DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0607
12o5 De optione vel electione legata. 1206
Quod mihi dedit. His verbis, legatur dos, etiam ſi dotis no-
men non exprimatur. CVIAC.. p.e. 9. 1
a Loqui. licet ſimpliciter dixit, dedit, & non adiecit, pre
dote.1.
bS Inve ſtipulationem. vbi dic ve, pro &, ſecundûm Hv, aliàs
it Roherede fruſtrante. & pro eo S de leg. 1.l. cum res, S. toties. &
lhuiuſmodi.S. ſi cui & arg. Cede ſol.l.1. at Bul. etiam ah initio dat
legatario, vt hic. & dictis primô concordat,vt not.S. de leg. . lſi
quis à filio S pen qu videtur contra&S famil erciſc. l heredes.S ſi
incerto. Item non elegit optimum, ſecundum omnes:vt ſup. de
eſt, ex ſtipulatione. a¬
liàs, in stipulationem.
c Vtramque ſummãi.
vtriuſque inſtrumenti
uãtitatem. 2. Vel dic,
quod aliquid peruenit
re ipſa: aliud deductú
erat in ſtipulationem
tantûm. & ſecundûm
hoc ytrumque, ſcili-
cet datum & promiſ-
ſum, licèt non datum:
vt Inſtit. eod.ti. S. ſed &
ſi vxori.
DE OPTIONE
vel electione
legata.
Ivvs Pius.
NCASVS.
Titius le-
& gauit mi-
hi electionem ſeruo-
rum, queritur quot
poſſim eligere & ha-
bere? Et dicitur quod
tres. ſecus autem ſi.
leget mihi optionem
ſiue electionem ſerui:
quia tune non poſſum
eligere niſi vnum. o¬
tabo tamen illum
quẽ volam. ſic & per-
tinet ad me arbitrium
eligẽdi, ſi legauit mi-
hi hominé in genere.
pone ergo quod ele-
gi, & malé, ita quod
nõ valuit electio. nun-
quid potero iterum
eligere? Et dicitur
ſic. & de hoc ponit
tria plana exempla vſ-
que ad l. mancipiorum.
VIVIANVS.
dDiuus. Pone casõ,
quod aliquis legauit
mihi optionem ſeruo
rum ſuorum in plura-
li numero loquens, e¬
ligam tres: vt ita plu-
Pluralis nu- ralis a locutio conti-
merus in tri- neat tres, licèt aliàs
bus quãdoque duos:vt S. de teſti l. vbi.
conſitere den & hoc fauore vltimae
in duobus voluntatis; vtj. de re-
gu. iur l. in teſtamentis.
ſecus ſi in ſingulari,
quia tune vnum tan-
tumevt j. per totum huc
mihi dedit , e medio ſibi ſumat.
Quero, an dos prælegata videa-
tur. Reſpondit, verbis, quæ pro-
ponerentur, videri & de dote le-
gata loqui?, niſi aliud teſtatorẽ
voluiſſe probaretur.
1. JTitiæ vxori meæ, quãta pecu-
via ad me, inve ſtipulationem do-
tis eius nomine peruenit: qua dos eſt
dotalibus duobus conſignatis inſtru-
mentis centum aureorum. Queſi-
tum eſt, an vtramque ſummam-
conſequi poſſit. Reſpondit, nihil
proponi, cur non poſſit.
DE OPTIONE VEL
ELECTIONE LEGATA.
TITVLVS V.
Optlo actus eſt legitimus, nam ſolenni-
ter fit publiceexhibita vniuerſa familia,
ſi optio ſerui legata ſit, vel alia res exhibi-
tls vniuerſis robus oiuſdem generis, qua
inueniuntur in hereditate, & herede pra-
ſente, e que re ate aditam hereditatem
non fit, & certis, vt opinor, verbis, toſtibſ-
que praſontibus, & interdum pratore ad
optandum diem decernente, & ſemel, &
pure, & iuſſu patris vel domini, ſi filiofa.
vel ſeruo data ſit l v&x. de leg.t.LlxxV.
in prin de libcau. & hoc ineſt proprium
optioni legatæ. Electio videtur non fuiſſe
actus legitimus CVIAC.
In hac lege ponitur qualiter relin-
quitur optio vel electio. Item quis
eligat, quid eligatur, quid ſi electio
non valeat, & qualiter debeat electio
fieri. & hoc vſque ad legem man-
cipiorumBART.
3. VLPIANVS libro 2. ad
Sabinum.
tit.2. Vel dic, quod teſtator legauit mihi electionem ſeruorum,
qui debent optare vnum ſeruum, vel equum, vel alud mihi
lega. 1.l. legato generuli-
II. IDE M libro 2o. ad
Sabinum.
