DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0453
Emis ir, ſi pars. Vbi atédas an is, qui parté petit amino de ca certus
ſtt & tune attende, an poſſeſſor ius habeuepatà quis cheres eſt:an
n De boc dieitur JeolSSL 2,4& t non ſit certus, & de
hae dieitur Jait. t lantiuui S cura de fuctibus, & ſumpt-
& onſimiiibus dn tuuls Lie rptita rda Ao.
lOſ aiimem.J
CAsvs. Iu-
l riſconſul. con-
tinuatione iſtius tit.
ponit ad ſupenorem,ex
quo dictum eſt de eo,
qui pro toio dicit ſe
beredemenune dicit de
a qui proparte dicit ſe
heredem. IIs ou J Ad
hoe ve aliquis torã be-
red. perat, vel partem,
non eſt conſiderandum
uantum ille poſſidear,
quo petere vult: ſe-
confiderare debet ius
ſuum proprinm ſ-an ſit
heres pro parte:an ſit in
ſolidum: & ſi pro par-
te petit partemſi in ſo-
lidum, ſolidam. Qu1
a0. IMe, & te hered.
iſtitutis, vno in ſemiſ-
e, & alo in ſemiſſe,
totam heredit. Titius,
& Seius occupanerit, &
iater ſe diuiſerunt que-
Etur vern mediets
peam ah vnoe tu aliã
alo? Reſpond quod
medietarea petemus
ambo ab aii, lPaon-
D. Sueceſſi Titio pro
dimidia: poſſediſti tu
aliam: negaui te cohe-
redem meum eſſe, & tu
me debeo petere mediã
illius portionis, quam
n poſſides: & tu illius,
quam poſſidebam. Se
quid ſi confiteor te co-
eredem meum eſſe, & tu me? Debemus experiri iudicio famil.
erciſeundſSs rooJ Me, & te heredibus iuſtitutisu vnam me-
dieratem poſſediſti, & Titius extraneus aliam: an integrum ſe-
miſſem à Titio extraneo petere debeam:an dimidiam à te cohe-
rede, & aliam à Titio, quenitur. Et dicit quidam iuriſe. quod ſe!
miſſem à Titio petere debeo lem me, & re pro aqualibus por-
tionibus inſtituris, quatuor vncias poſſed: tu alias quatuor:&
tertius quatunr quaritur qualiter quiſque debear conſequi por-
tionis ſux hereditarixe debitumReſpon quod’agere debeo con-
tra extraneum, & conſequi debeo duas vncias duas alias à te!
& tu duas à me: & alias duas ab extraneoivefumtamen ratione
auarum vneiarum mearim obieere poſſumus compenſationem.
Nrrepvv. Deceſſit quis relicto nepore ex filio vno: & vxore
pragnante ex alio; quam portionem perere debear nepos ſuper-
es de here. auita, queritur. Et reſp-quod admittitur ad incer-
tam portionem petendam, que ſit enlm ſua portio, neſcirur:
quia incertum eſt quot flij naſcentur&& maximé ſecundum iura
iſa, ſecundum qua diuidebatur bereditas in capita ſed die ca-
ſum, & verid e t hie not per gloſſ VVIA.
a roſt actinem, qua. ſie loquitur quaſi a alia ſit actio, de
qua ſuperiori titul- expoſuit, ab ea, cuius tractatum hie ponit.
quod falſum eſt vna eſt enim atio peri hered qua pro tota he-
reditate, veſ eius parte proponitur! vnde ſuperiori titulo in
illa l leit, de parte hereditatis loquurus eſt. . Die ergo, poſt
actionem id eſt poſt tractatum,quem fecit, vbi quis ſe ſolum di-
cit heredem proponendo actionem, conſequens fuit & ei pro-
ponere, ſeilicet actionem eandem: ld eſt peti. hered. a Vel die,
voa eſt actio in genere: diuerſe tamen ſent ſpecies vt e iitj.
j& inaam & alia tibi, e alia mihi datur actio ſieut & hic homo
eſt,t illeduo tamen ſunt, quorum neuter eſt alrer: nec tamen
concedendum eſt quod inter ſe differant ſpecie illa qua mihi,
& illa que tibi datur, vel homo ab hominequia fingularia bin-
ter ſe ſpecie nion diſferumt v ait Ariſt. ltem quod ſubicit,
quod prator e ſuperiorem actionem induxit: videtur falſum.
tPeritiio heree un a ſenatores oronnſirrnmr t vr mvv i l nm-
aaus proprie nam im ſenatores propoſuerunt; vr à prox ti laten veuiunes
çiuil
ps
SI PARS HEREDI-
taris peratur.
