DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0171
a Neceſſarij
12 6
337 De eoquip
taueritaliàs nõ, quia eum error excuſatvt hic innuit: aliud eſt
in ſpontaneo geſtore, qui ab initio acceſſit omnia geſturus:
quia tenetur, etiam ſi alius geſturus non erat:vt ſup. de neg. geſt.
l ſi pupilli. S. fi & facit C.de neg geſt.l.ij in fin AccvR.
a 5Neceſſarios i.a cognatos. ſic ponitur ſup de iuſti. & iur l fina.
rotutore, &c. 338
in integrã reſtitutionem actori, ſi ipſe ignorauerit falſum eſſe
tutorẽ, & hec verba habes partim in primo S.huius l. & partim
in eadem lS. pe quod edictum prœtoris laudat dominus Vlpia-
nus, dicens: Huius edicti æquitas non eſt ambigea. im certa. po-
ſitú eſt enim ne contrahentes decipiantur dum falſus tutor ad-
hibetur. dicit tamen
prô cognatis. & facit ſup. de admini.
dominus
Anto. Aug.
lib. 4c. 17. ait
temere ab Ha-
tutol. tutores, qui-S. qui
ſe. AccVR.
bQuod verius eſt er-
go ſicertiorauit, non
tenetur, niſi alius erat
geſturus, aliud in ſpõ-
taneo geſtore, qui ac-
ceſſit vt omnia geſtu-
rus:vt modô notaui.
Lis, quiJCASVS.
Titius tanquam
tutor, cûm non eſſet,
adminiſtrabat nego-
tia Seij: & ſic admini-
ſtrando, equum Seij
pupilli vendidit Gaio.
Ioand. ſublata certè pupill. nõ poteſt
eſſe hanc ne- eú vindicare à Gaio,
gationem.
ſi Gaius adhuc non v¬
ſucepit, quamuis ha-
beat pupillus ob hoc
obligatum dictã pro-
curatorem. VIVIAN.
c Vſucapta eſt.ſ. poſt
pubertatem pupilli:
6 Vſucapi res quia b non vſucapi-
pupillaris an- tur res pupilli ante
ce pubertatem
uon poreſt.
pubertatem: vt j. de
aoquir. rer. dom l. bona
fidei. Vel verius dic,
quia nec poruit: vt d.
l. bona fidei ſecus ſi non
erat pupilli, licèt eius
putaretur: vt infrà de
ex cep. do ll apud Celſum.
S. ſi quis non tutor. & ſie
non obſtat lex illa que
videbatur contraria.
d Ei. ſ. pupillo, qui
ſatiſdat rem pupilli
ſaluã fore.ſic ytjjl.
pupilli. & facit j. de reb.
eolqui neque.
Varo, an is. J Ca-
QVis, T’iſon in
teſtamento meo dedi
tutorem meis filiis.hie
fuit. Sed & ſi cognito, quod tutor
non fuit, abſtinuit ſe adminiſtra-
tione, videamus, an teneatur, ſi
neceſſarios a pupilli non certio-
rauit, vt ei tutorem peterent,
quod verius eſt b.
I1. CELSVS libro vicenſimoquinto
Digeſtorum.
Ses s qui pro tutore negotia
gerebat, cum tutor non eſ-
ſet, rem pupilli vendidit, nec ea
vſucapta eſte, petet eam pupil-
lus quanquam eid cautum eſt.
Non enim eadem huius, que tu-
toris, eſt rerum pupilli admini-
ſtratio.
III. IAVOLENVS libro quinto
Epiſtularum.
Vœro, anis, qui cum tutor
teſtamento datus eſſet, &
idipſum ignoraret, pro tutore
gentiam praſtat, quam tutor f
preſtaret.
V. VLPIANVS libro decimo
ad Edictum.
I, qui pro tutore negotia
geſſit, contrarium é iudicium
competit.
QVOD FALSO TVTO-
re auctore geſtum eſſe
dicatur.
TITVLVS VI.
In falſum tutorem pupillo eſt actio pro-
tutelæ ex ſuperiori edicto. ex hoc autem in
eundem eſt actid in factum reſtitutoria ei
qui cum pupillo eo auctore contraxit fal-
ſum eum eſſe tutorem ignerans, & inter-
dum etiam ſi ſciens in id quod intereſt.
