DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0055
Io5 Si ventris nomine muliere in poſſ. &c.106
Derogatori eſt eius, &c.Nimirum,res non eſt obſcura, quia
edito partu, ſi negetur eſſe filius eius, cuius de bonis agitur,
non datur Carbontana, niſi mulier, dum erat pragnans, ſer
uauerit, que edicto de cuſtodiendo partu comprehenſa ſunt.l.
2. de Carbon.ericto. CVIAC.
a Sed imperitia. vt S.
l proxima.
q Sed imperitia. Ru-
ſticitati quidem & im-
peritiæ mulieris ve-
nia datur, vt ſi per im-
peritiam hc omiſe-
rit:maliti venia non
datur. Quin & mali-
tia matris nocet par-
tui in ea re, ſcilicet, ve
non differatur qu-
ſtio, an ſit ex liberis,
in tempus pubertatis,
non etiam in iure
lij, ſi probetur, defun-
cti filius eſſe. CvrAc.
QVven na-
SVS. Titius fe-
cit teſtamentum, &
inſtituit ſibi filium he-
redem, quem vxor in
ventre habebat: & ei
vẽtri ſubſtituit Sem-
pronium: & ſie deceſ-
ſit:poſteà Sempronius
vult facere cuſtodiri
partum, certé bene po-
teſt hoc facere.
bq Subſtitutus. ſe. di-
rectô ſi nemo naſce-
tur: vt ſuprà eod. l. j. S.
ſed & ſi ſeruus. vel et-
iam per fideicom¬ vt
infrà l. prox. 5 Item
quod ſubiicit, ſubſti-
tutus, id eſt, pupilla-
riter ventri ſubſtitu-
tus: quo caſu eſt heres
ventris: vt Inſtit. de pu-
pil ſub.S.j quo caſu in-
tereſt eius propter ta-
citam b vulgatẽ, qua
intelligitur in expreſ-
ſa pupillari:vt j. de pu-
pilla ſubſtitu. l. iam hoc
iure.
c Seruare. i: inſpice-
re: non vt natus apud
eam alatur: vt in argu.
contrà infrà, vbi pupil.
educ. l. j. in principio.
ACCvRS.
IE quuu CASvs.
Titius inſtituit Sé-
pronium haeredem: &
rogauit eum, vt ſi ſine
liberis de cederet, re-
ſtitueret hereditatem
& ſubſtitutis aliis.
ius a, quod ad Carbonianj decre-
ti exemplum comparatum eſt.
1. Sed hoc aliquando re-
mittere Prætor debet, ſi non ma-
litia, ſed imperitia à mulieris
factum fuerit, ne venter inſpice-
retur, aut partus cuſtodiretur.
III. PAVLVS libro 14.
ad Plautium.
1 Vi ventri ſubſtitutus b eſt,
vel inſtitutus, ſi ventrem
ſeruare c velit, audiendus eſt.
Fideicommiſſarius vniuerſalis, cu-
ius conditio deficit propter natiuita-
tem poſthumi, admittitur ad cuſto-
diendum partum. BART.
IV. SCAEVOLA libro vicenſimo
Digeſtorum.
S, à quo d, ſi ſine liberis deceſ-
ſiſſet, quicquid ad eum ex bo-
nis perueniſſet, ſorori fideicom-
miſſumt relictum erat, deceſ-
ſit poſthuma f herede inſtituta,
Queſitum
eſt, cûm vxor defunctig prægna-
tem ſe dicat, an ſorori, procu-
ratorive eius, ſecundûm for-
mam edicti ventrem inſpicere,
& partum cuſtodire permitten
dum ſit: Reſpondi, In huiuſmodi
ſpecie, de qua qureretur, poſ-
ſe videri, ad eius; cui fideicõmiſ-
ſum datum eſſet, ſollicitudinem
perſpiciendum * h: idque cauſa
cognita ſtatuendum.
SI, VENTRIS NOMI.
ne muliere in poſſeſſionem
miſſa, eadem poſſeſſio dolo
malo ad alium tranſlata
eſſe dicatur.