TITVLVS IV.
Superir tit. eſt de aſſe, hie de parte.
gir is d ſi arr.
rmſe pretor poſiceurr Dat veri prater
aionss tam ſuas quam ciuiles. Crrac
Ifta lex continuat ſe prim ad
pracedentia. Secando intrat mate-
ram. Secunda ibi, Is qui. Et prima
pars que continuatur, non indiget
ſummario, BART.
L VLPIANS libre quinte
ad Edictum.
OSr actionem,
quam propoſuitb
pretor ei, qui as
ſe ſolum heredi-
O tarem pertinere
ei proponeret, qui partem he-
reditatis petit.
In petitione hereditatis concluſie
ſumitur respectu iuris agentis, non
respectu poſſeſſoris conuemtiBART.
1.S Qui hereditatem, vel par-
tem d’hereditatis petit, is non
ex eo metitur, quod poſſeſſor
a Alo, pars
Leredittis
petaturnõ eſt
lia ab aaio.
ne, ſeu peti-
ne heredie-
Es: ſo inae
adé. ſeu non
aifert à ſope-
roiri ſpacie,
d uumra-
impre prater bas vnde & centumuitalis diçitureve C, end lfin. in prine
prraoha. pi, & ciuilis: rt j-ait, jdj & ſuprà de iuſtit. & ius autem ci-
Lile Sed reſpond impropré loquiturnam quia ſuper ea loquu-
tus eſt prator, ide pratoriamvocat: ſie j mmu. lL Sedvbi
paror loquutus eſt ſuper ea? Cené non in ſuperioni tit ſed ali-
E rore loqutus frer ſie jſ qua paup ſteadt l iu mSl
.Acey R-EE-.
contendit: conſequens fuit, &
Digeſtorum Liber quintus. Titiiij. 772
e Prppnreeid eſt concedere. S L.¬.A.
dj Pamm Hic debet eſſe Piſ litera * qui partem hareditati,
vl totan heradit atem petit, us n ex u &e. Et diemetitur, ſei¬l
licez actor. 2. Alij habent principium huiusSS ibiius no er eo,
e. & tune, metitur, ſeilicet prator. prima veror. & ſecundun
hoc . ſecundum ſeeun-
dam literam abundat,
is, qui&c.
e Ex ſus iure. id eſt
ſucceſſione afic iffrde,
candit. ieb, l ſs pon¬!
cauſa, Sj Sed arg cou-
trà C.dt rei vindIſi res
alienas. que eſt lex fin.
Imô concordat.
F Vindicabit. tu di-
cas- i vindicando: id eſt
petendo id ſolum, quod
quid poſſidet, dicet toã
hereditatem ad ſe per-
tinere, & ſuam eſſe, ſe-
cundum Az . Alijau-
té feré omnes ſeripſe-
runt, & dixerunt quod
etiam ſi re minimam
quis poſſider, tamen eſt
obligatus ad roram he-
reditatem reſtituendi:
ſed de equitate libera-
tur reſtituendo id ſolu,
quod habettvt . tijl.
liet. & habent pro ſe
uex ſiuaile vrtdiete?