Voties ſerui electio vel op-
tio datur, legatarius op-
tabit, quem velit f.
1. J Sed & homine generali-
ter legato y, arbitrium eligen-
di, quem acciperet, ad legata-
rium g pertinet.
2. Data igitur optione, ſi quis
optauerit alienum ſeruum, vel
hominem liberum h, videndum
eſt, an conſumpſerit optionem.
Et puto, non conſumi.
3. Eum, cui centum ampho-
rarumi electio data ſit, acetum
eligentem , non conſumerel
Optionem, ſi id m acetum elege-
rit, quod vini numere paterfa-
milias non habuit.
III. IDEM libre viceſimotertie
ad Sab inum.
Cilicet ſi ante exhibitionem,
hoc eſt, ante deguſtationẽ n,
acetum elegerit.
Ante exhibitionem rerum electio
non tenet, niſi legatarius fuerit ſciẽs.
BARTOLVS.1
IV. PAVLVS libr tertis
ad Sabinum,
Cyphi electione data8, ſi, nõ
Sonnious ſeyphis exhibitis,
legatarius elegiſſet, integramP
ei optionem manere placet: niſi
ex his duntaxat eligere voluiſſet,
cûm ſciret & alios eſſe.
V. AFRICANVS libro quinte
Quaſtionum.
NEe ſoun : ſifraude here
dis, ſed etiam ſi alia quali-
bet cauſa ſe id euenerit.
ter. Sed in nferiori
caſu eligit optimum,
ſecundum Roc.
4Sed dic, quod nec
ibi eligit optimum: &
pro eo eſt hîc copula,
ſed & homine, &c& C.
communia de lega. l. fin.
Sa. arg.S. de lega .l ſi
heres generaliter.
Ad legatariu. Nec
hic Rogerio quicquã
aduerſatur l. vlt. 5. ſed
& ſi quis. C. commun. de
legat qua ſe tuetur, ſuo
rumve opinionem Ac-
curſius, itémque Bar-
tolus aduersus Roge-
rium, quia ille s. non
loquitur de optione
le gatario data, ſed de
eruo legato Titio ar-Lr.
bitrio Caiouod ſen J’ait el vle
jquod ſem¬ n princ. in cep.
per pro boni viri ar-cauſam, qua de
bitrio accipitur, non ele.
pro libero, & diſſoluto
arbitrio Caij.
h Vel hominem libe-
rum vel ante aditam
hereditatem:vt j. eod.l.
optione. ACCVR.
i Amphorarum. ſub-
audi, vini.
Data. à teſtatore,
vel à lege vt ſupr prox.
duobus reſpon. Sed Ro.
dixit ibi tranſlata, quã-
do à lege.
l Cõſumere. quia non
tenuit ipſo iure: vtj.
proxi.S. aliàs ſecus:vt J.
eo. tit. l. apud Aufidium.
&. de legat. 1.l. v. in pr.
Et notnihil* refert a Paria ſunt
non fiat aliquid, vel id non fieri, aut
non ture fiat. ſic S, qui ia fieri:
ſatiſd. cog. l. quoties. lecus tamen
ſaiſt uus le quamun a
treiuran. l. qui per effectunt nun-
ſalutem. & de condict. ciationis noui
indeb. l. cum indebitum, operis:quia ſi-
in fin, & j. de adul. l. ſi ueiure, fiue
maritusSS fin Sed arg fat, per nun-
contra. j. de re iud. Liu- ciationem in-
dex. ADDIT10. Dic, hibetur-text.in
quod ibi ſententia te¬ lrrin prin.infr.
nuit ipſo iure: aliàs de noypenun.
eſſet idem quod hic:
vt l. ſi vt proponis. Cod.
quando & quomodo iu-
dex BART.
mSi id. aliàs, ſi non
id. & abundat negatio ſic C, de ſer fugiti. I. aliàs deeſt, ſcilicer
non: & ſic eſt plana. facit j. itulo t.l.1. & l. 3. & l. ſi quis vinum.
ACCVRSIVS.
dandum. Nam eligam tres, de familia teſtatoris qui eligẽt.ideo
autem tres, quia ſi diſcordant, inuenietur pars maiorvt arg. ſup.
de arbi.llitem ſi vnus S. fin.
e Eligere. Et ratio huius reſcripti eſt, quia frugi hominem,
quantumuis locupletem,decet contentum eſſe ſeruis tribus. Vt
& teſtantur Valerius Maximus lib. 4. cap. de continentia. Apuleius
1. Apol pro ſeipſo. Athenœus cap vlt lib.6. & Seneca lib. de conſolat.
Hæc eſt ratio legis, & delenda omnia que in eã comminiſcun-
tur Interpretes. Cvr
e Votiens. Datur. à teſtatore.
Quem velit, etiam optimum, ſecundûm R. nos contrà,
vt ſtatim dicam.
Generaliter legato. Hæc ſimul ponuntur quaſi paria, optionẽ
ſerui dare, vel ſeruum generaliter legare. ide l his conſequenter.
in princ. ſupr. famil. erciſc. Si ex pluribus heredibus vni ſeruus ſit ge-
neraliter per optionem legatus, vbi videtur legendum, generaliter,
vel per optionem legatus. Cv1.
J Ad legatarium.idem quod hîc, habes Inſtit eo. S generaliter. &
l e ge t i ſi ſeru ss cum hom, & omnes predictas le ges inteli.
n Soilicet Deguſtationen, Si autem poſt, ſbi imputet & fa-
cit ſup. de pe. & commo rei ven.h.1. S.I. & l ſi quis vinaSſi in
auerſione. & l ſi vina, qua in doliis.
O Spphil Dara id eſt legata.
p Integram, qui non tenuit prima, aliàs ſecus: vt infrà eod.
Lapud Aufidium. in fin. & nota ſuprà l.2.S.1. & poterit ad exhi-
bendum agere legatarius:vt S adexhibend.l. 3. Sitem ſi quis opta-
re. ACCVR.
J Cum ſciret nam tunc videtur de omnibus ſatisfactum, ma-
ximé ſi legatarius cognoſcebat illos abſentes: vt arg ſupr. de aci,
emp. l. 1.S.fin.
Ne ſoim ic tune iuregra manet clectio Acvas
f l Cauſa. quo minus omnes exhibiti ſint, niſi fraude ter-
tijquia tunc agit de dolo contra eum.vt ſup de dolo l ſi quis. qua
eſt contra. Solvt ibi.1
Cauſa. Longe diuerſa eſt ſpecies l ſi quis adfirmauit.S. 1.S. de
dolo. quam hic obiicit Accurſius.-In ea namque ponitur, vniuer-
ſam familiam fuiſſe exhibitam, ſed dolo malo, & falſa perſua-
ſion
Quod mihi dedit. His verbis, legatur dos, etiam ſi dotis no-
men non exprimatur. CVIAC.. p.e. 9. 1
a Loqui. licet ſimpliciter dixit, dedit, & non adiecit, pre
dote.1.
bS Inve ſtipulationem. vbi dic ve, pro &, ſecundûm Hv, aliàs
it Roherede fruſtrante. & pro eo S de leg. 1.l. cum res, S. toties. &
lhuiuſmodi.S. ſi cui & arg. Cede ſol.l.1. at Bul. etiam ah initio dat
legatario, vt hic. & dictis primô concordat,vt not.S. de leg. . lſi
quis à filio S pen qu videtur contra&S famil erciſc. l heredes.S ſi
incerto. Item non elegit optimum, ſecundum omnes:vt ſup. de
eſt, ex ſtipulatione. a¬
liàs, in stipulationem.
c Vtramque ſummãi.
vtriuſque inſtrumenti
uãtitatem. 2. Vel dic,
quod aliquid peruenit
re ipſa: aliud deductú
erat in ſtipulationem
tantûm. & ſecundûm
hoc ytrumque, ſcili-
cet datum & promiſ-
ſum, licèt non datum:
vt Inſtit. eod.ti. S. ſed &
ſi vxori.
DE OPTIONE
vel electione
legata.
Ivvs Pius.
NCASVS.
Titius le-
& gauit mi-
hi electionem ſeruo-
rum, queritur quot
poſſim eligere & ha-
bere? Et dicitur quod
tres. ſecus autem ſi.
leget mihi optionem
ſiue electionem ſerui:
quia tune non poſſum
eligere niſi vnum. o¬
tabo tamen illum
quẽ volam. ſic & per-
tinet ad me arbitrium
eligẽdi, ſi legauit mi-
hi hominé in genere.
pone ergo quod ele-
gi, & malé, ita quod
nõ valuit electio. nun-
quid potero iterum
eligere? Et dicitur
ſic. & de hoc ponit
tria plana exempla vſ-
que ad l. mancipiorum.
