Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Bearb.]; Trattner, Johann Thomas von [Bearb.]; Patruban, Martin Marcus [Bearb.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

i8

Dissertatio

Quo nihil relinquerem intentatum,
fibram ligneam simplicem ex folio aloes ,
longa sub aqua maceratione obtentam,
examinandam sumsi; expandit illa se se
solo humore suae longitudinis, post-
quam 6 horis in aquam, tz gradus fri-
gidam, demersa fuisset: calente dein su-
perfula se porro expandit, hacque frige-
fadta contraxit iterum , vt conflaret 8^
Reaumuriani gradibus r74o tot*uS
gitudinis expansionem deberi. Funiculi,
seu ex cannabe, seu ex lino adhiberentur,
humore contrahebantur, calore contrahi
quoque , quia nempe plus humoris calentes
recepere, pergebant,tum dilatabantur ali-
quantum: verbo, motus tam irregulares in
indice efficiebant,vt nihil certi determinati-
que his experimentis concludi posset.
Sequitur inde, ligna,si praelertim ab
humore custodiantur, aptissima esse , mul-
tumque catenis metallicis praestare in di-
mensionibus geometricis jsequitur et illud
quoque, quod fila aloes pro pendulorum
longitudine determinanda metallis prae-
bent, si loco sicco adseruentur, si loco
humido, metalla filis aloes : idem enim
aloes filum ex solis aquae calentis vapori-
bus longitudinis suae parte, qui ther-
mometrum vicinum vitra 45 gradum non
emouerunt, se expandit.
Ab examinatis vegetabilibus non
nullis, transitus mihi ad res ex reg-
no animali depromtas erat. Sumsi pri-
mum