DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0312
t
TR ſVI I l rr, riii-
615 Digeſtorum Liber xxviij. Titviij 616
tum, ve C.eodemlfin S, ſed quia quae eſt contrà. 2. Alij, quod illa Sſeruos & s-de petitio here diuus in princip & l. ſi bona fidei poſſ.
aInuentatiun corrigitur: ſed hodie ahoc tempus eſt ſuperuacuumſi fiat inuẽ¬ & s de procu.l procurator totorum. & J.eo l ait prator. & S. de fer.
faciens, deli tarium:vt C.eodem. fi Sj.& Inſtitu, de hered, qua. & diff. S. pen. & l. ſolet.
berandi neceſ facit ſuprà de edenl ſi quis ex argentaris Sfinn.& lſeq& od de T Venalitia Vt & ijqui ea emuntyt carius vendant, venalitij
itaten non ila li& infrà vt le nocal.js, ſi ei,cui& infrà de lega-i-l. xj. dicuntur l mandatum 7 ſuprà mand l mertis ij-infr de ver. ſigni.
eS ſi quis decem, & Cod. j. j. de tritie. atio
S. ſi quis decem. & Cod.
ſi ſapius in integ, reſt.
poſtu. l j & j. de bon.
auct iudi poſſl.fiin . fin.
&S. de mino.l. ſi ex cau-
ſaSfin. & lſeq
Prætereà hodie
tempus datur aut à
principe, & eſt an-
nus: aut à Magiſtra-
tu, & ſunt nouem
menſes. Et eo modo
in ſolidum heres o¬
mnib creditoribus co-
gitur reſpondere: vn-
de ea hereditas locu-
ples dicebatur, qua
heredem habebat. Et
hoc verum eſt, ſiue is
inuentarium fecerit,
ſiue non. Verûm is,
qui ex deliberatione
heres eſt, ſi fecerit in-
uentarium, habet Fal-
cidiam;ſin minus, non
habet. d. l. fin. S. vlt. Ceo.
CVIAC.
Libro ſeptuageſimo.
Credo huius legis in-
ſcriptionem vitiatama
nam lib.7o. ad Edictu
Vlpianus tractat de
interdictis, quare pu-
tarem legendum, 6o.
in quo de iure de libe-
randi tractauit, vt cõ-
ſtat ex l. j. & iij. ſuprà.
CVIAC.
Riſto.JCASVS.
In princip. huius
l. continuatur lj ſuprà
eo.SI MAIOR.
Inſtitui mihi heredẽ
Titiã in magna mea
here ditate, in qua e¬
rant vinum, & oleum,
& frumentum, & nu-
merata pe cunia, & iu-
menta ad vẽdendum:
& erant etiam credita
in hereditate mea, que
debebam ſub pœna
vel ſub pretioſis pi-
noribus: & poſtea
deceſſi. & dictus he-
res deliberat. Nãquid
randum dandum eſſe, dum præ-
tori ſuadetur tempus, quod pri-
mûm aditus praſtituerat, nõ ſuf-
feciſſe.
IV. IDEM libro 61. ad
Edictum.
Ed hoc impetrari non debet,
Sniſi e&x magna cauſa-
v. IDEM libro ſeptuagenſimo
ad Edictum.
Riſto ſcribit, non ſolûm
creditoribus, ſed & heredi
inſtituto prætorem ſubuenire
debere a:hiſ; copiam inſtru-
mentorum inſpiciendorum fa-
cere, vt perindeinſtruere ſe poſ-
ſint, expediet, nécne, agnoſcere
hereditatem. 1. Si maior d
ſit hereditas, & deliberat heres,
& res ſunt in hereditate, que ex
tractu temporis deteriores fiunt:
adito pratore, poteſt is, qui de-
liberat, ſine preiudicio y eas iu-
ſtis pretiis vendere: qui poſſit
etiam ea, que nimium ſumptuo-
ſa ſint, veluti iumenta, aut ve-
nalitia e S, item ea, quæ mora
deteriora fiant e, vendere: qui-
que præterea curaturus ſit, vt es
alienum, quod ſubpœna, vel ſub
pretioſis pignoribus debeatur,
ſoluatur.
