DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0778
1417
obligantis & he verior. 2. Vel die, quod conſenſerat hle heres,
ddmque domious poſtea, quod aaeeres fit pignori: quiſi de-
fuutus obligare non pornerit: iſte tamen imprbé reſiſtir que
inus veilis: id eſt effio moueatquod diccbat eort de-
functus ex ſuo mendacio redarguatur ſed hoe dicere non poreſt:
De exercitorla actione.
3
Obligani tibi rem aliquam: illam re tu poſuiſti in horreo tuo:
poſtea nuntij curi capiunt aliquid ex horreo tuo: & inter illas
capiunt etiau rem meam: & cam detetiorant, rumpendo forte,
vel alio modo, queritur,vvrm mihi tencaris ad damnum illiis
rei? Et reſp. quod non. VIVIANVS.
418
ve hie dicit. 3. Vel dic,
quod defimctus ſuam
ixit in abſentia domi-
ni veri: creditor tamen
ſuit iguorans: vde vti-
lis atio datunvrſie de-
fccus ex ſu menda-
cio arguatur, ſecundum
vleimam expoſitionem,
ſeondin eunan
eus ton T Nota ergo, herede?,
a e ine i poſe ets nen
mm mendaij dacium allegare: vC.
uere. de ſer pignar dama. lſi
creditoribus. 4. Vel quar-
tô die, quod bie heres
conſenſit, poſtquam fuit
heres: von exgo reſiſtit
qua minus, &e. niſi ex
ſua, &c. hoc enim in-
de ſequitur: quia ex
ſua, &c.
Redito JCASVS.
iSi creditor pigous
vendidit: & plus conſe-
cutus fuerit debito, cõ-
uenitur à debitore pign.
actione ad id, quod ex-
ceſſit, reſtituendu, ne-
que liberabitur-ſi velit
actionem cedere contra
’n vugy lar emprorem. VIVIAnN.
epit pirmm. , Greitor. Obſtatl.
aleganter. S. ſi vendido-
rit. Saodm titulo. Vide
ſolut in not. adtit. Cile
diſtraſt. pign. CVIAC.
A Empoornm delegare.
’uents Id eſt ſi velit debitori
pnuni ooie actionen mandari ad-
uersus emprorem. Cv-
J. IACIVS.
&l a J Delegare. Imô vi-
C. detur andiendus: vr?
aai & detur andiendusvrS.
rrdii etis airir que eſt contd.
4 cun di. Solut. hie iam exegerit
le ctſuadde pretium: ibi non. 2.ee
LTai T. le debitor exſpetarel
t uui.. ult diemibin, ve
lib. 11. parerg.
Té vur dumibi pon 4 Vel bile
Agt. li. 3. vult delegare: ibi man-
n’uuiuuu dare & qui mandan non
a ire nberatur: qui delegat,
lua peue ſie,, ve ibi non fuit in
culpa: ve quia propter
expectationem melius
vendidit! hle fuit in
eulpa. Hlc ſolutio vera
eod laleganten ſi ven-
hie puré erat ſoluen-
arguatur, improbé reſiſtit, quo
minds vtilis actio moueatur.
Creditor, qui vendit pignus, de-
bet ſuperfluum preti restituerenonl
alſapren aden à arT.
TLII. PAPINIANvs libr tetio
Reponſorum.
CNuitor a indi io quod de
pignore dato proponitur,
vt ſuperfluum pretijcum vſuris
reſtituat, iure cogitur: nec au-
diendus erit, ſi velit emptorem
delegare , cum in venditio-
ne, qu fit , ex facto ſuum cre-
ditor negotium gerat.
Si creditor fuit in culpa resti-
tuendi instrumenta pignoris debi-
tori tempore debito, tenetur ad in-
tereſſe: ſuus ſi ei culpa imputari
non poſſit. Bar..
