Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 2): Infortiatvm, Sev Pandectarvm Ivris Civilis (Lyon, 1627)

v

595

&el & j. do actionibus & obligationibus.l. non ſolum at hîc ex vo-

Digeſtorum Liber xxviij. Tit vij. 596

g Habetur Sufficit a enim ſola oblatio:vt j.de ſtatulil ſtatuli-.

luntate teſtantis tantûm:ſed in contractibus innominatis ſecus
quà m in aliis: quia ita ibi agitur, ſi fuit impoſſibilis, ſicut & ſi
oſſibilis fuiſſet conditio:nam condicamea ceſſante:vt C.de cõ-
diob cau. l ſi militem, Vel ibi loquitur cum re cõtrahitur obli¬.

gatio: ſecus ſi conſen-
ſu & verbis. Vel illa
non eſt impoſſibilis
conditio vt C de procu..
l. ita demum. Item
aImpoſſibilis quida ſi in perſonam
conditio in tertij fuit a ppofita
perſonam Ti-conditio impoſſibilis?
tij adiecta pre Reſp. pro non appoſi-
non appoſita a habetur:vtS. titu. i
habetur in in¬ a naneturvts. titu. i.
ſtitutione. l ſi Mauia. licèt quidã
contrà. Item, quid ſi
ma trimoni vel ſpon-
ſalia fiant ſub impoſ-
ſibili cõditione? Qui-
b Impoſſibilis dam dicunt valere :
conditio non & facit ad legẽ iſtam
vitiat contra- ſuprà tit. ij. l. qui ſerui
tum ſponſa-¬ meum. penult. de in-

Inm iuſt teſtal cum in ſeeu-

e. vlt- extrà de do. in fi d jde condit.

conditionibus & demon. l. iij.
appoſitis. JIteſtamento. JCA-
SVS. Ita dixit Ti-
tius in teſtamento ſuo
Stichus ſeruus heres

mihi eſto, ſi meus erit

Eũ qui plu¬ cûm moriar, vel, qui

¬2

Iteſtamentoe cõprehenſum
Dſit, Ille ſeruus, ſi meus erit, aut,
Qui meus terit cum moriar, heres
eſto: quaténus accipiatur, meus,
quritur b. Et ſi quidem aliena-
uit in eo vſumfructum, nihilo-
minus ipſius eſt c. Si verô partem
in eo alienauit:an deficiat condi-

tio inſtitutionis, queritur. Et ve-

rius eſt, non defeciſſe conditio-
nem d, niſi euidentiſſimis pro-
bationibus teſtatorem voluiſſe
apparuerit, pro hac conditione
hœc verba inſeruiſſe, ſi totus
ſeruus in dominio eius remanſe-
rit tunc enim, parte alienata, con-
ditio deficit.

Vna pluralitas geminat plures
ſingularitates. BART.

1. JSed ſi duo ſerui ita ſint

ra proponat in meus erit, cû moriar. heredes inſtituti: Primus & Se-

reſcripto, quo- & poſt factum teſta-

rum alterum mentum alienauit di-

ſufficiat ad vi-
coriam altert ctus teſtator vſum-

cundus ſi mei erunt, cum moriar, li-
beri & heredes ſunto: & alter ex
his ſit alienatus: Celſus rectè pu-

prietatem.