VIVIANVS.
dDiuus. Pone casõ,
quod aliquis legauit
mihi optionem ſeruo
rum ſuorum in plura-
li numero loquens, e¬
ligam tres: vt ita plu-
Pluralis nu- ralis a locutio conti-
merus in tri- neat tres, licèt aliàs
bus quãdoque duos:vt S. de teſti l. vbi.
conſitere den & hoc fauore vltimae
in duobus voluntatis; vtj. de re-
gu. iur l. in teſtamentis.
ſecus ſi in ſingulari,
quia tune vnum tan-
tumevt j. per totum huc
mihi dedit , e medio ſibi ſumat.
Quero, an dos prælegata videa-
tur. Reſpondit, verbis, quæ pro-
ponerentur, videri & de dote le-
gata loqui?, niſi aliud teſtatorẽ
voluiſſe probaretur.
1. JTitiæ vxori meæ, quãta pecu-
via ad me, inve ſtipulationem do-
tis eius nomine peruenit: qua dos eſt
dotalibus duobus conſignatis inſtru-
mentis centum aureorum. Queſi-
tum eſt, an vtramque ſummam-
conſequi poſſit. Reſpondit, nihil
proponi, cur non poſſit.
DE OPTIONE VEL
ELECTIONE LEGATA.
TITVLVS V.
Optlo actus eſt legitimus, nam ſolenni-
ter fit publiceexhibita vniuerſa familia,
ſi optio ſerui legata ſit, vel alia res exhibi-
tls vniuerſis robus oiuſdem generis, qua
inueniuntur in hereditate, & herede pra-
ſente, e que re ate aditam hereditatem
non fit, & certis, vt opinor, verbis, toſtibſ-
que praſontibus, & interdum pratore ad
optandum diem decernente, & ſemel, &
pure, & iuſſu patris vel domini, ſi filiofa.
vel ſeruo data ſit l v&x. de leg.t.LlxxV.
in prin de libcau. & hoc ineſt proprium
optioni legatæ. Electio videtur non fuiſſe
actus legitimus CVIAC.
In hac lege ponitur qualiter relin-
quitur optio vel electio. Item quis
eligat, quid eligatur, quid ſi electio
non valeat, & qualiter debeat electio
fieri. & hoc vſque ad legem man-
cipiorumBART.
3. VLPIANVS libro 2. ad
Sabinum.
tit.2. Vel dic, quod teſtator legauit mihi electionem ſeruorum,
qui debent optare vnum ſeruum, vel equum, vel alud mihi
lega. 1.l. legato generuli-
II. IDE M libro 2o. ad
Sabinum.
Voties ſerui electio vel op-
tio datur, legatarius op-
tabit, quem velit f.
1. J Sed & homine generali-
ter legato y, arbitrium eligen-
di, quem acciperet, ad legata-
rium g pertinet.
2. Data igitur optione, ſi quis
optauerit alienum ſeruum, vel
hominem liberum h, videndum
eſt, an conſumpſerit optionem.
Et puto, non conſumi.
3. Eum, cui centum ampho-
rarumi electio data ſit, acetum
eligentem , non conſumerel
Optionem, ſi id m acetum elege-
rit, quod vini numere paterfa-
milias non habuit.
III. IDEM libre viceſimotertie
ad Sab inum.
Cilicet ſi ante exhibitionem,
hoc eſt, ante deguſtationẽ n,
acetum elegerit.
Ante exhibitionem rerum electio
non tenet, niſi legatarius fuerit ſciẽs.
BARTOLVS.1
IV. PAVLVS libr tertis
ad Sabinum,
Cyphi electione data8, ſi, nõ
Sonnious ſeyphis exhibitis,
legatarius elegiſſet, integramP
ei optionem manere placet: niſi
ex his duntaxat eligere voluiſſet,
cûm ſciret & alios eſſe.
V. AFRICANVS libro quinte
Quaſtionum.
NEe ſoun : ſifraude here
dis, ſed etiam ſi alia quali-
bet cauſa ſe id euenerit.
ter. Sed in nferiori
caſu eligit optimum,
ſecundum Roc.
4Sed dic, quod nec
ibi eligit optimum: &
pro eo eſt hîc copula,
ſed & homine, &c& C.
communia de lega. l. fin.
Sa. arg.S. de lega .l ſi
heres generaliter.
Ad legatariu. Nec
hic Rogerio quicquã
aduerſatur l. vlt. 5. ſed
& ſi quis. C. commun. de
legat qua ſe tuetur, ſuo
rumve opinionem Ac-
curſius, itémque Bar-
tolus aduersus Roge-
rium, quia ille s. non
loquitur de optione
le gatario data, ſed de
eruo legato Titio ar-Lr.
bitrio Caiouod ſen J’ait el vle
jquod ſem¬ n princ. in cep.
per pro boni viri ar-cauſam, qua de
bitrio accipitur, non ele.
pro libero, & diſſoluto
arbitrio Caij.
h Vel hominem libe-
rum vel ante aditam
hereditatem:vt j. eod.l.
optione. ACCVR.
i Amphorarum. ſub-
audi, vini.