XVIIL SCVOLA libro quinte
Digestorum.
menti facultate ſubductã debi
cauit, atque ita damnum paſſus
eſt. Quaſitum eſt an ſi creditor
pecuniam f petat, vel pignus
vindicer, doli exceptione poſi-
ta, iudex huius damni rationem
habere debeat. Reſpondit, ſi*
operam non dediſſet ve inſtru-
tor caperetur, poſſe
pecunia ſoluta pignerata.
re. Opera autem in eo data
tune, & ante pecuniam ſoſſi-
tam in id, quod intereſt, cuin
creditore agi.
Damnum in pignore datum au-
ctoritate curiæ, non pertinet ad cre-
ditorem, qui in culpa non depre-
hnditur. BART.
1. 5 Titius cum pecuniam
mutuam accepit à Gaio Seio
ſub pignore culleorum h, iſtos
culleos cûm Seius in horreo ha-
debitor
Ocum 7 purum pignori
Leeitor bbigauit é’ eſque
Inſtrumentum emptionis tradi-
dit d: & cum eum locum inæ-
dificare veller, mota ſibi con-
trouerſia à vicino de latirudine,
quod * alias probare non pore-
rat, petiit à creditore vt inſtru-
mentum à ſe traditum auctori-
tatis y exhiberet, quo non ex-
hibente, minorem locum edifi-
heret, miſſus * ex officio anno-
nae centurio culleos ad anno-
nam ſuſtulit: ac poſtea inſtan-
tia Gaij Seij creditoris recu-
perati ſunt. Quro intertritu-
raml, qua ex operis l facta eſt,
vtri Titius debitor; an Seius
creditor adgnoſcere debeat Re-
ſpondit, ſecundum ea, qa pra-
ponerentur, ob id, quod eo no-
mine intertrimenti accidiſſer,
non teneriP.
LIBER. XIV.
DE EXERCITOR
n RA CrroNE
Capit quidem tractart de actiont-
bus, que ex ſingulis contractibus naſeun-
thr: ſe priuſquam progrediatur vlte-
ri, vult ſe abſoluere, his, qua ex alio-
rum contratibus in nos inſtituuntur.
contractu eius, quem magifter ab exerci-
tore prapoſitus impoſuit, & cius tantm
rei nomine, in quam impoſuit. Seiuanda
enim eſt lex prapoſitionis. Hac atio ae-
ceſſoria eſt: ſed conueniri otium’exareitor
c Obligaui, ſeilicer
aliquis. ACCVES.
(radit. ie iſn?
de pignoribus en tn-
uet.
e . Ehiberet. ie &ã.
de aden. Largentarius in
pincipio & ſuprà faimil.
erciſe. lſi qua cautions.
Aceyns.
F- Peemniam. ſeilicet
& non alirer.
gJ E ddaaa cum dare
peram, ſit dolus: vi-
detur quod hie de ſolo
dolo teneature& ſie vi-
detur coirà SSoudemeſi
cum venderet S. Sed
certé proprer hoe non
remoucrur quiu culpa
veniat: ve Sandl ſi ſer-
uu. ACVaS.
h dCuuou. vaſa?
quedamerant de torio,
quibus annons, & ivi-
num menſurabatur: vt
Jde am leg. legatum.
S. vmi cv s
i4 Iſtatia, caté po-
nitur inſtantia: vt cre¬ Reſpu. Indi-
ditqris diligentia appar ens re priu
reatrve fie non teneatur Pen atipe-
C-.ea. Aanauut: re poteſtolu-
v in ſne dieit Aee. re oneſt ore-
* Inſtrument
debitori cre¬,
ditor non co-
giur cedere:
niſi cautionem
accipiat.
JPisientie
inerdi ciii
ance ſolutam
pecunian ai
poteſt.
a Culleus
quid.
Vimterrituram. b id tio: quodce-
ſt deteriorationem.
trouerſum eſſe
poteſt in foſſa-
is, & caſtis
augendis. de
AccVRs.
l Ex operis, id eſt ope-
rationibds, quas exerce Laite ſi vutl-
bar centurio in eis. caum . e
m Non teneri. ſeili- p vendi l
cet Seiun crediroren lan in fis-
emiſſum ab oieioreen furaitmmezs.
ei cupa non poſie in e a ccpuud-
purari: ve agu. infrà gui prs prmi-
a les. Rad. de iat. lian a¬
l f S j i. & a. ’iri.
