Herbert, Joseph von; Maria Theresia [Bearb.]; Trattner, Johann Thomas von [Bearb.]; Patruban, Martin Marcus [Bearb.]: Dissertatio De Igne: Triplicem illius statum complexa, quum fluidum elasticum est, caloremque efficit, quum motu rapidissimo a corporibus euibratus lux est, quum denique irretitus, ac velut vinctus e corporibus gignitur, aut sua in libertate exsistens ab his absorbetur (Viennae: Typ. Ioan. Thomae Nob. De Trattnern, Sac. Caes. Reg. Maiest Typogr. Et Bibliop., 1773) [VD18 13993461]

D E I G N E. 79
inserit, multo superior est vi, quam is
tensus sola pressione exserit; totoque rela-
xationis tempore restituemisse elateris vi-
res motum aliquem acceleratum produ-
cunt , vimque continuo nouam sagittae
tribuunt, ita aeris quoque, elasticitatem
recuperantis, adiones omnes, vnam in sum-
mam colle&ae, eam denique vim efficiunt,
qua tanti inssammatorum illorum puluerum
effectus progignuntur; sunt vero hi tanto
maiores, quanto tensus antehac magis aer,
quanto ad minus volumen compressus est
antea. Si iam reputemus, hunc ad
voluminis ante redactum, qui erunt tanti#
tamque exaggerati effeclus, quos ab illius
liberatione non exspeclemus ? Sed et illud
huc multum confert, an iimultanea totius
aeris in toto puluere contenti, an succes-
siua vnius particulae post alteram libera-
tio contingat. Inopinatus euentus rei ve-
ritatem docuit. Bollidem aeneam, dimi-
dium digitum crassam, fundi feceram,
(Tab. 2. Fig. 9-J huic collum orichalci’
num in A cochlea commisslim, et confer-
ruminat um erat, extremo colli B episto-
mium applicatum exstitit. Pyrotechniae
periti, vnam minimum vnciam pulueris
pyrii huic tuto committi posse existima-
bant: malui timidus potius , quam pa-
rum cautus videri: 20 solummodo grana
subtilis , et optimae speciei granulati
pulueris in bollidem immisi , epiflo-
mium clausi, bollidemque intra carbones
in