DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0830
5s, eu JC SvL Couueni Titium de peculioi vocatus ad-
ius, à Seio eſt exemptus Tiius. eius temporis peculium ſpe-
andum eſt quaritur, & quomodo de eo condemnetur exem-
pus: trum quod habuerit tempore emptioui an poſta? Et
reſpaquod illius eſtimatio, que erat tempore exemptionis, con-
Quando de peculio actio &c.
1522
RATOR.JCASVE. Si parer, vel doinus de peeu
d teneatur ex contractu ſerui, vel filijé ſeruus, vel filuus
morte, vel emancipatione, vel manumiſione, vel alie-
narione poreſtaieen douainis rel patis furtit egreſaiitra aon-
conuenietur parer, vel dominus de pecu vel ſi dolo fecerit, que
minus aliquid ſit in pe-
ſideraturVIVIANVE.
a Eximerslicdt de-
de à ſierit: vt a ſpr-ſqui
de pe taut. l. qui autem. Su-
aiou no iu ied ſi ereuit pot-
lepeuiio a, ienetur vſque ad
inem ſententiavr ſup.
o. quaſitun. j reſpon.
AcGV s.
BV ſeuus.
Cum dedu-
rerit Iou-facit infie
fideiufſl. quu protS.
jAccvxs.
e DDbar.aüm non ſir
mihi ſolutun adhue.
ACEVRS.
T valit. ſeilicérdo-
minus, & ſie ſatisfacit.
ACCVRSIVS.
e Peeuliure. vt te-
neaur ſerus vel man-
dari, vel neg. geſt, &
mihi domiu per ſer-
uum.
Qrtue ICAav.
si pater, vel domi-
nus conueniatur de pe-
culio, & ante ſenten-
tiam deceſſerit ſeruus,
E
1
vel filius: iuſpicietur.
quod erat in peutem-
pore mottis, hocin pri-
ma. Si ver ſeruo; li-
bertatem reliquit cum
peculi, inſpicitur quod
erat inpeculio tempore
aire aereditaris hoe
in ſocunda, Si verd ex-
traneo legauit ſerui pe-
eul. inſpicitur quod
erat in peculio tem-
pore mortis, & illud,
quod accreſcit rebus
pecuſaribus ante adi-
tam hered. veluti par-
tus ancillarõ, fœtus pe-
corum, & hot in tertia.
Si vero ſeruo aliquia
deur, vel aliquid ac-
quifierit, n pertinebit
ad legatarium Varaa.
f Cum moriebatur&
tiam poſt-
t a creuits ve Jait jhfn.
cddmnmado. que eſt cõtra. Vel die
mqe fiet. quod dominus pon po-
teſt augerevt ie, ſei
per ſe poreſt auger: ve
iiAeCvns...
g Quoquomodex re
ecaiari, vel extrinſe¬.
ttun net, r ru ides d’it a¬
Subadiai- tamquia te cometit
aea eie aeaeumi eee
ter ris o ohauomu
a eiiſa l j & e auiue
in muiiium.c.
d aeduis.
i ſrus
inter bune, & ſuperio-
ren jet n a laſſe
tpepulium. ſed ali më-
ior eſt inſ-de potuile.
leniqueSf.
Vi et
tl u¬
3
mino pro debtore ipſiu domini, de-
LV. NERATIV S, libo prime
Reſponſorum.
Is ceim quo de peuloageua
à te vi exemptus eſt. Quod
tune cûm vi eximeres , in ſeo)
peculio fuerit, ſpectari l’opor-
ter.J
Etiamid, quod debet ſeruut de-
ducitur: nomen tamen illus ex hec
effcitur peculiare; quia ille tenetur
ſeruo per conſequens computabi-
tur in pecuooPAVL.
L’VI. PAVLVS ro ſe.
ad Neratiim.
Vod ſeruus bmeus pro de-
bitore meo mihi expro-
miſit, ex peculio deduci debere:
& à debitore nihilominus de-
betur. Sed vidéamus, ne creden-
dum ſit peculiare fieri nomen
eius, pro quo expromiſſum eſt.
Paulus reſpondit; Vtique, ſi de
peculio agente aliquo deducere
velit d: illud noen pecpliaré?
facit.1
Siis, de muiu pecuio agitur, lte
pendente duadat: quantum ſit im
peculi mortis tempore inspiitureſi
ci legetur peculium, tempus inspici-
in peculio fuerit: ita vt que ex
tebus peculiaribus aute aditam
hereditatem acceſſerint, debeã-
tur, veluti partus ancillarum,
& fœtus pecudum: quæ autem
ſemo donata bfuernt, ſiue quid.
ex operis ſuis adquieſierit f: ad
legatarium non pertinere.