ſorori ſu, ſcilicet Titij deceſſit Sempro-
netur actione in factum ex hoc edicto
TITVLVS V.
Non tantum, quod dixit ſuperiori titu-
lo, partui cuſtodito inſpectõque ita vt pra-
cepit edicto, Prator dat bonorum poſſeſſioné
poſteaquam editus eſt, & interdum etiam
omiſſa illa obſeruatione, ſed & ante editio-
nem interim mulierem ventris nomine
mitiit in poſſeſſionẽ ex omnibus edicti par-
tibus. At qua miſſa in poſſeſſionem forte
alium in eam admiſit dolo malo, ex hoc
edicto tenetur in id quod agentis intereſt.
CVIAC.
Primo, commendat edictum, &
eius rationem ponit. Secundo, p¬
nit mentem edicti. Tertio, exponit
edictum vſque ad fin. Secunda ibi,
Idcirco: tertia ibi, Intereſt autem.
BART.
I. VLPIANVS libro 34.
ad Edictum.
Oc edicto i rectiſ-
ſimé Pretor proſpe-
xit, ne dum in fauo-
rem l partus poſ-
ſeſſionem! polli-
ceatur, aliis prædæ P occaſionem
præbeat.
1. JIdcirco cõſtituit actionẽ?
in mulierem, quæ in ali o’hanc
poſſeſſionem dolo malo tranſtu-
lit. Non ſolum mulierem Prtor
coërcer, verum eum quoque, in
cuius poteſtate ea fuerit: ſcili-
cet ſi dolo ipſor P alius in poſ-
ſeſſionẽ fuerit admiſſus: actionẽ-
que in tantum pollicetur in eos,
quanti interfuerit eius, qui expe-
ritur.
2. S Neceſſari Prætor adie-
cit, vt qui per dolú venit in poſ-
ſeſſionem, cogaturr decedere.
Coget autẽ eü decederes, non
prtoria poteſtate, vel manu mi-
niſtrorut, ſed melius & ciuiliüs
ventré in poſſeſ-mit.l.jSſi ea, in fi.
: & non ſolûm ipſa tene-
ur, ſed etiant parer eius ſi & ipſe dolun n loe commiſit & di-
cta actio datur illis quorum intereſt dict.
nlium non eſſe tranſſatam, inquantum éorum intereſt: & nihi-
lominus habent actionem contra illum, qui iuſſu mulieris, vel
m poſſeſſionem in
patris eius, accepit di-
ctam poſſeſſionem, ſ¬
interdictum vti poſ-
ſidetis, vel vnde vi.
dixi ergo agendum
contra patrem mulie-
ris, vel’mulierẽ ad in-
tereſſe. Sed quomodo
poteſt intereſſe illius
qui experitur contra
eos? Reſpond. putà
quia ille, qui accepit
poſſeſſioné dolo ma-
lo mulieris, accepit
eam bona fide: & fru-
ctus inde perceptos
bona fide conſumpſit.
vnde de his non tene-
tur. vel etiamſi mala
fide accepit poſſeſſio-
nem non eſt nune ſol-
uendo, vt poſſit ſatiſ-
facere de fructibus. Et
ſcias, quod dicta a¬
ctio in factum compe-
tit contra mulierem &
patrem eius etiã poſt
annum continuum. ſi
autem pater non fuit
in dolo, non tenetur,
niſi inquantum ad eú
peruenerit. Et ſcias,
quod dolo fecit mu-
lier, ſi non prohibet
venientem in dictam
poſſeſſionem, ſiue fa-
cit eum venire. Sed
pone, quod patris &
fili dolus interceſſit,
ille cuius intereſt, po-
teſt agere, ſi vult, con-
tra parrem, vel contra
filiam: vnde ſi filiam
elegit, & ipſa ſatisfe-
cit ei in toto intereſ-
ſe, prterquã in ſum-
ptibus litis, quia non
habebat plus in bonis,
non poterit redire ad
patrem, niſi pro illis
ſumptibus. hoc dicit
vſque ad fiVIV.
