DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1977#0957
1775
teſt:vt Cud ſi mancip ita fuerit alima.ſ p pula & Jde manumiſ-
p Inutereſſe af- fiani. .. cauſam Solutio ibi fauore * libertatis fit liber ex con-
ſectionis con¬ tractu nominato,
fderatur in
au fauorabi.daauuu mau Là.
ie at non i Die ergo quod hie
ina. actum fuit, vé vindicta
fieret manumiſſio, &
ideo cadit in pnam,
t ais oi ſuoeu-
que modo fiat liber, non
ct a rnet uabau au g de uea,
oblig. Lqui oma S. Fla-
nius.
a Hac primus caſus l
cum ſecundo.
t Adficiendi Afiei. No, adfici
ve bn, Ser in bonan parte: vthie,
ueut ia eit & as le r au-
quam in bonã nrquaminfin primi ca-
parte. ſualiàs in malam par-
tére S de condit ab cau.
l ſ pecuniam. 5. item ſi
quis. Item no. fanorem
ampliati,odiã reſtringi.
ſie j.e lib, & poſt-lcum
quidam. item not.
e Prodeſſeal- quod quilibet c debet
eri quilibet eſſe intentus, vt alij pro-
atentis eſte fite non noceatvt hie,
2 &SitjlijS. pen&.
tit i-Memptorem ſuprà
de ſeruit l ſi cui & de rei
vindilin fundo q Item
d Aetio eõ- no. affectionum d con-
Edeſt. ſiderarirvt j. de eman.l.
paser. S. mand. Lcum
ſeruus.
aTVſitum. Op-
lponitur l. 3.
za.& ’ut. C ſimdtip.
ita fuerit alien. vt ma-
num. Dicédum hic, poſt
pnitentiam non com-
petere quidem liberta-
tem ipſo iure:ſed com-
petere ex facto empro-
ris. Vide ſeripta ad dtit.
C. Vide etiam no.ad lar.
J. qui ſine maamiſſions
d libert peruen. Cvrac.
cJ Vel pro etiam-
d Mutata. quia non
poteſt recedere à pacto,
quod ab initio verique
placuit. talis enim eſt
innominatorum cõtra-
ctuum natura alind eſt
in nominatis: vt ſupde
condict cauſda .ſi pecu-
niam. Sjque eſt contrà.
Item contras. od. l ſi
ri aae Solre ibi-
eTTIus. J Mora-
r et mo-
ui uuit tati mteligits,
vLe re rer v olunntem ve d’ ſ olnnaaeemv jje pu-
te diu. Ant. bliei lainterdum S ſerui.
Aug. Le.a. Et arg. infrà de acquir.
pſ. Pomponius, in prin.
F Et poſterior. ſ’vendi-
tor.
g Emptorss ſeilicet ſe-
cundi-
h Et liberandi. à ſuo
venditore.
14 Repatierit. ſcilicee
quain vt manus iniice-
ret.
Dua actiones. ex
vendito, & ex ſtipulatu,
ſecundum quoſdam Tu
dic, vna, qua ipſe tene-
tur, & alia, qua alius ei
tenetur ſed manus e in-
iectio vna eſt, qua pri-
mo tantum competit.
AcCVRS.
odioſo.
Liberandi,
e Manus inie-
ionis patun
poreſt exerce-
ri contra ter-
tium.
bie competit ex innominaro, ſecundûm quoſ-
dam quod non placet, quia & bie, & ibi competit ex nominaro.
Nec videntur hc* inter ſe cõ-
traria eſſe, cù beneficio adfici
hominem , interſit hominis.
Enimuero poenz non irrogata:
indignatio ſolã duritiã cõtinet.
Quando pactum de manumit-
tends ſtruum apponitur gratia em
ptoris, vel vtriuſque: non poteſt per
venditorem reutari. Vel ſic: Non
poteſt mutari voluntas in praiudi-
cium terti. BALD.
VIII. IDEM libro vicenſimoſeptimo
Quaſtionum.