Jd pecudquaſitum. &
propter hoe etiam di-
cit ſtatutum eſſe, quod
legitur.
certé nihil
eo, quis b enim credat
aliquem eſſe obligatum!
ad id, quod non habet,
neque habuit. nequej
promiſit, neque ex ſuo
delicto tenetur, vel fa-
cto? certe ſi obligarus
eſt, ergo ex contratu.
vel quaſiex maleficio, vel quaſiaet Iſt de oblS ſequens, quorum
nullum eſt hlc. Queſo dicat mihi aliquis, quod eſt ilud ius ſtri-
cum: vnde talis obligario oritur? Irem ſimile quod inducunt
ex actione de peculio, contra eos eſt aperte, parer enim non in
plus eſt obligatus, quam ſit in peculio: t jde li le lſiquis res.
huie && Jde peeu quotiensSſſ ſemel & quod é dicitur recté agi!
de peculio, etiamſi nihil eſt in peculio. non eſt ita ſtulté intelſi-
gendum, vt ereditor poſſit dicere, ego peto decem actione de pe¬;
alio ia quiou e obigaru secdifa veuditarterelitrne egoeout¬.
occupauit: ſed ex ſuo iuret: &
ideo ſiue ex aſſe heres ſit, totam
her. vindicabit *, licét tu vnam
tem poſſideas:ſiue ex parte, par-
temrlicet tu totam herediratem
poſſideas.
Plures heredes debent agere con-
tra plures poſſeſſores nec poteſt vnus
eligere vnum, alus alum. BAT.
2. 3 Quinimô ſi duo poſſi-
deant s hereditatem, & duo
ſint, qui ad ſe partes pertinere
dicant l, non ſinguli à ſingulis
petére content eſe débent pu-
tà primus à primo, vel ſecun-
dus à ſecundo: ſed ambo à
primo, & ambo à ſecundo.
Neque enim alter! primi l,
alter ſecundil partem poſſi-
det, ſed ambo vtriuſque pro
herede.
Si ſunt pluresd quas hereditas
pertiet pro diuiſo, poteſt alter ab
alero conuiniri hac actione, vel
famerciſc ſi fatentur ſe eſſe heredes.
BART.
3.JEt ſi poſſeſſor , & petitor
poſſideant hereditatemP, cûm
vnuſquiſque corum partem di-
midiam hereditatis ſibi adſe-
uenio domiuum ex contractu ſerui, qui decem mihi promiſit,ve
mihi rationem de co faciat, vel mihi ſatisfaciar ſecundum vi¬?
res peculij Praterea quod Saitjllii diciturnon eſt ideo, quial
poſſeſſor in omnibus teneturſed quia vniuerſalis eſt peritio, &
vniuerſa ſua eſſe in libello complectitur. Eodem modo reſpon-
detur Srit jl item videndum Sſi quis cum. Pratereà eadem ra-
tione contingit, qua & in rei vindicatione: j. de rei vinlſin
aens poſdſre, Quil eſt ergeo quod dieirur h le vmindiean torſ.
Reſpond, vt prius dri. qui vnam rem in ſolidum ſibi reſtitui
cupit, ſibi totam debet vindicare; & attribuere hereditatem, id
eſt dicere debet ſe lnſolidum heredem: & ideo in ſolidum re-
ſtiruendam rem:alioquin non totum, ſed pro parte reſtituererur.
Caute ergs poſuit verbum, vindieabit mon dirit petit hoc enin
Falſum eſſet. Azo........
g J Si dus poſideant ſpro diuiſo, ſecus ſi pro indiuiſore jn.
ls ſſi gg. j. eod. lſorort j reſpon ſecundüm Azo. 2. Tu die
etiamſi pro indiuiſo poſſident illi, qui conmeniuntur, habere
locum hunc S. quia non poteſt magis primus petere à prime,
quinmà ſecundos & ſeemagis mgl, a prins, qui à ſenndae
& ideo ambo petent à primo: & ambo à ſecundo. Arg, ad hoc
j. de fideiuſſt l gemeraliter. Vbi dicit, quod ſi e vnus conreoram.
ſuccedar alteri conreo, quod neutrius obligatio extinguiture
quia non poreſt apparere qua magis, Item non obſt ſequens si
Aeo quia certus eſt à quo petere poſit: ſeilieer ab extr!
neo, & non coherede, qui nihil ltra ſuam partem poſſi-
det. ,. Item lilla, ſorri. & pro diuiſo, & pro indiuiſo poteſt
intelligi.
A iunt & verum ſi.
i5 Alter poſſeſſorum.
