DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.21361#0574
URBS CELEBERRIMA
Bogusław Krasnowolski
LOKACJE NA PRAWIE NIEMIECKIM A UKŁADY
URBANISTYCZNE I ARCHITEKTURA KRAKOWA
WWIEKACH XIII I XIV
1. Kraków, zachodnia krawędź „stożka Rudawy i Prądnika" z murem obronnym
(po 1312?), fot. B. Krasnowolski
2. Kraków przedlokacyjny, naturalna topografia i osadnictwo: 1) naturalna to-
pografia wg I. Kmietowicz-Drathowej (warstwice), 2) szkarpa powodziowa wg
I. Kmietowicz-Drathowej i K. Radwańskiego, 3) fortyfikacje Okołu i Wawelu
wg K. Radwańskiego i Z. Pianowskiego, 4) fosa Okolu wg K. Radwańskiego,
5) kościoły przedlokacyjne wg Z. Pianowskiego i K. Radwańskiego: zespół
katedralny wg T. Węcławowicza (1. katedra, 2. kościół Św. Gereona, 3. bap-
tysterium), wawelski gród (4. rotunda św.św. Feliksa i Adaukta, 5. kaplica
przy Sali na 24 słupach), wawelskie podgrodzie (6. rotunda „B" - zapewne
NPMarii, 7. kościół św. Michała, 8. kościół św. Jerzego - sytuacja nieustalona,
9-10. pozostałe kościoły), Okół (11. kościół św. Idziego, 12. kościół św. Marci-
na, 13. kościół św. Andrzeja, 14. kościół św. Marii Magdaleny, 15. kościół św.
Piotra), przedpole Okołu (16. kościół św. Trójcy, 17. kościół Wszystkich Świę-
tych, 18. ościół św. Wojciecha, 19. kościół św. Jana, 20. kościół św. Floriana,
21. kościół św. Mikołaja); opr. autor, rekonstrukcja topografii: I. Kmietowi-
cz-Drathowa, Wstępna rekonstrukcja naturalnej topografii centrum Krakowa,
MA 15, 1974
3. Środa Śląska, ulicowo-pasmowy układ urbanistyczny wg J. Pudelki; wg: Atlas
historyczny miast polskich, t. 4: Śląsk, z. 2: Środa Śląska, opr. R. Eysymontt,
M. Goliński, Wrocław 2003, s. 8
4. Kraków pierwszej lokacji, hipotetyczna dyspozycja układu urbanistycznego
i sytuacja kościołów, 1) szkarpa powodziowa, 2) fosy Okolu i Gródka, 3) współ-
czesna sieć uliczna, 4) pierzeje uliczne wiązane hipotetycznie z układem pierw-
szej lokacji, 5) kierunki dróg wiązane z tymże układem, A - domniemana sy-
tuacja placu, B - domniemana sytuacja pasm zabudowy, C - Gródek, D - ko-
ściół św. Trójcy, E - refektarz dominikański, F - kościół parafialny Wszystkich
Świętych, G - kościół parafialny NPMarii, H - kościół i klasztor Franciszkanów,
I - kościół św. Krzyża, J - kościół św. Ducha; elementy przedlokacyjne: K - Wa-
wel, L - Okół; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy
urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 90
5. Kraków Wielkiej Lokacji, dyspozycja działek kuryjnych; opr. W. Grabski,
wg: W. Grabski, Wybrane zagadnienia z urbanistyki średniowiecznego Krako-
wa, „Biuletyn Krakowski", 3, 1961
6. Kraków Wielkiej Lokacji; opr. B. Krasnowolski, rys. Tomasz Szpytma
7. Kraków Wielkiej Lokacji, analiza rozmierzenia bloku przyrynkowego;
opr. . Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na
obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 98
8. Kraków Wielkiej Lokacji, analiza rozmierzenia bloku między ulicami;
opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne
na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 99
9. Kraków Wielkiej Lokacji, analiza rozmierzenia bloku z kościołem Mariackim;
opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne
na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 103
10. Kraków, hipotetyczna rekonstrukcja rozmierzenia zaplecza rolniczego, I. Wa-
wel, II. Okół, III. miasto Wielkiej Lokacji z wtórnymi poszerzeniami, 1) szkar-
py powodziowe, 2) sieć wodna, 3) hipotetyczne zasady modularnego rozmie-