ASs Sa &s i & aa EIaartriire
rei vend. I lectos. Ace tinquit Bud.
CVRSIVS. ne damnun
ei detiie
DE EXERCIT. ſigniieat.
ria actiome , i ius munti?
Ditum eſt ſupra n huius tit vide
rtemmariel adſierapue flul ſa at-
ſ -vraſſria: mnie poir
axereitoria, qua & ipſa
aterus obligationis ac-
ceſſorid iſt & idem de
ais ſl dicis. Et ot.
quod hle ti diffen ſu-
mox rediturus ad eu, que nos tenent ex
nonro ntractu. Et ex iis paima, que
datur oxxreitoria atio eſt: qua in ſoli-
dum tenetur exercitor nauis ex contra-
u magiſtri,qquem naui impoſuit, velex
videtur ex litera con-
trariz legis. 6. Vel die
quod hle creditor vo-
lebat delegare: ſed non
ſuo periulo, ſecus ſi
cum ſuo perieulo:vt ibi.
hoe indieat finis huius legis, . Vel hie creditor vult delega-
re: debitor expectare, euius eſt electio: ve ibi dixi.
b5 Qua ſit. rié i enim minds rité facta eſſes venditio volens
ſupeluum pretij offerre, non audireeur, cum debitor rei vindi-
catione non careat-
JOenmJCAsvS. Fundum quendam emeram à Titio: & in-
Le lbl aun in iagus tomtiur hauu t nmidalai
td, & longitudo; poſtmodum eum Seio obligaui; & inſti
memmmn vatid deinde cdn iolui in fundo illo ioitare, dirit
mihi vitinus, quod laritudo illius fundi non tantum extendebat
ſe: ieut diecbam, per vnum pedem, vel duos, vnde acceſ ad
Seium creditorem: & eum petebam vt inſtrmentum exhibere:
ve per ilud ineniioncm meam probarem. quod facere noluit:
e ita defiéiens iu probatione ſuceubui: & lta minorem locum
adificando dammiicatus ſum: quaritur, au iſtud damnum mihi
à Sel fiendum. Et diſtinguitur an malitio& ſtudios?
poteſt dirocta conditione quaſi ex ſus
contractu. S, vltimo, Inſtit. quod cum
eo, &. Exercitor eſt naucleuu qui na-
uem extrcet. Magiſter veluties
exercitoris, Gracé aooi. CAcA .
priori, nau, caup. quia
ie datur ſolmode pr-
aer uu veeraur, vo-
nitres rccic ſnt, l
n r rirt ir i .
. em proptor contractu
cum exurcitore, vel magiſtro dtur, ſecundumA zo.
De exercitoria actine. tione exreitoria tnetur exrei-
tr nauis ex contractu mugifi, quim nai prapoſutaria
ex contratu lſtitori tentur t, qui eum tabras; vil’ offoi pra-
poſuit. Hae nmon habet ab’ao, euius nomine quis inetus a
xereitoria
dei poteſt. Nan & qui inſtitorm prapoitt uurcitor eſt; quia ta-
benauddud s gooiim ertrtat iySſ duoil vtimaT de ini-
toria. Et magiſter mauis quaſtitdr eſté,
de; vel mereibus, ut vuduceds l j S. magaauu
J eod. Et ba aiones ſape in his titi coimparantur mer ſeſe, & in
L4 C. cod. At ha amba dantus in ſoidu, ambe eferntur abb eſeuneur ad
mmes atioes. ly-s-non tame.lnouiſimé, jde iſtit. & laſi ta-
men S ha actiones J-eodems ha ationis aſſis ſunt.
Nan principalis datur maigifrum, & inſtitoem. l.L. S eſt au-
tem.J, eodPanlus ſentit ldeu tamen ſeparanturequie
pracim imducda ſunt: ium ſt
be fecerit: aut non ſi ſie, cncbitur: ſi non, non. Cr rr vJ
l. Verus.
