DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0640
1271 Digeſtorum Liber xx
a Legans penu a q Nummos putà decem aureos ſunt ergo duo legata, primum
etſi ea nõ fue- penorls, & puru ſequens conditionale, & forſan penale jquã-
rit, dati cẽtum do dies leg. ced leſi penum, iu prin. Nec obſt. in eo ti. l, cum ſine prafini-
pœne nomine,
vnum legati
facit, ſi innei-
piat à condi¬ namin fin. & j de verb.
tione: plura, ſi oblig. l.ita ſtipulatus, &
ipiat à pr¬4 a tin i
olopit a pe. J’ads aftio d oublgaaod-
ſtione. ligationum fer infi.
Sed arg contrà in-
ſrà ad leg. Falcl1.Sité.
in fin . vbi dicit, idem
videtur vtrobique. Sed
dic ad hoc, vt vna fiat
exact io.
Petatur. ex ſequẽ
ti legato. nam in pri-
mo ſola penus erat le-
gata.
cNon per ſingulos ſed
pImô intereſt, certe & tunc idem b:
neque idé eſt vt infrà dicit. & ſic fa-
enum deberi i eſt varietas, non
un len au uris diuerſitas. Ac-
pum arhie. EVRS IVS.
d Duntaxat inon in
e Penus legata petit ione eſt tamé in
ante mortem naturali & ciuili ob-
eſt in obliga, ligatione, donec in
tione naturali p ora non eſt heres:vt
& ciuili. V.. .
infr. quando di. lega. ced.
l. ſi penum. Sed ide
non petitur, quia te-
ſtator, qui ponam ap-
oſuit, penum peti
noluit Item ei, quod
hîe dicitur, non obſtat
infrà ad leg. Falc. l.1.S.
item vt ibi plene no.
d Mora purga-e Conteſtetur ſic dj.
ri pateſt, do-de verbor. oblig. l. ita
nec lis conte ſtipulatus. & l. ſi inſu-
ternrrniſi for ſtipulatus& l. ſi inſi
pe aliuderert f T Mente, vt e quia
praſtituit. voluit dari de fructi-
T Cum aliquo bus futuri anni. vnde
tẽporis ſpatiu tantûm voluit differri.
LI. S.6-ifr. ad vt j de verb. oblig. l in-
legem Falcid.
t qui euetus terdum. Vel expreſs?
conditionis in
tione in prin quia vnum eſt quoad vnã exactionem.Si autẽ dicã,
ſi penum nõ dederisx. dato, tunc vnum eſt legatum:vt d. l ſi pe-
mos? dare damnatus eſt. Quæ-
ritur, an penus legata peti poſſit:
an verô ſolummodô ſit in præ-
ſtatione: & ſi non preſtetur, tunc
quantitas petatur .Et ſi quidem
ſemel penus ſit legata, non per
ſingulos e annos, certo iure vti-
mur(vt & Marcellus librotrigé-
ſimonono Digeſtorum apud Iu-
lianum notat) in praſtatione eſſe
duntaxat d penum, quantitatem
verô & peti poſſe. Habebit igitur
heres oblationem tamdiu, quam-
diu lis cum eo de pecunia conte-
ſtetur : niſi forte aliud tempus
vel mente , vel verbis teſtator
prſtituit. Qud ſi in annos ſin-
gulos penus legata ſit l, per ſin-
gulos annos penus adhuc poterit
praeſtariſi minûsi, ſummæ per
ſingulos, annos petentur. Quid
ergo, ſi vna ſumma legata ſit,
& primô penus non ſit præſtita?
utrûm tota ſumma debeatur,
quaſi toto penoris legato trãsfu-
ſo: an verô quantitas primi annl
eſtimationis ſola ſit trãſlata, du-
bitari poteſt. Puto tamẽ, ſic volu-
tatem ſequendam teſtatoris, vt
tota ſumma illicof, poſtquam
ceſſauerat heres dare penum v¬
xori, prſtetur, heredis indeuo-
tione ooërcendal.
dixit, in calendis Ianuarij volo penum dari.
mora conſti g Quod ſi in annos factum diuerſum, ſed ius idem.
tuit? Recte an i
perperam ſen-
ſerit hic Gloſ-
ſa, vide hc a¬
pud Bart.
de cem.
Legata ſit. i. ſi non praſtetur penus per ſingulos annos
i Si minus i.ſi non preſtetur penus.
