnia zbieżnej z symboliką
hełmu ratuszowego: J. Dreścik, Zegar wielki na wieży
wyższej kościoła Mariackiego, jego dzieje i znaczenie,
„Rocznik Krakowski", 65-66, 1999-2000, s. 59-60.
91 M. Zlat, Sztuki śląskiej drogi od gotyku, [w:] Późny go-
tyk. Studia nad sztuką przełomu średniowiecza i czasów
nowożytnych, Warszawa 1965, s. 196.
92 Czerner, op. cit., s. 45-94.
93 Komorowski, Krakowski ratusz..., s. 28-32; idem, Domnie-
many Dwór Artusa w Krakowie, [w:] Dwór Artusa w Gdań-
sku. Sztuka i sztuka konserwacji, pod red. T. Grzybków-
skiej i J. Talbierskiej, Warszawa 2004, s. 67-72.
94 Zdaniem Wryrozumskiej, Kancelaria..., s. 47, przebu-
dowa była gruntowna, jednak nie ma to potwierdzenia
w dokumentach.
95 Regestra expositorum, głównie pozycje aedificia civita-
tis oraz praetorii necessaria, podane w wyborze przez
F. Piekosińskiego, Prawa, przywileje i statutu miasta
Krakowa (1507-1795), t. 1 (1507-1795), z. 2, Kraków
1885 (dalej cyt. PPS).
96 PPS, s. 963: wydatki „[...] pro lapide piasseczny ad pi-
naculum praetorii"; zakres prac był stosunkowo nie-
wielki, bo przeznaczono na nie 80 groszy.
97 PPS, s. 984: „[...] muratori pro lapidibus ad fenestras
196