I qeeundiſtantume.
n T Eſioſir quilibetin
parte poſſidet, & inparte petit.
n Eareait artt uot ua uet in aire praſidett iupauep
BTPopoſuit id eſt conceu
eredirarias, & pro diuiſo, puà
vnus
ſtt & tune attende, an poſſeſſor ius habeuepatà quis cheres eſt:an
n De boc dieitur JeolSSL 2,4& t non ſit certus, & de
hae dieitur Jait. t lantiuui S cura de fuctibus, & ſumpt-
& onſimiiibus dn tuuls Lie rptita rda Ao.
lOſ aiimem.J
CAsvs. Iu-
l riſconſul. con-
tinuatione iſtius tit.
ponit ad ſupenorem,ex
quo dictum eſt de eo,
qui pro toio dicit ſe
beredemenune dicit de
a qui proparte dicit ſe
heredem. IIs ou J Ad
hoe ve aliquis torã be-
red. perat, vel partem,
non eſt conſiderandum
uantum ille poſſidear,
quo petere vult: ſe-
confiderare debet ius
ſuum proprinm ſ-an ſit
heres pro parte:an ſit in
ſolidum: & ſi pro par-
te petit partemſi in ſo-
lidum, ſolidam. Qu1
a0. IMe, & te hered.
iſtitutis, vno in ſemiſ-
e, & alo in ſemiſſe,
totam heredit. Titius,
& Seius occupanerit, &
iater ſe diuiſerunt que-
Etur vern mediets
peam ah vnoe tu aliã
alo? Reſpond quod
medietarea petemus
ambo ab aii, lPaon-
D. Sueceſſi Titio pro
dimidia: poſſediſti tu
aliam: negaui te cohe-
redem meum eſſe, & tu
me debeo petere mediã
illius portionis, quam
n poſſides: & tu illius,
quam poſſidebam. Se
quid ſi confiteor te co-
eredem meum eſſe, & tu me? Debemus experiri iudicio famil.
erciſeundſSs rooJ Me, & te heredibus iuſtitutisu vnam me-
dieratem poſſediſti, & Titius extraneus aliam: an integrum ſe-
miſſem à Titio extraneo petere debeam:an dimidiam à te cohe-
rede, & aliam à Titio, quenitur. Et dicit quidam iuriſe. quod ſe!
miſſem à Titio petere debeo lem me, & re pro aqualibus por-
tionibus inſtituris, quatuor vncias poſſed: tu alias quatuor:&
tertius quatunr quaritur qualiter quiſque debear conſequi por-
tionis ſux hereditarixe debitumReſpon quod’agere debeo con-
tra extraneum, & conſequi debeo duas vncias duas alias à te!
& tu duas à me: & alias duas ab extraneoivefumtamen ratione
auarum vneiarum mearim obieere poſſumus compenſationem.
Nrrepvv. Deceſſit quis relicto nepore ex filio vno: & vxore
pragnante ex alio; quam portionem perere debear nepos ſuper-
es de here. auita, queritur. Et reſp-quod admittitur ad incer-
tam portionem petendam, que ſit enlm ſua portio, neſcirur:
quia incertum eſt quot flij naſcentur&& maximé ſecundum iura
iſa, ſecundum qua diuidebatur bereditas in capita ſed die ca-
ſum, & verid e t hie not per gloſſ VVIA.
a roſt actinem, qua. ſie loquitur quaſi a alia ſit actio, de
qua ſuperiori titul- expoſuit, ab ea, cuius tractatum hie ponit.
quod falſum eſt vna eſt enim atio peri hered qua pro tota he-
reditate, veſ eius parte proponitur! vnde ſuperiori titulo in
illa l leit, de parte hereditatis loquurus eſt. . Die ergo, poſt
actionem id eſt poſt tractatum,quem fecit, vbi quis ſe ſolum di-
cit heredem proponendo actionem, conſequens fuit & ei pro-
ponere, ſeilicet actionem eandem: ld eſt peti. hered. a Vel die,
voa eſt actio in genere: diuerſe tamen ſent ſpecies vt e iitj.
j& inaam & alia tibi, e alia mihi datur actio ſieut & hic homo
eſt,t illeduo tamen ſunt, quorum neuter eſt alrer: nec tamen
concedendum eſt quod inter ſe differant ſpecie illa qua mihi,
& illa que tibi datur, vel homo ab hominequia fingularia bin-
ter ſe ſpecie nion diſferumt v ait Ariſt. ltem quod ſubicit,
quod prator e ſuperiorem actionem induxit: videtur falſum.
tPeritiio heree un a ſenatores oronnſirrnmr t vr mvv i l nm-
aaus proprie nam im ſenatores propoſuerunt; vr à prox ti laten veuiunes
çiuil
ps
SI PARS HEREDI-
taris peratur.