-- .....t- C... . .
l Quid ergo ſi vna ivnica ſumma;putàf cẽtum aurei, ſi in ſin-
fsi pena ap- gulis anns non praſtetur penus per ſingulos annos relicta &
poſita eſt an¬ ra c.non
nun legato,
quo caſu an-
nuum legatu
non ſoluetur,
per ſingulos annos, ſed ſemel tantûm ſunt legata.
l Coërcenda ablatiui abſoluti.
Enu certa. CASVS. Legaui Titio certam penum, putà cé-
tum corbes vini, cum vaſis, in quibus erat dictum vinum.
ex cõtrauẽtio- & poſtea dictum vinum conſumpſi. nunquid heres meus debet
ne vnius ſeu legatario dicta vaſa?Et dicitur quod non, ſicut non debetur pe-
primi anni,
committere-
tur pœna inte-
culium legatario, cui legaui ſeruum cum peculio, cum poſtea
alie naui vel manumiſi dictum ſeruum, vel mortuus fuit dictus
gra: Remanus ſeruus:vt ſuptit. 12.3 4VIVIANVS.1..........
fingul. 96 in- m Et conſumpta viuo teſtatore vt S.riI.l. 1. & 2l, tune inuti-
cipiente, Leg le item facit j.eod l. nam quod. in prin & lnſt de leg. S ſi quis ancil-
Titio. Simon de
Prætis 4.de in-
terpr. vltim. v0
lunt interpr.
Q
las. & ſup fa. erciſlex parto. S duos & S tit. 2. l. .in fi. & l ſi cui.
Vi penum.JCASVS. Titius legauit Seio penú quaritur, quid
contineatur in legato?Et reſp.quod ea continentur, que
9.dubitat num. ſunt parata ad eſum & potum: & hoc dixit Quintus Mucius, &
29.
bene. & idem ſcripſit Sabinus in libris quos miſit ad quendam
nomine Vitellium, determinãs dictus Sabinus, & exponens di-
ctum Quintum Muciẽ, & dicens in penu legata contineri om-
nia, qu parata ſunt cauſa harã reru, id eſt, ad eſum potumque
dicti Titij patrisfamilias & vxoris ſuæ & liberorſ eius: vel quæ
parata sut ad eſum porûimque familia, quæ ſolet eſſe cirea eos,
id eſt, circa dictum patremfam. & vxorẽ ſuam, & liberos. Itẽ ea
qu parata ſunt ad eſum porûmque iumentorum, que iumenta
prata unt cauſa vſus dominiciid eſt dicti patris familias Ari-
o ettam notando dicit qin prœdicto legato cõtinentur quæ-
1.2 L.........1....
dam qu non ſunt parata eſui potuique vtputà ea, in quibus, id
1. .
eſt, cum quibus eſſe, id eſt, comedere ſolemus, vtputà oleum, &
garum, & muria, que ſunt genera ſal ſamenti, & mel, & cetera
his ſimilia plané inquit ditus Anſto labeonen ſeripſe mihi
predictorũ cedere legato, ſi penus eſculéra legetur:quia pradi¬ parttot’i.2. .
ra vs ſol mous per l rt , l’e eus pere ſedper la ſolemus booo lſiiu, de vſu & babijſ
eſſe, id eſt, comedere:dicti tamẽ Ariſto & Labeo iuſté reprehẽ-
XI1j
II. MARCIANVS libro tertie
Regularum.
PEnu certa cum vaſis certis le-
gata, & conſumpta P, ne vaſa
quidem cedunt legato, exemplo
peculij.
Eſculenta & poçulenta ad vſum
patrisfamilias & amicorum ipſius,
indefinitè legato penorum continen-
tur. ſpeciale vero legatum ad ipſius
vſum reſtringitur. & ſi arida penus
legetur, nulla vaſa comprehendit:li-
quida vero vilia tantum vaſa com-
prehendit. & ſi legatum penorum
extinguitur, & legatum vaſorum.
BARTOLVS.
III. VLPIANVS libro vicenſimoſe-
cundo ad Sabinum.
