DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.21361#0237
Sukiennice - świadek dziejów Krakowa
Cyrusów: A. Chmiel, Herby Cyrusów, RK, I, 1878;
także: PSB, t. 4, Kraków 1938, s. 131, hasło: Stanisław
Cyrus, autor hasła: K. Pieradzka.
23 Jan Boner był wielkorządcą królewskim w latach
1552-1562. A. Franaszek, Działalność wielkorządców
krakowskich w XVI wieku, Kraków 1981, s. 35. Praca
Padovana jest potwierdzona rachunkami: J. Garba-
cik, Rachunki wielkorządowe Jana Bonera z roku 1558,
„Źródła do dziejów Wawelu", t. 7, Kraków 1974, s. 141,
145. Por. też: A.M. Schulz, Giammaria Mosca called Pa-
dovano: A Renesaissance sculptor in Italy and Roland,
University Park PA. 1998, s. 112-113, 224-225. Attykę
na domu Jana Bonera w Rynku Głównym 9 przypisuje
się Santi Gucciemu: A. Fischinger, Santi Gucci, archi-
tekt i rzeźbiarz królewski, Kraków 1969, s. 64.
24 Nazwa ta pochodzi od niem. smettern (huczeć, rozbrzmie-
wać) i odnosi się do panującego w tym miejscu gwaru.
25 W. Łuszczkiewicz, Sukiennice krakowskie, Kraków 1899,
s.23.
26 Prawa, przywileje..., s. 1037.
27 Świszczowski, op. cit., s. 298.
28 Prawa, przywileje..., s. 1040.
29 Wynagrodzenie Padovana: Prawa, przywileje..., s. 1046;
Schulz, op. cit., s. 225. Zwraca się czasem uwagę na for-
mę kolumny bocznej loggii Sukiennic wskazującą
na zamiar osadzenia jej w murze. Pisze o tym S. Świsz-
czowski: Problemy XVI-wiecznych Sukiennic, „Biuletyn
Historii Sztuki", XVII, 1955, s. 470. Można postawić
hipotezę, że Frankstijn wykonał schody kryte, oddzie-
lone murem biegnącym od wieżyczki do wspomnia-
nej kolumny, a Padovano wprowadził formę otwartą,
zgodną z „niebem i zwyczajem" włoskim.
30 Dziś w Sukiennicach znajduje się kopia drzwi z XIX
wieku. Wrota obite żelazem z motywami polskich or-
łów heraldycznych notują rewizje zamku królewskie-
go na Wawelu jeszcze w początkach XVIII wieku. Por.:
A. Chmiel, Materiały do budowy zamku na Wawelu,
„Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej", t. 2,
1913, s. 581, 699. Jest wysoce prawdopodobne, że opi-
sane drzwi mogły pochodzić z czasów renesansowej
rozbudowy zamku. O tym motywie: A. Sudacka,
Średniowieczne i renesansowe drzwi żelazne i obi-
te żelazem. Studium historyczne, PKZ Kraków 1993,
mpis, s. 61-62, Archiwum PKZ; także: M. Myśliński,
XVI-wieczne drzwiplakietowe z orłami heraldycznymi
w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, „Arti-
fex doctus", t. 2, Kraków 2007.
31 M. Rej, Zwierzyniec, Kraków 1895, s. 212.
32 Szerzej omawiam te zagadnienia: A. Sudacka, Budynek
Małej Wagi na Rynku krakowskim na podstawie źródeł
historycznych, RK, 62, 2006, s. 53-54.
33 J.A. Krasiński, Polonia (1574), tłum. S. Budziński. Cy-
tat za: K. Grodziska, Gdzie miasto zaczarowane. Księga
cytatów o Krakowie, Kraków 2003, s. 243.
34 M. Bielski, Satyry, Kraków 1889, s. 83-84.
35 Potoczne nazwy różnych rodzajów sukna: stamet - lek-
ka materia wełniana od: stamen (łac, grec. nić, włókno),
por.: ibidem, s.l 17; kołtrysz - jeden z rodzajów sukna
prostego wyrobu od: coltre (wł. włókno), ibidem, s. 113;
lundysz - potoczna, nazwa sukna holenderskiego od:
hollandisch, ibidem, s. 114.
36 S. Tomkowicz, Przyczynki do historii kultury Krakowa
w Ipoł. XVII wieku, Lwów 1912, s. 74-86.
37 APKr, Akta miasta Krakowa, rkps 1675, s. 270-274.
Por. też: Źródła do dziejów zabudowy związanej z han-
dlem we wschodniej części Rynku Głównego w Krakowie,
oprać. K. Folprecht, K. Jelonek-Litewka, Kraków 2007,
cz. VI, poz. 168-189 (w druku).
38 Tomkowicz, op. cit., s. 9. Andrzej Bełza był pisarzem
miejskim. Zmarł w 1623 roku. Opis postrzygalni z 1657
roku: APKr, Akta miasta Krakowa, Acta Quartaliensia
civitatis Cracoviae (dalej A.Q.), rkps 1379, s. 409.
39 J. Bieniarzówna, J.M. Małecki, Kraków w wiekach XVI-
XVIII. Dzieje Krakowa, t. 2, Kraków 1983, s. 176, 354.
40 APKr, A.Q., rkps 1379, s. 363, 409. Rewizje obu postrzy-
galni z roku 1657.
41 A. Grabowski, Starożytnicze wiadomości o Krakowie,
Kraków 1852, s. 60.
42 APKr., A.Q., rkps 1384, s. 254. Rewizja z roku 1730.
43 A.B. Krupiński, Hala Sukiennic krakowskich w świetle
badań architektonicznych, „Kwartalnik Historii Kultu-
ry Materialnej", t. 29, 1981, nr 4, s. 460.
44 Kraków, Sukiennice. Badania architektoniczne ściany wsch.
w poddaszu, Kraków 1995, mpis. Archiwum PKZ.
45 APKr., A.Q., rkps 1393, s. 188. Rewizja z roku 1776.
46 J. Wawel Louis, Kupcy krakowscy w epoce przejściowej,
[w:] Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa,
BK, nr 117, Kraków 1977, s. 76, 100.
47 Ibidem, s. 68.
48 Łuszczkiewicz, op. cit., s. 28.
49 AQ, rkps 1378, s. 212: rkps 1394, s. 131. W rzeczywi-
stości obie postrzygalnie były do początku XIX wieku
własnością miasta, użyczane jedynie jego urzędnikom
lub wydzierżawiane.
50 Jana Długosza Roczniki, czyli kroniki Sławetnego
Królestwa Polskiego, tłum. J. Mrukówna, Warszawa
1981, Księga X, s. 205. Opis homagium złożonego
przez rajców Zygmuntowi Staremu: Ludwik Jodok
Decjusz, Księga o czasach króla Zygmunta, Warsza-
wa 1960, tłum. Janina Baryń i in., Biblioteka Mean-
dra 28, s. 55.
51 Opisy tych uroczystości przytacza: A. Grabowski,
Skarbniczka naszej archeologii, s. 206 (Władysław IV)
oraz: idem, Starożytnicze wiadomości..., s. 134 (Homa-
gium złożone Augustowi III), a także: M. Rożek, Uro-
czystości w barokowym Krakowie, Kraków 1976, s. 131—
133 (Jan III Sobieski).
52 Zagadnienie przemian Sukiennic z budynku o cha-
rakterze merkantylnym w obiekt o wielu znacze-
niach symbolicznych omawiałam w artykule Sukien-
231
Cyrusów: A. Chmiel, Herby Cyrusów, RK, I, 1878;
także: PSB, t. 4, Kraków 1938, s. 131, hasło: Stanisław
Cyrus, autor hasła: K. Pieradzka.
23 Jan Boner był wielkorządcą królewskim w latach
1552-1562. A. Franaszek, Działalność wielkorządców
krakowskich w XVI wieku, Kraków 1981, s. 35. Praca
Padovana jest potwierdzona rachunkami: J. Garba-
cik, Rachunki wielkorządowe Jana Bonera z roku 1558,
„Źródła do dziejów Wawelu", t. 7, Kraków 1974, s. 141,
145. Por. też: A.M. Schulz, Giammaria Mosca called Pa-
dovano: A Renesaissance sculptor in Italy and Roland,
University Park PA. 1998, s. 112-113, 224-225. Attykę
na domu Jana Bonera w Rynku Głównym 9 przypisuje
się Santi Gucciemu: A. Fischinger, Santi Gucci, archi-
tekt i rzeźbiarz królewski, Kraków 1969, s. 64.
24 Nazwa ta pochodzi od niem. smettern (huczeć, rozbrzmie-
wać) i odnosi się do panującego w tym miejscu gwaru.
25 W. Łuszczkiewicz, Sukiennice krakowskie, Kraków 1899,
s.23.
26 Prawa, przywileje..., s. 1037.
27 Świszczowski, op. cit., s. 298.
28 Prawa, przywileje..., s. 1040.
29 Wynagrodzenie Padovana: Prawa, przywileje..., s. 1046;
Schulz, op. cit., s. 225. Zwraca się czasem uwagę na for-
mę kolumny bocznej loggii Sukiennic wskazującą
na zamiar osadzenia jej w murze. Pisze o tym S. Świsz-
czowski: Problemy XVI-wiecznych Sukiennic, „Biuletyn
Historii Sztuki", XVII, 1955, s. 470. Można postawić
hipotezę, że Frankstijn wykonał schody kryte, oddzie-
lone murem biegnącym od wieżyczki do wspomnia-
nej kolumny, a Padovano wprowadził formę otwartą,
zgodną z „niebem i zwyczajem" włoskim.
30 Dziś w Sukiennicach znajduje się kopia drzwi z XIX
wieku. Wrota obite żelazem z motywami polskich or-
łów heraldycznych notują rewizje zamku królewskie-
go na Wawelu jeszcze w początkach XVIII wieku. Por.:
A. Chmiel, Materiały do budowy zamku na Wawelu,
„Teka Grona Konserwatorów Galicji Zachodniej", t. 2,
1913, s. 581, 699. Jest wysoce prawdopodobne, że opi-
sane drzwi mogły pochodzić z czasów renesansowej
rozbudowy zamku. O tym motywie: A. Sudacka,
Średniowieczne i renesansowe drzwi żelazne i obi-
te żelazem. Studium historyczne, PKZ Kraków 1993,
mpis, s. 61-62, Archiwum PKZ; także: M. Myśliński,
XVI-wieczne drzwiplakietowe z orłami heraldycznymi
w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, „Arti-
fex doctus", t. 2, Kraków 2007.
31 M. Rej, Zwierzyniec, Kraków 1895, s. 212.
32 Szerzej omawiam te zagadnienia: A. Sudacka, Budynek
Małej Wagi na Rynku krakowskim na podstawie źródeł
historycznych, RK, 62, 2006, s. 53-54.
33 J.A. Krasiński, Polonia (1574), tłum. S. Budziński. Cy-
tat za: K. Grodziska, Gdzie miasto zaczarowane. Księga
cytatów o Krakowie, Kraków 2003, s. 243.
34 M. Bielski, Satyry, Kraków 1889, s. 83-84.
35 Potoczne nazwy różnych rodzajów sukna: stamet - lek-
ka materia wełniana od: stamen (łac, grec. nić, włókno),
por.: ibidem, s.l 17; kołtrysz - jeden z rodzajów sukna
prostego wyrobu od: coltre (wł. włókno), ibidem, s. 113;
lundysz - potoczna, nazwa sukna holenderskiego od:
hollandisch, ibidem, s. 114.
36 S. Tomkowicz, Przyczynki do historii kultury Krakowa
w Ipoł. XVII wieku, Lwów 1912, s. 74-86.
37 APKr, Akta miasta Krakowa, rkps 1675, s. 270-274.
Por. też: Źródła do dziejów zabudowy związanej z han-
dlem we wschodniej części Rynku Głównego w Krakowie,
oprać. K. Folprecht, K. Jelonek-Litewka, Kraków 2007,
cz. VI, poz. 168-189 (w druku).
38 Tomkowicz, op. cit., s. 9. Andrzej Bełza był pisarzem
miejskim. Zmarł w 1623 roku. Opis postrzygalni z 1657
roku: APKr, Akta miasta Krakowa, Acta Quartaliensia
civitatis Cracoviae (dalej A.Q.), rkps 1379, s. 409.
39 J. Bieniarzówna, J.M. Małecki, Kraków w wiekach XVI-
XVIII. Dzieje Krakowa, t. 2, Kraków 1983, s. 176, 354.
40 APKr, A.Q., rkps 1379, s. 363, 409. Rewizje obu postrzy-
galni z roku 1657.
41 A. Grabowski, Starożytnicze wiadomości o Krakowie,
Kraków 1852, s. 60.
42 APKr., A.Q., rkps 1384, s. 254. Rewizja z roku 1730.
43 A.B. Krupiński, Hala Sukiennic krakowskich w świetle
badań architektonicznych, „Kwartalnik Historii Kultu-
ry Materialnej", t. 29, 1981, nr 4, s. 460.
44 Kraków, Sukiennice. Badania architektoniczne ściany wsch.
w poddaszu, Kraków 1995, mpis. Archiwum PKZ.
45 APKr., A.Q., rkps 1393, s. 188. Rewizja z roku 1776.
46 J. Wawel Louis, Kupcy krakowscy w epoce przejściowej,
[w:] Urywki z dziejów i życia mieszkańców Krakowa,
BK, nr 117, Kraków 1977, s. 76, 100.
47 Ibidem, s. 68.
48 Łuszczkiewicz, op. cit., s. 28.
49 AQ, rkps 1378, s. 212: rkps 1394, s. 131. W rzeczywi-
stości obie postrzygalnie były do początku XIX wieku
własnością miasta, użyczane jedynie jego urzędnikom
lub wydzierżawiane.
50 Jana Długosza Roczniki, czyli kroniki Sławetnego
Królestwa Polskiego, tłum. J. Mrukówna, Warszawa
1981, Księga X, s. 205. Opis homagium złożonego
przez rajców Zygmuntowi Staremu: Ludwik Jodok
Decjusz, Księga o czasach króla Zygmunta, Warsza-
wa 1960, tłum. Janina Baryń i in., Biblioteka Mean-
dra 28, s. 55.
51 Opisy tych uroczystości przytacza: A. Grabowski,
Skarbniczka naszej archeologii, s. 206 (Władysław IV)
oraz: idem, Starożytnicze wiadomości..., s. 134 (Homa-
gium złożone Augustowi III), a także: M. Rożek, Uro-
czystości w barokowym Krakowie, Kraków 1976, s. 131—
133 (Jan III Sobieski).
52 Zagadnienie przemian Sukiennic z budynku o cha-
rakterze merkantylnym w obiekt o wielu znacze-
niach symbolicznych omawiałam w artykule Sukien-
231