DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.21361#0248
Iwona Kęder, Waldemar komorowsk
7. Widok Kleparza, Krakowa i Kazimierza od północnego zachodu, akwaforta i miedzioryt kolorowany, wg rysunku z lat 1603-1605,
zamieszczony w publikacji Civitates orbis terrarum, tom 6, egzemplarz w Archiwum Państwowym w Krakowie
został dwiema rycinami. Pierwszy widok, rysowany
od południa, z kopca Krakusa (ił. 6), ukazuje m.in.
mury obronne Krakowa wraz z licznymi basztami
i bramami (pominięte na widoku z 1537 roku, ryso-
wanym z tego samego miejsca), zawiera także legendę
objaśniającą 14 budowli. Na rycinie znajduje się data
wykonania (zapewne przez Jakuba Hoefnagla) płyty
miedziorytniczej, rok 1617, umieszczono na niej także
napis tytułowy Cracovia Minoris Poloniae Metropo-
lis (Kraków stolica Małopolski). Widok odmalowany
został (depictum) przez Egidiusa van der Rye, artystę
flamandzkiego"25
Rysunek powstał w latach 1592-159826 i podob-
nie jak rysunek wiirzburski ukazuje, wbrew napiso-
wi, nie tyle Kraków, ile wyeksponowany na pierw-
szym planie Kazimierz (i niemal cały teren później-
szego Podgórza). Kraków jedynie dopełnia panora-
mę aglomeracji dwóch królewskich miast (Kleparz
został niemal całkowicie pominięty), a całość wień-
czy monumentalny Wawel z wyróżniającymi się
gmachami zamku.
Niepomiernie ważniejszy i bardziej znany jest
drugi z zamieszczonych w Civitates widoków Krako-
wa (ił. 7), zdaniem Jerzego Banacha „najpiękniejszy
i najbardziej informatywny obraz stolicy Polski w ca-
łej ikonografii naszego miasta"2'. Jego wzięty z natury
rysunkowy pierwowzór powstał w latach 1603-1605.
„Panorama przedstawia budowle śródmieścia,
nad którymi unosi się wstęga z napisem Cracovia
Metropolis Regni Poloniae. Herb miasta (wraz z nie-
wiele mniejszymi godłami Kazimierza i Kleparza)
dorównuje wielkością herbom flankującym Wawel
- Wężowi Sforzów i Pogoni, które podkreślają ja-
gielloński rodowód monarchy. Nad zamkiem, obja-
śnionym napisem Palatia S[erenissimae] M[aiestatis],
dominuje zwieńczona królewską koroną tarcza z Or-
łem okolona łańcuchem Orderu Złotego Runa (nada-
nego Zygmuntowi III w roku 1600). Również pałac
w Łobzowie (druga w stolicy rezydencja monarsza)
ukazany został z dbałością o szczegóły (objaśnia je
sześć napisów). Na pierwszym planie przedstawiono
około dwustuosobowy orszak królewski udający się
z Wawelu do Łobzowa. Na rycinie umieszczono tak-
że wezwania 32 kościołów (zespół miejski Krakowa
wraz z przedmieściami liczył wówczas 45 kościołów),
nazwy ośmiu bram w murach obronnych, pałacu
prymasowskiego, dwóch rezydencji biskupa, siedziby
Akademii i szkoły żydowskiej"28.
Podobnie jak w widoku ilustrującym Konstytucje
jedność punktu widokowego nie została tutaj zacho-
wana. Wprawdzie zespół trzech krakowskich miast
został ujęty z jednego miejsca, położonego na wzgó-
rzach bronowickich, ale niektóre gmachy oraz po-
szczególne partie krajobrazu z niego niewidoczne
242
7. Widok Kleparza, Krakowa i Kazimierza od północnego zachodu, akwaforta i miedzioryt kolorowany, wg rysunku z lat 1603-1605,
zamieszczony w publikacji Civitates orbis terrarum, tom 6, egzemplarz w Archiwum Państwowym w Krakowie
został dwiema rycinami. Pierwszy widok, rysowany
od południa, z kopca Krakusa (ił. 6), ukazuje m.in.
mury obronne Krakowa wraz z licznymi basztami
i bramami (pominięte na widoku z 1537 roku, ryso-
wanym z tego samego miejsca), zawiera także legendę
objaśniającą 14 budowli. Na rycinie znajduje się data
wykonania (zapewne przez Jakuba Hoefnagla) płyty
miedziorytniczej, rok 1617, umieszczono na niej także
napis tytułowy Cracovia Minoris Poloniae Metropo-
lis (Kraków stolica Małopolski). Widok odmalowany
został (depictum) przez Egidiusa van der Rye, artystę
flamandzkiego"25
Rysunek powstał w latach 1592-159826 i podob-
nie jak rysunek wiirzburski ukazuje, wbrew napiso-
wi, nie tyle Kraków, ile wyeksponowany na pierw-
szym planie Kazimierz (i niemal cały teren później-
szego Podgórza). Kraków jedynie dopełnia panora-
mę aglomeracji dwóch królewskich miast (Kleparz
został niemal całkowicie pominięty), a całość wień-
czy monumentalny Wawel z wyróżniającymi się
gmachami zamku.
Niepomiernie ważniejszy i bardziej znany jest
drugi z zamieszczonych w Civitates widoków Krako-
wa (ił. 7), zdaniem Jerzego Banacha „najpiękniejszy
i najbardziej informatywny obraz stolicy Polski w ca-
łej ikonografii naszego miasta"2'. Jego wzięty z natury
rysunkowy pierwowzór powstał w latach 1603-1605.
„Panorama przedstawia budowle śródmieścia,
nad którymi unosi się wstęga z napisem Cracovia
Metropolis Regni Poloniae. Herb miasta (wraz z nie-
wiele mniejszymi godłami Kazimierza i Kleparza)
dorównuje wielkością herbom flankującym Wawel
- Wężowi Sforzów i Pogoni, które podkreślają ja-
gielloński rodowód monarchy. Nad zamkiem, obja-
śnionym napisem Palatia S[erenissimae] M[aiestatis],
dominuje zwieńczona królewską koroną tarcza z Or-
łem okolona łańcuchem Orderu Złotego Runa (nada-
nego Zygmuntowi III w roku 1600). Również pałac
w Łobzowie (druga w stolicy rezydencja monarsza)
ukazany został z dbałością o szczegóły (objaśnia je
sześć napisów). Na pierwszym planie przedstawiono
około dwustuosobowy orszak królewski udający się
z Wawelu do Łobzowa. Na rycinie umieszczono tak-
że wezwania 32 kościołów (zespół miejski Krakowa
wraz z przedmieściami liczył wówczas 45 kościołów),
nazwy ośmiu bram w murach obronnych, pałacu
prymasowskiego, dwóch rezydencji biskupa, siedziby
Akademii i szkoły żydowskiej"28.
Podobnie jak w widoku ilustrującym Konstytucje
jedność punktu widokowego nie została tutaj zacho-
wana. Wprawdzie zespół trzech krakowskich miast
został ujęty z jednego miejsca, położonego na wzgó-
rzach bronowickich, ale niektóre gmachy oraz po-
szczególne partie krajobrazu z niego niewidoczne
242