rzenia ról (BDLM - areał wynikający z przywileju lokacyjnego, 900 x 1296
prętów = 90 łanów; CDIJ - domniemane uposażenie wójtowskie, 360 x 1080
prętów = 30 łanów; FGHI - rozmierzenie Krowodrzy, 540 x 480 prętów = 20
łanów, ABKL - domniemany zamiar poszerzenia uposażenia, 900 x 1296 prę-
tów = 90 łanów, EFKL - wsie o rozłogu północ-południe, 900 x 696 prętów -
48 Vi łana), 4) linie rozłogu ról, kierunek związany z rozmierzeniem lokacyj-
nym, 5) granice miejscowości według planów katastralnych (zbliżone do śre-
dniowiecznych), 6) nawsia średniowiecznych wsi, 7) castełlum Łobzów (1367),
8) wsie lokacyjne w obrębie rozłogu odpowiadającego zasadom rozmierzenia
ról miejskich, 9) wsie średniowieczne wtórnie wydzielone z Łobzowa, 10) inne
wsie średniowieczne; opr. B. Krasnowolski, rys. Tomasz Szpytma
11. Wiener Neustadt (Nova Civitas), miasto o układzie krzyżowym: rynek 4x2
sznury, prostokąt wyznaczony przez bloki przyrynkowe 6x4 sznury, obwód
obronny 13'/2 x 16 sznurów; sznur = ok. 43,75 m (stopa ponad 0,29 m); analiza
modularna B. Krasnowolski, plan wg: G. Gerhartl, Wiener Neustadt, OS-Nie-
derósterreich 3, 1982, s. 259
12. Marchegg (Austria), analiza rozplanowania modularnego wg B. Krasnowol-
skiego (plan: Osterreichischer Stddteatlas): 1-2) mury obronne, odcinki za-
chowane i niezachowane, 3) modularny czworobok związany z linią obronną,
4) siatka modularna układu urbanistycznego, 5) domniemany zarys nawsia
Chundorf, A - zamek, B - kościół parafialny; analiza modularna B. Krasno-
wolski, plan wg: E. Muck, Die Geschichte von Marchegg, brw [1960]
13. Leoben (Styria), analiza rozplanowania modularnego wg B. Krasnowolskiego:
A - zamek, B - klasztor Dominikanów; rozmierzenie w jednostkach 16-stopo-
wych (ok. 4,8 m), zachód-wschód: a, i - uliczki podmurne po 16 stóp, b, h pa-
sma działek po 136 stóp (8 Vi x 16), c, g - ulice po 48 stóp (3 x 16), d, f- bloki
z działkami po 296 stóp (18'/2 x 16), e - rynek 144 stopy (9 x 16); rozmierzenie
północ-południe: 1, 9 - uliczki podmurne po 16 stóp, 2, 8 - pasma działek
po 136 stóp (8V4 x 16), 3, 7 - ulice po 48 stóp (3 x 16), 4-6 - rynek 560 stóp (35
x 16; w tym: dwa bloki z działkami po 256 stóp i ulica 48 stóp); plan wg: G. Jon-
tes, F. Tremell, Leoben, OS-Steyermark 3, 1990, s. 113
14. Korneuburg i Retz (Austria), układy oparte na wpisanych w siebie prostoką-
tach; Korneuburg: pierwotne założenie o wymiarach 7x5 sznurów z rynkiem
3'/2 x 2lA sznura; Retz: obwód obronny 9 x 6 sznurów, rynek 4 sznury x ok. 220
stóp, analizy modularne B. Krasnowolskiego, plany wg: K. Sablik, Korneuburg,
OS-Niederósterreich 2, 1976, s. 133; F. Goldmann, Retz, ibidem, 1982, s. 19
15. Novy Bytżov (Czechy), miasto o układzie krzyżowym, plan katastralny z 1841;
wg: K. Kuca, op. cit., t. 4, s. 463
16. Skała, teoretyczny schemat rozplanowania lokacyjnego (1267); podziałka w łok-
ciach = 0,586 m; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy
urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 2, s. 209
17. Sandomierz, analiza rozplanowania lokacyjnego (1286), przebieg linii obronnych
wg M. Florka: A - rów z doby lokacji zastąpiony po 1320 wałem, B - mur, po po-
łowie XIV wieku; rozmierzenie wg jednostek 36-stopowych: 1, 3) pasma po 4 jed-
nostki, 2) pasmo z rynkiem (8'/2 jednostki), a, c - rzędy po 8 jednostek, b - rząd
z rynkiem, ll'/3 jednostki; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne
układy urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 2, s. 203