Summata eſt ſuprà ista lex: ſed
aliter poteſt ſie ſummari, ſecundum
BAL D. Is aui legatur ſeruus here-
ditarius domini, pro debite domini
non tenetur BART.
LVIII. SCAVOLA Iibre quinte
Digeftorum.
Vi en helus pardia
legauit, vr inſtructa erant
cim ſeruis, & ceteris rebus l,
& quidquid ibi eſſer. Hi ſerui
domino debitores fuerunt tam
ex aliis cauſis, quam ex ratione
alendarij. Quaſirum eſt, an
ceteris heredibus aduerss eum
pecuniæ ab his debit actio de
peculio competat. Reſpondit,
non compererel.
JANDO DE PECV.
lio actio annalis eſt a.
TITVLVSII.
Perpaua eſt actio de peculie quam-
diu peculium manet, Annua, extinate
E 1.JSed eum, qui ſeruum teſta-
d atio differentie
peulio ita tamen vt non dis quo pe-
culium axtintum eſt, anmu numere-
tur, ſed ex quo agi potuit; vt in pecie
lj S. aunus hoe tit & la-de tut rat.
diſ. Extiaguieur *, ſi ſauus fiat liber
veſfiliusfam ſui iuri, vel ſi moriantur,
vul ſi ſeruus altenetur, vel ſi fniatur
ivſus, aut vſufructus ſeri. Extingui-
tur etiam ademptione & nuda volun-
tate patris, vel domini, lict non con-
ſtiuaiur nude voluntate. Sed ſi ade-
mi dolo malo, perpetu ſtt ſt i fine dol,
extinguitur etiam oinimods actio de
peculio.CvIAC.
Quouſque filius, vil ſeruus eſtin
potestate domni, actis de peulio eſt
epeua: ſed postqua cxiuurint
morte fili, vel ſerui, ſeu mancipa-
tioie, vel manumiſſione, vel aliena-
tione ſerui: efficitur annalis. hic di-
ctaſque adSItem heres PAV .
DE CASTR.
I VLPLANVS br icafimo-
nna ad Eitum.
tur. quo dies legati cedat, cum oni
incremento: ſed ſi legetur extranes,
rum tantim incrementum acce-
dit. BART.
LVIL. TRIPEOoINVE ſibre
etaus Diputatinum,
Ifilius, vel ſeruus, cuius no-
mine duntaxat de peculio
actum eſt, ante finitum iudi-
cium deceſſeriteid peculium re-
ſpicietur , quod aliquis eo-
rum, cûm moriebatur f, habuit.
mento liberum eſſe iubet, & ei
peculium legat: eius temporis
peculium legare intellegi lulia-
nus ſeribit, quo libertas compe-
tit . ideõque omnia incremen-
ia peculi quoquomodo s anre
aditam hereditatem adquiſita,
ad manumiſſum pertinere.
2 JAt ſi quis extraneo pec-
lium ſerui leganerit, in cõiectu-
ra voluntatis teſtatoris queſtit
nem eſſe, & vero ſimilius eſſe id
legarum, quod mortis tempore
mortem eius, qui in
alterius potestate.
.. E
fuerit, poſteve quã
is emancipatus ma-
quia ſatis videtut pené heredem eſſe pe
culio. hoc in prima-
Quamdiu verô flius,
vel ſeruus ſit in pore-
ſtate, de pecactio per-
petua eſt: eis autem li-
beratis incipit eſſe an-
ais & quod ditur,
perpetua eſt, intellige, 4 Sulana
ia eſee poreſt ve ſi foaitpauue
deſcendat ex cauſa qua rbuspuu per
perpetua eſt-hoe in ſe¬ doationen
cunda.A quo auté tem¬ ſeruo fatam.
pore cõpuretur?Et reſp.
quod cm vtiis fit, &
obligatio ſit conditio-
nalis, ab eo tempore
computabitur, & ex cõ-
ditione exiſtente: non
ex quo filius emancipa-
tus eſt, vel ſeruus ma
numiſſus. hoc in tertia.
ueritur, quare prator.