Data. à teſtatore,
vel à lege vt ſupr prox.
duobus reſpon. Sed Ro.
dixit ibi tranſlata, quã-
do à lege.
l Cõſumere. quia non
tenuit ipſo iure: vtj.
proxi.S. aliàs ſecus:vt J.
eo. tit. l. apud Aufidium.
&. de legat. 1.l. v. in pr.
Et notnihil* refert a Paria ſunt
non fiat aliquid, vel id non fieri, aut
non ture fiat. ſic S, qui ia fieri:
ſatiſd. cog. l. quoties. lecus tamen
ſaiſt uus le quamun a
treiuran. l. qui per effectunt nun-
ſalutem. & de condict. ciationis noui
indeb. l. cum indebitum, operis:quia ſi-
in fin, & j. de adul. l. ſi ueiure, fiue
maritusSS fin Sed arg fat, per nun-
contra. j. de re iud. Liu- ciationem in-
dex. ADDIT10. Dic, hibetur-text.in
quod ibi ſententia te¬ lrrin prin.infr.
nuit ipſo iure: aliàs de noypenun.
eſſet idem quod hic:
vt l. ſi vt proponis. Cod.
quando & quomodo iu-
dex BART.
mSi id. aliàs, ſi non
id. & abundat negatio ſic C, de ſer fugiti. I. aliàs deeſt, ſcilicer
non: & ſic eſt plana. facit j. itulo t.l.1. & l. 3. & l. ſi quis vinum.
ACCVRSIVS.
dandum. Nam eligam tres, de familia teſtatoris qui eligẽt.ideo
autem tres, quia ſi diſcordant, inuenietur pars maiorvt arg. ſup.
de arbi.llitem ſi vnus S. fin.
e Eligere. Et ratio huius reſcripti eſt, quia frugi hominem,
quantumuis locupletem,decet contentum eſſe ſeruis tribus. Vt
& teſtantur Valerius Maximus lib. 4. cap. de continentia. Apuleius
1. Apol pro ſeipſo. Athenœus cap vlt lib.6. & Seneca lib. de conſolat.
Hæc eſt ratio legis, & delenda omnia que in eã comminiſcun-
tur Interpretes. Cvr
e Votiens. Datur. à teſtatore.
Quem velit, etiam optimum, ſecundûm R. nos contrà,
vt ſtatim dicam.
Generaliter legato. Hæc ſimul ponuntur quaſi paria, optionẽ
ſerui dare, vel ſeruum generaliter legare. ide l his conſequenter.
in princ. ſupr. famil. erciſc. Si ex pluribus heredibus vni ſeruus ſit ge-
neraliter per optionem legatus, vbi videtur legendum, generaliter,
vel per optionem legatus. Cv1.
J Ad legatarium.idem quod hîc, habes Inſtit eo. S generaliter. &
l e ge t i ſi ſeru ss cum hom, & omnes predictas le ges inteli.
n Soilicet Deguſtationen, Si autem poſt, ſbi imputet & fa-
cit ſup. de pe. & commo rei ven.h.1. S.I. & l ſi quis vinaSſi in
auerſione. & l ſi vina, qua in doliis.
O Spphil Dara id eſt legata.
p Integram, qui non tenuit prima, aliàs ſecus: vt infrà eod.
Lapud Aufidium. in fin. & nota ſuprà l.2.S.1. & poterit ad exhi-
bendum agere legatarius:vt S adexhibend.l. 3. Sitem ſi quis opta-
re. ACCVR.
J Cum ſciret nam tunc videtur de omnibus ſatisfactum, ma-
ximé ſi legatarius cognoſcebat illos abſentes: vt arg ſupr. de aci,
emp. l. 1.S.fin.
Ne ſoim ic tune iuregra manet clectio Acvas
f l Cauſa. quo minus omnes exhibiti ſint, niſi fraude ter-
tijquia tunc agit de dolo contra eum.vt ſup de dolo l ſi quis. qua
eſt contra. Solvt ibi.1
Cauſa. Longe diuerſa eſt ſpecies l ſi quis adfirmauit.S. 1.S. de
dolo. quam hic obiicit Accurſius.-In ea namque ponitur, vniuer-
ſam familiam fuiſſe exhibitam, ſed dolo malo, & falſa perſua-
ſion