DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0794
149
dim, quàmad ſe obli-
dun epiſtolan mi-
: ViVLAN.
V I ſeilicer liber-
us.
& q’OOauius. ioien
liberti. Accvas.
e Flicis. patroni,
quem ſupra vocauit
Lucium Titiüi. qua-
rinomius venim erat,
AGEVs. er
Squ Domt; Ru
aen, ſurd vouamit
Aium Seam.
eJ Ad midmeſt ve
bſtenderet fibi
tommiſſa minſeon
v-conſtituoret ſe debe-
! re & ſie non’obſt. ãde;
ioffit pecun. lquidam.
que eſt conlz-
a¬
DE TRIBVTO.
A rit a tiiesſuua-
t Quatrt int ſilidum
oea oueuramur ex éontr-
ldie tri-
e eſt quãd quaſi in oldum;
n indice eu- id eſt non dedut, quo
lrma iege aduas àelet; uoél pe
auen quia ur Jeod. ljin fin.
ppelaur i jreſ AEVs.
uz.. as vius quque?
Casis. Com-
mendat Vlpia-
nus edictum pratoris,
uo vocat dominum
ſerui negoriãtis in mer-
ce peculiari in tribu-
tum cum aliis credito-
ribussvbi dominus pri-
uilegium non habeat
de deducendo, quod ſibi
deberur, in ſolidumeſed
pro rata: ita tamen ſi
dominus ſciat eum ne-
gotan turerrQuu-
uis mereis appellio-
ne ſerui non continean-
tur: tamen ſi ſeruus in
bis vendendis, & emen-
dis negorietur, domi-
nus ex contractu eins
hoc edicto renebitur, cõ
es iterpretatione ad
omnes negotiationes
porrigatur hot cdict.
tE VLLIn
actione triburoria, que
contrahenti enm ſeruo
peculiari, datur aduer-
ais dominnmnõ dedu-
çit dominus, quod ſibi
debeur: ſecus in atio-
ne de peculi, sccrn-
T IAd hos quod
doinus tributoria te-
netur, oportet qud
ſeiat ſerum negotiari..
ſd an voluntas eius ex-
ibus aliorum,dixitnie,
22 SEOLA Ire quite
. Digeftorum.
Veius Titius menſe num-
mulariz, quam exercebat,
habuit libertum propoſirum:
is* Gaio Seio cauit inhæc ver-
ba, Octauins Terminalis rem
agens Octauij Fœlicist, Domi-
tio Fœlici d ſalutem. Habes pe-
nes menſam patroni mei dena-
rios mille: quos denarios vobis
numerare debeo pridie calendas
Maias. Quaſitum eſt, Lucio Ti-
tio defuncto ſine herede, bonis
eius venditis, an ex epiſtula iure
cõueniri Terminalis poſſit. Re-
ſpondit, nec iure his verbis ob-
ligatum, nec æquitatem conue
niendieum ſupereſſe cum id ir
ſtitoris officio ad fidem men-
ſa proteſtandam ſcripſiſſet.
DE TRIBVTORIA p
ACTIONE.
TITVLVS IV.
.Exmmitoria, & inſtitorla dantur etuã
e catractu librorm hominum, vel
aluenérum ſeruirum, qui nee bona fide-
ſeruiebant nobis Trbbttria nniniſi be-
La fdd ſuiebant, & iequia prapſud-
mus nau, aut taberne, merci, noſtre:
bas vers cum non prapoſuimus, & in
merce peeuliari ſeilicet non noſtra, has
ſola ratione, qudd ſeientibu nobus, & pa-
timtibus, vel volentibus ngotietur in
aa iliuusfamilias vel ſeruus popritate?
nofter, aut vſu, aut frutuu:l liber ho-
mo,aut ſeruus alienus, quem bona fide
poſidemus: & pratre ile nos in ſout-
dum obligantt: hac mercem petuliarem,
quodd en momine reeptum eſt patitureſi
quid enian nobis debcatur inter nos, &
creditores mercis, fine priuilgio dlu-
inu; qud taen aione de preui
nobis ſeuuri ſolet; vel porius has actie
imiquam partitionem emendat. namex
hoe edicto ris ita geritur. Potulantibus
ereditoribus meu, domius, cui etiam
ſeruus debt aliquid, diſtribuit mercem
peculiareminter ſe & cres prora-
ta portions. bos enim odito domino di-
ſibutio permittitur: permittitur, in-
puam, non iniungitur. nam ſi dominus
trea uipi n ni mluir Aprauore¬¬
datur arbiter mreibus diſtribendus l7.