15 1i
obligantis & he verior. 2. Vel die, quod conſenſerat hle heres,
ddmque domious poſtea, quod aaeeres fit pignori: quiſi de-
fuutus obligare non pornerit: iſte tamen imprbé reſiſtir que
inus veilis: id eſt effio moueatquod diccbat eort de-
functus ex ſuo mendacio redarguatur ſed hoe dicere non poreſt:
De exercitorla actione.
3
Obligani tibi rem aliquam: illam re tu poſuiſti in horreo tuo:
poſtea nuntij curi capiunt aliquid ex horreo tuo: & inter illas
capiunt etiau rem meam: & cam detetiorant, rumpendo forte,
vel alio modo, queritur,vvrm mihi tencaris ad damnum illiis
rei? Et reſp. quod non. VIVIANVS.
418
ve hie dicit. 3. Vel dic,
quod defimctus ſuam
ixit in abſentia domi-
ni veri: creditor tamen
ſuit iguorans: vde vti-
lis atio datunvrſie de-
fccus ex ſu menda-
cio arguatur, ſecundum
vleimam expoſitionem,
ſeondin eunan
eus ton T Nota ergo, herede?,
a e ine i poſe ets nen
mm mendaij dacium allegare: vC.
uere. de ſer pignar dama. lſi
creditoribus. 4. Vel quar-
tô die, quod bie heres
conſenſit, poſtquam fuit
heres: von exgo reſiſtit
qua minus, &e. niſi ex
ſua, &c. hoc enim in-
de ſequitur: quia ex
ſua, &c.
Redito JCASVS.
iSi creditor pigous
vendidit: & plus conſe-
cutus fuerit debito, cõ-
uenitur à debitore pign.
actione ad id, quod ex-
ceſſit, reſtituendu, ne-
que liberabitur-ſi velit
actionem cedere contra
’n vugy lar emprorem. VIVIAnN.
epit pirmm. , Greitor. Obſtatl.
aleganter. S. ſi vendido-
rit. Saodm titulo. Vide
ſolut in not. adtit. Cile
diſtraſt. pign. CVIAC.
A Empoornm delegare.
’uents Id eſt ſi velit debitori
pnuni ooie actionen mandari ad-
uersus emprorem. Cv-
J. IACIVS.
&l a J Delegare. Imô vi-
C. detur andiendus: vr?
aai & detur andiendusvrS.
rrdii etis airir que eſt contd.
4 cun di. Solut. hie iam exegerit
le ctſuadde pretium: ibi non. 2.ee
LTai T. le debitor exſpetarel
t uui.. ult diemibin, ve
lib. 11. parerg.
Té vur dumibi pon 4 Vel bile
Agt. li. 3. vult delegare: ibi man-
n’uuiuuu dare & qui mandan non
a ire nberatur: qui delegat,
lua peue ſie,, ve ibi non fuit in
culpa: ve quia propter
expectationem melius
vendidit! hle fuit in
eulpa. Hlc ſolutio vera
eod laleganten ſi ven-
hie puré erat ſoluen-
arguatur, improbé reſiſtit, quo
minds vtilis actio moueatur.
Creditor, qui vendit pignus, de-
bet ſuperfluum preti restituerenonl
alſapren aden à arT.
TLII. PAPINIANvs libr tetio
Reponſorum.
CNuitor a indi io quod de
pignore dato proponitur,
vt ſuperfluum pretijcum vſuris
reſtituat, iure cogitur: nec au-
diendus erit, ſi velit emptorem
delegare , cum in venditio-
ne, qu fit , ex facto ſuum cre-
ditor negotium gerat.
Si creditor fuit in culpa resti-
tuendi instrumenta pignoris debi-
tori tempore debito, tenetur ad in-
tereſſe: ſuus ſi ei culpa imputari
non poſſit. Bar..
XVIIL SCVOLA libro quinte
Digestorum.
menti facultate ſubductã debi
cauit, atque ita damnum paſſus
eſt. Quaſitum eſt an ſi creditor
pecuniam f petat, vel pignus
vindicer, doli exceptione poſi-
ta, iudex huius damni rationem
habere debeat. Reſpondit, ſi*
operam non dediſſet ve inſtru-
tor caperetur, poſſe
pecunia ſoluta pignerata.
re. Opera autem in eo data
tune, & ante pecuniam ſoſſi-
tam in id, quod intereſt, cuin
creditore agi.
Damnum in pignore datum au-
ctoritate curiæ, non pertinet ad cre-
ditorem, qui in culpa non depre-
hnditur. BART.
1. 5 Titius cum pecuniam
mutuam accepit à Gaio Seio
ſub pignore culleorum h, iſtos
culleos cûm Seius in horreo ha-
debitor
Ocum 7 purum pignori
Leeitor bbigauit é’ eſque
Inſtrumentum emptionis tradi-
dit d: & cum eum locum inæ-
dificare veller, mota ſibi con-
trouerſia à vicino de latirudine,
quod * alias probare non pore-
rat, petiit à creditore vt inſtru-
mentum à ſe traditum auctori-
tatis y exhiberet, quo non ex-
hibente, minorem locum edifi-
heret, miſſus * ex officio anno-
nae centurio culleos ad anno-
nam ſuſtulit: ac poſtea inſtan-
tia Gaij Seij creditoris recu-
perati ſunt. Quro intertritu-
raml, qua ex operis l facta eſt,
vtri Titius debitor; an Seius
creditor adgnoſcere debeat Re-
ſpondit, ſecundum ea, qa pra-
ponerentur, ob id, quod eo no-
mine intertrimenti accidiſſer,
non teneriP.
LIBER. XIV.
DE EXERCITOR
n RA CrroNE
Capit quidem tractart de actiont-
bus, que ex ſingulis contractibus naſeun-
thr: ſe priuſquam progrediatur vlte-
ri, vult ſe abſoluere, his, qua ex alio-
rum contratibus in nos inſtituuntur.
contractu eius, quem magifter ab exerci-
tore prapoſitus impoſuit, & cius tantm
rei nomine, in quam impoſuit. Seiuanda
enim eſt lex prapoſitionis. Hac atio ae-
ceſſoria eſt: ſed conueniri otium’exareitor
c Obligaui, ſeilicer
aliquis. ACCVES.
(radit. ie iſn?
de pignoribus en tn-
uet.
e . Ehiberet. ie &ã.
de aden. Largentarius in
pincipio & ſuprà faimil.
erciſe. lſi qua cautions.
Aceyns.
F- Peemniam. ſeilicet
& non alirer.
gJ E ddaaa cum dare
peram, ſit dolus: vi-
detur quod hie de ſolo
dolo teneature& ſie vi-
detur coirà SSoudemeſi
cum venderet S. Sed
certé proprer hoe non
remoucrur quiu culpa
veniat: ve Sandl ſi ſer-
uu. ACVaS.
h dCuuou. vaſa?
quedamerant de torio,
quibus annons, & ivi-
num menſurabatur: vt
Jde am leg. legatum.
S. vmi cv s
i4 Iſtatia, caté po-
nitur inſtantia: vt cre¬ Reſpu. Indi-
ditqris diligentia appar ens re priu
reatrve fie non teneatur Pen atipe-
C-.ea. Aanauut: re poteſtolu-
v in ſne dieit Aee. re oneſt ore-
* Inſtrument
debitori cre¬,
ditor non co-
giur cedere:
niſi cautionem
accipiat.
JPisientie
inerdi ciii
ance ſolutam
pecunian ai
poteſt.
a Culleus
quid.
Vimterrituram. b id tio: quodce-
ſt deteriorationem.
trouerſum eſſe
poteſt in foſſa-
is, & caſtis
augendis. de
AccVRs.
l Ex operis, id eſt ope-
rationibds, quas exerce Laite ſi vutl-
bar centurio in eis. caum . e
m Non teneri. ſeili- p vendi l
cet Seiun crediroren lan in fis-
emiſſum ab oieioreen furaitmmezs.
ei cupa non poſie in e a ccpuud-
purari: ve agu. infrà gui prs prmi-
a les. Rad. de iat. lian a¬
l f S j i. & a. ’iri.