probando i fructum in dicto Sti-
berari, hinc cho, vel partem Stichi,
colligit Glofi & poſtea deceſſit dictus teſtator: nunquid erit heres Stichus?
in c. olimi Et dicitur, quod ſic:niſi probetur teſtatorem non aliter voluiſſe
mid extrà de Stichum eſſe ſuû heredem, niſi tempore mortis ſuæ teſtatori
reſripe. Stichum eſſe ſuu heredem, niſi tempore mortis ſua teſtators
totus Stic huinueniatur eſſe in dominio ſuo. Sed pone quod
duos ſeruos nſtituit ſibi heredes hoc modo, primus & ſecun-
dus ſi mei erunt cûm moriar, liberi ſunto & mhi heredes: &
oſt teſta mentum alienauit vnum de eis: & poſtea deceſſit.
nunquid ſolus non alienatus erit eius heres; dicitur, quod ſic.
VIVIANVS.
5 Si teſtamento, &c. Tractatur hic de inſtitutione ſerui facta
ſub hac conditione, ſi meus erit:& quomodo meus, accipiendum
ſit, oſtenditur. Si teſtator dixit, Qui meus eſt, de monſtratio eſt,
non conditio: ſed ſi dixerit, Si meus erit, eſt conditio. Demon-
ſtratio in præſens, conditio in futurum confertur: vt conditio
vera ſit, erigimus, ſed demonſtratio vt vera ſit, non eſt neceſſe.
l falſa. j. de condi. & demonſt.Cv1.1
t Paria ſunt a Qui meus. hœc paria ſunt: vt infrà de leg.iij. l. nuper. in
dici, Qui, &, ſi fine.
meus erit. 9Qui meus erit. Labeo hœc verba non accipit pro conditione
in lnuper S vlt. j.de legat iij. CvI.
b Quaritur an planam, vel nudam, vel totam proprietatem
contineat, vel eius partem. Azo.
c Ipſius eſt. Quid ſi contrà d fecerit, videtur idem:arg ſuprà de
vſufruct. liii. Sed dic contrâ:vt jad Sil.l.jS j.
d( Non defeciſſe conditionem. Sed quis erit heres? Reſp.vt in ſer-
uo communi diximus, vt ſuprà de here. inſtit.l-ſed ſi conditioni. ſi
e Commune ſeruum communemarg. Jaod SS ſed ſi duo. Item not. hîc, quode
quod eſt an, & commune eſt, meum eſt.ſic j. de verb. ſignifi.l. pupillus. S.fi. & ſup.
quando meum de ritu nupt lillud. Sed arg. contra S. de procu. l. Pomponius.S. ſed is.
ſit, vel non lit. & j de leg j.l. ſerui electione.S.Labeo. & lſeq. & ſup. de rerum diui.l.
in tantum vniuerſitatis. & de interroga.act.l ſi defenſor.S qui in-
fMeum in du- terrogatus. & j. de aur. & arg. leg. Quintus. in prin Sed in f dubio
bio, aut potius dicas non dici meum, niſi totum ſit meum.
non verë eſt e qInſeruiſſe. ad quod j. de condi. & demon. l.in conditionalibus. &
neuns qua d de lega iy l rulianus ſerues Accvn.
tum pro parte. f Sub eadem conditione. ſ.ſi meus erit. Et not. per hoc poteſt
gDuo & tria reprobari illa propoſitioduog & tria ſunt quinque, vel,duo, &
an sẽper quin duo & tria ſunt ſeptem. Azo. & ſecundûm quod hic dicitur, e
que dici poſ vera,id eſt, duo ſunt de numero ſeptem, & tria ſunt de numero
vinrale ſi¬ ſeptem. Hvo. 5Iem no verbum h plurale geminat ſignifica-
gnificationem tipnem ſingularis ſic j de leg. qui concubinamS, ſi Stichus. &
ingularis ge¬ de condit & de l falſa in fi lcui fundus. & ſup de hero inſti. hoc
minat. articulo. & l. ſi paterfamilias teſtamento. Sed arg. contra C. de im-
pu & aliis ſubſtit, lij & l quamuis. & l penul. Item facit ſup. tit. ij
l.talem. S.j.AcCVR.
Stahor d Cnsys Titius inſtituit me heredem ſub condi-
tione, ſi dedero Seiox. deceſſit dictus Titius. poſtea ego ob-

dId eſt, ſi alie-

nauerit pro-

0

berasS Suichus niſi abſit, cu dandum eſt, quia te debet depon dlars u¬
ta-

vt eodtit.l cum heres. in prin Sed an iſte, cui eſt dandû, loco le¬ , qui iuſſus
gatariy ſit. Reſpon nontvr j ſi quis omiſ- cau teſtal ſi quis ſub con¬ t decé dare,

e..2Lr I.I. S:IAI.. AE .....Avu* niſi ate. s,
ditione.Arg contrà j. de le iij l fideicommiſſS cum eſſet. Azo Iten niſi abit is cui

I . E tem iuſſus eſt dare.
quod hie dicit haberi tu eſtdart

pro impleta, verum eſt quiritur depo-
etiam in inſtitutione. itio & conſi-
Porrô in legatob ſecus pnitio.

tat, ſic accipiendum, atque ſi
ſingulos ſeparatim ſub eadem
conditione f heredes inſtituiſ¬ eſt: nam ſi ſtatim por Levajle.
ſet. ſit impleri, quia eſt in cui here ie
dãdo, habetur pro im iuſiss ſde
pleta, ſi prohibetur le- i dederit, ea
gatarius implere, ſes decé dedert.
ſi non poterat ſtatim
impleri, vt quia x. lego
tibi, ſi fe ceris domum
hinc ad centum dies?
licèt prohibearis face-
re, tempus tamen ex-
pectatur: vt j. de verb.
oblig l. in illa ſtipulatio-
ne ſi calend. ſecus ſi ita
relinquatur libertas
Arethuſ, ſi tres pepe-
rerit: & per heredem
fiat quo minus poſſit
parere tunc enim pro-
pter malitiam heredis
ſtatim habetur pro l Vſqu prr-
impleta: vt j. de ſtatu plt; tenpus

Conditio poteſtatiua habetur pro
impleta, ſi ſtat per eum, in cuius per-
ſonam debet impleri BART.

III. PAVLVS libro primo
ad Sabinum.

Iita heres inſtitutus ſim, ſi
decẽ dedero: & accipere no-
lit, cui dare iuſſus ſum: proim-
pleta conditione habetur é y.

