DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0513
1017 De legatis & fideicommiſſis, ij.
1018
lain fin. facit ad S ſuprà de in diem addictl. quod ſi vno in fin. &CC.(g Deberetur. qui vocabatur Mœuius.
de repu here. l ij. & ſup. de diſtra. pig. l. um ſecundus.
Filia.JCASVS.
pronium ſuos filios,
uerat, & pro ea dotem ded
ſtipulatus fuerat. poſt-
ea iſ teſtamento fidei
dict ſux filie com-
miſit, vt dictam cau-
tionem de dote red-
denda taliter cum ma-
rito ſuo renouaret, vt
dicti fratres Titie ſti-
pulentur ſibi reddi do-
tem prædictam à ma-
rito, ſi ipſa filia in ma-
trimonio moreretur
ſine liberis vno vel
pluribus poſtea poſt
mortem dicti Seij pa-
tris deceſſit maritus
dict Titie, antequam
renouaretur dicta cau-
tio dotalis. poſtea di-
cta Titia nupſit alij-
poſtea deceſſit Sem-
pronius prœdictus v¬
nus de fratribus, remã-
ſit Titius alter frater.
poſtea deceſſit dicta
Titia ſine liberis vno
vel pluribus, per quam
ſteterat quo minus
Titus frater ſuperſtes
ſtipularetur dotem à
marito ſecundo Ti-
tie. modô quaritur,
nunquid dictus Titius
poſſit petere ab here-
dibus Titie ſux ſo-
roris res que fuerunt
in dote apud ſecundû
maritum, quas quidé
ſecundus maritus re-
ſtituit dictis heredibus
Titiæ poſt mortem
ipſius Titiæ, que ſine
liberis deceſſit, vt di-
ctum eſt?Et reſp.quod
ſic.VV.
a Stetit. quia inter-
pellata nõ fecit: vt S. ſi
corti petl quod te. Sed
quid ſi non ſtetit per
eam? Reſpon. cum ipſa
vel rem dotalem vel
actionem habeat ſola
oblatione non potuit
liberari: niſi ſequere-
roris peti, ſi per eam ſtetite, petere poſſe.
qu minus dotem frater ſtipula-
. tionem rei per fideicommiſſum reli-
Pluribus poſt eorum mortem ſimul ctæ, quæ ſupiacet reſtitutioni, confir-
rogatis, vno mortuo, aliis ſuperſti¬ matBART.
tibus ſtatim competit fideicommiſſi
retur.
petitio.BART.
6. Filium & filiam heredes mortem codicillos aperiri teſta-
inſtituit b, & libertis legata de-tor precepit. prdium heredita-
dit: eorumque fidei commiſit inrium vxor infructuoſum rationi
hæc verba: A vobis peto, vt quic- ſuæ exiſtimans, vendidit emptor
quid vobis legaui, contenti ſitis vi¬ querit, an retractari haæc vendi-
uentes, vt poſt * vos filiis meis reſti-tio poſſit poſt mortem mulieris
tuatis. defuncta teſtatricis filia ab his, quibus codicillis per
Mœuia libertus deceſſit heredefideicommiſſum hereditas da-
inſtituto rpatronæ filio ex par- ta deprehenderetur.
te debita c,ex altera d’extraneo. ſolûm quantitas pretij ab he-
Quaſitum eſt, an adita heredi-rede vxoris fideicommiſſariis
tatet patronæ filius à coherede debeatur. Reſpondi, propter
ſuo partem eorum, que ex teſta- iuſtam ignorantiam i tam
mento matris ad Muium liber- mulieris, quam emptoris he-
tum peruenerant, petere poteſt. redem mulieris, vt fundus a¬
Reſpondi, eius, quod ei debe pud emptorem remaneat, fi-
retur f6, ſi hereditatem non deicommiſſario pretium dare
adiſſet, partem l à coherede debere.
LIBER XXXII.
DE LEGATIS ET FIDEICOMMISSIS,
TERTIVS.
