Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Bearb.]; Trattner, Johann Thomas von [Bearb.]; Patruban, Martin Marcus [Bearb.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

de Igne

5i
do, seu diuersa intricem ssuida permiscen-
do; nullum deprehendi tamen, quod le-
gem hanc, qua calor se in ratione massa-
rum dissundere statuitur, adflrmaret. Vi-
detur igitur non motus quidam, sed ssuidi
alicuius elastici diflusio pro caloris cauiia
adstruenda esse. Quid, quod motus per
vacuum non communicetur? communice-
tur calor, et thermometra vacuo inserta
iisdem motibus, ac in aere , aut aqua po-
lita agantur.
Neque illud hic obstat, quod ssuidorum
leges sequiexacle non videatur calor, quod
huius quantitates non sint, vti volumina :
polito enim eodem volumine, conslat, mi-
nimum caloris a vacuo, dein ab aere con-
tineri. Expertus sum etiam, globum eius-
dem voluminis ex orichalco intus aqua re-
pletum minus caloris aquae frigidae, ae-
qualis massae, et temperiei communicasse,
quod ex thermometris insertis videre erat,
quam globum orichalcinum solidum, licet
vterque antea ad eumdem caloris gradum
redadli, et in aqua eadem calente per
longius tempus adseruati fuissent: vt adeo
aqua minus huius ssuidi elastici ssbi adsu-
mere, quam orichalcum videatur; quod si
enim ad id ressectamus, quod ssuidum il-
lud, in quo caloris caussam reponimus,
elasticum sit, cuius proinde partes se mutuo
fugiant, eo minus eodeminteruallo huius
ssuidi contineri debebit, quo maiori liber-
tate eius vis repultnx partes ad mutuum
D 2 re-