TITVLVS IV.
Superir tit. eſt de aſſe, hie de parte.
gir is d ſi arr.
rmſe pretor poſiceurr Dat veri prater
aionss tam ſuas quam ciuiles. Crrac
Ifta lex continuat ſe prim ad
pracedentia. Secando intrat mate-
ram. Secunda ibi, Is qui. Et prima
pars que continuatur, non indiget
ſummario, BART.
L VLPIANS libre quinte
ad Edictum.
OSr actionem,
quam propoſuitb
pretor ei, qui as
ſe ſolum heredi-
O tarem pertinere
ei proponeret, qui partem he-
reditatis petit.
In petitione hereditatis concluſie
ſumitur respectu iuris agentis, non
respectu poſſeſſoris conuemtiBART.
1.S Qui hereditatem, vel par-
tem d’hereditatis petit, is non
ex eo metitur, quod poſſeſſor
a Alo, pars
Leredittis
petaturnõ eſt
lia ab aaio.
ne, ſeu peti-
ne heredie-
Es: ſo inae
adé. ſeu non
aifert à ſope-
roiri ſpacie,
d uumra-
impre prater bas vnde & centumuitalis diçitureve C, end lfin. in prine
prraoha. pi, & ciuilis: rt j-ait, jdj & ſuprà de iuſtit. & ius autem ci-
Lile Sed reſpond impropré loquiturnam quia ſuper ea loquu-
tus eſt prator, ide pratoriamvocat: ſie j mmu. lL Sedvbi
paror loquutus eſt ſuper ea? Cené non in ſuperioni tit ſed ali-
E rore loqutus frer ſie jſ qua paup ſteadt l iu mSl
.Acey R-EE-.
contendit: conſequens fuit, &
Digeſtorum Liber quintus. Titiiij. 772
e Prppnreeid eſt concedere. S L.¬.A.
dj Pamm Hic debet eſſe Piſ litera * qui partem hareditati,
vl totan heradit atem petit, us n ex u &e. Et diemetitur, ſei¬l
licez actor. 2. Alij habent principium huiusSS ibiius no er eo,
e. & tune, metitur, ſeilicet prator. prima veror. & ſecundun
hoc . ſecundum ſeeun-
dam literam abundat,
is, qui&c.
e Ex ſus iure. id eſt
ſucceſſione afic iffrde,
candit. ieb, l ſs pon¬!
cauſa, Sj Sed arg cou-
trà C.dt rei vindIſi res
alienas. que eſt lex fin.
Imô concordat.
F Vindicabit. tu di-
cas- i vindicando: id eſt
petendo id ſolum, quod
quid poſſidet, dicet toã
hereditatem ad ſe per-
tinere, & ſuam eſſe, ſe-
cundum Az . Alijau-
té feré omnes ſeripſe-
runt, & dixerunt quod
etiam ſi re minimam
quis poſſider, tamen eſt
obligatus ad roram he-
reditatem reſtituendi:
ſed de equitate libera-
tur reſtituendo id ſolu,
quod habettvt . tijl.
liet. & habent pro ſe
uex ſiuaile vrtdiete?
Jd pecudquaſitum. &
propter hoe etiam di-
cit ſtatutum eſſe, quod
legitur.
certé nihil
eo, quis b enim credat
aliquem eſſe obligatum!
ad id, quod non habet,
neque habuit. nequej
promiſit, neque ex ſuo
delicto tenetur, vel fa-
cto? certe ſi obligarus
eſt, ergo ex contratu.
vel quaſiex maleficio, vel quaſiaet Iſt de oblS ſequens, quorum
nullum eſt hlc. Queſo dicat mihi aliquis, quod eſt ilud ius ſtri-
cum: vnde talis obligario oritur? Irem ſimile quod inducunt
ex actione de peculio, contra eos eſt aperte, parer enim non in
plus eſt obligatus, quam ſit in peculio: t jde li le lſiquis res.