LIBER
TITVLVS
Tertij, in quo magis ordo elucet aliquis, miſcue ex omnium auctorum libris CVr.
partem priorem, qua demonſtratur, praci-
puè, qui & à quibus, & quibus verbis
a Partem. dimidiam duntaxat. quia pro altera parte, ex qua
Seius inſtituit ſibi heredes Titium & Sé-liberti heres exſtitit, aditione hereditatis confuſa, pro parte.
& Titiam ſuam filiam, quam iam marita¬ fideicommiſſi obligatioeſt. l. debitor. Jad SC. Treb. & pro parte
lerat marito, & eam ſibi Titio reddi tantum coheredis fideic. conſiſtit.l. Lucius Titius. ſup. tit. pr. Cvt.
Partem. à cohe re-
de, pro beſſe ſcilicet
hereditatis. Azo. & fa-
cit Cod de hered.act.l. ſi
adulta. & de neg geſt. l. ſi
ab eo. & ad leg. Falc. l.
quanquam. & l.licèt. &
ſup. tit. jjl. Mauius.
Maritus.J CASvS.
Vxorem meã in om-
nibus meis bonis mi-
hi heredem inſtitui.
poſtea feci codicillos,
in quibus eam rogaui
per fideicommiſſum,
vt Titio pone illam
hereditatem reſtitue-
ret poſtea iuſſi vt di-
cti codicilli aperiren-
tur ſolummodô poſt
mortem dict me
vxoris me teſtatore
& codicillatore mor-
tuo. vxor mea prdi-
cta vendidit prædium
hereditarium, exiſti-
mans eſſe dictum fun- ctum mariti,
dum infructuoſum ra¬ & Gloin verbs,
tioni ſu. poſtea de¬ in lectum. ibi,
ceſſit dicta vxor, & nã ſi caui mi-
habuit heredé Gaium liti tanquam
pone. veniunt nune paſians aeceil.
Titius & Seius fidei- eeigere. Nõenim
commiſſarij prædicti, diſciplinam cõ-
& petunt hereditatem temnit qui mi-
meam ab herede di litem ignorauit.
ct me vxoris, id eſt, d42.
à Gaio. Item petunt
ab emptore pradium
quod vendidit ei v¬
xor, vt dictum eſt, di-
centes quod ipſa non
potuit alienare pra-
dium, quod eis reſti-
tui debebat. quaritur,
nunquid poſſint dicti
prædium taliter reuo-
care ab emptore? Et
Iuſta heredis ignorantia aliena-
7. Maritus vxorem ex aſſe
heredem inſtituit, cuius poſt
an ver
T Concord.c. in
I.
Dubius de ſtatu ſuo per errorem
fideicommiſſum relinquere poſſint, ex libris
fideicommiſſorum variorum auctorum, ex BARTOLVS.
facti vel iuris, non poteſt teſtari.
dicitur quod nõ, pro-
pter iuſtama ignorã- a Valet aliena-
ſententiis Pauls, ex libris Labeonis, ex Di-
geſtis Scauolæ, poſteriorem qua ad verb. ſi-
gnif pertinet cuiuſque initii eſt l. 43. pro-
tur interitus: vt j-de ſoll qui decé. & S de arb.l. CelſSidé ait.Ac.
Filium & filiam. JCASvS. Titia teſtatrix inſtituit ſibi here-
des filium ſuum Seium, & filiam ſuam Mœuiam:& duobus po-
ne ſuis libertis legata reliquit, & fidei dictorũ libertorum com-
miſit, vt legatis eis relictis contenti eſſent vſque ad morté eo-
rum, & poſt mortem reſ
dicta teſt atrice deceſſit dicta Mœuia eius filia, & remãſit frater
ſuus, dictus ſcilicet Seius: vnde poſt mortem libertorum debe-
bat habere legata libertis relicta heres Mœui, & ipſe Seius
frater ſuus. poſtea vnus de dictis libertis de ceſſit inſtituto he-
rede dicto Seio filio teſtatricis ex debita parte, i-ex tertia hodie
que debetur patronis in bonis libertorum: & inſtituto extraneo
quõdam in ſuperfluo hereditatis ſui liberti poſtea dictus Seius!