Væſirum a eſt, ſi quis pro-
prium ſeruum vendidiſ-
ſet, & vr manumitteretur intra
certum tempus, pracepiſſer, ac
poſtea mutaſſer voluntatem, &
emptor nihilominus manumi-
ſiſſet: an aliquam eo nomine
actionem haberet. Dixi, ex ven-
dito actionem manumiſſo ſer-
uo, velE mutara venditoris
voluntate euanuiſſe.
Pactum manus iniectionis appo-
ſitum in contractu, in venditione rei
ſuæ afficit rem, vt poſſit auferri à
quolibet poſſeſſore, & ſucceſſore: &
facto ſucceſſoris actor incidit in pœ-
nam contractus. BALD.
I2. PAVLVE libro quinte
Quaſtionum.
Itius ſeruum védidit ea le-
ge, vr ſi Rom moratus eſ-
ſer, manus iniicere liceret. em-
ptor alij eadẽ lege vendidit ſer-
uus fugit à ſecundo emptore, &
Rome moratur. quero, an ſit ma-
nus iniectio, & cui? Reſpondi, in
fugitiuo non eſt dubitandum,
nihil contra legẽ factum videri;
quia nec domino auferre ſe po-
teſt: nec qui in fuga eſt, ibi mo-
ratur e. Quod ſi ex voluntate ſe-
cundi emptoris contra legẽ mo-
ratus ſit, potior habendus eſt,
qui auctor fuit legis: & poſte-
rior ſ magis admonendi empto-
riss, & liherãdi h ſe, eandem le-
I5 m venderet ſe aliquis.
C
alienvt manumit. CViac.
m Minorato. aliàs, numerato.
gem repetierit inec porerit ali-
quo modo auferre legein ſui vẽ-
ditoris, cuius conditio exſtitit.
Nam & ſi penam promiſiſſet,
teneretur, licet ipſe quoque ſti-
pulatus eſſet. Sed in pœna pro-
miſſa duæ actiones s srmanus
autem iniectio in ſeruum com-
petit. Quod ſi prior ita vẽdidit,
vt proſtituta libera eſſet: poſte-
rior, vt manus iniicere liceret:
potior eſt libertas, quam manus
iniectio. Plane ſi prior lex ma-
nus habeat iniectionẽ, poſterior
libertaté: fauorabilius dicetur,
liberam fore: quoniam vtraque
conditio pro mancipio additur
& ſieut manus iniectio, ita li-
bertas eximit eam ab iniuria .
Sl apponitur pactum, quod ſeruus
venditus emptore mortuo fiat liber,
valet. BALD.
L SSE t A libr ſeptine
Digeſtorum.
Vm venderet l Pamphi-
lam, & Stichum, venditio-
ni inſeruit pactum conuentum,
vti ne cadẽ mancipia, Pamphi-
la, & Stichus, quos minorato
pretio vẽdidit, alterius ſeruitn-
té, quam Seij n paretenture, poſt
mortémque eius in libertate
moratentur. Quaſitû eſt, an hee
mancipia, de quibus inter em-
prorem, & venditorem cõuenit,
poſt mortem emptoris iure ipſo
liberata ſint. Reſpondit, ſecun-
dûm conſtitutionẽ diui Hadria-
niP ſuper hoc prolatam, Pam-
philam & Stichum, de quibus
quereretur, ſi manumiſſi nõ ſint,
liberos non eſſe. Claudius a Di-
uus Marcus ex lege dicta liber-
tatis ſin vendendo, quamuis nõ
manumiſſost, fore liberos, in
Semeſtribus ,y conſtituit, licêt in
mortis tempus emptoris diſtu-
lit venditor libertatem.
LIBER
DE ACTION
Vt ſocetatis, eui comtractui ſtatim ad-
iunta eſt emptis venditio: ita empti &
venditi actines ciuiles, vltro, citre di-
recta ſun, & empti datur empori, vediti
vẽditori Quid in viramque dedueatur,
hie titulus copioſiſſime declarat. Criac.
Si venditor eſt in mora tradendi
rem, poteſt conuenire ad inmereſſe ſin-
gulare ipſius emptoris, quad eſt circa
rem: quod poteſt excedere prétium
commune, & conbentumh.d. Diui-
XIX. *
IBVS EMPTI,
& f venditi.
TITVLVS
I.
ditur. Primô ponit dictã. Seundoil-
lud declarat. Terti ponitur determi-
natis, ſiue responſio cuidam tacitæ
obiectioni. Secunda ibi; Hoc eſt.
Tertia, ibi; Hoc aurem. BART.
2. VLPANVS libro vicmfimo-
otauo ad Sabinum.
Ires vẽdita nõ tradatur
in id, quod intereſt, agi-
tur *: hoc eſt, quod rem
incorporalis, tunc ſi pa-
tum, & die nõ tradatur,
Digeſtorum Liber XIX. Tit.j. 1776
Cum venderet. Vide ſeripta ad tit. C. ſi mancip. a
n Seijqui nune emir.
ACCVRSiVS.
OJ Paterentur. ſimilis
conuentio, vel prce-
ptum j. de fidoicom. tiI.
emfdei.
p Hadriani. ſecus ſi
perconſtitutionem diui
Marci, & Commodi: ve
Cip-ita fus aten.
I em iuſta. & ſtatim
ſubiicit hlé.
q Claudius. refere
qua ſequuntur.
r iuaddidit.
Tſ Libertati ſa
ſcauſa.
t Maumiſſos quam-
uis non ſint manumiſſi.
Azo.
j In Semeſtrib. Con-
ſtitutionibus. Semeſtria
ſunt libri conſtit. Marci.
CvIAc.
DE ACTIONI-
bus empti, &c.
Quia vendere, & emere
part prodeſſet, nſi aai-
nes eſent hncinde, qua
venditiones exequerétur:
ideo de act empti & vd.
ponit.ACCVRS.
V ro Cause
ge vemaidil dol
Ms fundi pro de-
cem, ſi non trado, agis
ex empto ad intereſſe:
quod aliàs plus conti-
ner, aliàs minus. conti-
ner enim pretium con-
uentum, & aliquande
commune; purà cõmu-
niter valebar res xv. &
intereſſe ſiugulare con-
tiner aliquando, ſi com-
mune, ſeu conuentum..
pretium intereſſe exce-
dat, putà intererat tua
inxx. ENDITOR
Si vendidi tibi fundum,
qui ſeruitutem debebat,
& hoc ſeiam, & celane-
rim tenebor tibi ex em-
pto,& hoc in primaIdé cula icudi-
eſt ſi negaui cum qua- tur aſteritis
reres, an ſeruitus debe¬ in indice tit.
retur. hoc in ſecunda. Same vertes
ſ ira Aien ſer. aſyadenus de
Sed quid ſi ita dicoſer- cebant, empu
uitus non debeture ſed ſi vendii.
deberttu,, olo teneri, s rrrienii
an teneanEt reſp. quod rebus incor-
an tenenrte reſe quiu porlbur r
ir mamama., beur prota-
quarta dicit generali¬ ditione.
ter, quodquooreess edii ? did, quiu
torin dols eſt in celida intereſt, au-
ſeruiture, tenerur Hac ss aiia s
ſunt vera; ſi tu emptor gadatur, at
eras ignorans, alioquin parientia non
non videris deceptus.
u JNon tradatur. quã-
do eſt corporalis. ſi auté
* Fle camin-
juriam.
J Vide Cuiae.
lib.1ooapar.
* Lib.20.
m
Hac parti-
raſteur.
t Trddl ren
eſe & proa-
ditn haberi
paria.,
a Vendina re,
tientia non praſtatur,
non tradits
agiturbad intereſſevt j¬
eo lratio S ſi iterEde
ſrui lquotieS ſiruit it
vel f pre tradita nõ ha-
bearureve s reſetr uoma
Iem emptor mptie. oe
Es Aritur. I An eego aione n’ r,
ferentur dux ſententi, ent: ſi non
de d re tradenda vna, & habeat, agit
de rei intereſſe alia, ſi ad inrereſſe.