Caterum hoc diſtat vna ab altera, quod
protutela tenetur is, qui pro tutore etiam
bona fide geſſit, in factum is tantum qui do-
negotia pupilli geſſerit quaſi tu-
tor, an, quaſi pro tutore negotia
geſſerit, teneatur. Reſpondit:
Non puto teneri quaſi tutorem,
quia ſcire quoque ſe tutorem eſ-
ſe debet, vt eo affectu negotia
gerat, quo tutor gerere debeat.
IV. POMPONIVS libro ſexto
decimo al Quintum
Mucium.
Vi pro tutore negotia ge-
rit, eandem fidem, & dili-
lo malo auctor factus eſt, vel qui dolo malo
fecit vt alius auctoraretur inſcius. Et quod
protute la ceſſat, ſi perſona eius cuius nego-
tia geſta ſunt, tutorem non recipiat, in fa-
ctum ob eam cauſam non ceſſat, ac prater-
ea hac actio in factum pro pœnali habe-
tur, vt expoſui 25. titul. 6. CVIA-
CIVS.
I. VLPIANVS libro duodecimo
ad Edictum.
Vius edicti œquitas h, non
eſt ambigual ne contra-
Vlpianus.
quod dictis edicti ver-
bis multa deſunt, dicit
enim tantummodo
de eo qui tutor non
eſt. nunquid ergo ſi
tutor eſt, auctorita-
tem tamen non poteſt
accommodare pupil-
lo contrahenti? certé
perinde eſt ac ſi non
eſſet tutor, iſtud ergo
deeſt verbis prætoris,
& ponit duo exem-
pla de eo tutore, qui
non poreſt auctorita-
tem &
iſtud aliud deeſt ver-
bis edicti, poteſt enim
eſſe quod non eſſet
tutor, & tamen aucto-
ritas ſua valeret, putà
ſi duo tutores auctori-
tatem in contrahendo
praſtent pupillo, quo-
rum vnus eſt verus, al-
ter falſus. valet enim
quod agunt. Item &
iſtud aliud deeſt ver-
bis edicti, non enim
fuit locutus prætor
niſi de vno tutore. nã
habet locum id quod
dictum eſt in vno, et-
iã ſi plures falſi tuto-
res interueniant. Itẽ &
iſtud aliud deeſt: quia
non dixit de protuto-
re: in quo quidem idẽ
eſt, ſcilicet vt ſicutin
primo & tertio habet
locu in integ. reſtit. vt
dictum eſt: ita & in
hoc, & hoc verum eſt,
niſi prator iuſſerit c
his cõtrahi. nam tunc
in integ. reſtit. non da-
Titius neſciens ſe datum tu torem adminiſtrauit tutelam filio-
rum meorum. Certe tenetur eis actione protutel, & non tu-
tel nam ad hoc vt tutele teneatur neceſſe eſt, quod ſe tuto-
rem eſſe ſciat, hîc autem neſciebat.VIA.
bitur. Item laudat Vlpianus alia verba que ſunt in eodé edicto,
ſi id actor ignorauit, &c. & reddit rationem ad edictum prtoris:
qui a contrahens cum pupil falſo tutore auctore: & ſciens eum
eſſe falſum, decipit ſeipſum: & ideô non eſt miru, ſi prator no-
luit ei ſubuenire. Quid ſi cõtrahenti dictû ſit falſum tutorẽ in-
e Tutorem eſſe. ſc. vt teneatur tutele actione:igitur tenetur hac
actione protutel. AccvR.