VI. GAIVS lib 23. ad Edictum
prouinciale.
Gitur f ſi quidem in heredi-
tate ſit vinum, oleum, frumẽ-
tum, numerata pecuniainde fie-
ri debebunt impendia. ſi minus,
à debitoribus hereditariis exigẽ-
pendente deliberatione poteſt ſine præiudicio ſuo vendere di
ctas res, qua propter moram deteriores futuræ ſunt, vel nimiú
ſunt ſumptuoſœ? Et dicitur quod ſic.Item debet ſoluere dicta
debita, & etiã facere ſibiipſi impendia ex dictis rebus ſumptuo
ſis, vel que tépore ſunt perituræ. ſi autem non ſunt ibi res præ-
dictæ: propter prædicta expedienda eſt exigendãque pecunia à
debitoribus hereditariis. ſi autem non ſint in hereditate debi-
tores, vel ſunt, ſed ſoluere nolunt:debet prdictus heres delibe-
rans vendere res ſuperuacuas propter predicta expedienda. h. d.
cum l. ſeqVIVIAN.
a qDebereſtatuendo diem adeundæ hereditatis; vt j de cura. bo.
da pecunia. quod ſi nulli ſint de-
bitores, aut iudicem prouocẽt :
venire 6 debent res ſuperua-
cuz.
VII. VLPIANVS libro 60.
ad Edictum.
Ale pretor , Si paupili pupile
nomine poſtulabitur P tempus
ad deliberandum, an expediat, eum
hereditatem retinere, & hoc datum
ſit: ſi iuſta cauſa eſſe videbitur, bona
interea deminui, niſi ſi cauſa cognita
boni viri arbitratu, vetabo.
1. J Meritô prætor impedit
interim deminutionẽ, quamdiu
nomine pupilli petitur tẽpus ad
deliberandum. 2.J Quid ſit au-
tem deminui vetabo, videamus.
His verbis prætor non tantum
alienationem impedit, verum et-
iam actiones exerceri i non pa-
titur. Eſt enim abſurdum, ei,
cui alienatio interdicitur, per-
mitti actiones exercere. & ita
Labeo ſcribit. 3. In cauſæ au-
tem cognitione hoc vertetur, an
iuſta cauſa ſit, vt deminuere præ-
tor permittat. Ergo & funeris
cauſa deminui permittet: item
eorum, que ſine piaculo non
poſſunt præteriri. Veſcendi gra-
tia n œque deminui permittet.
Sed & vbi vrguetiex aliis quoq;
cauſis permittere eum oportet:
vt dificia ſarciantur: ne agri
ineulti ſint: ſi qua pecunia ſub
pœna debetur, vt reſtituatur: ne
pignora diſtrahantur. Ex aliis
quoque iuſtis cauſis prator adi-
tus deminutionẽ permittet. neq;
enim ſine permiſſu eius, debet
deminutio fieri.
rum. Item dicit dictus Vlpianus, que
qua prator mentionem facit. Et dicit,
& ne agri hereditarij remaneant inculti
lis, debet cum permiſſu prtoris fieri de
VIVIANVS.
h Poſtulabitur. per prætorem-
CVIAC.
s Ea, qua mora de-
teriorafiant Hc verba
circumſcribenda ſunt,
.....
l. non ſolum.S. de petitio.
here. Idem namque eſt
quæ tempore deterio-
ra futura ſunt, cum iis,
quæ mora. Cvi.
f litur facit adhoe
C. de bo qua li l. fin.
S.vt autem. & C. de ad-
mini tutol lex. in fin. &
l.ſeq.
q Iudicem prouocent.
Iudicé prouocare di-
citur, qui ſponte iudi-
cem admiſit, vt ſpon-
ſione, à quo recedere
non licet. Plinius in
proœmio librorú ſuo-
rum: Quiſque iudicem
ſummum conſtituit, qué
vult, vnde prouocatio
appellatur. Cvt.
g Venire. id eſt, ven-
di-
It pratorJ CAsvs.
Filium meum im-
puberem mihi here-
dem inſtitui, & ei Ti-
tium tutorem dedi de reſcript.&
datum eſt tutori no¬ Sloſſ-in e ton-
mine pupilli tempus
ad deliberandum, nun-
quid poteſt interim
deminui de bonis he-
reditarris per tutorem?