Queiie r eant
Et reſpon. quod cum
morte, vel alienatione
ertinguitur pecu, ſuffi-
cere purabat quod vſqu
ad annumi porrigitur
obligatio. ArIENA-
1oo.Quia tetigit de
emanciparione, & ma-
numiſſione, dicit in qui-
bus hee lucum habeant,
quod emancipatio per-
tiner ad filiosalienatio * Lib. 17. a¬
manumiſſin ad ſer- mu te.
uos:mors ad’vtrumque.
hos in prima. Sed quid
ſi flius aliter, quam per t Aio de pe-
emãcipatione exiérir culio an, &
de poreſtare; purà per qundo per¬¬
dignitaeenmquid actio peun, velan-
de peculi eir anmalis M¬
dicitur quod ſie. hoe in
ſecuda sed quid ſi mor¬- eecuiã au,
te parris, vel emancipa- quando ex-
tione, vel deportatione, tinguatur.
ſui iuris effectus fueit,
an intra amin heres
parris, vel filius te-
neatur de péeu. dicitur.
qud ſie. hoc in rertia
Sed qid firdomnus nõ
védidit ſeruumiſed do-
nauie, vel permurauit,
vel in doten dedit: au
actio de pecudetur di-
citur quôd ſicr’hoë in
quarta.Si dominus, qui
tenebatur de peculio,
ſerium legait, & pec..
retinuit: heres de pec.
tenebitur hoz in prima
Si voré vni legauir ſer-
uum, vel libetm eſſe
iuſſit, & alij pecuium
legauitian ceneatur hé-
res, vel ſerûus liber fa-
ctus, vel illejcui peculi
legarmmn eſt, quertur.
at repons que
in anmmiſum, vel le-
gaitriiim dabitur act.
e péeu. ſed in berede.
eculium ; quia tradendõ
ex
t Vi e ¬
loiri, rr
tRuut quipudan.
n
5 on oomperon. & oſtratiorvt dixi ſup-a paxiiliofiné
QAND De PEvo icr10
aunalis eſt...
taunalibus vide eAaarat.
A.
5..iananalis eſt.
Actio annlis,
illud legatario, liberationem conſecurus eſtcautere tamen debet
conuenietur ſieut dictum eſtIfPP CEPT.JSi dominus
veniaturan creditoribus pecaliaribus de péclib, aut trra cre-
legararius beredi ve praeſter eum indemnem, ſi à creditoribus
conueuiatur. quod ſine cautioue tradidit, imputer ſi ipſi: &
herede inſtituto& ei ſerun pralegato cum peulio ipſumroga-
peris de bereditate retiuenda, iſque reſtituerit, ſi poſtea bon-
de praſeript.CCyae
5 ditores
ius, à Seio eſt exemptus Tiius. eius temporis peculium ſpe-
andum eſt quaritur, & quomodo de eo condemnetur exem-
pus: trum quod habuerit tempore emptioui an poſta? Et
reſpaquod illius eſtimatio, que erat tempore exemptionis, con-
Quando de peculio actio &c.
1522
RATOR.JCASVE. Si parer, vel doinus de peeu
d teneatur ex contractu ſerui, vel filijé ſeruus, vel filuus
morte, vel emancipatione, vel manumiſione, vel alie-
narione poreſtaieen douainis rel patis furtit egreſaiitra aon-
conuenietur parer, vel dominus de pecu vel ſi dolo fecerit, que
minus aliquid ſit in pe-
ſideraturVIVIANVE.
a Eximerslicdt de-
de à ſierit: vt a ſpr-ſqui
de pe taut. l. qui autem. Su-
aiou no iu ied ſi ereuit pot-
lepeuiio a, ienetur vſque ad
inem ſententiavr ſup.
o. quaſitun. j reſpon.
AcGV s.
BV ſeuus.
Cum dedu-
rerit Iou-facit infie
fideiufſl. quu protS.
jAccvxs.
e DDbar.aüm non ſir
mihi ſolutun adhue.
ACEVRS.
T valit. ſeilicérdo-
minus, & ſie ſatisfacit.
ACCVRSIVS.
e Peeuliure. vt te-
neaur ſerus vel man-
dari, vel neg. geſt, &
mihi domiu per ſer-
uum.
Qrtue ICAav.
si pater, vel domi-
nus conueniatur de pe-
culio, & ante ſenten-
tiam deceſſerit ſeruus,
E
1
vel filius: iuſpicietur.
quod erat in peutem-
pore mottis, hocin pri-
ma. Si ver ſeruo; li-
bertatem reliquit cum
peculi, inſpicitur quod
erat inpeculio tempore
aire aereditaris hoe
in ſocunda, Si verd ex-
traneo legauit ſerui pe-
eul. inſpicitur quod
erat in peculio tem-
pore mortis, & illud,
quod accreſcit rebus
pecuſaribus ante adi-
tam hered. veluti par-
tus ancillarõ, fœtus pe-
corum, & hot in tertia.