hoe tit. Caterim ſi domnus ſuſeeperit
ditrrbuende merels offitium, & dolo ma-
Io iniquum portionen fucerit, iegrum
i ferté dbiunm deducens, vel plus fi-
,auin firat ratis debiti ſui quamque
erederrbus atribuent, bae ations aa
am tributionem reuocatur nes enim
ſeintia ſola denmniu huie ationi ſui-
yeitiſid ddulus, id eſt imiqua diutſe. l3.
Spenule, & vlilal 5. in prinel 7.ls.
preſſa exigatur? Dicunt quidam quod ſic. Alij quod ſi non ex-
preſsd voluerit dun tamen non contradicat, ſuſficit. & hoe re-
tius. Iurrs. s Quod contractum cum eo erit, qui in alie-
na poteftate eſt en ſeiente in merce peculiar,de co iudieinm da-
bo Qualiter aceipinur, poueſtatis, verbum, quaritur. Etereſpond.
quod non refert aſeulus ſit an fomina:ſeruus proprius analie-
nusibon, fid. ſeriens vel llber homo eredens ſe emumedum a¬
men res, in qua negoriatur, ad eum pertineat, in enius poteſtate
E Veuis.
Enlu. iun in fuu;
tributoria. Et ves
I . De tributoria actione.
Vdut. JGAsvEPEpau liber meun menſ nummu-
latmiti lieteus Titio laeras, quibus fguit eisquo
l menſabebatbt & ad cetum tempus untiauit ei debe-
luendo, nullo relicto hered an libertus ex epi-
iffi, quaritur Et reſpondrquod uonnec de iure
LvlE hoë tie l. quando ex fact tur5.
inoduxit & Iaſtit, quod cum eo e.
Denique atio tributorla, crruto t
imqqs tibutionis mrreumppculiartum
àppae, vl demino faſla ls malo in-
ten eum, & alios merciu erditores, in
quibus fifumimai vei ſiuu ne-
tiabatur ſcuté o. Eia iud ad ho-
n titulorum diſrrmda dime da
faciqud ex hoc ti bttu n rbbtuu oca-
tur dominus, atiamſi contracu ſit eum
intitoreis peeuliaiss: id eſt quen
ſeruus prapoſuit, qui ſeiente domino ne-
oilatur in e. Ee titis de Iuſtutoris
actins minuus non tonotur, ſi contra-
cum ſit cumao quem inſttor prapoſuit.
Itm quodex hoe titul aiam ſi volen-
te domin ſeruus in urerce pauliari ne-
potiitus ſi, on tnir domus in ſo-
laim; ſed fert parte dabiti ſui pro ra-
tax titulo de exertitoria atine tenc-
tur in ſolidum ſi volente domine nanem
exereuert, propter vtilitatem
CVIFe.
De eo, quod contractun eſt in
meru parieun en qui ſtital
teriu porestate, eo ſciente, comett
bum, merces, ac-
reneraliter: & verbum, pe-
ci
culiare, nulla facta dedutini: &
verbum, ſcientia, pre pasientia: &
verbun, poteſtatis, tiam gnera-
liter accpitur. BART.
LPIAVs libra vicenſime-
nnn ad Editum.
VIVs quoquef
edicti non mini-
p ma vtiliras eſt: vt
dominus, qui alio-
r quin in ſerui con-
tractibus priuilegium habet;
quippe cum de peculio dumta-
xat teneatur, cuius peculij eſti-
matio deducto, quod domi-
no b debetur, fit tamen ſi ſcierit
ſeruum peculiari merce nego-
tiari, velut extraneus creditor
ex hoc edicto in tributum vo-
cetur . 1. Licèt mercis ap-
pellatio anguſtior ſir, vt ne-
que ad ſeruos fullones, vel ſar-
cinatores, vel textores , vel ve-
nalitiarios pertineatitamen Pe-
dius libro quintodecimo ſeri-
bit, ad omnes n negotiationes
porigendi a ae
culiarem auté mercem, nõ ſicu-
ti peculium accipimus: quippe
peculiû deducto, quod’ domino
debetur, accipitur. Merx pecu-
lſi mtuam.