& dicit prætor quod
vetabit interim demi-
nutionem, niſi cauſa
cognita, & viri boni
arbitratu fiat dicta de-
minutio. Vlpianus au-
tem laudat illud quod
dixit pretor: & vult
ſimiliter dicere quid
contineatur appella-
tione deminutionis
per prætorẽ vetit. &
certé per dicta verba
non ſolûm impeditur
alienatio rerum, ve-
rum etiam exercitium
actionum hereditaria-
ſit cauſe cognitio, de
quõd ſi iuſta cauſa ſit
deminuendi, debet permitti deminutio, putà cauſa funeris.
Item permittit cauſa eorum que ſine periculo non poſſunt
præteriri: & veſcendi gratia:vt ædificia hereditaria ſarciantur:
: & vt reſtituatur cre-
ditori pecunia quæ ei debetur ſub pena vel pignore. que-
cunque autem dictarum cauſarum interueniat, ſiue alia ſimi-
minutio, & non aliter.
i Actiones exerceri. ſed in a procuratore ſecus, cui exercitiuma Procuraton
demandatur, nec tamen vendit:vt s de procu. l procurator totoru. ei en.
demandatu
dan l. j.& de bon. aucto, iu poſſl ſi ſeruus & S. de here inſtit. l. ſi quis
inſtituatur.S.j... „.
bſ Hiſque heredi & creditoribus, ad quod j. de adquir here l. & P in tutore & curatorevt ſuprà de admin tut lfinali ,. eſt, vendet
tInſt rumenta Ariſto & de bon auctoiudpoſſi Sed b poſt aditionem creditoris T Item in omni Eccleſiaſtiea perſona: vt C. de ſacroſ Ecleſl l onpoteſt.
edere credito- non petunt inſtrumenta rei....... iubemus Item quod hîc dicit, eſt verum, niſi ſint res peritu¬ Eercitiun
rih-heres adita c Iaſtrumetorum hereditariorumvv ddll Ariſto. 2. Vel ſecudûm rtvt ſuprà eodeml. Ariſto. .cum concor & infrà hacl. & ſuprà de nudun reiha-
hereditate ne quoſdam exiſtentium penes creditores herediranos: & facit pei hered l diuus, & infr vt in poſt lega l ſiis, cuis qui legato, bétes peulot
cogitur,a dfu uuoam exttentrum penes Ct.y.:. i Lunn l’nemulrVV yy v r pos. t , y vut y que vt vttutores cr
dandan eoru quod nos de edendo lj Sedenda & dIde bo auct iu poſſlfe.. un l’penultim -. -- --. -.... rarestde
intentionem: 8 Perinde ait perinde, id eſt, proinde vt hoc loco norauit Flauius n Veſcendi gratia. vtputà paſcendæ familiæ gratia, non here-Epſie peſ-
licet cogatur LyſipaterCVIAc. dis: nam ſolis filiis, dum deliberant, alimenta preſtantur. la. n, res corun
Eie idere ad d’ Simaior quanm ſint oneraz. Vel id eſt, quia multa res ſunt hoe titulo arguml Diuuss de petitione heredi CCvA C. quorumant
taoilienden, in caAecVSLVS , L-.. EE Permiſi. Sed nonne alias vendit tutor ſine iudice res que iun gerut
cationen. yJ Sine praiudicio id eſt,nec propterea ſe pro herede geſſiſſe vi ſerdari non poſſunt-vt Cod de adminiſttut l lex qua in fine. Re, ni
deturCVIA C. ſpond ibi erant pupilli: hic nondum. JIrem quare de pupillo reipoe ſiu
tvenalitia que e qVenalitia,id eſte, ſerui venales, & facit j de cura bon dan. l. j. ſpecialiter dicit in principis huius legis, cum ſuprà, l.t.generaliter perituta.
dicantur. & de ven in poſſ-mit. j.j mulier. & j.de adquiren here.l. pre herede. dixerat? Reſpond, quod ſibi plus permittitur: quia etiam cauſa.