Si vero ſeruo aliquia
deur, vel aliquid ac-
quifierit, n pertinebit
ad legatarium Varaa.
f Cum moriebatur&
tiam poſt-
t a creuits ve Jait jhfn.
cddmnmado. que eſt cõtra. Vel die
mqe fiet. quod dominus pon po-
teſt augerevt ie, ſei
per ſe poreſt auger: ve
iiAeCvns...
g Quoquomodex re
ecaiari, vel extrinſe¬.
ttun net, r ru ides d’it a¬
Subadiai- tamquia te cometit
aea eie aeaeumi eee
ter ris o ohauomu
a eiiſa l j & e auiue
in muiiium.c.
d aeduis.
i ſrus
inter bune, & ſuperio-
ren jet n a laſſe
tpepulium. ſed ali më-
ior eſt inſ-de potuile.
leniqueSf.
Vi et
tl u¬
3
mino pro debtore ipſiu domini, de-
LV. NERATIV S, libo prime
Reſponſorum.
Is ceim quo de peuloageua
à te vi exemptus eſt. Quod
tune cûm vi eximeres , in ſeo)
peculio fuerit, ſpectari l’opor-
ter.J
Etiamid, quod debet ſeruut de-
ducitur: nomen tamen illus ex hec
effcitur peculiare; quia ille tenetur
ſeruo per conſequens computabi-
tur in pecuooPAVL.
L’VI. PAVLVS ro ſe.
ad Neratiim.
Vod ſeruus bmeus pro de-
bitore meo mihi expro-
miſit, ex peculio deduci debere:
& à debitore nihilominus de-
betur. Sed vidéamus, ne creden-
dum ſit peculiare fieri nomen
eius, pro quo expromiſſum eſt.
Paulus reſpondit; Vtique, ſi de
peculio agente aliquo deducere
velit d: illud noen pecpliaré?
facit.1
Siis, de muiu pecuio agitur, lte
pendente duadat: quantum ſit im
peculi mortis tempore inspiitureſi
ci legetur peculium, tempus inspici-
in peculio fuerit: ita vt que ex
tebus peculiaribus aute aditam
hereditatem acceſſerint, debeã-
tur, veluti partus ancillarum,
& fœtus pecudum: quæ autem
ſemo donata bfuernt, ſiue quid.
ex operis ſuis adquieſierit f: ad
legatarium non pertinere.
Summata eſt ſuprà ista lex: ſed
aliter poteſt ſie ſummari, ſecundum
BAL D. Is aui legatur ſeruus here-
ditarius domini, pro debite domini
non tenetur BART.
LVIII. SCAVOLA Iibre quinte
Digeftorum.
Vi en helus pardia
legauit, vr inſtructa erant
cim ſeruis, & ceteris rebus l,
& quidquid ibi eſſer. Hi ſerui
domino debitores fuerunt tam
ex aliis cauſis, quam ex ratione
alendarij. Quaſirum eſt, an
ceteris heredibus aduerss eum
pecuniæ ab his debit actio de
peculio competat. Reſpondit,
non compererel.
JANDO DE PECV.
lio actio annalis eſt a.
TITVLVSII.
Perpaua eſt actio de peculie quam-
diu peculium manet, Annua, extinate
E 1.JSed eum, qui ſeruum teſta-
d atio differentie
peulio ita tamen vt non dis quo pe-
culium axtintum eſt, anmu numere-
tur, ſed ex quo agi potuit; vt in pecie
lj S. aunus hoe tit & la-de tut rat.
diſ. Extiaguieur *, ſi ſauus fiat liber
veſfiliusfam ſui iuri, vel ſi moriantur,
vul ſi ſeruus altenetur, vel ſi fniatur
ivſus, aut vſufructus ſeri. Extingui-
tur etiam ademptione & nuda volun-
tate patris, vel domini, lict non con-
ſtiuaiur nude voluntate. Sed ſi ade-
mi dolo malo, perpetu ſtt ſt i fine dol,
extinguitur etiam oinimods actio de
peculio.CvIAC.
Quouſque filius, vil ſeruus eſtin
potestate domni, actis de peulio eſt
epeua: ſed postqua cxiuurint
morte fili, vel ſerui, ſeu mancipa-
tioie, vel manumiſſione, vel aliena-
tione ſerui: efficitur annalis. hic di-
ctaſque adSItem heres PAV .
DE CASTR.
I VLPLANVS br icafimo-
nna ad Eitum.
tur. quo dies legati cedat, cum oni
incremento: ſed ſi legetur extranes,
rum tantim incrementum acce-
dit. BART.
LVIL. TRIPEOoINVE ſibre
etaus Diputatinum,
Ifilius, vel ſeruus, cuius no-
mine duntaxat de peculio
actum eſt, ante finitum iudi-
cium deceſſeriteid peculium re-
ſpicietur , quod aliquis eo-
rum, cûm moriebatur f, habuit.
mento liberum eſſe iubet, & ei
peculium legat: eius temporis
peculium legare intellegi lulia-
nus ſeribit, quo libertas compe-
tit . ideõque omnia incremen-
ia peculi quoquomodo s anre
aditam hereditatem adquiſita,
ad manumiſſum pertinere.
2 JAt ſi quis extraneo pec-
lium ſerui leganerit, in cõiectu-
ra voluntatis teſtatoris queſtit
nem eſſe, & vero ſimilius eſſe id
legarum, quod mortis tempore
mortem eius, qui in
alterius potestate.
.. E
fuerit, poſteve quã
is emancipatus ma-
quia ſatis videtut pené heredem eſſe pe
culio. hoc in prima-
Quamdiu verô flius,
vel ſeruus ſit in pore-
ſtate, de pecactio per-
petua eſt: eis autem li-
beratis incipit eſſe an-
ais & quod ditur,
perpetua eſt, intellige, 4 Sulana
ia eſee poreſt ve ſi foaitpauue
deſcendat ex cauſa qua rbuspuu per
perpetua eſt-hoe in ſe¬ doationen
cunda.A quo auté tem¬ ſeruo fatam.
pore cõpuretur?Et reſp.
quod cm vtiis fit, &
obligatio ſit conditio-
nalis, ab eo tempore
computabitur, & ex cõ-
ditione exiſtente: non
ex quo filius emancipa-
tus eſt, vel ſeruus ma
numiſſus. hoc in tertia.
ueritur, quare prator.
Queiie r eant
Et reſpon. quod cum
morte, vel alienatione
ertinguitur pecu, ſuffi-
cere purabat quod vſqu
ad annumi porrigitur
obligatio. ArIENA-
1oo.Quia tetigit de
emanciparione, & ma-
numiſſione, dicit in qui-
bus hee lucum habeant,
quod emancipatio per-
tiner ad filiosalienatio * Lib. 17. a¬
manumiſſin ad ſer- mu te.
uos:mors ad’vtrumque.
hos in prima. Sed quid
ſi flius aliter, quam per t Aio de pe-
emãcipatione exiérir culio an, &
de poreſtare; purà per qundo per¬¬
dignitaeenmquid actio peun, velan-
de peculi eir anmalis M¬
dicitur quod ſie. hoe in
ſecuda sed quid ſi mor¬- eecuiã au,
te parris, vel emancipa- quando ex-
tione, vel deportatione, tinguatur.
ſui iuris effectus fueit,
an intra amin heres
parris, vel filius te-
neatur de péeu. dicitur.
qud ſie. hoc in rertia
Sed qid firdomnus nõ
védidit ſeruumiſed do-
nauie, vel permurauit,
vel in doten dedit: au
actio de pecudetur di-
citur quôd ſicr’hoë in
quarta.Si dominus, qui
tenebatur de peculio,
ſerium legait, & pec..
retinuit: heres de pec.
tenebitur hoz in prima
Si voré vni legauir ſer-
uum, vel libetm eſſe
iuſſit, & alij pecuium
legauitian ceneatur hé-
res, vel ſerûus liber fa-
ctus, vel illejcui peculi
legarmmn eſt, quertur.
at repons que
in anmmiſum, vel le-
gaitriiim dabitur act.
e péeu. ſed in berede.
eculium ; quia tradendõ
ex
t Vi e ¬
loiri, rr
tRuut quipudan.
n
5 on oomperon. & oſtratiorvt dixi ſup-a paxiiliofiné
QAND De PEvo icr10
aunalis eſt...
taunalibus vide eAaarat.
A.
5..iananalis eſt.
Actio annlis,
illud legatario, liberationem conſecurus eſtcautere tamen debet
conuenietur ſieut dictum eſtIfPP CEPT.JSi dominus
veniaturan creditoribus pecaliaribus de péclib, aut trra cre-
legararius beredi ve praeſter eum indemnem, ſi à creditoribus
conueuiatur. quod ſine cautioue tradidit, imputer ſi ipſi: &
herede inſtituto& ei ſerun pralegato cum peulio ipſumroga-
peris de bereditate retiuenda, iſque reſtituerit, ſi poſtea bon-
de praſeript.CCyae
5 ditores