& extraneus adiuerunt hereditatem dicti liberti. nune dictus
Seius vult petere à coherede ſub extraneo dimidian eius quod
de bebat habere idé Seius in legato liberto dicto relicto à Titia
teſtatrice, id eſt, quartam partem dicti legatidicebat enim Se-
ius, teſtatrix dixit quod quilibet libertorum relinqueret mihi
tiam venditricis. & tio rerum ſub-
emproris. nam reme aea rſn-
¬ tutioni fa
pore quo ipſa vendi. tnn facta
a . ab ignorante
1. dit dictum fundum, fideicommiſ-
non orant adhuc aperti codicilli, in quibus de reſtitutione he- ſum- quo caſu
reditatis continebatur. pretiumautem fundi poterunt petere venit precium
I. VLPIANVS libro primo
Fideicommiſſorum.
ſtituerent dictis filiis teſtatricis. mortua
l. ſi & rem.ACCVR.
dicti fideicommiſſarij ab herede dicte vxoris. VIV.
i Ignorantiam facit ſup de tranſact l fi & ſup. depoſi. l. j. in fin.
& l ſeqidem ſi fuit ſciens in libertate: vt j. ad Trebel. l.quidam.
S. ſi quis-item concor.j. de vſufru. leg. l. Sticho & ſup. de petit. hered.
in reſtieutione
fideicommiſſi.
Itaque cautum
eſſe oportet
aduocatum, ve
sẽper deducat
in iudicium
ſciẽtiam alie-
.a
& ſorori meæ le gatum ſibi relictum poſt mortem ſuamliber-
ti:vnde de le gato relicto liberto mortuo nunc ego debeo habe-
re dimidiam-dimidiam ergo dict me dimidi debeo habere
à te coherede meo, & aliam dimidiam dimidiæ à me. quœritur,
nunquid bene petat? Et dicitur quod ſic.VIV.
b Inſtituit. putà Titia.ACcVR.
c Debita ſc tertia. vt Inſt de ſucceſſ lib5 ſed noſtra.
d Ex altera putà beſſe. AccVRS.
e qHereditate. ſcil.liberti-
fq Quod ei deberetur, ſeil totum, ſi, &c. Azo.Hœc enim conditio
determinat verbum debendi, non illud, petere poſſe.
DE LEGATISET FIDEICOMMISSIS, III.
Hic quaritur, quare in tres libros poſuit de lega. Reſpond. in tit. de b Hine colli-
lega.I. dixit quid, & quantum Item in tit. de lega. 2.dixit quis, & à bnn, emphy.
quo, & quibus verbis. In iſto de ſignificatione verbori tam circa res
quam circa perſonas poſitorum, vt in ſumma C.de verbo.
verum quia ſrequenter quod vni eſſet attribuendum, in alio ponitur, ignorantiam
alj dixerunt propter prolixitatem euitandam, quod non placet. cum
enim ſint libri, ergo diſtinctos debent habere tractatus: licet liber
quandoque ponatur pro toto volumine:vt j.eo librorum.
Iincertus. CASvS. Ad euitentiam huius legis not.
...... ....1
quod hoſtes ſunt, quibus populus Romanus bel¬ 113.
Q lum indixit, aut ipſi ei. Latrunculi autem ſunt, qui-
bus priuatis ciuitas priuata bellum indixit, vel ipſi
ei. & capti à primis efficiuntur ſerui:capti à ſecûdis
e j. de taptiuis. l hoſtes. & S de teſtal qui à latronibus in ne-
non:vt j. de captiuis. l. hoſtes, & S de teſta. l. qui à latronibus. in pre-
dictis ergo aut captus errat in facto, aut in iure, & in vtroque
caſu ſtatuitur dé:ſcil.vt non poſſit dictus captus facere teſta-
mentum, nec fideicommiſſa relinquere. de errore auté facti po-
nit exemplû in primo reſ-huius legis:de errore iuris in ij. VIV.
nantis. v. Mar-
ſil ſingul31.
teutã venden-
? tem rẽ emphy.
ſignific. teuticam per
(vt hoc caſu)
non priuari e
ſuo iure. vide
Gl.in l.2. Cod. d
iure emphyteu.
Socinum regul.
c Hoſtes qui
dicantur.