IV. VLPIANVS libro octauo
ad Sabinum.

Slquuiia nttinſtituti daSi ſeii
Jonà bonorum meorum perman-
ſerint h vſque ad annos ſedecim,
heredes ſunto: inutilem eſſe inſti ſPPles lil ae ’a at eomtinue
tutionem ſecundum verborum fu dſtueres i d querit
ſignificationem i, Marcellus ait: liis penul & facit j de
Iulianus autem, quoniam & an¬ condi. & demon. l. iure
te aditam t hereditatem iniri ſo¬ tuii jde reguiur-l. uaitn.

in iure. Hvs.
cietas poreſt, quaſi rei futura , Habetur. Dico,
.. . multum intereſſe, v¬
trum quis rogatus ſit reſtituere decem. vel hoc modo, Titio re-
Itituo, ſi Titius decem dederit. Nam primo caſu heres ea decem
imputat in Falcidiam, quod videantur qua ſi pro prmio data.
in ſecundo non imputantur in Falcidiam. l. ſi dignam. l. in quar-
ram, in fin ad legem Falcidiam-j. CVI.
Iqui ita. JCASVS. Titius inſtituit ſibi heredes Gaium &
Sempronium ſub conditione ſi permanſerint ſocij ipſi in-
ter ſe vniuerſorum ipſius teſtatoris vſque ad ſedecim annos, &
poſtea de ceſſit teſtatornunquid valet dicta inſtitutio? Et vide-
tur Marcello quod non: ideo quia teſtator videtur voluiſſe,
quod prius ſint heredes quâm ſocij, & econtra non videntur
poſſe eſſe heredes, antequam conditionem adimpleant, id eſt,
antequam ſint ſocij. Iulianus autem dixit valere dictã inſtitu-
tionẽ. & bene dixit: quia & ante aditam hereditatem poteſt ini-
ri ſocietas eiuſdem hereditatis quaſi rei futuræ ſed & ſi dictus
Gaius, qui habuit coheredem Sempronium, fuit inſtitutus ſub
conditione, ſi ſeruum hereditarium non alienauerit, poreſt im-
plere conditionem, cauendo dicto ſuo coheredi de non alie-
nando dictum ſeruum ſi autem non habuiſſet coheredem, ſed
ſolus eſſet inſtiturus ſub dicta cõditione videtur inſtitutus ſub
impoſſibili conditione, cûm non habeat cui caueat: & ideo erit
heres, remota condirione prdicta: vt dixi ſup eodlj.
ASi qui ita ſint inſtituti, &c. Hic proponitur cõditio cûraros,
id eſt, difficilis. hac multûm differt ab ea qu dicitur dbraros,
id eſt, impoſſilis hec enim pro mendo accipitur, lſi Titius .jh.
cum eam non ſit neceſſe interuenire. liijS. pro ſoc. Putat tamen
Iulianus hîc valere inſtitutionem, quaſi rei futur Cvr.

tulix. Seio, & ipſe accipere noluit. certe perinde ero heres, ac ſi

conditionem expleuiſſemquia per me non remanet. VIv tionem, quia ſpecialiter teſtator dixit, meorum.

h Permanſerint.erat enim teſtator ſocius omnium bonorumt Permantre
cu m aliquo de illis xvjannis. AcCvR. ea dicuntur,
i Significationem. Hoc dideo, quia ex verbis conuincitur, quôd que antea fuee
teſtator prius voluit eſſe heredes quam ſocios, ſic enim dirii runt, & core
meoru . Ité eſt contrà, quod nõ poſſunt prius eſſe heredes: quia qua nune pri-
oportet quod ſit impleta conditiorvt j. eod. lei, qui ita heredita¬ mi incipiunt.
tem.3 Rurſus ſocij in alienis bonis eſſe non poſſunt, antequam d Dubitandi
eſſent domini, i heredes Sed e quia poreſt niri ſo gaes aare ationes ie
aditam hereditatem, & ſic poſtea adiri poteſt, valet inſtio Penſni
ſecundum Azo T Sed an de beant ſtare in ſocietac penvvau! eee
nos antequam adeant? Azo videtur quod non: quia conditione
impleta remanet ſolus dies, qui habetur pro non adiecto: vt ſu-
prà titu. ij. l. hereditas. Sed certe imô non videtur impleta ex
contractu, ſed ex perſeuerentia in dictum tempus. Aliud, ſi in-
ſtituo te poſt xvjannos, ſi cras feceris hoc: quia ibi ſolus dies
remanet.
Fuuuræ. fit enim ſocietas præſentium & futurorum bono-
rum. & quod dicit ante aditam hereditatem, poſt morté tamen:
quia tunc non valeret, niſi dominus conſentiret:vt C. de pact lfi.
niſi fieret ſuper hereditate incerti hominis: vt ſup. pro ſocl l iij.
ſed talis ſocietas hereditatis incertæ non implet iſtam condi-

Cauentem