ASs Sa &s i & aa EIaartriire
rei vend. I lectos. Ace tinquit Bud.
CVRSIVS. ne damnun
ei detiie
DE EXERCIT. ſigniieat.
ria actiome , i ius munti?
Ditum eſt ſupra n huius tit vide
rtemmariel adſierapue flul ſa at-
ſ -vraſſria: mnie poir
axereitoria, qua & ipſa
aterus obligationis ac-
ceſſorid iſt & idem de
ais ſl dicis. Et ot.
quod hle ti diffen ſu-
mox rediturus ad eu, que nos tenent ex
nonro ntractu. Et ex iis paima, que
datur oxxreitoria atio eſt: qua in ſoli-
dum tenetur exercitor nauis ex contra-
u magiſtri,qquem naui impoſuit, velex
videtur ex litera con-
trariz legis. 6. Vel die
quod hle creditor vo-
lebat delegare: ſed non
ſuo periulo, ſecus ſi
cum ſuo perieulo:vt ibi.
hoe indieat finis huius legis, . Vel hie creditor vult delega-
re: debitor expectare, euius eſt electio: ve ibi dixi.
b5 Qua ſit. rié i enim minds rité facta eſſes venditio volens
ſupeluum pretij offerre, non audireeur, cum debitor rei vindi-
catione non careat-
JOenmJCAsvS. Fundum quendam emeram à Titio: & in-
Le lbl aun in iagus tomtiur hauu t nmidalai
td, & longitudo; poſtmodum eum Seio obligaui; & inſti
memmmn vatid deinde cdn iolui in fundo illo ioitare, dirit
mihi vitinus, quod laritudo illius fundi non tantum extendebat
ſe: ieut diecbam, per vnum pedem, vel duos, vnde acceſ ad
Seium creditorem: & eum petebam vt inſtrmentum exhibere:
ve per ilud ineniioncm meam probarem. quod facere noluit:
e ita defiéiens iu probatione ſuceubui: & lta minorem locum
adificando dammiicatus ſum: quaritur, au iſtud damnum mihi
à Sel fiendum. Et diſtinguitur an malitio& ſtudios?
poteſt dirocta conditione quaſi ex ſus
contractu. S, vltimo, Inſtit. quod cum
eo, &. Exercitor eſt naucleuu qui na-
uem extrcet. Magiſter veluties
exercitoris, Gracé aooi. CAcA .
priori, nau, caup. quia
ie datur ſolmode pr-
aer uu veeraur, vo-
nitres rccic ſnt, l
n r rirt ir i .
. em proptor contractu
cum exurcitore, vel magiſtro dtur, ſecundumA zo.
De exercitoria actine. tione exreitoria tnetur exrei-
tr nauis ex contractu mugifi, quim nai prapoſutaria
ex contratu lſtitori tentur t, qui eum tabras; vil’ offoi pra-
poſuit. Hae nmon habet ab’ao, euius nomine quis inetus a
xereitoria
dei poteſt. Nan & qui inſtitorm prapoitt uurcitor eſt; quia ta-
benauddud s gooiim ertrtat iySſ duoil vtimaT de ini-
toria. Et magiſter mauis quaſtitdr eſté,
de; vel mereibus, ut vuduceds l j S. magaauu
J eod. Et ba aiones ſape in his titi coimparantur mer ſeſe, & in
L4 C. cod. At ha amba dantus in ſoidu, ambe eferntur abb eſeuneur ad
mmes atioes. ly-s-non tame.lnouiſimé, jde iſtit. & laſi ta-
men S ha actiones J-eodems ha ationis aſſis ſunt.
Nan principalis datur maigifrum, & inſtitoem. l.L. S eſt au-
tem.J, eodPanlus ſentit ldeu tamen ſeparanturequie
pracim imducda ſunt: ium ſt
be fecerit: aut non ſi ſie, cncbitur: ſi non, non. Cr rr vJ
l. Verus.
15 1i