1 S
1018
lain fin. facit ad S ſuprà de in diem addictl. quod ſi vno in fin. &CC.(g Deberetur. qui vocabatur Mœuius.
de repu here. l ij. & ſup. de diſtra. pig. l. um ſecundus.
Filia.JCASVS.
pronium ſuos filios,
uerat, & pro ea dotem ded
ſtipulatus fuerat. poſt-
ea iſ teſtamento fidei
dict ſux filie com-
miſit, vt dictam cau-
tionem de dote red-
denda taliter cum ma-
rito ſuo renouaret, vt
dicti fratres Titie ſti-
pulentur ſibi reddi do-
tem prædictam à ma-
rito, ſi ipſa filia in ma-
trimonio moreretur
ſine liberis vno vel
pluribus poſtea poſt
mortem dicti Seij pa-
tris deceſſit maritus
dict Titie, antequam
renouaretur dicta cau-
tio dotalis. poſtea di-
cta Titia nupſit alij-
poſtea deceſſit Sem-
pronius prœdictus v¬
nus de fratribus, remã-
ſit Titius alter frater.
poſtea deceſſit dicta
Titia ſine liberis vno
vel pluribus, per quam
ſteterat quo minus
Titus frater ſuperſtes
ſtipularetur dotem à
marito ſecundo Ti-
tie. modô quaritur,
nunquid dictus Titius
poſſit petere ab here-
dibus Titie ſux ſo-
roris res que fuerunt
in dote apud ſecundû
maritum, quas quidé
ſecundus maritus re-
ſtituit dictis heredibus
Titiæ poſt mortem
ipſius Titiæ, que ſine
liberis deceſſit, vt di-
ctum eſt?Et reſp.quod
ſic.VV.
a Stetit. quia inter-
pellata nõ fecit: vt S. ſi
corti petl quod te. Sed
quid ſi non ſtetit per
eam? Reſpon. cum ipſa
vel rem dotalem vel
actionem habeat ſola
oblatione non potuit
liberari: niſi ſequere-
roris peti, ſi per eam ſtetite, petere poſſe.
qu minus dotem frater ſtipula-
. tionem rei per fideicommiſſum reli-
Pluribus poſt eorum mortem ſimul ctæ, quæ ſupiacet reſtitutioni, confir-
rogatis, vno mortuo, aliis ſuperſti¬ matBART.
tibus ſtatim competit fideicommiſſi
retur.
petitio.BART.
6. Filium & filiam heredes mortem codicillos aperiri teſta-
inſtituit b, & libertis legata de-tor precepit. prdium heredita-
dit: eorumque fidei commiſit inrium vxor infructuoſum rationi
hæc verba: A vobis peto, vt quic- ſuæ exiſtimans, vendidit emptor
quid vobis legaui, contenti ſitis vi¬ querit, an retractari haæc vendi-
uentes, vt poſt * vos filiis meis reſti-tio poſſit poſt mortem mulieris
tuatis. defuncta teſtatricis filia ab his, quibus codicillis per
Mœuia libertus deceſſit heredefideicommiſſum hereditas da-
inſtituto rpatronæ filio ex par- ta deprehenderetur.
te debita c,ex altera d’extraneo. ſolûm quantitas pretij ab he-
Quaſitum eſt, an adita heredi-rede vxoris fideicommiſſariis
tatet patronæ filius à coherede debeatur. Reſpondi, propter
ſuo partem eorum, que ex teſta- iuſtam ignorantiam i tam
mento matris ad Muium liber- mulieris, quam emptoris he-
tum peruenerant, petere poteſt. redem mulieris, vt fundus a¬
Reſpondi, eius, quod ei debe pud emptorem remaneat, fi-
retur f6, ſi hereditatem non deicommiſſario pretium dare
adiſſet, partem l à coherede debere.
LIBER XXXII.
DE LEGATIS ET FIDEICOMMISSIS,
TERTIVS.
LIBER
TITVLVS
Tertij, in quo magis ordo elucet aliquis, miſcue ex omnium auctorum libris CVr.
partem priorem, qua demonſtratur, praci-
puè, qui & à quibus, & quibus verbis
a Partem. dimidiam duntaxat. quia pro altera parte, ex qua
Seius inſtituit ſibi heredes Titium & Sé-liberti heres exſtitit, aditione hereditatis confuſa, pro parte.
& Titiam ſuam filiam, quam iam marita¬ fideicommiſſi obligatioeſt. l. debitor. Jad SC. Treb. & pro parte
lerat marito, & eam ſibi Titio reddi tantum coheredis fideic. conſiſtit.l. Lucius Titius. ſup. tit. pr. Cvt.
Partem. à cohe re-
de, pro beſſe ſcilicet
hereditatis. Azo. & fa-
cit Cod de hered.act.l. ſi
adulta. & de neg geſt. l. ſi
ab eo. & ad leg. Falc. l.
quanquam. & l.licèt. &
ſup. tit. jjl. Mauius.
Maritus.J CASvS.
Vxorem meã in om-
nibus meis bonis mi-
hi heredem inſtitui.
poſtea feci codicillos,
in quibus eam rogaui
per fideicommiſſum,
vt Titio pone illam
hereditatem reſtitue-
ret poſtea iuſſi vt di-
cti codicilli aperiren-
tur ſolummodô poſt
mortem dict me
vxoris me teſtatore
& codicillatore mor-
tuo. vxor mea prdi-
cta vendidit prædium
hereditarium, exiſti-
mans eſſe dictum fun- ctum mariti,
dum infructuoſum ra¬ & Gloin verbs,
tioni ſu. poſtea de¬ in lectum. ibi,
ceſſit dicta vxor, & nã ſi caui mi-
habuit heredé Gaium liti tanquam
pone. veniunt nune paſians aeceil.
Titius & Seius fidei- eeigere. Nõenim
commiſſarij prædicti, diſciplinam cõ-
& petunt hereditatem temnit qui mi-
meam ab herede di litem ignorauit.
ct me vxoris, id eſt, d42.
à Gaio. Item petunt
ab emptore pradium
quod vendidit ei v¬
xor, vt dictum eſt, di-
centes quod ipſa non
potuit alienare pra-
dium, quod eis reſti-
tui debebat. quaritur,
nunquid poſſint dicti
prædium taliter reuo-
care ab emptore? Et
Iuſta heredis ignorantia aliena-
7. Maritus vxorem ex aſſe
heredem inſtituit, cuius poſt
an ver
T Concord.c. in
I.
Dubius de ſtatu ſuo per errorem
fideicommiſſum relinquere poſſint, ex libris
fideicommiſſorum variorum auctorum, ex BARTOLVS.
facti vel iuris, non poteſt teſtari.
dicitur quod nõ, pro-
pter iuſtama ignorã- a Valet aliena-
ſententiis Pauls, ex libris Labeonis, ex Di-
geſtis Scauolæ, poſteriorem qua ad verb. ſi-
gnif pertinet cuiuſque initii eſt l. 43. pro-
tur interitus: vt j-de ſoll qui decé. & S de arb.l. CelſSidé ait.Ac.
Filium & filiam. JCASvS. Titia teſtatrix inſtituit ſibi here-
des filium ſuum Seium, & filiam ſuam Mœuiam:& duobus po-
ne ſuis libertis legata reliquit, & fidei dictorũ libertorum com-
miſit, vt legatis eis relictis contenti eſſent vſque ad morté eo-
rum, & poſt mortem reſ
dicta teſt atrice deceſſit dicta Mœuia eius filia, & remãſit frater
ſuus, dictus ſcilicet Seius: vnde poſt mortem libertorum debe-
bat habere legata libertis relicta heres Mœui, & ipſe Seius
frater ſuus. poſtea vnus de dictis libertis de ceſſit inſtituto he-
rede dicto Seio filio teſtatricis ex debita parte, i-ex tertia hodie
que debetur patronis in bonis libertorum: & inſtituto extraneo
quõdam in ſuperfluo hereditatis ſui liberti poſtea dictus Seius!
& extraneus adiuerunt hereditatem dicti liberti. nune dictus
Seius vult petere à coherede ſub extraneo dimidian eius quod
de bebat habere idé Seius in legato liberto dicto relicto à Titia
teſtatrice, id eſt, quartam partem dicti legatidicebat enim Se-
ius, teſtatrix dixit quod quilibet libertorum relinqueret mihi
tiam venditricis. & tio rerum ſub-
emproris. nam reme aea rſn-
¬ tutioni fa
pore quo ipſa vendi. tnn facta
a . ab ignorante
1. dit dictum fundum, fideicommiſ-
non orant adhuc aperti codicilli, in quibus de reſtitutione he- ſum- quo caſu
reditatis continebatur. pretiumautem fundi poterunt petere venit precium
I. VLPIANVS libro primo
Fideicommiſſorum.
ſtituerent dictis filiis teſtatricis. mortua
l. ſi & rem.ACCVR.
dicti fideicommiſſarij ab herede dicte vxoris. VIV.
i Ignorantiam facit ſup de tranſact l fi & ſup. depoſi. l. j. in fin.
& l ſeqidem ſi fuit ſciens in libertate: vt j. ad Trebel. l.quidam.
S. ſi quis-item concor.j. de vſufru. leg. l. Sticho & ſup. de petit. hered.
in reſtieutione
fideicommiſſi.
Itaque cautum
eſſe oportet
aduocatum, ve
sẽper deducat
in iudicium
ſciẽtiam alie-
.a
& ſorori meæ le gatum ſibi relictum poſt mortem ſuamliber-
ti:vnde de le gato relicto liberto mortuo nunc ego debeo habe-
re dimidiam-dimidiam ergo dict me dimidi debeo habere
à te coherede meo, & aliam dimidiam dimidiæ à me. quœritur,
nunquid bene petat? Et dicitur quod ſic.VIV.
b Inſtituit. putà Titia.ACcVR.
c Debita ſc tertia. vt Inſt de ſucceſſ lib5 ſed noſtra.
d Ex altera putà beſſe. AccVRS.
e qHereditate. ſcil.liberti-
fq Quod ei deberetur, ſeil totum, ſi, &c. Azo.Hœc enim conditio
determinat verbum debendi, non illud, petere poſſe.
DE LEGATISET FIDEICOMMISSIS, III.
Hic quaritur, quare in tres libros poſuit de lega. Reſpond. in tit. de b Hine colli-
lega.I. dixit quid, & quantum Item in tit. de lega. 2.dixit quis, & à bnn, emphy.
quo, & quibus verbis. In iſto de ſignificatione verbori tam circa res
quam circa perſonas poſitorum, vt in ſumma C.de verbo.
verum quia ſrequenter quod vni eſſet attribuendum, in alio ponitur, ignorantiam
alj dixerunt propter prolixitatem euitandam, quod non placet. cum
enim ſint libri, ergo diſtinctos debent habere tractatus: licet liber
quandoque ponatur pro toto volumine:vt j.eo librorum.
Iincertus. CASvS. Ad euitentiam huius legis not.
...... ....1
quod hoſtes ſunt, quibus populus Romanus bel¬ 113.
Q lum indixit, aut ipſi ei. Latrunculi autem ſunt, qui-
bus priuatis ciuitas priuata bellum indixit, vel ipſi
ei. & capti à primis efficiuntur ſerui:capti à ſecûdis
e j. de taptiuis. l hoſtes. & S de teſtal qui à latronibus in ne-
non:vt j. de captiuis. l. hoſtes, & S de teſta. l. qui à latronibus. in pre-
dictis ergo aut captus errat in facto, aut in iure, & in vtroque
caſu ſtatuitur dé:ſcil.vt non poſſit dictus captus facere teſta-
mentum, nec fideicommiſſa relinquere. de errore auté facti po-
nit exemplû in primo reſ-huius legis:de errore iuris in ij. VIV.
nantis. v. Mar-
ſil ſingul31.
teutã venden-
? tem rẽ emphy.
ſignific. teuticam per
(vt hoc caſu)
non priuari e
ſuo iure. vide
Gl.in l.2. Cod. d
iure emphyteu.
Socinum regul.
c Hoſtes qui
dicantur.
1 S