veſcendi:
TR ſVI I l rr, riii-
615 Digeſtorum Liber xxviij. Titviij 616
tum, ve C.eodemlfin S, ſed quia quae eſt contrà. 2. Alij, quod illa Sſeruos & s-de petitio here diuus in princip & l. ſi bona fidei poſſ.
aInuentatiun corrigitur: ſed hodie ahoc tempus eſt ſuperuacuumſi fiat inuẽ¬ & s de procu.l procurator totorum. & J.eo l ait prator. & S. de fer.
faciens, deli tarium:vt C.eodem. fi Sj.& Inſtitu, de hered, qua. & diff. S. pen. & l. ſolet.
berandi neceſ facit ſuprà de edenl ſi quis ex argentaris Sfinn.& lſeq& od de T Venalitia Vt & ijqui ea emuntyt carius vendant, venalitij
itaten non ila li& infrà vt le nocal.js, ſi ei,cui& infrà de lega-i-l. xj. dicuntur l mandatum 7 ſuprà mand l mertis ij-infr de ver. ſigni.
eS ſi quis decem, & Cod. j. j. de tritie. atio
S. ſi quis decem. & Cod.
ſi ſapius in integ, reſt.
poſtu. l j & j. de bon.
auct iudi poſſl.fiin . fin.
&S. de mino.l. ſi ex cau-
ſaSfin. & lſeq
Prætereà hodie
tempus datur aut à
principe, & eſt an-
nus: aut à Magiſtra-
tu, & ſunt nouem
menſes. Et eo modo
in ſolidum heres o¬
mnib creditoribus co-
gitur reſpondere: vn-
de ea hereditas locu-
ples dicebatur, qua
heredem habebat. Et
hoc verum eſt, ſiue is
inuentarium fecerit,
ſiue non. Verûm is,
qui ex deliberatione
heres eſt, ſi fecerit in-
uentarium, habet Fal-
cidiam;ſin minus, non
habet. d. l. fin. S. vlt. Ceo.
CVIAC.
Libro ſeptuageſimo.
Credo huius legis in-
ſcriptionem vitiatama
nam lib.7o. ad Edictu
Vlpianus tractat de
interdictis, quare pu-
tarem legendum, 6o.
in quo de iure de libe-
randi tractauit, vt cõ-
ſtat ex l. j. & iij. ſuprà.
CVIAC.
Riſto.JCASVS.
In princip. huius
l. continuatur lj ſuprà
eo.SI MAIOR.
Inſtitui mihi heredẽ
Titiã in magna mea
here ditate, in qua e¬
rant vinum, & oleum,
& frumentum, & nu-
merata pe cunia, & iu-
menta ad vẽdendum:
& erant etiam credita
in hereditate mea, que
debebam ſub pœna
vel ſub pretioſis pi-
noribus: & poſtea
deceſſi. & dictus he-
res deliberat. Nãquid
randum dandum eſſe, dum præ-
tori ſuadetur tempus, quod pri-
mûm aditus praſtituerat, nõ ſuf-
feciſſe.
IV. IDEM libro 61. ad
Edictum.
Ed hoc impetrari non debet,
Sniſi e&x magna cauſa-
v. IDEM libro ſeptuagenſimo
ad Edictum.
Riſto ſcribit, non ſolûm
creditoribus, ſed & heredi
inſtituto prætorem ſubuenire
debere a:hiſ; copiam inſtru-
mentorum inſpiciendorum fa-
cere, vt perindeinſtruere ſe poſ-
ſint, expediet, nécne, agnoſcere
hereditatem. 1. Si maior d
ſit hereditas, & deliberat heres,
& res ſunt in hereditate, que ex
tractu temporis deteriores fiunt:
adito pratore, poteſt is, qui de-
liberat, ſine preiudicio y eas iu-
ſtis pretiis vendere: qui poſſit
etiam ea, que nimium ſumptuo-
ſa ſint, veluti iumenta, aut ve-
nalitia e S, item ea, quæ mora
deteriora fiant e, vendere: qui-
que præterea curaturus ſit, vt es
alienum, quod ſubpœna, vel ſub
pretioſis pignoribus debeatur,
ſoluatur.