Vi penum legat j, quid le-
gato complectatur, videa-
mus. Et Quintus Mucius ſcri-
bit n libro ſecundo iuris ciuilis,
penu legata contineri, que eſui
potuique ſunt 9. Idem Sabinus
libris ad Vitelliû ſeribit P, Qua
harum (inquit) patrisfamili,
vxoris, liberorumve eius, vel fa-
miliæ, qu cirea eos eſſe ſolet:itẽ
iumentorum, qu dominici vſus
cauſa parata ſunt. 1. Sed Ari-
erit,
nus conditor
hoc idem dicit Vlpia-
uitor huius
legis. adiiciens quod
ettam lacerte, id eſt,
briſcæ mellis conti-
nentur in dicto lega-
6E
to. POCVLENTA
PEN V.Titius lega-
uit Seio penum pocu-
lentam certe continẽ-
tur in legato ea, qu
vini loco parerfami-
lias, id eſt, dictus Ti-
tius habuit. nõ autem
continebuntur ſupra-
ſcripta, id eſt, ea qua
ſolemus eſſe per ſe,
vel per qua ſolemus
eſſe, i.comedere, quæ
ſunt numerata S. ea. l.
S. ſed Ariſto. Item &
acetum continetur in
dicto legato, niſi erat
paratum cauſa ignis
extinguendi: quia tüe
non pertinet dictum
acetum ad eſum & ad
potum.SED QVOD
DIXIMVS. JDictû eſt
ſuprea l.2 reſp quod in
legato penus contine-
tur illud, quod parai
eſt cauſa vſus ſui legã-
tis penum. certe illud
ita accipiendum erit,
vr cedat dicto legato
illud, quod paratum
eſt cauſa amicorum
eiuſdem legantis, &
clientuni quos cirea
ſe habet legans, & vni-
uerſorum alioru quos
circa ſe habeat. nõ au-
tem ſic accipiendum
vt legato penoris çontineantur cibaria eius famili, quam
neque circa ſe habeat legãs, nec circa ſuos: putà ſi qui de fami-
lia ſunt in villis deputati, vt ibi faciant aliquod opus. ſi autem
non faciãt ibi opus, ſed ſtabant circa patre mfamilias, qui mul-
toties ad villas ibat, bene continentur cibaria eorum, vt dixit
Mucius, ſed & textoru & textricú cibaria continétur, & iumen-
torum,que vſibus legantis & amicorum ſuorum ſeruiebãt non
auten contineur cebbaria eorun iumentorum, qua in agris de-
ſeruiebant, vel locabantur. S VE AVTEM.) Quaæritur, nun-
quid penore legato contineatur frumentum, ſiue legumen, &
hordeum?Et dicitur quod ſic. Sed nuquid continentur ligna &
carbones, propter qua penus cõficitur, & thus & cera parata ad
ſententia
que ad ſi cui VIVI.
l
cum dicit, contineri omnem rem.
q arum. ſcilic. rerum qua ſunt paratæ e ſui vel porui ipſu.
patrisfamilias, & eſui & potui vxoris, & ſic ſequentia, & Prs nus
cui. & infrà eadem l. S. ſed quod edunt.
diximus,
litera continentur, ſine quibus bene poreſt eſſe penus: ſed, vt
dixi, ea ſola vaſa continentur, ſine quibus haberi penus recté
non poteſt. & eſt ratio quantú ad hoc, quia illud, quod eſt liqui-
dæ materiæ, rapit ſecum in acceſſionis locum id ſine quo eſſe
non poteſt: & hoc ideo, quia per ſe non poteſt eſſe. dicta au-
tem vaſa, ſine quibus eſſe poteſt, ſunt acceſſio penus legatæ.
& non ſunt legata. vnde penu poſt legatum à teſtatore con-
ſumpta, dicta vaſa legatario non debentur. & idem eſt etiam
ſi penus cum vaſis ſpecialiter ſit le gata. & h. d cum l ſequen vſ-
n Mucius ſiribit.recté & ſufficienter Ro¬..2
O Potuique ſunt ſ parata, non? autem cauſa vendendivt infrà
eo.l. nam quodS ſi cui. & ſuprà de lega. 3.l cum quareretur. S. lana.
nec cauſa bmedendi:vt infrà eo. lnon omne. AccVR.
p Scribit. ſcilicet Quintus Mucius determinans & exponens edendi reli-
T 2 0
Titix. 1272
dûtur per Trebatiſ & Proculi dicit enim Trebatius, p mel ad
minus bene continetur in legato penus eſculentæ:quia mel er-
am per ſe ſolemus eſſe, id eſt, comedere. Proculus autem gene-
raliter loquitur, dicens quod omnia predicta continentur in le-
gato penus eſculente, niſi appareat mens teſtatoris contraria. &
JGelli4q cay
. hae fere
Quinti Mutij
verba citat ea-
dem.
TAl-horun.
domeſticum vſum patrisfamilias? Et dicitur quod ſic, reprobata?
uinti Mucij & Ofilij. Item continentur in dicto le-
gato vnguentum & chart epiſtolares & odores, & chart pa-
rata ad ratiuculas, & logarium, id eſt, ratiocinarii, & vaſa pe-
nuaria, ſine quibus penus non recté poteſt ſtare. il la autem, ſine
quibus nõ poteſt ſtare, non continentur, ſicut ſunt dolia & ar¬ Abundat ne-
27 1 14 .I.. . . ...... QiO.
ce, vel arculæ frumenti, vel leguminum.nec alia vaſa qua in Sati
Penu legat?
nõ cõtinentur
ea, qu cauſa
vendendi aut
nit.
Sed
h Medẽdi cau-
re lita pe-
legato ne
a Legans penu a q Nummos putà decem aureos ſunt ergo duo legata, primum
etſi ea nõ fue- penorls, & puru ſequens conditionale, & forſan penale jquã-
rit, dati cẽtum do dies leg. ced leſi penum, iu prin. Nec obſt. in eo ti. l, cum ſine prafini-
pœne nomine,
vnum legati
facit, ſi innei-
piat à condi¬ namin fin. & j de verb.
tione: plura, ſi oblig. l.ita ſtipulatus, &
ipiat à pr¬4 a tin i
olopit a pe. J’ads aftio d oublgaaod-
ſtione. ligationum fer infi.
Sed arg contrà in-
ſrà ad leg. Falcl1.Sité.
in fin . vbi dicit, idem
videtur vtrobique. Sed
dic ad hoc, vt vna fiat
exact io.
Petatur. ex ſequẽ
ti legato. nam in pri-
mo ſola penus erat le-
gata.
cNon per ſingulos ſed
pImô intereſt, certe & tunc idem b:
neque idé eſt vt infrà dicit. & ſic fa-
enum deberi i eſt varietas, non
un len au uris diuerſitas. Ac-
pum arhie. EVRS IVS.
d Duntaxat inon in
e Penus legata petit ione eſt tamé in
ante mortem naturali & ciuili ob-
eſt in obliga, ligatione, donec in
tione naturali p ora non eſt heres:vt
& ciuili. V.. .
infr. quando di. lega. ced.
l. ſi penum. Sed ide
non petitur, quia te-
ſtator, qui ponam ap-
oſuit, penum peti
noluit Item ei, quod
hîe dicitur, non obſtat
infrà ad leg. Falc. l.1.S.
item vt ibi plene no.
d Mora purga-e Conteſtetur ſic dj.
ri pateſt, do-de verbor. oblig. l. ita
nec lis conte ſtipulatus. & l. ſi inſu-
ternrrniſi for ſtipulatus& l. ſi inſi
pe aliuderert f T Mente, vt e quia
praſtituit. voluit dari de fructi-
T Cum aliquo bus futuri anni. vnde
tẽporis ſpatiu tantûm voluit differri.
LI. S.6-ifr. ad vt j de verb. oblig. l in-
legem Falcid.
t qui euetus terdum. Vel expreſs?
conditionis in
tione in prin quia vnum eſt quoad vnã exactionem.Si autẽ dicã,
ſi penum nõ dederisx. dato, tunc vnum eſt legatum:vt d. l ſi pe-
mos? dare damnatus eſt. Quæ-
ritur, an penus legata peti poſſit:
an verô ſolummodô ſit in præ-
ſtatione: & ſi non preſtetur, tunc
quantitas petatur .Et ſi quidem
ſemel penus ſit legata, non per
ſingulos e annos, certo iure vti-
mur(vt & Marcellus librotrigé-
ſimonono Digeſtorum apud Iu-
lianum notat) in praſtatione eſſe
duntaxat d penum, quantitatem
verô & peti poſſe. Habebit igitur
heres oblationem tamdiu, quam-
diu lis cum eo de pecunia conte-
ſtetur : niſi forte aliud tempus
vel mente , vel verbis teſtator
prſtituit. Qud ſi in annos ſin-
gulos penus legata ſit l, per ſin-
gulos annos penus adhuc poterit
praeſtariſi minûsi, ſummæ per
ſingulos, annos petentur. Quid
ergo, ſi vna ſumma legata ſit,
& primô penus non ſit præſtita?
utrûm tota ſumma debeatur,
quaſi toto penoris legato trãsfu-
ſo: an verô quantitas primi annl
eſtimationis ſola ſit trãſlata, du-
bitari poteſt. Puto tamẽ, ſic volu-
tatem ſequendam teſtatoris, vt
tota ſumma illicof, poſtquam
ceſſauerat heres dare penum v¬
xori, prſtetur, heredis indeuo-
tione ooërcendal.
dixit, in calendis Ianuarij volo penum dari.
mora conſti g Quod ſi in annos factum diuerſum, ſed ius idem.
tuit? Recte an i
perperam ſen-
ſerit hic Gloſ-
ſa, vide hc a¬
pud Bart.
de cem.
Legata ſit. i. ſi non praſtetur penus per ſingulos annos
i Si minus i.ſi non preſtetur penus.
-- .....t- C... . .
l Quid ergo ſi vna ivnica ſumma;putàf cẽtum aurei, ſi in ſin-
fsi pena ap- gulis anns non praſtetur penus per ſingulos annos relicta &
poſita eſt an¬ ra c.non
nun legato,
quo caſu an-
nuum legatu
non ſoluetur,
per ſingulos annos, ſed ſemel tantûm ſunt legata.
l Coërcenda ablatiui abſoluti.
Enu certa. CASVS. Legaui Titio certam penum, putà cé-
tum corbes vini, cum vaſis, in quibus erat dictum vinum.
ex cõtrauẽtio- & poſtea dictum vinum conſumpſi. nunquid heres meus debet
ne vnius ſeu legatario dicta vaſa?Et dicitur quod non, ſicut non debetur pe-
primi anni,
committere-
tur pœna inte-
culium legatario, cui legaui ſeruum cum peculio, cum poſtea
alie naui vel manumiſi dictum ſeruum, vel mortuus fuit dictus
gra: Remanus ſeruus:vt ſuptit. 12.3 4VIVIANVS.1..........
fingul. 96 in- m Et conſumpta viuo teſtatore vt S.riI.l. 1. & 2l, tune inuti-
cipiente, Leg le item facit j.eod l. nam quod. in prin & lnſt de leg. S ſi quis ancil-
Titio. Simon de
Prætis 4.de in-
terpr. vltim. v0
lunt interpr.
Q
las. & ſup fa. erciſlex parto. S duos & S tit. 2. l. .in fi. & l ſi cui.
Vi penum.JCASVS. Titius legauit Seio penú quaritur, quid
contineatur in legato?Et reſp.quod ea continentur, que
9.dubitat num. ſunt parata ad eſum & potum: & hoc dixit Quintus Mucius, &
29.
bene. & idem ſcripſit Sabinus in libris quos miſit ad quendam
nomine Vitellium, determinãs dictus Sabinus, & exponens di-
ctum Quintum Muciẽ, & dicens in penu legata contineri om-
nia, qu parata ſunt cauſa harã reru, id eſt, ad eſum potumque
dicti Titij patrisfamilias & vxoris ſuæ & liberorſ eius: vel quæ
parata sut ad eſum porûimque familia, quæ ſolet eſſe cirea eos,
id eſt, circa dictum patremfam. & vxorẽ ſuam, & liberos. Itẽ ea
qu parata ſunt ad eſum porûmque iumentorum, que iumenta
prata unt cauſa vſus dominiciid eſt dicti patris familias Ari-
o ettam notando dicit qin prœdicto legato cõtinentur quæ-
1.2 L.........1....
dam qu non ſunt parata eſui potuique vtputà ea, in quibus, id
1. .
eſt, cum quibus eſſe, id eſt, comedere ſolemus, vtputà oleum, &
garum, & muria, que ſunt genera ſal ſamenti, & mel, & cetera
his ſimilia plané inquit ditus Anſto labeonen ſeripſe mihi
predictorũ cedere legato, ſi penus eſculéra legetur:quia pradi¬ parttot’i.2. .
ra vs ſol mous per l rt , l’e eus pere ſedper la ſolemus booo lſiiu, de vſu & babijſ
eſſe, id eſt, comedere:dicti tamẽ Ariſto & Labeo iuſté reprehẽ-
XI1j
II. MARCIANVS libro tertie
Regularum.
PEnu certa cum vaſis certis le-
gata, & conſumpta P, ne vaſa
quidem cedunt legato, exemplo
peculij.
Eſculenta & poçulenta ad vſum
patrisfamilias & amicorum ipſius,
indefinitè legato penorum continen-
tur. ſpeciale vero legatum ad ipſius
vſum reſtringitur. & ſi arida penus
legetur, nulla vaſa comprehendit:li-
quida vero vilia tantum vaſa com-
prehendit. & ſi legatum penorum
extinguitur, & legatum vaſorum.