res
aduerſus ven-
teſt:vt Cud ſi mancip ita fuerit alima.ſ p pula & Jde manumiſ-
p Inutereſſe af- fiani. .. cauſam Solutio ibi fauore * libertatis fit liber ex con-
ſectionis con¬ tractu nominato,
fderatur in
au fauorabi.daauuu mau Là.
ie at non i Die ergo quod hie
ina. actum fuit, vé vindicta
fieret manumiſſio, &
ideo cadit in pnam,
t ais oi ſuoeu-
que modo fiat liber, non
ct a rnet uabau au g de uea,
oblig. Lqui oma S. Fla-
nius.
a Hac primus caſus l
cum ſecundo.
t Adficiendi Afiei. No, adfici
ve bn, Ser in bonan parte: vthie,
ueut ia eit & as le r au-
quam in bonã nrquaminfin primi ca-
parte. ſualiàs in malam par-
tére S de condit ab cau.
l ſ pecuniam. 5. item ſi
quis. Item no. fanorem
ampliati,odiã reſtringi.
ſie j.e lib, & poſt-lcum
quidam. item not.
e Prodeſſeal- quod quilibet c debet
eri quilibet eſſe intentus, vt alij pro-
atentis eſte fite non noceatvt hie,
2 &SitjlijS. pen&.
tit i-Memptorem ſuprà
de ſeruit l ſi cui & de rei
vindilin fundo q Item
d Aetio eõ- no. affectionum d con-
Edeſt. ſiderarirvt j. de eman.l.
paser. S. mand. Lcum
ſeruus.
aTVſitum. Op-
lponitur l. 3.
za.& ’ut. C ſimdtip.
ita fuerit alien. vt ma-
num. Dicédum hic, poſt
pnitentiam non com-
petere quidem liberta-
tem ipſo iure:ſed com-
petere ex facto empro-
ris. Vide ſeripta ad dtit.
C. Vide etiam no.ad lar.
J. qui ſine maamiſſions
d libert peruen. Cvrac.
cJ Vel pro etiam-
d Mutata. quia non
poteſt recedere à pacto,
quod ab initio verique
placuit. talis enim eſt
innominatorum cõtra-
ctuum natura alind eſt
in nominatis: vt ſupde
condict cauſda .ſi pecu-
niam. Sjque eſt contrà.
Item contras. od. l ſi
ri aae Solre ibi-
eTTIus. J Mora-
r et mo-
ui uuit tati mteligits,
vLe re rer v olunntem ve d’ ſ olnnaaeemv jje pu-
te diu. Ant. bliei lainterdum S ſerui.
Aug. Le.a. Et arg. infrà de acquir.
pſ. Pomponius, in prin.
F Et poſterior. ſ’vendi-
tor.
g Emptorss ſeilicet ſe-
cundi-
h Et liberandi. à ſuo
venditore.
14 Repatierit. ſcilicee
quain vt manus iniice-
ret.
Dua actiones. ex
vendito, & ex ſtipulatu,
ſecundum quoſdam Tu
dic, vna, qua ipſe tene-
tur, & alia, qua alius ei
tenetur ſed manus e in-
iectio vna eſt, qua pri-
mo tantum competit.
AcCVRS.
odioſo.
Liberandi,
e Manus inie-
ionis patun
poreſt exerce-
ri contra ter-
tium.
bie competit ex innominaro, ſecundûm quoſ-
dam quod non placet, quia & bie, & ibi competit ex nominaro.
Nec videntur hc* inter ſe cõ-
traria eſſe, cù beneficio adfici
hominem , interſit hominis.
Enimuero poenz non irrogata:
indignatio ſolã duritiã cõtinet.
Quando pactum de manumit-
tends ſtruum apponitur gratia em
ptoris, vel vtriuſque: non poteſt per
venditorem reutari. Vel ſic: Non
poteſt mutari voluntas in praiudi-
cium terti. BALD.
VIII. IDEM libro vicenſimoſeptimo
Quaſtionum.