huie && Jde peeu quotiensSſſ ſemel & quod é dicitur recté agi!
de peculio, etiamſi nihil eſt in peculio. non eſt ita ſtulté intelſi-
gendum, vt ereditor poſſit dicere, ego peto decem actione de pe¬;
alio ia quiou e obigaru secdifa veuditarterelitrne egoeout¬.
occupauit: ſed ex ſuo iuret: &
ideo ſiue ex aſſe heres ſit, totam
her. vindicabit *, licét tu vnam
tem poſſideas:ſiue ex parte, par-
temrlicet tu totam herediratem
poſſideas.
Plures heredes debent agere con-
tra plures poſſeſſores nec poteſt vnus
eligere vnum, alus alum. BAT.
2. 3 Quinimô ſi duo poſſi-
deant s hereditatem, & duo
ſint, qui ad ſe partes pertinere
dicant l, non ſinguli à ſingulis
petére content eſe débent pu-
tà primus à primo, vel ſecun-
dus à ſecundo: ſed ambo à
primo, & ambo à ſecundo.
Neque enim alter! primi l,
alter ſecundil partem poſſi-
det, ſed ambo vtriuſque pro
herede.
Si ſunt pluresd quas hereditas
pertiet pro diuiſo, poteſt alter ab
alero conuiniri hac actione, vel
famerciſc ſi fatentur ſe eſſe heredes.
BART.
3.JEt ſi poſſeſſor , & petitor
poſſideant hereditatemP, cûm
vnuſquiſque corum partem di-
midiam hereditatis ſibi adſe-
uenio domiuum ex contractu ſerui, qui decem mihi promiſit,ve
mihi rationem de co faciat, vel mihi ſatisfaciar ſecundum vi¬?
res peculij Praterea quod Saitjllii diciturnon eſt ideo, quial
poſſeſſor in omnibus teneturſed quia vniuerſalis eſt peritio, &
vniuerſa ſua eſſe in libello complectitur. Eodem modo reſpon-
detur Srit jl item videndum Sſi quis cum. Pratereà eadem ra-
tione contingit, qua & in rei vindicatione: j. de rei vinlſin
aens poſdſre, Quil eſt ergeo quod dieirur h le vmindiean torſ.
Reſpond, vt prius dri. qui vnam rem in ſolidum ſibi reſtitui
cupit, ſibi totam debet vindicare; & attribuere hereditatem, id
eſt dicere debet ſe lnſolidum heredem: & ideo in ſolidum re-
ſtiruendam rem:alioquin non totum, ſed pro parte reſtituererur.
Caute ergs poſuit verbum, vindieabit mon dirit petit hoc enin
Falſum eſſet. Azo........
g J Si dus poſideant ſpro diuiſo, ſecus ſi pro indiuiſore jn.
ls ſſi gg. j. eod. lſorort j reſpon ſecundüm Azo. 2. Tu die
etiamſi pro indiuiſo poſſident illi, qui conmeniuntur, habere
locum hunc S. quia non poteſt magis primus petere à prime,
quinmà ſecundos & ſeemagis mgl, a prins, qui à ſenndae
& ideo ambo petent à primo: & ambo à ſecundo. Arg, ad hoc
j. de fideiuſſt l gemeraliter. Vbi dicit, quod ſi e vnus conreoram.
ſuccedar alteri conreo, quod neutrius obligatio extinguiture
quia non poreſt apparere qua magis, Item non obſt ſequens si
Aeo quia certus eſt à quo petere poſit: ſeilieer ab extr!
neo, & non coherede, qui nihil ltra ſuam partem poſſi-
det. ,. Item lilla, ſorri. & pro diuiſo, & pro indiuiſo poteſt
intelligi.
A iunt & verum ſi.
i5 Alter poſſeſſorum.
I qeeundiſtantume.
n T Eſioſir quilibetin
parte poſſidet, & inparte petit.
n Eareait artt uot ua uet in aire praſidett iupauep
BTPopoſuit id eſt conceu
eredirarias, & pro diuiſo, puà
vnus