Vi protutore.) CASvS. Ille qui adminiſtrat tutelam pupilli
tanquam tutor, cûm non ſit, debet praſtare in admini-
ſtratione fidem & diligentiam, ſieut facit tutor vetus, & ſi ali-
quid impendat in negotiis pupilli, ad illud repetendum habet
contrariam protutel actionem. & hoc dicit cum lege ſequen-
ti. VIVIAN.
fqTutor quam autem preſtat tutor, dicitur ſuprà de tut-& ra.
teruenire, & ipſe non credit?certé bene ſubuenitur ei. Quid ſi
pupil vel adultus contrahãt cù pupillo falſum tutorem haben-
te, & ſciãt eum eſſe falſumenon nocet eis ſcientia. Quid ſi ma-
iorem xxv. an. velit falſus tutor conuenire nomine pupilli: &
cum ille nollet ei reſpõdere, ſciens eum falſum eſſe, prœtor cõ-
pulit eum reſpondere in iudicio: nunquid nocebit ei ſcientia.
certè non. Quid ſi pupillus habens veruim tutorem,eo auctore
contrahat cum alio pupillo falſum tutorẽ habente, vendẽdo ei
putà rem ſuam, & ambo ſciant eum falſum eſſe? certé pupilli
ſcientia nõ nocet ei. Sed núquid ſcientia veri ſui tutoris ei no-
cet: & quibu ſdã videtur quod ſic, ſ.ſi ei pupillo caut eſt contra
ſuum vérum tutorem, putà quia promiſit tutor rem ſuam ſal-
uam fore, & ſoluendo eſt idem tutor: ſed certè melius eſt, quod
ſcientia dicti veri tutoris non noceat pupillo, imô poſſit vin-
ſ
e Tutor quam
inen praſtat diſtral jin princip C,arbitu lquicquid & ſup. de adminiſt. tu.
l. à tutorib. in prine.
SEE quil Contraria actio
ſtatimvt ſuprà tit. j.S.j. & ij
rebus pupilla-
ribus.
d Protute l a¬
ctio, alia dire-
cta, alia con-
traria.
protutele: &
QVOD FALSO TVTORE AVCTORE
geſtum eſſe dicatur.
Quid differt hie titulus à ſuperiori? Reſpond. hic conſulit contra-
henti cum pupillo falſo tutore auctore, vt infràl. j.S. finali. ille ipſi
pupillo. Item ille habet locum, ſiue ſciat ſe non eſſe tutorem, ſiue credat
ſe eſſe, cum non ſit, vt ſuprà ti.jlj S pro tutore, hic autem tantum
quanda ſcit ſe non eſſe: vt j. eod l nouiſſimé in princ.
R, VIVS edicti. Primô commendat edictum. Secun-
dô ponit verba edicti. Terti per modum cuiuſ-
dam reprehenſionis conqueritur defectuoſum eſſe
dicare dictam rem ſuam venditam alij pupillo habenti fal-
ſum tutorem, & non debeat expectare, vt agat contra ſuum
tutorem ex illa cautione, qua promiſit res eius ſaluas fore: qu
cautio quodammodo incerta eſt: quia non eſt certum vuum
pup. finita tute la poſſit à tutore ſuo vero recuperare damnum
ſibi contingens propter rem ſuã venditam forté enim efficie-
tur tutor non ſoluendo, & quod dixit in prædicto caſu, vbi ven-
dit verus tutor rem pupilli ſui alij pupillo falſum tutorem ha-
benti ſciente dicto vero tutore, & pupillo ſuo falſum eſſe alte-
oe edictum. Quartô intra materiam diſputationis cir-
ca hoc edictum, ſecunda ibi, Verba autem, tertia ibi, Verbis
edicti, quarta ibi, Item edictum, vſque ad S. Ait prator. CASVS.
Quia multi cum falſis tutoribus contrahentes decipiebantur:
ideô prtor ſuper hoc ſuum edictum propoſuit, volens reme-
dium contrahentibus adhibere, cuius edicti verba ſunt talia:
De eo quod geſtum erit eo auctore qui tutor non fuerat, dabo
rius pupilli tutorem, ſquud pupillus non expectet incertú cau-
tionis euentum, ſed rem ſuam vindicet: idem eſt in omni alio
caſu, vbi pupillus ſit deceptus auctoritate tutoris ſui: ivt omiſ-
ſo tutore poſſit iuuari contra aduerſarium ſuum, qui eum tu-
torem dixit:hoc dicit cumll-ſeq.vſque ad lnouiſſimé. VIV.
h 5Equitas quod eſt j prox.S. & Sfinali, & l.nouiſſime.
ii Ambiguai dubia, imô certa & indubitata, ſ.ne cõtrahétes, &c.
a r....2 5 Inquit.
