Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Bearb.]; Trattner, Johann Thomas von [Bearb.]; Patruban, Martin Marcus [Bearb.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

de Igne. 75
norem, quo plusexsistit, vt haec ssuida
elastica communione quadam seiuuare iam
mutuo, iamvnum alterius vices sulcipere
videatur. Quum vero ssuida elastica soli-
dis irretita sunt, is saltem calor ad ssuido-
rum elasticorum liberationem, qui ad ho-
rum fullonem, requiritur. Refert Salucius
Comes, (*) nitrum | partem capacitatis
sialae occupans, quum calorefusum esiet,
aerem fullone solutum sialam vitream
alias rupisse, alias fortiter adactum suber
alio ex vase expulisse. Certe, quum spi”
ritus acidi seu ex vitriolo, seu ex nitro
etiam, etsale communi, non alterius acidi
interuentu, parantur , potentissimo igne
opus esse, nemo est, qui ignoret. Verum
eidem etiam spiritus modico saepe calore
eliciuntur; 11 oleum vitrioli nitro adfun-
datur, ssauescentes illi nitri spiritus celer-
rime prodeunt, nec iam vasorum candes-
centia, sed nec ebullientis aquae calor re*
quiritur; quin fit, vt frigidum etiam aci-
dum alcali volatile in sale amoniaco hae-
rens expellat. Non video igitur, quid in
huiusmodi vaporum solutione prae aliis
ssuidis elaflicis praerogativae ignis habeat;
vti illa, ita ignis quoque corpora ingressus
spirituum aliorum elasticitatem absorptam
restituit, eaque attraftionis, vt ita dicam,
vincula, quibus irretita tenebantur, fua
repulsione soluit.
A

(*) Mifcellanea Trnr. Tom, 9. F. 134.