DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0581
1153 De vſu, & vſufructu, &c. 1154
Sardiano, qui ſcripſit vitas Philoſophorum & Sophiſtarum ſui
temporis, & Chryſanthio æque Sardiano ſummo Pontifici to-
tius Lydia, qui hoc certamen ſub ſuo nomine inſtituerat, fuit
ſocius, atque etiam affinitate ei coniunctus, duxit enim vxorem
conſobrinam Chryſanthius Eunappij.CV1.
a Perpetuam. aliud
in vſufte reip lites petuam a penſitationem reli-
vt j. tit. j. l ſi vſusfru¬eT....¬.I.
Ltit. j.l ſi vſuſru. quiſſe teſtatorem per quadrien-
cus. vbi finitur cen¬ llt. i nrimum quadri
a Centú annis tum annis: vt not. nium, non in primum quadrien-
finitur vſus-..eol. annua. Vel forté niumP.
fructus ciuita-idem erit hîc, quod
ti relictus. i dicitur in vſufru¬ xV. VALENS libro ſecundo
ctu. ACCVRS. Fideicommiſſorum.
bPrimum quadrien¬vC.. 1e.¬
nium ſc tantum & fa¬ ’Iliofamilias , quoad in po-
citſuprà l prox-cum ſuis teſtate patris ſit, in annos
rliofamiliasCa ſingulos dena c dari d poſſunt.
SVS. Legaui filio
Titij in eius poteſta-
te conſtituto dena in
ſingulos annos, do¬ DE VSV, ET VSV-
nec in poteſtate dicti
i paeis eit Ceré FRVCTVIET REDI
valet dictum legatum: tu, & habitatione, & o¬
& contemplatione pa¬ peris, per legatum vel
tris videtur filio reli¬ fideicommiſſum
ctum: & ita pater pe¬ dari
tet. VIV. datis.
2Filiofamilias. Be-
ne ait lex filiofamilias, TITVLVS II.
ad differentiam ſerui,
quia dubitatur, an ſer-
uo alieno ita poſſit le-
gari, quoad ſeruiet,
quia id tantûm ſeruo
alieno poreſt legari,
quod liber factus ca-
pere poſſit. l. debitor.
ſeruo. ſuprà de legat. i.
CVIAC.
c Dena vel proprie
ix. &xx.vel impropriè,
i.x. tantûm. & facit S.
de leg.j.l ſi quis teſtamẽ-
to.Acc.
d Dari. i. relinqui, vt
dentur quæ parer pe
tet quaſi ſibi relicta.
vt j de cond. & demõſtr.
lfilio. & not.S eo l. annuaSj & dicitur valere ex perſona filij ſic-
ut in ſimili ex perſona ſerui:vt s de leg ij l debitor. S. fin. & facit
S. de leg. 1.l. ſeruo alieno. in prin. AccvRS.
Annuis legatis recte iungitur vſus &
vſusfructus: ſimilia enim ſunt, cum mor-
te legatari finiantur.l.8. S. tit. prox. His
etiam iungitur habitatio, & operæ, & re-
ditus, qua etiam vſum vel vſumfructum
imitantur, vt lib.7. didicimus. Se d habi-
tatio & reditus morte legatarij finitur,
operæ non finiuntur morte. Recte dixit,
Operis, in infinitum nam & liberi homi-
nis opera legari poſſunt. Quod additur, &
reditu, abeſt ab indice titulorum. Sed
contractiores ſunt plerunque tituli indicis,
& de reditu ſub hoc tit eſt l.22. & 38 quo
nomine proprie ſignificantur penſiones, qua
ex locatione rediguntur, improprie fructus
omnes, l.17 & 25. CVIAC.
b v. ad hunc DEbVSV, ET VSVFRVCTV, &c.
TrulntSrſ Sedquid differt hic titulus ab illo de vſufru, ſuprà in quo de his
ſu d’ d’tS tractaturs Reſpon hic in vltima voluntate tantum proſequieur plene:
legatum. & ibi etiam inte v
24. 25. 26. , ibi etiam inter viuos.
ad finem 36.
E vſus.) CASVS. Ego habebam ſeruitutem itineris,
vel viæ, vel actus, vel aqueductus, in prædio Titij
vicini mei: feciteſtamentum, in quo inſtitui mihi
a heredem Gaiú, & legaui Sempronio vſumfruct vel
vſum alicuius de dictis ſeruitutibus, quas habebã in fundo dicti
Titij mei vicini, & poſtea deceſſi venit Sempronius legatarius,
& petit à dicto Gaio herede meo vſumfructum vel vſum dicta-
rum ſeruitutumnunquid poteſt?Et dicitur quod non, & eſt ra-
tioquia ſeruitus ſeruitutis eſſe nõ poteſt:vſusfructus autem vel
vſus eſt ſeruitus ſcilicet perſonalis, & ſic non poteſt conſtitui
aliqua dictarum ſeruitutum realium. Sed oppo nonne contine-
tur in quodam Senatuſcon, quod eſt ſuprà de vſuſr earum reri,
qua vſu conſul.j. quod omniú, qu in bonis noſtris ſunt, vſum-
fructum legare poſſimus? Certé ſic. ergo videtur quod vſurn
fructum dictarum ſeruitutum nobis competentium legare poſ-
ſumus. Sed hoc non obſtat iis que ſuprà dixi: quia ſeruitus iti-
neris, vel actus, vel viæ, vel aquœductus non eſt ex bonis no-
ſtris, neque extra bona noſtra, quamuis autem non poſſimus
conſtituere vſumfructum vel vſum dictarum ſeruitutum, vt di-
ctum eſt tamen dictus Sempronius, cui legaui, habet act. incer-
ti contra Gaium pradictum heredem meum, vt eidem legatario
preſtet facultatem eundi, agendi & ducẽdi aquam per fundum
dicti Titij mei vicini, quamdiu vixerit dictus Sempronius lega-
tarius: & tenebitur hoc facere heres meus. aut ſi non vult hoc
facere heres meus, debet conſtituere dicto legatario ſeruituté.
eundi, agendi, & ducendi per fundum dicti mei vicini. Item
debet promirrere dicto legatario,quod ſi deceſſerit ipſe legata-
l
rius, vel magnam deminutionẽ capitis paſſus fuerit, ſicõ quan-
tum ad eum legatarium extincta fuerit dicta ſeruitus, reſtituer
ei dictã ſeruituté in prædio dicti vicini: quamuis enim ego te-
ſtator, qui habebã dictas ſeruitutes reales in predio vicini, deceſ-
ſerim, tamen remanent heredi meo:vt j. de ſerui. leg.l. pater.VIV.
e Itineris. quid ſit
Vſusfructus ſeruitutis realis non iter, & actus, & via, &
2 nr nvi aea, aquœductus, habesS.
poteſt legari, vt proprié preſte- de ſeruit. ruſtic pradiol-
tur: ſed praſtabitur prout poteſt. jACCVRS.
BART. f Legari poteſt. a ab
eo cui debẽtur huiuſ-
modi ſeruitutes pr-
fat: quia ſeruitus, &c.
& argumentatur à to-
to, per ſe enim ſeruitus
Ec vſus, nec vſus- intellecta, ſine re qua
fructus ieineris e, erit, ulius feuctns
Al ¬....... eſt, vtS. de vſur. l. vi-
e actus, via, aqua demur tenee de loco
ductus legari po¬ ſeruiẽti poreſt legari,
teſt f: quia ſerui- abeo ſeil. cui debetur
tus ſeruitutis eſſe non poteſt. nec ſeruitus: quia domi-
1 1 ... nium eſt altérius: ve
erit vtile S ex Senatuſconſulto, upr ſi ſertoindsiloct
quo cauetur, vt omnium, qu corpus. vnde nõ poteſt
in bonis ſint, vſusfructus legarih cõſtituere ſeruitutem
poſſit: quia idi neque ex bo¬ ille, cui debetur: vt s.
1. ., commu. prad. l. j. S. ideo.
nis l, neque extra bona ſit, ſed naprer le S Sbe.
incerti actio l erit cum here¬ ſeruitutes prædictas,
de, vt legatario, quamdiu vixe- bene poteſt conſtitui
rit, eundi, agendi, ducendi fa¬ ſeruitus alia, que non
m nrſa e Doceat prim: vt S. de
cultatem m praeſtet, aut ea ſeruiruſt pradl S.j &
ſeruitus conſtituaturn ſub hac ij& pen & lper quam.
cautione, vt, ſi deceſſerit lega- & S compræd. l. qui per
tarius, vel capite deminutus ex certum.
n ggVile. ſc. legatum
o cauſa v fuerit reſti¬ Jrtve eAggL ui.
magna o cauſa fuerit, reſti¬ Legarivt s. de vſu-
tuatur P. fru. earum re qua vſu
conſu lj.AcC.
1 i Quia id. ſcil. ſerui-
Iſta lex ponit tres differentias in¬Je
ter legatum operarum, & legatum Ex bonis. Imô in
vſusfructusBART. alienis bonis eſt ſem-
per: quia ſua res ne-
mini ſeruit:vts-ſi vſus-
fru petal. vti frui. Sed
dic non in proprietate
alie na. Secundum quid
ergo dicitur non b eſſe in bonis: quia per ſe ſine fundo domi-
nante non poteſt alienari: cum ille non habeat fortè praedium
cui alienaretur: vts. de cura. fur. l. Iulianus. & Inſtit. de ſeruit. .
ideo autem Ité nec vſusfructus poteſt alienari:vt Inſtit. de vſufr.
S.ſinitur. Item prdiales non ſunt in bonis alia ratione: quia
videntur non eſſe, vel extinct eſſe: nam & manica videtur ex-
tincta, cûm accedit veſtimentovt Inſtit de rerum diui.S ſi tamen.
& tignum non videtur poſſideri, cûm accedit œdificio. vt j. de
vſuc. l eum & lrerumItem nec in petitione hereditatis veniút:
vt S. de petit hered.l. & non tantum .fin. ſed non ſimpliciter ſunt
ſeruitutes extra bona, cum poſſidentes exceptionem, & nõ poſ-
1. PAVLVS libro tertio
ad Sabinum.
II. PAPINIANVS libro ſeptimodecimo
Quaſtionum.
ſidentes habeamus actionen: vt j de adquiren rerum do.l rem i
bonis. & poſſunt obligari ruſtica, lic êt non vrbane:vt S. de pign. l.
ſi is.S fi. & l ſeq & facit s de ſer ruſt pra.l cum eſſet in finAcc.
l Incerti actio ſcil. actio ex teſtamento:qu datur ad factum:!
vt C. de re. permu. l.rebus. ACCVRS.
m Facultatem de facto.
B Aut. Non eſt legendum, aut, ſed vt ea ſeruitus conſtituatur
ſub hac cautione. hoc eſt, ſub hac fatiſdatione, & eſt explicati
ſuperiorum. CVIAC.
n Conſtituatur de facto.
O Ex magna. ſcil. maxima vel media, vel etiam minima olime
ſed hodie ſecus:vt C.de vſufr.l. corruptionem. S. ſed nec omni.
Ex magna cau ſa. Obſeruandum, illa verba, ex magna cauſa,
adiecta eſſe à Tribonianonam ex cõſtitutione Iuſtiniani vſus-
fructus non amittitur minima capitis diminutione, ſed magna
tantum, lpenC. de vſufr qui tamen olim amittebatur, etiam mi-
nima capitis diminutione, veluti emancipatione legatarij, vt
Paulus ſcribit ii ſent.tit. de legat. Cv1.
p Reſtituatur heredi, & ſic non tranſit dad heredem legatarij.e
ſic & S. de vſu & hal vſus aqua & de ſerui ruſti pradl pecoris. &!
de lega. j.l.apud. S ſi quis.AcC.....
Homis ppre eCasvs Legaui tibi operas in Sticho ſeruo
meo, poſt mortem meam tu fuiſti capite minutus minima
capitis deminutione, putà quia fuiſti emancipatus vel adopta-
tusvt S. de cap demin.l fin.in ſin. vel ſtetiſti per decem annos in-
!
ter praſentes, vel per viginti inter abſentes, quod nõ fuiſti vſus
. . O0 lae
0 illius
Sardiano, qui ſcripſit vitas Philoſophorum & Sophiſtarum ſui
temporis, & Chryſanthio æque Sardiano ſummo Pontifici to-
tius Lydia, qui hoc certamen ſub ſuo nomine inſtituerat, fuit
ſocius, atque etiam affinitate ei coniunctus, duxit enim vxorem
conſobrinam Chryſanthius Eunappij.CV1.
a Perpetuam. aliud
in vſufte reip lites petuam a penſitationem reli-
vt j. tit. j. l ſi vſusfru¬eT....¬.I.
Ltit. j.l ſi vſuſru. quiſſe teſtatorem per quadrien-
cus. vbi finitur cen¬ llt. i nrimum quadri
a Centú annis tum annis: vt not. nium, non in primum quadrien-
finitur vſus-..eol. annua. Vel forté niumP.
fructus ciuita-idem erit hîc, quod
ti relictus. i dicitur in vſufru¬ xV. VALENS libro ſecundo
ctu. ACCVRS. Fideicommiſſorum.
bPrimum quadrien¬vC.. 1e.¬
nium ſc tantum & fa¬ ’Iliofamilias , quoad in po-
citſuprà l prox-cum ſuis teſtate patris ſit, in annos
rliofamiliasCa ſingulos dena c dari d poſſunt.
SVS. Legaui filio
Titij in eius poteſta-
te conſtituto dena in
ſingulos annos, do¬ DE VSV, ET VSV-
nec in poteſtate dicti
i paeis eit Ceré FRVCTVIET REDI
valet dictum legatum: tu, & habitatione, & o¬
& contemplatione pa¬ peris, per legatum vel
tris videtur filio reli¬ fideicommiſſum
ctum: & ita pater pe¬ dari
tet. VIV. datis.
2Filiofamilias. Be-
ne ait lex filiofamilias, TITVLVS II.
ad differentiam ſerui,
quia dubitatur, an ſer-
uo alieno ita poſſit le-
gari, quoad ſeruiet,
quia id tantûm ſeruo
alieno poreſt legari,
quod liber factus ca-
pere poſſit. l. debitor.
ſeruo. ſuprà de legat. i.
CVIAC.
c Dena vel proprie
ix. &xx.vel impropriè,
i.x. tantûm. & facit S.
de leg.j.l ſi quis teſtamẽ-
to.Acc.
d Dari. i. relinqui, vt
dentur quæ parer pe
tet quaſi ſibi relicta.
vt j de cond. & demõſtr.
lfilio. & not.S eo l. annuaSj & dicitur valere ex perſona filij ſic-
ut in ſimili ex perſona ſerui:vt s de leg ij l debitor. S. fin. & facit
S. de leg. 1.l. ſeruo alieno. in prin. AccvRS.
Annuis legatis recte iungitur vſus &
vſusfructus: ſimilia enim ſunt, cum mor-
te legatari finiantur.l.8. S. tit. prox. His
etiam iungitur habitatio, & operæ, & re-
ditus, qua etiam vſum vel vſumfructum
imitantur, vt lib.7. didicimus. Se d habi-
tatio & reditus morte legatarij finitur,
operæ non finiuntur morte. Recte dixit,
Operis, in infinitum nam & liberi homi-
nis opera legari poſſunt. Quod additur, &
reditu, abeſt ab indice titulorum. Sed
contractiores ſunt plerunque tituli indicis,
& de reditu ſub hoc tit eſt l.22. & 38 quo
nomine proprie ſignificantur penſiones, qua
ex locatione rediguntur, improprie fructus
omnes, l.17 & 25. CVIAC.
b v. ad hunc DEbVSV, ET VSVFRVCTV, &c.
TrulntSrſ Sedquid differt hic titulus ab illo de vſufru, ſuprà in quo de his
ſu d’ d’tS tractaturs Reſpon hic in vltima voluntate tantum proſequieur plene:
legatum. & ibi etiam inte v
24. 25. 26. , ibi etiam inter viuos.
ad finem 36.
E vſus.) CASVS. Ego habebam ſeruitutem itineris,
vel viæ, vel actus, vel aqueductus, in prædio Titij
vicini mei: feciteſtamentum, in quo inſtitui mihi
a heredem Gaiú, & legaui Sempronio vſumfruct vel
vſum alicuius de dictis ſeruitutibus, quas habebã in fundo dicti
Titij mei vicini, & poſtea deceſſi venit Sempronius legatarius,
& petit à dicto Gaio herede meo vſumfructum vel vſum dicta-
rum ſeruitutumnunquid poteſt?Et dicitur quod non, & eſt ra-
tioquia ſeruitus ſeruitutis eſſe nõ poteſt:vſusfructus autem vel
vſus eſt ſeruitus ſcilicet perſonalis, & ſic non poteſt conſtitui
aliqua dictarum ſeruitutum realium. Sed oppo nonne contine-
tur in quodam Senatuſcon, quod eſt ſuprà de vſuſr earum reri,
qua vſu conſul.j. quod omniú, qu in bonis noſtris ſunt, vſum-
fructum legare poſſimus? Certé ſic. ergo videtur quod vſurn
fructum dictarum ſeruitutum nobis competentium legare poſ-
ſumus. Sed hoc non obſtat iis que ſuprà dixi: quia ſeruitus iti-
neris, vel actus, vel viæ, vel aquœductus non eſt ex bonis no-
ſtris, neque extra bona noſtra, quamuis autem non poſſimus
conſtituere vſumfructum vel vſum dictarum ſeruitutum, vt di-
ctum eſt tamen dictus Sempronius, cui legaui, habet act. incer-
ti contra Gaium pradictum heredem meum, vt eidem legatario
preſtet facultatem eundi, agendi & ducẽdi aquam per fundum
dicti Titij mei vicini, quamdiu vixerit dictus Sempronius lega-
tarius: & tenebitur hoc facere heres meus. aut ſi non vult hoc
facere heres meus, debet conſtituere dicto legatario ſeruituté.
eundi, agendi, & ducendi per fundum dicti mei vicini. Item
debet promirrere dicto legatario,quod ſi deceſſerit ipſe legata-
l
rius, vel magnam deminutionẽ capitis paſſus fuerit, ſicõ quan-
tum ad eum legatarium extincta fuerit dicta ſeruitus, reſtituer
ei dictã ſeruituté in prædio dicti vicini: quamuis enim ego te-
ſtator, qui habebã dictas ſeruitutes reales in predio vicini, deceſ-
ſerim, tamen remanent heredi meo:vt j. de ſerui. leg.l. pater.VIV.
e Itineris. quid ſit
Vſusfructus ſeruitutis realis non iter, & actus, & via, &
2 nr nvi aea, aquœductus, habesS.
poteſt legari, vt proprié preſte- de ſeruit. ruſtic pradiol-
tur: ſed praſtabitur prout poteſt. jACCVRS.
BART. f Legari poteſt. a ab
eo cui debẽtur huiuſ-
modi ſeruitutes pr-
fat: quia ſeruitus, &c.
& argumentatur à to-
to, per ſe enim ſeruitus
Ec vſus, nec vſus- intellecta, ſine re qua
fructus ieineris e, erit, ulius feuctns
Al ¬....... eſt, vtS. de vſur. l. vi-
e actus, via, aqua demur tenee de loco
ductus legari po¬ ſeruiẽti poreſt legari,
teſt f: quia ſerui- abeo ſeil. cui debetur
tus ſeruitutis eſſe non poteſt. nec ſeruitus: quia domi-
1 1 ... nium eſt altérius: ve
erit vtile S ex Senatuſconſulto, upr ſi ſertoindsiloct
quo cauetur, vt omnium, qu corpus. vnde nõ poteſt
in bonis ſint, vſusfructus legarih cõſtituere ſeruitutem
poſſit: quia idi neque ex bo¬ ille, cui debetur: vt s.
1. ., commu. prad. l. j. S. ideo.
nis l, neque extra bona ſit, ſed naprer le S Sbe.
incerti actio l erit cum here¬ ſeruitutes prædictas,
de, vt legatario, quamdiu vixe- bene poteſt conſtitui
rit, eundi, agendi, ducendi fa¬ ſeruitus alia, que non
m nrſa e Doceat prim: vt S. de
cultatem m praeſtet, aut ea ſeruiruſt pradl S.j &
ſeruitus conſtituaturn ſub hac ij& pen & lper quam.
cautione, vt, ſi deceſſerit lega- & S compræd. l. qui per
tarius, vel capite deminutus ex certum.
n ggVile. ſc. legatum
o cauſa v fuerit reſti¬ Jrtve eAggL ui.
magna o cauſa fuerit, reſti¬ Legarivt s. de vſu-
tuatur P. fru. earum re qua vſu
conſu lj.AcC.
1 i Quia id. ſcil. ſerui-
Iſta lex ponit tres differentias in¬Je
ter legatum operarum, & legatum Ex bonis. Imô in
vſusfructusBART. alienis bonis eſt ſem-
per: quia ſua res ne-
mini ſeruit:vts-ſi vſus-
fru petal. vti frui. Sed
dic non in proprietate
alie na. Secundum quid
ergo dicitur non b eſſe in bonis: quia per ſe ſine fundo domi-
nante non poteſt alienari: cum ille non habeat fortè praedium
cui alienaretur: vts. de cura. fur. l. Iulianus. & Inſtit. de ſeruit. .
ideo autem Ité nec vſusfructus poteſt alienari:vt Inſtit. de vſufr.
S.ſinitur. Item prdiales non ſunt in bonis alia ratione: quia
videntur non eſſe, vel extinct eſſe: nam & manica videtur ex-
tincta, cûm accedit veſtimentovt Inſtit de rerum diui.S ſi tamen.
& tignum non videtur poſſideri, cûm accedit œdificio. vt j. de
vſuc. l eum & lrerumItem nec in petitione hereditatis veniút:
vt S. de petit hered.l. & non tantum .fin. ſed non ſimpliciter ſunt
ſeruitutes extra bona, cum poſſidentes exceptionem, & nõ poſ-
1. PAVLVS libro tertio
ad Sabinum.
II. PAPINIANVS libro ſeptimodecimo
Quaſtionum.
ſidentes habeamus actionen: vt j de adquiren rerum do.l rem i
bonis. & poſſunt obligari ruſtica, lic êt non vrbane:vt S. de pign. l.
ſi is.S fi. & l ſeq & facit s de ſer ruſt pra.l cum eſſet in finAcc.
l Incerti actio ſcil. actio ex teſtamento:qu datur ad factum:!
vt C. de re. permu. l.rebus. ACCVRS.
m Facultatem de facto.
B Aut. Non eſt legendum, aut, ſed vt ea ſeruitus conſtituatur
ſub hac cautione. hoc eſt, ſub hac fatiſdatione, & eſt explicati
ſuperiorum. CVIAC.
n Conſtituatur de facto.
O Ex magna. ſcil. maxima vel media, vel etiam minima olime
ſed hodie ſecus:vt C.de vſufr.l. corruptionem. S. ſed nec omni.
Ex magna cau ſa. Obſeruandum, illa verba, ex magna cauſa,
adiecta eſſe à Tribonianonam ex cõſtitutione Iuſtiniani vſus-
fructus non amittitur minima capitis diminutione, ſed magna
tantum, lpenC. de vſufr qui tamen olim amittebatur, etiam mi-
nima capitis diminutione, veluti emancipatione legatarij, vt
Paulus ſcribit ii ſent.tit. de legat. Cv1.
p Reſtituatur heredi, & ſic non tranſit dad heredem legatarij.e
ſic & S. de vſu & hal vſus aqua & de ſerui ruſti pradl pecoris. &!
de lega. j.l.apud. S ſi quis.AcC.....
Homis ppre eCasvs Legaui tibi operas in Sticho ſeruo
meo, poſt mortem meam tu fuiſti capite minutus minima
capitis deminutione, putà quia fuiſti emancipatus vel adopta-
tusvt S. de cap demin.l fin.in ſin. vel ſtetiſti per decem annos in-
!
ter praſentes, vel per viginti inter abſentes, quod nõ fuiſti vſus
. . O0 lae
0 illius