18. Kraków, etapowe poszerzanie układu urbanistycznego po Wielkiej Lokacji:
A - stan z ok. 1285, B - stan po 1312, 1) domniemane elementy sprzed Wiel-
kiej Lokacji, 2) układ Wielkiej Lokacji, 3) układ j.w. - nawiązania do elemen-
tów starszych, 4) poszerzenie układu w wyniku budowy fortyfikacji ok. 1285,
5) poszerzenie układu od XIII/XIV wieku do po 1312; opr. B. Krasnowolski,
wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze Ziemi Kra-
kowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 136-137
19. Kraków, analiza bloku zabudowy po północnej stronie układu Wielkiej Lokacji,
z kościołem św. Marka (A): 1) linia obronna, ok. 1285, 2) teoretyczne zasady roz-
mierzenia działek po niwelacji tejże linii, 3) granice działek i mury potwierdzające
powyższe zasady, 4) działki o powierzchniach różnych od kuryjnych i pólkuryj-
nych, 5) droga; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urba-
nistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 109
20. Kraków, analiza bloku zabudowy po północnej stronie układu Wielkiej Lo-
kacji, między ulicami św. Jana a Floriańską: 1) teoretyczny, modularny zasięg
bloku, 2) linia obronna, ok. 1285, 3) teoretyczne zasady rozmierzenia dzia-
łek modularnych, kuryjnych i półkuryjnych, 4) granice własnościowe i mury
potwierdzające powyższe zasady, 5) modularne działki kuryjne i półkuryjne,
6) granice działek zniekształcone przez dostosowanie do linii obronnej z ok.
1285, 7) działki o formach zniekształconych przez tę linię, 8) granice ukształ-
towane po likwidacji tej linii, 9) działki o powierzchniach różnych od kuryj-
nych i półkuryjnych; opr. B. Krasnowolski
21. Kraków, teren Gródka wójtowskiego i jego parcelacja ok. 1340; opr. B. Kra-
snowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze
Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 112
22. Kraków, starszy układ urbanistyczny Okołu, po 1312 (?), wg W. Niewaldy:
A - splantowane fortyfikacje, B - mur obronny, C - linie siatki modularnej,
D, E - potwierdzenia tych linii w podziałach własnościowych i zabudowie;
1-5, a-h - rozmierzenie układu: 1, 3) pasma działek po 90 stóp, 2) ulica 66 stóp,
4) główna ulica 90 stóp, 5) zapewne dwa pasma działek po 90 stóp rozdzielone
ulicą 66 stóp; a, c, e - rzędy z 3 działkami po 36 stóp = 108 stóp, b, f, h - uliczki
miedzuchowe po 24 stopy, d - ulica 48 stóp, g - rząd z 4 działkami po 36 stóp
= 144 stopy; wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze
Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 117
23. Kraków, relikt krajobrazu z ok. 1300: prezbiterium kościoła św. Krzyża i ka-
mienica przy ulicy św. Krzyża 23; fot. B. Krasnowolski
24. Kraków, Nova Civitas in Okol, 1335, wg W. Niewaldy: A - splantowane for-
tyfikacje, B - mur obronny, C - linie siatki modularnej, D, F - potwierdze-
nia tych linii w podziałach własnościowych i zabudowie, E - pierzeje uliczne
wytyczone w wyniku powstania Nova Civitas; ważniejsze elementy układu:
a - plac, bb - oś północ-poludnie (ul. Grodzka: 2Vz pręta), cc - oś poprzeczna:
5 prętów, dd - ulica: 2% pręta; ee - uliczki: po 'A pręta; wg: B. Krasnowolski,
Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004,
cz. 1, s. 121
25. Kraków, układ lokacyjny centrum Kazimierza, 1335; opr. B. Krasnowolski,
rys. Tomasz Szpytma
26. Kraków, układ lokacyjny centrum Kazimierza, schemat idealny, podziałka
w sznurach; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy
urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 2, s. 89