VI. GAIVS lib 23. ad Edictum
prouinciale.
Gitur f ſi quidem in heredi-
tate ſit vinum, oleum, frumẽ-
tum, numerata pecuniainde fie-
ri debebunt impendia. ſi minus,
à debitoribus hereditariis exigẽ-
pendente deliberatione poteſt ſine præiudicio ſuo vendere di
ctas res, qua propter moram deteriores futuræ ſunt, vel nimiú
ſunt ſumptuoſœ? Et dicitur quod ſic.Item debet ſoluere dicta
debita, & etiã facere ſibiipſi impendia ex dictis rebus ſumptuo
ſis, vel que tépore ſunt perituræ. ſi autem non ſunt ibi res præ-
dictæ: propter prædicta expedienda eſt exigendãque pecunia à
debitoribus hereditariis. ſi autem non ſint in hereditate debi-
tores, vel ſunt, ſed ſoluere nolunt:debet prdictus heres delibe-
rans vendere res ſuperuacuas propter predicta expedienda. h. d.
cum l. ſeqVIVIAN.
a qDebereſtatuendo diem adeundæ hereditatis; vt j de cura. bo.
da pecunia. quod ſi nulli ſint de-
bitores, aut iudicem prouocẽt :
venire 6 debent res ſuperua-
cuz.
VII. VLPIANVS libro 60.
ad Edictum.
Ale pretor , Si paupili pupile
nomine poſtulabitur P tempus
ad deliberandum, an expediat, eum
hereditatem retinere, & hoc datum
ſit: ſi iuſta cauſa eſſe videbitur, bona
interea deminui, niſi ſi cauſa cognita
boni viri arbitratu, vetabo.
1. J Meritô prætor impedit
interim deminutionẽ, quamdiu
nomine pupilli petitur tẽpus ad
deliberandum. 2.J Quid ſit au-
tem deminui vetabo, videamus.
His verbis prætor non tantum
alienationem impedit, verum et-
iam actiones exerceri i non pa-
titur. Eſt enim abſurdum, ei,
cui alienatio interdicitur, per-
mitti actiones exercere. & ita
Labeo ſcribit. 3. In cauſæ au-
tem cognitione hoc vertetur, an
iuſta cauſa ſit, vt deminuere præ-
tor permittat. Ergo & funeris
cauſa deminui permittet: item
eorum, que ſine piaculo non
poſſunt præteriri. Veſcendi gra-
tia n œque deminui permittet.
Sed & vbi vrguetiex aliis quoq;
cauſis permittere eum oportet:
vt dificia ſarciantur: ne agri
ineulti ſint: ſi qua pecunia ſub
pœna debetur, vt reſtituatur: ne
pignora diſtrahantur. Ex aliis
quoque iuſtis cauſis prator adi-
tus deminutionẽ permittet. neq;
enim ſine permiſſu eius, debet
deminutio fieri.
rum. Item dicit dictus Vlpianus, que
qua prator mentionem facit. Et dicit,
& ne agri hereditarij remaneant inculti
lis, debet cum permiſſu prtoris fieri de
VIVIANVS.
h Poſtulabitur. per prætorem-
CVIAC.
s Ea, qua mora de-
teriorafiant Hc verba
circumſcribenda ſunt,
.....
l. non ſolum.S. de petitio.
here. Idem namque eſt
quæ tempore deterio-
ra futura ſunt, cum iis,
quæ mora. Cvi.
f litur facit adhoe
C. de bo qua li l. fin.
S.vt autem. & C. de ad-
mini tutol lex. in fin. &
l.ſeq.
q Iudicem prouocent.
Iudicé prouocare di-
citur, qui ſponte iudi-
cem admiſit, vt ſpon-
ſione, à quo recedere
non licet. Plinius in
proœmio librorú ſuo-
rum: Quiſque iudicem
ſummum conſtituit, qué
vult, vnde prouocatio
appellatur. Cvt.
g Venire. id eſt, ven-
di-
It pratorJ CAsvs.
Filium meum im-
puberem mihi here-
dem inſtitui, & ei Ti-
tium tutorem dedi de reſcript.&
datum eſt tutori no¬ Sloſſ-in e ton-
mine pupilli tempus
ad deliberandum, nun-
quid poteſt interim
deminui de bonis he-
reditarris per tutorem?