l Hoc edicto. cuius
verba non habemus,
niſi dicas de rubrica.
k In fauorem. cui
plus a fauetur quam
nato. & eſt ratio j. de
a Ventri plus
fauetur, quam
nato.
nius heres, relicta prgnante vxore ſua: & poſthumam naſci-
turam inſtituit ſibi heredem, & quoſdam ei ſubſtituit. vxor Sẽ-
pronij heredis dicit ſe prægnantem. ſoror Titij teſtatoris, qu
ſubſtituta fuit Sempronio heredi, vult cuſtodire ventrem vxo-
ris Sempronij heredis. Et dicitur, quod bene poteſt facere hoc,
cauſa tamen cognita VIVIAN.
dVIs, à quo. ſheres.AcCVRS.
e qFideicommiſſum. ſubaudi, per, ſi non habes. vel ſub. hîe quic-
quid, &c.
f Poſthuma quam credebat eſſe in vtero:& ſic erat futura he-
res heredis.AcCvs.
p Peeſinnſi heredis qui & teſtator fuit inſtiruedo poſthuma.
h Perſpiciendum. ſcilicet in eo, quod petit inſpicere & cuſto-
dire partum. ſed ſecundûm Azo & hoc ad ſubſtitutos pertinet,
proprer ctera bona fideicommſſaria, que habituri ſunt pro-
pter ſubſtitutionem poſthumæ factã:forté ſic, ſi poſthuma non
naſceretur. Sed que ſunt catera, cum generale fuit? Reſpond.
forte propter quartam Trebel. & facit ẽ l prox.
t
ENTRIS NOMINE MVLIERE, &c.
Oc edicto. J CASVS. Titia dicens ſe eſſe pragnan-
tem ex viro ſuo mortuo: fuit miſſa in poſſeſſionem
bonorum viri cauſa ventris. ipſa autem dictam poſ-
* ſeſſionem in alium tranſtulit dolo malo. Certé te-
ff.Infort.
ICPoſſeſſionem cauſa ventris ex edicto illo, de ven. in poſſeſ. mit.
m Prada.i. biniuſtæ acquiſitionis, conſiderata re ipſa, vel etiã b Prada pro
propoſito tradentis, non accipientis, qua bona fidei eſt quan. iea adqui-
doque: vnde lucratur fructus: vtj.ea. l.intereſt & facit C.de vſue. Ilone.
pro emp. lfi. & ibi not.
n Ationem Not in c factum dari ex
condict. ex lege:vt . de condict.ex leg.lj-
I1... e A u0 1 dictionis ex
oAlium patrem. ACcvRs. Iegedifferẽtia.
p Ipſorum-imulieris, & cius in cuius poteſtate eſt. Vel dic, i. illa ex edictis,
dolo eius in cuius poteſtate erat. & ſic trãſit de ſingulari adplu- hac ex lege
ralé ſic C. de in ius. voil fin, & bene: quia ſufficit alterius tantûm ciuili.
dolus ad hoc, vt ipſe teneatur qui dolum adhibuit: vt j. l proS.j.
qNeceſſario quia prima parte non continebãtur. & dic, in edi-
cto quod non habemus....
r Cngatur. abeo cuius intereſt alium non eſſe admiſſum in
poſſeſſionem à muliere.
ſ Decedere aliàs, diſcedere.
tVel manu miniſtrorum. pro eodẽ. & died,i. miniſtris iudicisſie d Manu mini-
ontur S de rei vindic. l qui reſtituere. 2. Vel dic, i. ſuis miniſtris: ſtrorum iudi-
Pagent Saan & ſuis etan au ctoritare ſua vileur hoe ficete cis eig dete
poſſe: quia ille non eſt mitti iuſſus, & iſte habet poſſeſſionen lere quid.
ciuilem & naturalem, qui anté erat in poſſeſſiõne: cûm mulier
ſe non poſſidebat: vt J-de acquiren, poſſeſ. Sfin & l ſi id quod.