Azox hie ſubiicit.
eſteſi verô ft ſeruus comunis, vterque dominorum ſeiat: n
vummq dabitur tributoriz ſi alter ſeiat alter ignoretrqui igno-
ttt dedueit in ſolidum quod ſibi debetur Si ver ignorans con-
ueuiarur de peueit ſeiens quod ſbi dcbetur in ſolidam.
quod ſi ſciens de peculio conuenitur, deduceret in ſolidum. Lr-
liaris, etiã ſi nihil fit P’in pecu-
ſi vmus tantum contractus fatus eſt in merce? pon poreſt di-
ci negotiatiotſed die vrilem tributoriam darieveC. de inftitnia.
5 Pmrigendumediaumex propria vocabuli ſignifieatione-ſed
aliud eſt ex interpretationerve j de verr ſignif lereis ſecundum
p 4 Si ſit. quia plus patri, vel domino debeeur: quo caſu
nihil eſſe videturrvt Iaſtitquo eunm S elm autem
22
1450
SEvVs.J Pupilli ſeruus.
negoriabatur in merce
peculiari ſciente tuto-
re: tutor iſtins pupilli
dolum commiſits vtrum.
pupillus ex iſte dole.
conueniri poreſt? Re-
pond quod mouaumen
ſ quid ad pupillum per-
uenit, tencbieur an-
ſtitoria. Catera ſunt
plana vſque ad vi-
carus. in lproeuratris.
VIVTAN.
fi uius quoqu. qua-
ſ à dicar, non ſolum ſus a Qrquue par-
perioris ve ſupra titj, eula conun-
Irny C.
g’ Priuilegium ſcili-
cet magnum: cui priui-
legio aliquis, non pra¬¬
fertur: vt infrà de pe-
cuax fato. AceVVR-
SAN.
h . Domino. item de-
ducitur id, quod debe-
tur, his, qui ſunt in do-
mini poreſtate, vel pa-
ris: vel etiam in ture-
unt infrà de peeul Lſea
ſi damnum. S. praterea.
ACCVRS.
i . Aeree. aliàs enim.
locim nou haber: ve
ſuprà titul j Iſad i
ppiſus. 5 inftiti-
ria¬.....
E 4 atu ſeilicet à
creditoribus,nt ſit eiuſ-
dem conduionis cum
aliis: ſed non per om-
nia, cüm domini debi-
tum vndecunque ſi, pe-
tatur: creditorum au-
tem ira demum, ſi in
eam mercem contra-
xerunt, in quam agunt
ve jaodl procuratoru.S.
ſed eſt quaſitum. & Sſi
plures.
l Anrufir. id eſt
anguſta. 2. Vel dic, an-
guſtior, quam peculij
appellaio AcVv .
m’ Taxtores.ve ſi ſer-
uus habeat in merce
ſua ſeruos textores, vel
fulones, vel ſarcina-
tores, vel venalitia-
rios: id eſt quos emit,
& reuenditrvt infià io-
dem. l procuratores. S.
itom ſi maneipia. ſunt
enim quaſi inſtrumen-
ta: veiifà edam Ipro-
euratoris. S ſi propter
mercem. AcS.
n Ommes. ſcilicet
peculiaris mercis, non
aliâs: vr imfrà codem.
l procuratris. S. mercis.
qua eſt contrà. Item
nie ad mobilia tantum:
r infrà de verborſigni-l Conſuermde
e dLnarcu. T Sed quid nõ veriicatur
ſe danrei. T Sed quid in vs aa
Proinde qui
ſemel merca-
ur eſt, metea-
tor diei nõ po-
reſt. Detorts in
L lgaui ſui.