Væſirum a eſt, ſi quis pro-
prium ſeruum vendidiſ-
ſet, & vr manumitteretur intra
certum tempus, pracepiſſer, ac
poſtea mutaſſer voluntatem, &
emptor nihilominus manumi-
ſiſſet: an aliquam eo nomine
actionem haberet. Dixi, ex ven-
dito actionem manumiſſo ſer-
uo, velE mutara venditoris
voluntate euanuiſſe.
Pactum manus iniectionis appo-
ſitum in contractu, in venditione rei
ſuæ afficit rem, vt poſſit auferri à
quolibet poſſeſſore, & ſucceſſore: &
facto ſucceſſoris actor incidit in pœ-
nam contractus. BALD.
I2. PAVLVE libro quinte
Quaſtionum.
Itius ſeruum védidit ea le-
ge, vr ſi Rom moratus eſ-
ſer, manus iniicere liceret. em-
ptor alij eadẽ lege vendidit ſer-
uus fugit à ſecundo emptore, &
Rome moratur. quero, an ſit ma-
nus iniectio, & cui? Reſpondi, in
fugitiuo non eſt dubitandum,
nihil contra legẽ factum videri;
quia nec domino auferre ſe po-
teſt: nec qui in fuga eſt, ibi mo-
ratur e. Quod ſi ex voluntate ſe-
cundi emptoris contra legẽ mo-
ratus ſit, potior habendus eſt,
qui auctor fuit legis: & poſte-
rior ſ magis admonendi empto-
riss, & liherãdi h ſe, eandem le-
I5 m venderet ſe aliquis.
C
alienvt manumit. CViac.
m Minorato. aliàs, numerato.
gem repetierit inec porerit ali-
quo modo auferre legein ſui vẽ-
ditoris, cuius conditio exſtitit.
Nam & ſi penam promiſiſſet,
teneretur, licet ipſe quoque ſti-
pulatus eſſet. Sed in pœna pro-
miſſa duæ actiones s srmanus
autem iniectio in ſeruum com-
petit. Quod ſi prior ita vẽdidit,
vt proſtituta libera eſſet: poſte-
rior, vt manus iniicere liceret:
potior eſt libertas, quam manus
iniectio. Plane ſi prior lex ma-
nus habeat iniectionẽ, poſterior
libertaté: fauorabilius dicetur,
liberam fore: quoniam vtraque
conditio pro mancipio additur
& ſieut manus iniectio, ita li-
bertas eximit eam ab iniuria .
Sl apponitur pactum, quod ſeruus
venditus emptore mortuo fiat liber,
valet. BALD.
L SSE t A libr ſeptine
Digeſtorum.
Vm venderet l Pamphi-
lam, & Stichum, venditio-
ni inſeruit pactum conuentum,
vti ne cadẽ mancipia, Pamphi-
la, & Stichus, quos minorato
pretio vẽdidit, alterius ſeruitn-
té, quam Seij n paretenture, poſt
mortémque eius in libertate
moratentur. Quaſitû eſt, an hee
mancipia, de quibus inter em-
prorem, & venditorem cõuenit,
poſt mortem emptoris iure ipſo
liberata ſint. Reſpondit, ſecun-
dûm conſtitutionẽ diui Hadria-
niP ſuper hoc prolatam, Pam-
philam & Stichum, de quibus
quereretur, ſi manumiſſi nõ ſint,
liberos non eſſe. Claudius a Di-
uus Marcus ex lege dicta liber-
tatis ſin vendendo, quamuis nõ
manumiſſost, fore liberos, in
Semeſtribus ,y conſtituit, licêt in
mortis tempus emptoris diſtu-
lit venditor libertatem.
LIBER
DE ACTION
Vt ſocetatis, eui comtractui ſtatim ad-
iunta eſt emptis venditio: ita empti &
venditi actines ciuiles, vltro, citre di-
recta ſun, & empti datur empori, vediti
vẽditori Quid in viramque dedueatur,
hie titulus copioſiſſime declarat. Criac.