12 6
337 De eoquip
taueritaliàs nõ, quia eum error excuſatvt hic innuit: aliud eſt
in ſpontaneo geſtore, qui ab initio acceſſit omnia geſturus:
quia tenetur, etiam ſi alius geſturus non erat:vt ſup. de neg. geſt.
l ſi pupilli. S. fi & facit C.de neg geſt.l.ij in fin AccvR.
a 5Neceſſarios i.a cognatos. ſic ponitur ſup de iuſti. & iur l fina.
rotutore, &c. 338
in integrã reſtitutionem actori, ſi ipſe ignorauerit falſum eſſe
tutorẽ, & hec verba habes partim in primo S.huius l. & partim
in eadem lS. pe quod edictum prœtoris laudat dominus Vlpia-
nus, dicens: Huius edicti æquitas non eſt ambigea. im certa. po-
ſitú eſt enim ne contrahentes decipiantur dum falſus tutor ad-
hibetur. dicit tamen
prô cognatis. & facit ſup. de admini.
dominus
Anto. Aug.
lib. 4c. 17. ait
temere ab Ha-
tutol. tutores, qui-S. qui
ſe. AccVR.
bQuod verius eſt er-
go ſicertiorauit, non
tenetur, niſi alius erat
geſturus, aliud in ſpõ-
taneo geſtore, qui ac-
ceſſit vt omnia geſtu-
rus:vt modô notaui.
Lis, quiJCASVS.
Titius tanquam
tutor, cûm non eſſet,
adminiſtrabat nego-
tia Seij: & ſic admini-
ſtrando, equum Seij
pupilli vendidit Gaio.
Ioand. ſublata certè pupill. nõ poteſt
eſſe hanc ne- eú vindicare à Gaio,
gationem.
ſi Gaius adhuc non v¬
ſucepit, quamuis ha-
beat pupillus ob hoc
obligatum dictã pro-
curatorem. VIVIAN.
c Vſucapta eſt.ſ. poſt
pubertatem pupilli:
6 Vſucapi res quia b non vſucapi-
pupillaris an- tur res pupilli ante
ce pubertatem
uon poreſt.
pubertatem: vt j. de
aoquir. rer. dom l. bona
fidei. Vel verius dic,
quia nec poruit: vt d.
l. bona fidei ſecus ſi non
erat pupilli, licèt eius
putaretur: vt infrà de
ex cep. do ll apud Celſum.
S. ſi quis non tutor. & ſie
non obſtat lex illa que
videbatur contraria.
d Ei. ſ. pupillo, qui
ſatiſdat rem pupilli
ſaluã fore.ſic ytjjl.
pupilli. & facit j. de reb.
eolqui neque.
Varo, an is. J Ca-
QVis, T’iſon in
teſtamento meo dedi
tutorem meis filiis.hie
fuit. Sed & ſi cognito, quod tutor
non fuit, abſtinuit ſe adminiſtra-
tione, videamus, an teneatur, ſi
neceſſarios a pupilli non certio-
rauit, vt ei tutorem peterent,
quod verius eſt b.
I1. CELSVS libro vicenſimoquinto
Digeſtorum.
Ses s qui pro tutore negotia
gerebat, cum tutor non eſ-
ſet, rem pupilli vendidit, nec ea
vſucapta eſte, petet eam pupil-
lus quanquam eid cautum eſt.
Non enim eadem huius, que tu-
toris, eſt rerum pupilli admini-
ſtratio.
III. IAVOLENVS libro quinto
Epiſtularum.
Vœro, anis, qui cum tutor
teſtamento datus eſſet, &
idipſum ignoraret, pro tutore
gentiam praſtat, quam tutor f
preſtaret.
V. VLPIANVS libro decimo
ad Edictum.
I, qui pro tutore negotia
geſſit, contrarium é iudicium
competit.
QVOD FALSO TVTO-
re auctore geſtum eſſe
dicatur.
TITVLVS VI.
In falſum tutorem pupillo eſt actio pro-
tutelæ ex ſuperiori edicto. ex hoc autem in
eundem eſt actid in factum reſtitutoria ei
qui cum pupillo eo auctore contraxit fal-
ſum eum eſſe tutorem ignerans, & inter-
dum etiam ſi ſciens in id quod intereſt.
Caterum hoc diſtat vna ab altera, quod
protutela tenetur is, qui pro tutore etiam
bona fide geſſit, in factum is tantum qui do-
negotia pupilli geſſerit quaſi tu-
tor, an, quaſi pro tutore negotia
geſſerit, teneatur. Reſpondit:
Non puto teneri quaſi tutorem,
quia ſcire quoque ſe tutorem eſ-
ſe debet, vt eo affectu negotia
gerat, quo tutor gerere debeat.
IV. POMPONIVS libro ſexto
decimo al Quintum
Mucium.
Vi pro tutore negotia ge-
rit, eandem fidem, & dili-
lo malo auctor factus eſt, vel qui dolo malo
fecit vt alius auctoraretur inſcius. Et quod
protute la ceſſat, ſi perſona eius cuius nego-
tia geſta ſunt, tutorem non recipiat, in fa-
ctum ob eam cauſam non ceſſat, ac prater-
ea hac actio in factum pro pœnali habe-
tur, vt expoſui 25. titul. 6. CVIA-
CIVS.
I. VLPIANVS libro duodecimo
ad Edictum.
Vius edicti œquitas h, non
eſt ambigual ne contra-
Vlpianus.
quod dictis edicti ver-
bis multa deſunt, dicit
enim tantummodo
de eo qui tutor non
eſt. nunquid ergo ſi
tutor eſt, auctorita-
tem tamen non poteſt
accommodare pupil-
lo contrahenti? certé
perinde eſt ac ſi non
eſſet tutor, iſtud ergo
deeſt verbis prætoris,
& ponit duo exem-
pla de eo tutore, qui
non poreſt auctorita-
tem &
iſtud aliud deeſt ver-
bis edicti, poteſt enim
eſſe quod non eſſet
tutor, & tamen aucto-
ritas ſua valeret, putà
ſi duo tutores auctori-
tatem in contrahendo
praſtent pupillo, quo-
rum vnus eſt verus, al-
ter falſus. valet enim
quod agunt. Item &
iſtud aliud deeſt ver-
bis edicti, non enim
fuit locutus prætor
niſi de vno tutore. nã
habet locum id quod
dictum eſt in vno, et-
iã ſi plures falſi tuto-
res interueniant. Itẽ &
iſtud aliud deeſt: quia
non dixit de protuto-
re: in quo quidem idẽ
eſt, ſcilicet vt ſicutin
primo & tertio habet
locu in integ. reſtit. vt
dictum eſt: ita & in
hoc, & hoc verum eſt,
niſi prator iuſſerit c
his cõtrahi. nam tunc
in integ. reſtit. non da-
Titius neſciens ſe datum tu torem adminiſtrauit tutelam filio-
rum meorum. Certe tenetur eis actione protutel, & non tu-
tel nam ad hoc vt tutele teneatur neceſſe eſt, quod ſe tuto-
rem eſſe ſciat, hîc autem neſciebat.VIA.
bitur. Item laudat Vlpianus alia verba que ſunt in eodé edicto,
ſi id actor ignorauit, &c. & reddit rationem ad edictum prtoris:
qui a contrahens cum pupil falſo tutore auctore: & ſciens eum
eſſe falſum, decipit ſeipſum: & ideô non eſt miru, ſi prator no-
luit ei ſubuenire. Quid ſi cõtrahenti dictû ſit falſum tutorẽ in-
e Tutorem eſſe. ſc. vt teneatur tutele actione:igitur tenetur hac
actione protutel. AccvR.
Vi protutore.) CASvS. Ille qui adminiſtrat tutelam pupilli
tanquam tutor, cûm non ſit, debet praſtare in admini-
ſtratione fidem & diligentiam, ſieut facit tutor vetus, & ſi ali-
quid impendat in negotiis pupilli, ad illud repetendum habet
contrariam protutel actionem. & hoc dicit cum lege ſequen-
ti. VIVIAN.
fqTutor quam autem preſtat tutor, dicitur ſuprà de tut-& ra.
teruenire, & ipſe non credit?certé bene ſubuenitur ei. Quid ſi
pupil vel adultus contrahãt cù pupillo falſum tutorem haben-
te, & ſciãt eum eſſe falſumenon nocet eis ſcientia. Quid ſi ma-
iorem xxv. an. velit falſus tutor conuenire nomine pupilli: &
cum ille nollet ei reſpõdere, ſciens eum falſum eſſe, prœtor cõ-
pulit eum reſpondere in iudicio: nunquid nocebit ei ſcientia.
certè non. Quid ſi pupillus habens veruim tutorem,eo auctore
contrahat cum alio pupillo falſum tutorẽ habente, vendẽdo ei
putà rem ſuam, & ambo ſciant eum falſum eſſe? certé pupilli
ſcientia nõ nocet ei. Sed núquid ſcientia veri ſui tutoris ei no-
cet: & quibu ſdã videtur quod ſic, ſ.ſi ei pupillo caut eſt contra
ſuum vérum tutorem, putà quia promiſit tutor rem ſuam ſal-
uam fore, & ſoluendo eſt idem tutor: ſed certè melius eſt, quod
ſcientia dicti veri tutoris non noceat pupillo, imô poſſit vin-
ſ
e Tutor quam
inen praſtat diſtral jin princip C,arbitu lquicquid & ſup. de adminiſt. tu.
l. à tutorib. in prine.
SEE quil Contraria actio
ſtatimvt ſuprà tit. j.S.j. & ij
rebus pupilla-
ribus.
d Protute l a¬
ctio, alia dire-
cta, alia con-
traria.
protutele: &
QVOD FALSO TVTORE AVCTORE
geſtum eſſe dicatur.
Quid differt hie titulus à ſuperiori? Reſpond. hic conſulit contra-
henti cum pupillo falſo tutore auctore, vt infràl. j.S. finali. ille ipſi
pupillo. Item ille habet locum, ſiue ſciat ſe non eſſe tutorem, ſiue credat
ſe eſſe, cum non ſit, vt ſuprà ti.jlj S pro tutore, hic autem tantum
quanda ſcit ſe non eſſe: vt j. eod l nouiſſimé in princ.
R, VIVS edicti. Primô commendat edictum. Secun-
dô ponit verba edicti. Terti per modum cuiuſ-
dam reprehenſionis conqueritur defectuoſum eſſe
dicare dictam rem ſuam venditam alij pupillo habenti fal-
ſum tutorem, & non debeat expectare, vt agat contra ſuum
tutorem ex illa cautione, qua promiſit res eius ſaluas fore: qu
cautio quodammodo incerta eſt: quia non eſt certum vuum
pup. finita tute la poſſit à tutore ſuo vero recuperare damnum
ſibi contingens propter rem ſuã venditam forté enim efficie-
tur tutor non ſoluendo, & quod dixit in prædicto caſu, vbi ven-
dit verus tutor rem pupilli ſui alij pupillo falſum tutorem ha-
benti ſciente dicto vero tutore, & pupillo ſuo falſum eſſe alte-
oe edictum. Quartô intra materiam diſputationis cir-
ca hoc edictum, ſecunda ibi, Verba autem, tertia ibi, Verbis
edicti, quarta ibi, Item edictum, vſque ad S. Ait prator. CASVS.
Quia multi cum falſis tutoribus contrahentes decipiebantur:
ideô prtor ſuper hoc ſuum edictum propoſuit, volens reme-
dium contrahentibus adhibere, cuius edicti verba ſunt talia:
De eo quod geſtum erit eo auctore qui tutor non fuerat, dabo
rius pupilli tutorem, ſquud pupillus non expectet incertú cau-
tionis euentum, ſed rem ſuam vindicet: idem eſt in omni alio
caſu, vbi pupillus ſit deceptus auctoritate tutoris ſui: ivt omiſ-
ſo tutore poſſit iuuari contra aduerſarium ſuum, qui eum tu-
torem dixit:hoc dicit cumll-ſeq.vſque ad lnouiſſimé. VIV.
h 5Equitas quod eſt j prox.S. & Sfinali, & l.nouiſſime.
ii Ambiguai dubia, imô certa & indubitata, ſ.ne cõtrahétes, &c.
a r....2 5 Inquit.