J de te-
Deiul l.c.
de callaatisib,
2 3
dim, quàmad ſe obli-
dun epiſtolan mi-
: ViVLAN.
V I ſeilicer liber-
us.
& q’OOauius. ioien
liberti. Accvas.
e Flicis. patroni,
quem ſupra vocauit
Lucium Titiüi. qua-
rinomius venim erat,
AGEVs. er
Squ Domt; Ru
aen, ſurd vouamit
Aium Seam.
eJ Ad midmeſt ve
bſtenderet fibi
tommiſſa minſeon
v-conſtituoret ſe debe-
! re & ſie non’obſt. ãde;
ioffit pecun. lquidam.
que eſt conlz-
a¬
DE TRIBVTO.
A rit a tiiesſuua-
t Quatrt int ſilidum
oea oueuramur ex éontr-
ldie tri-
e eſt quãd quaſi in oldum;
n indice eu- id eſt non dedut, quo
lrma iege aduas àelet; uoél pe
auen quia ur Jeod. ljin fin.
ppelaur i jreſ AEVs.
uz.. as vius quque?
Casis. Com-
mendat Vlpia-
nus edictum pratoris,
uo vocat dominum
ſerui negoriãtis in mer-
ce peculiari in tribu-
tum cum aliis credito-
ribussvbi dominus pri-
uilegium non habeat
de deducendo, quod ſibi
deberur, in ſolidumeſed
pro rata: ita tamen ſi
dominus ſciat eum ne-
gotan turerrQuu-
uis mereis appellio-
ne ſerui non continean-
tur: tamen ſi ſeruus in
bis vendendis, & emen-
dis negorietur, domi-
nus ex contractu eins
hoc edicto renebitur, cõ
es iterpretatione ad
omnes negotiationes
porrigatur hot cdict.
tE VLLIn
actione triburoria, que
contrahenti enm ſeruo
peculiari, datur aduer-
ais dominnmnõ dedu-
çit dominus, quod ſibi
debeur: ſecus in atio-
ne de peculi, sccrn-
T IAd hos quod
doinus tributoria te-
netur, oportet qud
ſeiat ſerum negotiari..
ſd an voluntas eius ex-
ibus aliorum,dixitnie,
22 SEOLA Ire quite
. Digeftorum.
Veius Titius menſe num-
mulariz, quam exercebat,
habuit libertum propoſirum:
is* Gaio Seio cauit inhæc ver-
ba, Octauins Terminalis rem
agens Octauij Fœlicist, Domi-
tio Fœlici d ſalutem. Habes pe-
nes menſam patroni mei dena-
rios mille: quos denarios vobis
numerare debeo pridie calendas
Maias. Quaſitum eſt, Lucio Ti-
tio defuncto ſine herede, bonis
eius venditis, an ex epiſtula iure
cõueniri Terminalis poſſit. Re-
ſpondit, nec iure his verbis ob-
ligatum, nec æquitatem conue
niendieum ſupereſſe cum id ir
ſtitoris officio ad fidem men-
ſa proteſtandam ſcripſiſſet.
DE TRIBVTORIA p
ACTIONE.
TITVLVS IV.
.Exmmitoria, & inſtitorla dantur etuã
e catractu librorm hominum, vel
aluenérum ſeruirum, qui nee bona fide-
ſeruiebant nobis Trbbttria nniniſi be-
La fdd ſuiebant, & iequia prapſud-
mus nau, aut taberne, merci, noſtre:
bas vers cum non prapoſuimus, & in
merce peeuliari ſeilicet non noſtra, has
ſola ratione, qudd ſeientibu nobus, & pa-
timtibus, vel volentibus ngotietur in
aa iliuusfamilias vel ſeruus popritate?
nofter, aut vſu, aut frutuu:l liber ho-
mo,aut ſeruus alienus, quem bona fide
poſidemus: & pratre ile nos in ſout-
dum obligantt: hac mercem petuliarem,
quodd en momine reeptum eſt patitureſi
quid enian nobis debcatur inter nos, &
creditores mercis, fine priuilgio dlu-
inu; qud taen aione de preui
nobis ſeuuri ſolet; vel porius has actie
imiquam partitionem emendat. namex
hoe edicto ris ita geritur. Potulantibus
ereditoribus meu, domius, cui etiam
ſeruus debt aliquid, diſtribuit mercem
peculiareminter ſe & cres prora-
ta portions. bos enim odito domino di-
ſibutio permittitur: permittitur, in-
puam, non iniungitur. nam ſi dominus
trea uipi n ni mluir Aprauore¬¬
datur arbiter mreibus diſtribendus l7.
hoe tit. Caterim ſi domnus ſuſeeperit
ditrrbuende merels offitium, & dolo ma-
Io iniquum portionen fucerit, iegrum
i ferté dbiunm deducens, vel plus fi-
,auin firat ratis debiti ſui quamque
erederrbus atribuent, bae ations aa
am tributionem reuocatur nes enim
ſeintia ſola denmniu huie ationi ſui-
yeitiſid ddulus, id eſt imiqua diutſe. l3.
Spenule, & vlilal 5. in prinel 7.ls.
preſſa exigatur? Dicunt quidam quod ſic. Alij quod ſi non ex-
preſsd voluerit dun tamen non contradicat, ſuſficit. & hoe re-
tius. Iurrs. s Quod contractum cum eo erit, qui in alie-
na poteftate eſt en ſeiente in merce peculiar,de co iudieinm da-
bo Qualiter aceipinur, poueſtatis, verbum, quaritur. Etereſpond.
quod non refert aſeulus ſit an fomina:ſeruus proprius analie-
nusibon, fid. ſeriens vel llber homo eredens ſe emumedum a¬
men res, in qua negoriatur, ad eum pertineat, in enius poteſtate
E Veuis.
Enlu. iun in fuu;
tributoria. Et ves
I . De tributoria actione.
Vdut. JGAsvEPEpau liber meun menſ nummu-
latmiti lieteus Titio laeras, quibus fguit eisquo
l menſabebatbt & ad cetum tempus untiauit ei debe-
luendo, nullo relicto hered an libertus ex epi-
iffi, quaritur Et reſpondrquod uonnec de iure
LvlE hoë tie l. quando ex fact tur5.
inoduxit & Iaſtit, quod cum eo e.
Denique atio tributorla, crruto t
imqqs tibutionis mrreumppculiartum
àppae, vl demino faſla ls malo in-
ten eum, & alios merciu erditores, in
quibus fifumimai vei ſiuu ne-
tiabatur ſcuté o. Eia iud ad ho-
n titulorum diſrrmda dime da
faciqud ex hoc ti bttu n rbbtuu oca-
tur dominus, atiamſi contracu ſit eum
intitoreis peeuliaiss: id eſt quen
ſeruus prapoſuit, qui ſeiente domino ne-
oilatur in e. Ee titis de Iuſtutoris
actins minuus non tonotur, ſi contra-
cum ſit cumao quem inſttor prapoſuit.
Itm quodex hoe titul aiam ſi volen-
te domin ſeruus in urerce pauliari ne-
potiitus ſi, on tnir domus in ſo-
laim; ſed fert parte dabiti ſui pro ra-
tax titulo de exertitoria atine tenc-
tur in ſolidum ſi volente domine nanem
exereuert, propter vtilitatem
CVIFe.
De eo, quod contractun eſt in
meru parieun en qui ſtital
teriu porestate, eo ſciente, comett
bum, merces, ac-
reneraliter: & verbum, pe-
ci
culiare, nulla facta dedutini: &
verbum, ſcientia, pre pasientia: &
verbun, poteſtatis, tiam gnera-
liter accpitur. BART.
LPIAVs libra vicenſime-
nnn ad Editum.
VIVs quoquef
edicti non mini-
p ma vtiliras eſt: vt
dominus, qui alio-
r quin in ſerui con-
tractibus priuilegium habet;
quippe cum de peculio dumta-
xat teneatur, cuius peculij eſti-
matio deducto, quod domi-
no b debetur, fit tamen ſi ſcierit
ſeruum peculiari merce nego-
tiari, velut extraneus creditor
ex hoc edicto in tributum vo-
cetur . 1. Licèt mercis ap-
pellatio anguſtior ſir, vt ne-
que ad ſeruos fullones, vel ſar-
cinatores, vel textores , vel ve-
nalitiarios pertineatitamen Pe-
dius libro quintodecimo ſeri-
bit, ad omnes n negotiationes
porigendi a ae
culiarem auté mercem, nõ ſicu-
ti peculium accipimus: quippe
peculiû deducto, quod’ domino
debetur, accipitur. Merx pecu-
lſi mtuam.