& dicit prætor quod
vetabit interim demi-
nutionem, niſi cauſa
cognita, & viri boni
arbitratu fiat dicta de-
minutio. Vlpianus au-
tem laudat illud quod
dixit pretor: & vult
ſimiliter dicere quid
contineatur appella-
tione deminutionis
per prætorẽ vetit. &
certé per dicta verba
non ſolûm impeditur
alienatio rerum, ve-
rum etiam exercitium
actionum hereditaria-
ſit cauſe cognitio, de
quõd ſi iuſta cauſa ſit
deminuendi, debet permitti deminutio, putà cauſa funeris.
Item permittit cauſa eorum que ſine periculo non poſſunt
præteriri: & veſcendi gratia:vt ædificia hereditaria ſarciantur:
: & vt reſtituatur cre-
ditori pecunia quæ ei debetur ſub pena vel pignore. que-
cunque autem dictarum cauſarum interueniat, ſiue alia ſimi-
minutio, & non aliter.
i Actiones exerceri. ſed in a procuratore ſecus, cui exercitiuma Procuraton
demandatur, nec tamen vendit:vt s de procu. l procurator totoru. ei en.
demandatu
dan l. j.& de bon. aucto, iu poſſl ſi ſeruus & S. de here inſtit. l. ſi quis
inſtituatur.S.j... „.
bſ Hiſque heredi & creditoribus, ad quod j. de adquir here l. & P in tutore & curatorevt ſuprà de admin tut lfinali ,. eſt, vendet
tInſt rumenta Ariſto & de bon auctoiudpoſſi Sed b poſt aditionem creditoris T Item in omni Eccleſiaſtiea perſona: vt C. de ſacroſ Ecleſl l onpoteſt.
edere credito- non petunt inſtrumenta rei....... iubemus Item quod hîc dicit, eſt verum, niſi ſint res peritu¬ Eercitiun
rih-heres adita c Iaſtrumetorum hereditariorumvv ddll Ariſto. 2. Vel ſecudûm rtvt ſuprà eodeml. Ariſto. .cum concor & infrà hacl. & ſuprà de nudun reiha-
hereditate ne quoſdam exiſtentium penes creditores herediranos: & facit pei hered l diuus, & infr vt in poſt lega l ſiis, cuis qui legato, bétes peulot
cogitur,a dfu uuoam exttentrum penes Ct.y.:. i Lunn l’nemulrVV yy v r pos. t , y vut y que vt vttutores cr
dandan eoru quod nos de edendo lj Sedenda & dIde bo auct iu poſſlfe.. un l’penultim -. -- --. -.... rarestde
intentionem: 8 Perinde ait perinde, id eſt, proinde vt hoc loco norauit Flauius n Veſcendi gratia. vtputà paſcendæ familiæ gratia, non here-Epſie peſ-
licet cogatur LyſipaterCVIAc. dis: nam ſolis filiis, dum deliberant, alimenta preſtantur. la. n, res corun
Eie idere ad d’ Simaior quanm ſint oneraz. Vel id eſt, quia multa res ſunt hoe titulo arguml Diuuss de petitione heredi CCvA C. quorumant
taoilienden, in caAecVSLVS , L-.. EE Permiſi. Sed nonne alias vendit tutor ſine iudice res que iun gerut
cationen. yJ Sine praiudicio id eſt,nec propterea ſe pro herede geſſiſſe vi ſerdari non poſſunt-vt Cod de adminiſttut l lex qua in fine. Re, ni
deturCVIA C. ſpond ibi erant pupilli: hic nondum. JIrem quare de pupillo reipoe ſiu
tvenalitia que e qVenalitia,id eſte, ſerui venales, & facit j de cura bon dan. l. j. ſpecialiter dicit in principis huius legis, cum ſuprà, l.t.generaliter perituta.
dicantur. & de ven in poſſ-mit. j.j mulier. & j.de adquiren here.l. pre herede. dixerat? Reſpond, quod ſibi plus permittitur: quia etiam cauſa.
veſcendi: