DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.21361#0246
Iwona Kfder, Waldemar Komorowski
mWfflfflB® 158.
4. Widok Krakowa od północnego zachodu, drzeworyt, użyty jako winieta na s. 158 w druku z oficyny Mikołaja Szarfenbergera
Constitucie, statuta i przywileje na walnych sejmiech koronnych od roku 1550 aż do roku 1581 uchwalone; Biblioteka Jagiellońska
5. Tomasz Makowski, widok Krakowa od wschodu, fragment
miedziorytu zamieszczonego w publikacji Krzysztofa Monwida
Dorohostajskiego Hippica to jest o koniach Xięgi, Kraków
1603, księgi trzecie, karta E[l]verso; egzemplarz w Bibliotece
jagiellońskiej
wypadku również znakiem dynastii panującej. Takie
zestawienie niewątpliwie nie było dziełem przypadku,
tym bardziej że rycina zdobi druk urzędowy Dlatego
nie bez znaczenia może być także szczególne wyeks-
ponowanie budynku znajdującego się po lewej stronie
kościoła Mariackiego, z którego widoczny jest przede
wszystkim ogromny dach, przewyższający znacznie
dach kościoła. Gmach z takim nakryciem identyfikuje-
my jako Bróg (budynek przy ulicy św. Jana, dzisiaj nu-
mer 6), który swą nazwę wziął właśnie od niezwykłego
kształtu dachu. Dach był rzeczywiście bardzo wysoki
(o czym informuje osobny, tylko temu budynkowi po-
święcony drzeworyt19), lecz nie aż tak, by sięgał ponad
kalenicę kościoła. Wyolbrzymienie dachu w rycinie
zamieszczonej w Konstytucjach może mieć związek
z przypadającym na czasy jej powstania apogeum walki
z innowiercami. Bróg mieścił zbór protestancki, ryci-
na powstała między pierwszym (1574) a drugim (1578)
jego zniszczeniem w czasie tumultów antyprotestanc-
kich20, możemy zatem snuć przypuszczenia, że jej twór-
ca chciał w ten sposób zwrócić uwagę na sprawę aktual-
ną i drażliwą, mającą znaczenie nie tylko dla Krakowa,
ale i całej Rzeczpospolitej.
Drugi z wczesnych widoków „krakowskich" po-
wstał w 1597 roku, jako wykonana w technice drzewo-
rytu ilustracja do kolejnego wydania Kroniki wszyst-
kiego świata Marcina Bielskiego, przerobionego i uzu-
pełnionego przez jego syna Joachima. Stanowi część
większej kompozycji, w której zamiast całego miasta
przedstawiono część Wawelu. Widok został niewąt-
pliwie wykonany z natury, ukazuje drobiazgowo pół-
nocną elewację zamku, z Kurzą Nogą, oraz skarbiec
katedralny i część wieży Zygmuntowskiej21.
240
mWfflfflB® 158.
4. Widok Krakowa od północnego zachodu, drzeworyt, użyty jako winieta na s. 158 w druku z oficyny Mikołaja Szarfenbergera
Constitucie, statuta i przywileje na walnych sejmiech koronnych od roku 1550 aż do roku 1581 uchwalone; Biblioteka Jagiellońska
5. Tomasz Makowski, widok Krakowa od wschodu, fragment
miedziorytu zamieszczonego w publikacji Krzysztofa Monwida
Dorohostajskiego Hippica to jest o koniach Xięgi, Kraków
1603, księgi trzecie, karta E[l]verso; egzemplarz w Bibliotece
jagiellońskiej
wypadku również znakiem dynastii panującej. Takie
zestawienie niewątpliwie nie było dziełem przypadku,
tym bardziej że rycina zdobi druk urzędowy Dlatego
nie bez znaczenia może być także szczególne wyeks-
ponowanie budynku znajdującego się po lewej stronie
kościoła Mariackiego, z którego widoczny jest przede
wszystkim ogromny dach, przewyższający znacznie
dach kościoła. Gmach z takim nakryciem identyfikuje-
my jako Bróg (budynek przy ulicy św. Jana, dzisiaj nu-
mer 6), który swą nazwę wziął właśnie od niezwykłego
kształtu dachu. Dach był rzeczywiście bardzo wysoki
(o czym informuje osobny, tylko temu budynkowi po-
święcony drzeworyt19), lecz nie aż tak, by sięgał ponad
kalenicę kościoła. Wyolbrzymienie dachu w rycinie
zamieszczonej w Konstytucjach może mieć związek
z przypadającym na czasy jej powstania apogeum walki
z innowiercami. Bróg mieścił zbór protestancki, ryci-
na powstała między pierwszym (1574) a drugim (1578)
jego zniszczeniem w czasie tumultów antyprotestanc-
kich20, możemy zatem snuć przypuszczenia, że jej twór-
ca chciał w ten sposób zwrócić uwagę na sprawę aktual-
ną i drażliwą, mającą znaczenie nie tylko dla Krakowa,
ale i całej Rzeczpospolitej.
Drugi z wczesnych widoków „krakowskich" po-
wstał w 1597 roku, jako wykonana w technice drzewo-
rytu ilustracja do kolejnego wydania Kroniki wszyst-
kiego świata Marcina Bielskiego, przerobionego i uzu-
pełnionego przez jego syna Joachima. Stanowi część
większej kompozycji, w której zamiast całego miasta
przedstawiono część Wawelu. Widok został niewąt-
pliwie wykonany z natury, ukazuje drobiazgowo pół-
nocną elewację zamku, z Kurzą Nogą, oraz skarbiec
katedralny i część wieży Zygmuntowskiej21.
240