Si venditor eſt in mora tradendi
rem, poteſt conuenire ad inmereſſe ſin-
gulare ipſius emptoris, quad eſt circa
rem: quod poteſt excedere prétium
commune, & conbentumh.d. Diui-
XIX. *
IBVS EMPTI,
& f venditi.
TITVLVS
I.
ditur. Primô ponit dictã. Seundoil-
lud declarat. Terti ponitur determi-
natis, ſiue responſio cuidam tacitæ
obiectioni. Secunda ibi; Hoc eſt.
Tertia, ibi; Hoc aurem. BART.
2. VLPANVS libro vicmfimo-
otauo ad Sabinum.
Ires vẽdita nõ tradatur
in id, quod intereſt, agi-
tur *: hoc eſt, quod rem
incorporalis, tunc ſi pa-
tum, & die nõ tradatur,
Digeſtorum Liber XIX. Tit.j. 1776
Cum venderet. Vide ſeripta ad tit. C. ſi mancip. a
n Seijqui nune emir.
ACCVRSiVS.
OJ Paterentur. ſimilis
conuentio, vel prce-
ptum j. de fidoicom. tiI.
emfdei.
p Hadriani. ſecus ſi
perconſtitutionem diui
Marci, & Commodi: ve
Cip-ita fus aten.
I em iuſta. & ſtatim
ſubiicit hlé.
q Claudius. refere
qua ſequuntur.
r iuaddidit.
Tſ Libertati ſa
ſcauſa.
t Maumiſſos quam-
uis non ſint manumiſſi.
Azo.
j In Semeſtrib. Con-
ſtitutionibus. Semeſtria
ſunt libri conſtit. Marci.
CvIAc.
DE ACTIONI-
bus empti, &c.
Quia vendere, & emere
part prodeſſet, nſi aai-
nes eſent hncinde, qua
venditiones exequerétur:
ideo de act empti & vd.
ponit.ACCVRS.
V ro Cause
ge vemaidil dol
Ms fundi pro de-
cem, ſi non trado, agis
ex empto ad intereſſe:
quod aliàs plus conti-
ner, aliàs minus. conti-
ner enim pretium con-
uentum, & aliquande
commune; purà cõmu-
niter valebar res xv. &
intereſſe ſiugulare con-
tiner aliquando, ſi com-
mune, ſeu conuentum..
pretium intereſſe exce-
dat, putà intererat tua
inxx. ENDITOR
Si vendidi tibi fundum,
qui ſeruitutem debebat,
& hoc ſeiam, & celane-
rim tenebor tibi ex em-
pto,& hoc in primaIdé cula icudi-
eſt ſi negaui cum qua- tur aſteritis
reres, an ſeruitus debe¬ in indice tit.
retur. hoc in ſecunda. Same vertes
ſ ira Aien ſer. aſyadenus de
Sed quid ſi ita dicoſer- cebant, empu
uitus non debeture ſed ſi vendii.
deberttu,, olo teneri, s rrrienii
an teneanEt reſp. quod rebus incor-
an tenenrte reſe quiu porlbur r
ir mamama., beur prota-
quarta dicit generali¬ ditione.
ter, quodquooreess edii ? did, quiu
torin dols eſt in celida intereſt, au-
ſeruiture, tenerur Hac ss aiia s
ſunt vera; ſi tu emptor gadatur, at
eras ignorans, alioquin parientia non
non videris deceptus.
u JNon tradatur. quã-
do eſt corporalis. ſi auté
* Fle camin-
juriam.
J Vide Cuiae.
lib.1ooapar.
* Lib.20.
m
Hac parti-
raſteur.
t Trddl ren
eſe & proa-
ditn haberi
paria.,
a Vendina re,
tientia non praſtatur,
non tradits
agiturbad intereſſevt j¬
eo lratio S ſi iterEde
ſrui lquotieS ſiruit it
vel f pre tradita nõ ha-
bearureve s reſetr uoma
Iem emptor mptie. oe
Es Aritur. I An eego aione n’ r,
ferentur dux ſententi, ent: ſi non
de d re tradenda vna, & habeat, agit
de rei intereſſe alia, ſi ad inrereſſe.
res
aduerſus ven-