568
Bogusław Krasnowolski
LOKACJE NA PRAWIE NIEMIECKIM A UKŁADY
URBANISTYCZNE I ARCHITEKTURA KRAKOWA
WWIEKACH XIII I XIV
1. Kraków, zachodnia krawędź „stożka Rudawy i Prądnika" z murem obronnym
(po 1312?), fot. B. Krasnowolski
2. Kraków przedlokacyjny, naturalna topografia i osadnictwo: 1) naturalna to-
pografia wg I. Kmietowicz-Drathowej (warstwice), 2) szkarpa powodziowa wg
I. Kmietowicz-Drathowej i K. Radwańskiego, 3) fortyfikacje Okołu i Wawelu
wg K. Radwańskiego i Z. Pianowskiego, 4) fosa Okolu wg K. Radwańskiego,
5) kościoły przedlokacyjne wg Z. Pianowskiego i K. Radwańskiego: zespół
katedralny wg T. Węcławowicza (1. katedra, 2. kościół Św. Gereona, 3. bap-
tysterium), wawelski gród (4. rotunda św.św. Feliksa i Adaukta, 5. kaplica
przy Sali na 24 słupach), wawelskie podgrodzie (6. rotunda „B" - zapewne
NPMarii, 7. kościół św. Michała, 8. kościół św. Jerzego - sytuacja nieustalona,
9-10. pozostałe kościoły), Okół (11. kościół św. Idziego, 12. kościół św. Marci-
na, 13. kościół św. Andrzeja, 14. kościół św. Marii Magdaleny, 15. kościół św.
Piotra), przedpole Okołu (16. kościół św. Trójcy, 17. kościół Wszystkich Świę-
tych, 18. ościół św. Wojciecha, 19. kościół św. Jana, 20. kościół św. Floriana,
21. kościół św. Mikołaja); opr. autor, rekonstrukcja topografii: I. Kmietowi-
cz-Drathowa, Wstępna rekonstrukcja naturalnej topografii centrum Krakowa,
MA 15, 1974
3. Środa Śląska, ulicowo-pasmowy układ urbanistyczny wg J. Pudelki; wg: Atlas
historyczny miast polskich, t. 4: Śląsk, z. 2: Środa Śląska, opr. R. Eysymontt,
M. Goliński, Wrocław 2003, s. 8
4. Kraków pierwszej lokacji, hipotetyczna dyspozycja układu urbanistycznego
i sytuacja kościołów, 1) szkarpa powodziowa, 2) fosy Okolu i Gródka, 3) współ-
czesna sieć uliczna, 4) pierzeje uliczne wiązane hipotetycznie z układem pierw-
szej lokacji, 5) kierunki dróg wiązane z tymże układem, A - domniemana sy-
tuacja placu, B - domniemana sytuacja pasm zabudowy, C - Gródek, D - ko-
ściół św. Trójcy, E - refektarz dominikański, F - kościół parafialny Wszystkich
Świętych, G - kościół parafialny NPMarii, H - kościół i klasztor Franciszkanów,
I - kościół św. Krzyża, J - kościół św. Ducha; elementy przedlokacyjne: K - Wa-
wel, L - Okół; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy
urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 90
5. Kraków Wielkiej Lokacji, dyspozycja działek kuryjnych; opr. W. Grabski,
wg: W. Grabski, Wybrane zagadnienia z urbanistyki średniowiecznego Krako-
wa, „Biuletyn Krakowski", 3, 1961
6. Kraków Wielkiej Lokacji; opr. B. Krasnowolski, rys. Tomasz Szpytma
7. Kraków Wielkiej Lokacji, analiza rozmierzenia bloku przyrynkowego;
opr. . Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na
obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 98
8. Kraków Wielkiej Lokacji, analiza rozmierzenia bloku między ulicami;
opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne
na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 99
9. Kraków Wielkiej Lokacji, analiza rozmierzenia bloku z kościołem Mariackim;
opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne
na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 103
10. Kraków, hipotetyczna rekonstrukcja rozmierzenia zaplecza rolniczego, I. Wa-
wel, II. Okół, III. miasto Wielkiej Lokacji z wtórnymi poszerzeniami, 1) szkar-
py powodziowe, 2) sieć wodna, 3) hipotetyczne zasady modularnego rozmie-
rzenia ról (BDLM - areał wynikający z przywileju lokacyjnego, 900 x 1296