S fin. & de vi & vi arma.ljoum qui. Sed ſecundum primam
3 expoſi
e Actionis in
factum & con.
edictis: ſed ex lege ciuili
Derogatori eſt eius, &c.Nimirum,res non eſt obſcura, quia
edito partu, ſi negetur eſſe filius eius, cuius de bonis agitur,
non datur Carbontana, niſi mulier, dum erat pragnans, ſer
uauerit, que edicto de cuſtodiendo partu comprehenſa ſunt.l.
2. de Carbon.ericto. CVIAC.
a Sed imperitia. vt S.
l proxima.
q Sed imperitia. Ru-
ſticitati quidem & im-
peritiæ mulieris ve-
nia datur, vt ſi per im-
peritiam hc omiſe-
rit:maliti venia non
datur. Quin & mali-
tia matris nocet par-
tui in ea re, ſcilicet, ve
non differatur qu-
ſtio, an ſit ex liberis,
in tempus pubertatis,
non etiam in iure
lij, ſi probetur, defun-
cti filius eſſe. CvrAc.
QVven na-
SVS. Titius fe-
cit teſtamentum, &
inſtituit ſibi filium he-
redem, quem vxor in
ventre habebat: & ei
vẽtri ſubſtituit Sem-
pronium: & ſie deceſ-
ſit:poſteà Sempronius
vult facere cuſtodiri
partum, certé bene po-
teſt hoc facere.
bq Subſtitutus. ſe. di-
rectô ſi nemo naſce-
tur: vt ſuprà eod. l. j. S.
ſed & ſi ſeruus. vel et-
iam per fideicom¬ vt
infrà l. prox. 5 Item
quod ſubiicit, ſubſti-
tutus, id eſt, pupilla-
riter ventri ſubſtitu-
tus: quo caſu eſt heres
ventris: vt Inſtit. de pu-
pil ſub.S.j quo caſu in-
tereſt eius propter ta-
citam b vulgatẽ, qua
intelligitur in expreſ-
ſa pupillari:vt j. de pu-
pilla ſubſtitu. l. iam hoc
iure.
c Seruare. i: inſpice-
re: non vt natus apud
eam alatur: vt in argu.
contrà infrà, vbi pupil.
educ. l. j. in principio.
ACCvRS.
IE quuu CASvs.
Titius inſtituit Sé-
pronium haeredem: &
rogauit eum, vt ſi ſine
liberis de cederet, re-
ſtitueret hereditatem
& ſubſtitutis aliis.
ius a, quod ad Carbonianj decre-
ti exemplum comparatum eſt.
1. Sed hoc aliquando re-
mittere Prætor debet, ſi non ma-
litia, ſed imperitia à mulieris
factum fuerit, ne venter inſpice-
retur, aut partus cuſtodiretur.
III. PAVLVS libro 14.
ad Plautium.
1 Vi ventri ſubſtitutus b eſt,
vel inſtitutus, ſi ventrem
ſeruare c velit, audiendus eſt.
Fideicommiſſarius vniuerſalis, cu-
ius conditio deficit propter natiuita-
tem poſthumi, admittitur ad cuſto-
diendum partum. BART.
IV. SCAEVOLA libro vicenſimo
Digeſtorum.
S, à quo d, ſi ſine liberis deceſ-
ſiſſet, quicquid ad eum ex bo-
nis perueniſſet, ſorori fideicom-
miſſumt relictum erat, deceſ-
ſit poſthuma f herede inſtituta,
Queſitum
eſt, cûm vxor defunctig prægna-
tem ſe dicat, an ſorori, procu-
ratorive eius, ſecundûm for-
mam edicti ventrem inſpicere,
& partum cuſtodire permitten
dum ſit: Reſpondi, In huiuſmodi
ſpecie, de qua qureretur, poſ-
ſe videri, ad eius; cui fideicõmiſ-
ſum datum eſſet, ſollicitudinem
perſpiciendum * h: idque cauſa
cognita ſtatuendum.
SI, VENTRIS NOMI.
ne muliere in poſſeſſionem
miſſa, eadem poſſeſſio dolo
malo ad alium tranſlata
eſſe dicatur.