Azox hie ſubiicit.
eſteſi verô ft ſeruus comunis, vterque dominorum ſeiat: n
vummq dabitur tributoriz ſi alter ſeiat alter ignoretrqui igno-
ttt dedueit in ſolidum quod ſibi debetur Si ver ignorans con-
ueuiarur de peueit ſeiens quod ſbi dcbetur in ſolidam.
quod ſi ſciens de peculio conuenitur, deduceret in ſolidum. Lr-
liaris, etiã ſi nihil fit P’in pecu-
ſi vmus tantum contractus fatus eſt in merce? pon poreſt di-
ci negotiatiotſed die vrilem tributoriam darieveC. de inftitnia.
5 Pmrigendumediaumex propria vocabuli ſignifieatione-ſed
aliud eſt ex interpretationerve j de verr ſignif lereis ſecundum
p 4 Si ſit. quia plus patri, vel domino debeeur: quo caſu
nihil eſſe videturrvt Iaſtitquo eunm S elm autem
22
1450
SEvVs.J Pupilli ſeruus.
negoriabatur in merce
peculiari ſciente tuto-
re: tutor iſtins pupilli
dolum commiſits vtrum.
pupillus ex iſte dole.
conueniri poreſt? Re-
pond quod mouaumen
ſ quid ad pupillum per-
uenit, tencbieur an-
ſtitoria. Catera ſunt
plana vſque ad vi-
carus. in lproeuratris.
VIVTAN.
fi uius quoqu. qua-
ſ à dicar, non ſolum ſus a Qrquue par-
perioris ve ſupra titj, eula conun-
Irny C.
g’ Priuilegium ſcili-
cet magnum: cui priui-
legio aliquis, non pra¬¬
fertur: vt infrà de pe-
cuax fato. AceVVR-
SAN.
h . Domino. item de-
ducitur id, quod debe-
tur, his, qui ſunt in do-
mini poreſtate, vel pa-
ris: vel etiam in ture-
unt infrà de peeul Lſea
ſi damnum. S. praterea.
ACCVRS.
i . Aeree. aliàs enim.
locim nou haber: ve
ſuprà titul j Iſad i
ppiſus. 5 inftiti-
ria¬.....
E 4 atu ſeilicet à
creditoribus,nt ſit eiuſ-
dem conduionis cum
aliis: ſed non per om-
nia, cüm domini debi-
tum vndecunque ſi, pe-
tatur: creditorum au-
tem ira demum, ſi in
eam mercem contra-
xerunt, in quam agunt
ve jaodl procuratoru.S.
ſed eſt quaſitum. & Sſi
plures.
l Anrufir. id eſt
anguſta. 2. Vel dic, an-
guſtior, quam peculij
appellaio AcVv .
m’ Taxtores.ve ſi ſer-
uus habeat in merce
ſua ſeruos textores, vel
fulones, vel ſarcina-
tores, vel venalitia-
rios: id eſt quos emit,
& reuenditrvt infià io-
dem. l procuratores. S.
itom ſi maneipia. ſunt
enim quaſi inſtrumen-
ta: veiifà edam Ipro-
euratoris. S ſi propter
mercem. AcS.
n Ommes. ſcilicet
peculiaris mercis, non
aliâs: vr imfrà codem.
l procuratris. S. mercis.
qua eſt contrà. Item
nie ad mobilia tantum:
r infrà de verborſigni-l Conſuermde
e dLnarcu. T Sed quid nõ veriicatur
ſe danrei. T Sed quid in vs aa
Proinde qui
ſemel merca-
ur eſt, metea-
tor diei nõ po-
reſt. Detorts in
L lgaui ſui.
J de te-
Deiul l.c.
de callaatisib,
2 3