prętów = 90 łanów; CDIJ - domniemane uposażenie wójtowskie, 360 x 1080
prętów = 30 łanów; FGHI - rozmierzenie Krowodrzy, 540 x 480 prętów = 20
łanów, ABKL - domniemany zamiar poszerzenia uposażenia, 900 x 1296 prę-
tów = 90 łanów, EFKL - wsie o rozłogu północ-południe, 900 x 696 prętów -
48 Vi łana), 4) linie rozłogu ról, kierunek związany z rozmierzeniem lokacyj-
nym, 5) granice miejscowości według planów katastralnych (zbliżone do śre-
dniowiecznych), 6) nawsia średniowiecznych wsi, 7) castełlum Łobzów (1367),
8) wsie lokacyjne w obrębie rozłogu odpowiadającego zasadom rozmierzenia
ról miejskich, 9) wsie średniowieczne wtórnie wydzielone z Łobzowa, 10) inne
wsie średniowieczne; opr. B. Krasnowolski, rys. Tomasz Szpytma
11. Wiener Neustadt (Nova Civitas), miasto o układzie krzyżowym: rynek 4x2
sznury, prostokąt wyznaczony przez bloki przyrynkowe 6x4 sznury, obwód
obronny 13'/2 x 16 sznurów; sznur = ok. 43,75 m (stopa ponad 0,29 m); analiza
modularna B. Krasnowolski, plan wg: G. Gerhartl, Wiener Neustadt, OS-Nie-
derósterreich 3, 1982, s. 259
12. Marchegg (Austria), analiza rozplanowania modularnego wg B. Krasnowol-
skiego (plan: Osterreichischer Stddteatlas): 1-2) mury obronne, odcinki za-
chowane i niezachowane, 3) modularny czworobok związany z linią obronną,
4) siatka modularna układu urbanistycznego, 5) domniemany zarys nawsia
Chundorf, A - zamek, B - kościół parafialny; analiza modularna B. Krasno-
wolski, plan wg: E. Muck, Die Geschichte von Marchegg, brw [1960]
13. Leoben (Styria), analiza rozplanowania modularnego wg B. Krasnowolskiego:
A - zamek, B - klasztor Dominikanów; rozmierzenie w jednostkach 16-stopo-
wych (ok. 4,8 m), zachód-wschód: a, i - uliczki podmurne po 16 stóp, b, h pa-
sma działek po 136 stóp (8 Vi x 16), c, g - ulice po 48 stóp (3 x 16), d, f- bloki
z działkami po 296 stóp (18'/2 x 16), e - rynek 144 stopy (9 x 16); rozmierzenie
północ-południe: 1, 9 - uliczki podmurne po 16 stóp, 2, 8 - pasma działek
po 136 stóp (8V4 x 16), 3, 7 - ulice po 48 stóp (3 x 16), 4-6 - rynek 560 stóp (35
x 16; w tym: dwa bloki z działkami po 256 stóp i ulica 48 stóp); plan wg: G. Jon-
tes, F. Tremell, Leoben, OS-Steyermark 3, 1990, s. 113
14. Korneuburg i Retz (Austria), układy oparte na wpisanych w siebie prostoką-
tach; Korneuburg: pierwotne założenie o wymiarach 7x5 sznurów z rynkiem
3'/2 x 2lA sznura; Retz: obwód obronny 9 x 6 sznurów, rynek 4 sznury x ok. 220
stóp, analizy modularne B. Krasnowolskiego, plany wg: K. Sablik, Korneuburg,
OS-Niederósterreich 2, 1976, s. 133; F. Goldmann, Retz, ibidem, 1982, s. 19
15. Novy Bytżov (Czechy), miasto o układzie krzyżowym, plan katastralny z 1841;
wg: K. Kuca, op. cit., t. 4, s. 463
16. Skała, teoretyczny schemat rozplanowania lokacyjnego (1267); podziałka w łok-
ciach = 0,586 m; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy
urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 2, s. 209
17. Sandomierz, analiza rozplanowania lokacyjnego (1286), przebieg linii obronnych
wg M. Florka: A - rów z doby lokacji zastąpiony po 1320 wałem, B - mur, po po-
łowie XIV wieku; rozmierzenie wg jednostek 36-stopowych: 1, 3) pasma po 4 jed-
nostki, 2) pasmo z rynkiem (8'/2 jednostki), a, c - rzędy po 8 jednostek, b - rząd
z rynkiem, ll'/3 jednostki; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne
układy urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 2, s. 203
18. Kraków, etapowe poszerzanie układu urbanistycznego po Wielkiej Lokacji:
A - stan z ok. 1285, B - stan po 1312, 1) domniemane elementy sprzed Wiel-
kiej Lokacji, 2) układ Wielkiej Lokacji, 3) układ j.w. - nawiązania do elemen-
tów starszych, 4) poszerzenie układu w wyniku budowy fortyfikacji ok. 1285,
5) poszerzenie układu od XIII/XIV wieku do po 1312; opr. B. Krasnowolski,
wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze Ziemi Kra-
kowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 136-137
19. Kraków, analiza bloku zabudowy po północnej stronie układu Wielkiej Lokacji,
z kościołem św. Marka (A): 1) linia obronna, ok. 1285, 2) teoretyczne zasady roz-
mierzenia działek po niwelacji tejże linii, 3) granice działek i mury potwierdzające
powyższe zasady, 4) działki o powierzchniach różnych od kuryjnych i pólkuryj-
nych, 5) droga; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urba-
nistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 109
20. Kraków, analiza bloku zabudowy po północnej stronie układu Wielkiej Lo-
kacji, między ulicami św. Jana a Floriańską: 1) teoretyczny, modularny zasięg
bloku, 2) linia obronna, ok. 1285, 3) teoretyczne zasady rozmierzenia dzia-
łek modularnych, kuryjnych i półkuryjnych, 4) granice własnościowe i mury
potwierdzające powyższe zasady, 5) modularne działki kuryjne i półkuryjne,
6) granice działek zniekształcone przez dostosowanie do linii obronnej z ok.
1285, 7) działki o formach zniekształconych przez tę linię, 8) granice ukształ-
towane po likwidacji tej linii, 9) działki o powierzchniach różnych od kuryj-
nych i półkuryjnych; opr. B. Krasnowolski
21. Kraków, teren Gródka wójtowskiego i jego parcelacja ok. 1340; opr. B. Kra-
snowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze
Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 112
22. Kraków, starszy układ urbanistyczny Okołu, po 1312 (?), wg W. Niewaldy:
A - splantowane fortyfikacje, B - mur obronny, C - linie siatki modularnej,
D, E - potwierdzenia tych linii w podziałach własnościowych i zabudowie;
1-5, a-h - rozmierzenie układu: 1, 3) pasma działek po 90 stóp, 2) ulica 66 stóp,
4) główna ulica 90 stóp, 5) zapewne dwa pasma działek po 90 stóp rozdzielone
ulicą 66 stóp; a, c, e - rzędy z 3 działkami po 36 stóp = 108 stóp, b, f, h - uliczki
miedzuchowe po 24 stopy, d - ulica 48 stóp, g - rząd z 4 działkami po 36 stóp
= 144 stopy; wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze
Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 1, s. 117
23. Kraków, relikt krajobrazu z ok. 1300: prezbiterium kościoła św. Krzyża i ka-
mienica przy ulicy św. Krzyża 23; fot. B. Krasnowolski
24. Kraków, Nova Civitas in Okol, 1335, wg W. Niewaldy: A - splantowane for-
tyfikacje, B - mur obronny, C - linie siatki modularnej, D, F - potwierdze-
nia tych linii w podziałach własnościowych i zabudowie, E - pierzeje uliczne
wytyczone w wyniku powstania Nova Civitas; ważniejsze elementy układu:
a - plac, bb - oś północ-poludnie (ul. Grodzka: 2Vz pręta), cc - oś poprzeczna:
5 prętów, dd - ulica: 2% pręta; ee - uliczki: po 'A pręta; wg: B. Krasnowolski,
Lokacyjne układy urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004,
cz. 1, s. 121
25. Kraków, układ lokacyjny centrum Kazimierza, 1335; opr. B. Krasnowolski,
rys. Tomasz Szpytma
26. Kraków, układ lokacyjny centrum Kazimierza, schemat idealny, podziałka
w sznurach; opr. B. Krasnowolski, wg: B. Krasnowolski, Lokacyjne układy
urbanistyczne na obszarze Ziemi Krakowskiej, Kraków 2004, cz. 2, s. 89
568