ſorori ſu, ſcilicet Titij deceſſit Sempro-
netur actione in factum ex hoc edicto
TITVLVS V.
Non tantum, quod dixit ſuperiori titu-
lo, partui cuſtodito inſpectõque ita vt pra-
cepit edicto, Prator dat bonorum poſſeſſioné
poſteaquam editus eſt, & interdum etiam
omiſſa illa obſeruatione, ſed & ante editio-
nem interim mulierem ventris nomine
mitiit in poſſeſſionẽ ex omnibus edicti par-
tibus. At qua miſſa in poſſeſſionem forte
alium in eam admiſit dolo malo, ex hoc
edicto tenetur in id quod agentis intereſt.
CVIAC.
Primo, commendat edictum, &
eius rationem ponit. Secundo, p¬
nit mentem edicti. Tertio, exponit
edictum vſque ad fin. Secunda ibi,
Idcirco: tertia ibi, Intereſt autem.
BART.
I. VLPIANVS libro 34.
ad Edictum.
Oc edicto i rectiſ-
ſimé Pretor proſpe-
xit, ne dum in fauo-
rem l partus poſ-
ſeſſionem! polli-
ceatur, aliis prædæ P occaſionem
præbeat.
1. JIdcirco cõſtituit actionẽ?
in mulierem, quæ in ali o’hanc
poſſeſſionem dolo malo tranſtu-
lit. Non ſolum mulierem Prtor
coërcer, verum eum quoque, in
cuius poteſtate ea fuerit: ſcili-
cet ſi dolo ipſor P alius in poſ-
ſeſſionẽ fuerit admiſſus: actionẽ-
que in tantum pollicetur in eos,
quanti interfuerit eius, qui expe-
ritur.
2. S Neceſſari Prætor adie-
cit, vt qui per dolú venit in poſ-
ſeſſionem, cogaturr decedere.
Coget autẽ eü decederes, non
prtoria poteſtate, vel manu mi-
niſtrorut, ſed melius & ciuiliüs
ventré in poſſeſ-mit.l.jSſi ea, in fi.
: & non ſolûm ipſa tene-
ur, ſed etiant parer eius ſi & ipſe dolun n loe commiſit & di-
cta actio datur illis quorum intereſt dict.
nlium non eſſe tranſſatam, inquantum éorum intereſt: & nihi-
lominus habent actionem contra illum, qui iuſſu mulieris, vel
m poſſeſſionem in
patris eius, accepit di-
ctam poſſeſſionem, ſ¬
interdictum vti poſ-
ſidetis, vel vnde vi.
dixi ergo agendum
contra patrem mulie-
ris, vel’mulierẽ ad in-
tereſſe. Sed quomodo
poteſt intereſſe illius
qui experitur contra
eos? Reſpond. putà
quia ille, qui accepit
poſſeſſioné dolo ma-
lo mulieris, accepit
eam bona fide: & fru-
ctus inde perceptos
bona fide conſumpſit.
vnde de his non tene-
tur. vel etiamſi mala
fide accepit poſſeſſio-
nem non eſt nune ſol-
uendo, vt poſſit ſatiſ-
facere de fructibus. Et
ſcias, quod dicta a¬
ctio in factum compe-
tit contra mulierem &
patrem eius etiã poſt
annum continuum. ſi
autem pater non fuit
in dolo, non tenetur,
niſi inquantum ad eú
peruenerit. Et ſcias,
quod dolo fecit mu-
lier, ſi non prohibet
venientem in dictam
poſſeſſionem, ſiue fa-
cit eum venire. Sed
pone, quod patris &
fili dolus interceſſit,
ille cuius intereſt, po-
teſt agere, ſi vult, con-
tra parrem, vel contra
filiam: vnde ſi filiam
elegit, & ipſa ſatisfe-
cit ei in toto intereſ-
ſe, prterquã in ſum-
ptibus litis, quia non
habebat plus in bonis,
non poterit redire ad
patrem, niſi pro illis
ſumptibus. hoc dicit
vſque ad fiVIV.
l Hoc edicto. cuius
verba non habemus,
niſi dicas de rubrica.
k In fauorem. cui
plus a fauetur quam
nato. & eſt ratio j. de
a Ventri plus
fauetur, quam
nato.
nius heres, relicta prgnante vxore ſua: & poſthumam naſci-
turam inſtituit ſibi heredem, & quoſdam ei ſubſtituit. vxor Sẽ-
pronij heredis dicit ſe prægnantem. ſoror Titij teſtatoris, qu
ſubſtituta fuit Sempronio heredi, vult cuſtodire ventrem vxo-
ris Sempronij heredis. Et dicitur, quod bene poteſt facere hoc,
cauſa tamen cognita VIVIAN.
dVIs, à quo. ſheres.AcCVRS.
e qFideicommiſſum. ſubaudi, per, ſi non habes. vel ſub. hîe quic-
quid, &c.
f Poſthuma quam credebat eſſe in vtero:& ſic erat futura he-
res heredis.AcCvs.
p Peeſinnſi heredis qui & teſtator fuit inſtiruedo poſthuma.
h Perſpiciendum. ſcilicet in eo, quod petit inſpicere & cuſto-
dire partum. ſed ſecundûm Azo & hoc ad ſubſtitutos pertinet,
proprer ctera bona fideicommſſaria, que habituri ſunt pro-
pter ſubſtitutionem poſthumæ factã:forté ſic, ſi poſthuma non
naſceretur. Sed que ſunt catera, cum generale fuit? Reſpond.
forte propter quartam Trebel. & facit ẽ l prox.
t
ENTRIS NOMINE MVLIERE, &c.
Oc edicto. J CASVS. Titia dicens ſe eſſe pragnan-
tem ex viro ſuo mortuo: fuit miſſa in poſſeſſionem
bonorum viri cauſa ventris. ipſa autem dictam poſ-
* ſeſſionem in alium tranſtulit dolo malo. Certé te-
ff.Infort.
ICPoſſeſſionem cauſa ventris ex edicto illo, de ven. in poſſeſ. mit.
m Prada.i. biniuſtæ acquiſitionis, conſiderata re ipſa, vel etiã b Prada pro
propoſito tradentis, non accipientis, qua bona fidei eſt quan. iea adqui-
doque: vnde lucratur fructus: vtj.ea. l.intereſt & facit C.de vſue. Ilone.
pro emp. lfi. & ibi not.
n Ationem Not in c factum dari ex
condict. ex lege:vt . de condict.ex leg.lj-
I1... e A u0 1 dictionis ex
oAlium patrem. ACcvRs. Iegedifferẽtia.
p Ipſorum-imulieris, & cius in cuius poteſtate eſt. Vel dic, i. illa ex edictis,
dolo eius in cuius poteſtate erat. & ſic trãſit de ſingulari adplu- hac ex lege
ralé ſic C. de in ius. voil fin, & bene: quia ſufficit alterius tantûm ciuili.
dolus ad hoc, vt ipſe teneatur qui dolum adhibuit: vt j. l proS.j.
qNeceſſario quia prima parte non continebãtur. & dic, in edi-
cto quod non habemus....
r Cngatur. abeo cuius intereſt alium non eſſe admiſſum in
poſſeſſionem à muliere.
ſ Decedere aliàs, diſcedere.
tVel manu miniſtrorum. pro eodẽ. & died,i. miniſtris iudicisſie d Manu mini-
ontur S de rei vindic. l qui reſtituere. 2. Vel dic, i. ſuis miniſtris: ſtrorum iudi-
Pagent Saan & ſuis etan au ctoritare ſua vileur hoe ficete cis eig dete
poſſe: quia ille non eſt mitti iuſſus, & iſte habet poſſeſſionen lere quid.
ciuilem & naturalem, qui anté erat in poſſeſſiõne: cûm mulier
ſe non poſſidebat: vt J-de acquiren, poſſeſ. Sfin & l ſi id quod.
S fin. & de vi & vi arma.ljoum qui. Sed ſecundum primam
3 expoſi
e Actionis in
factum & con.
edictis: ſed ex lege ciuili