BARTOLVS.
III. VLPIANVS libro vicenſimoſe-
cundo ad Sabinum.
Vi penum legat j, quid le-
gato complectatur, videa-
mus. Et Quintus Mucius ſcri-
bit n libro ſecundo iuris ciuilis,
penu legata contineri, que eſui
potuique ſunt 9. Idem Sabinus
libris ad Vitelliû ſeribit P, Qua
harum (inquit) patrisfamili,
vxoris, liberorumve eius, vel fa-
miliæ, qu cirea eos eſſe ſolet:itẽ
iumentorum, qu dominici vſus
cauſa parata ſunt. 1. Sed Ari-
erit,
nus conditor
hoc idem dicit Vlpia-
uitor huius
legis. adiiciens quod
ettam lacerte, id eſt,
briſcæ mellis conti-
nentur in dicto lega-
6E
to. POCVLENTA
PEN V.Titius lega-
uit Seio penum pocu-
lentam certe continẽ-
tur in legato ea, qu
vini loco parerfami-
lias, id eſt, dictus Ti-
tius habuit. nõ autem
continebuntur ſupra-
ſcripta, id eſt, ea qua
ſolemus eſſe per ſe,
vel per qua ſolemus
eſſe, i.comedere, quæ
ſunt numerata S. ea. l.
S. ſed Ariſto. Item &
acetum continetur in
dicto legato, niſi erat
paratum cauſa ignis
extinguendi: quia tüe
non pertinet dictum
acetum ad eſum & ad
potum.SED QVOD
DIXIMVS. JDictû eſt
ſuprea l.2 reſp quod in
legato penus contine-
tur illud, quod parai
eſt cauſa vſus ſui legã-
tis penum. certe illud
ita accipiendum erit,
vr cedat dicto legato
illud, quod paratum
eſt cauſa amicorum
eiuſdem legantis, &
clientuni quos cirea
ſe habet legans, & vni-
uerſorum alioru quos
circa ſe habeat. nõ au-
tem ſic accipiendum
vt legato penoris çontineantur cibaria eius famili, quam
neque circa ſe habeat legãs, nec circa ſuos: putà ſi qui de fami-
lia ſunt in villis deputati, vt ibi faciant aliquod opus. ſi autem
non faciãt ibi opus, ſed ſtabant circa patre mfamilias, qui mul-
toties ad villas ibat, bene continentur cibaria eorum, vt dixit
Mucius, ſed & textoru & textricú cibaria continétur, & iumen-
torum,que vſibus legantis & amicorum ſuorum ſeruiebãt non
auten contineur cebbaria eorun iumentorum, qua in agris de-
ſeruiebant, vel locabantur. S VE AVTEM.) Quaæritur, nun-
quid penore legato contineatur frumentum, ſiue legumen, &
hordeum?Et dicitur quod ſic. Sed nuquid continentur ligna &
carbones, propter qua penus cõficitur, & thus & cera parata ad
ſententia
que ad ſi cui VIVI.
l
cum dicit, contineri omnem rem.
q arum. ſcilic. rerum qua ſunt paratæ e ſui vel porui ipſu.
patrisfamilias, & eſui & potui vxoris, & ſic ſequentia, & Prs nus
cui. & infrà eadem l. S. ſed quod edunt.
diximus,
litera continentur, ſine quibus bene poreſt eſſe penus: ſed, vt
dixi, ea ſola vaſa continentur, ſine quibus haberi penus recté
non poteſt. & eſt ratio quantú ad hoc, quia illud, quod eſt liqui-
dæ materiæ, rapit ſecum in acceſſionis locum id ſine quo eſſe
non poteſt: & hoc ideo, quia per ſe non poteſt eſſe. dicta au-
tem vaſa, ſine quibus eſſe poteſt, ſunt acceſſio penus legatæ.
& non ſunt legata. vnde penu poſt legatum à teſtatore con-
ſumpta, dicta vaſa legatario non debentur. & idem eſt etiam
ſi penus cum vaſis ſpecialiter ſit le gata. & h. d cum l ſequen vſ-
n Mucius ſiribit.recté & ſufficienter Ro¬..2
O Potuique ſunt ſ parata, non? autem cauſa vendendivt infrà
eo.l. nam quodS ſi cui. & ſuprà de lega. 3.l cum quareretur. S. lana.
nec cauſa bmedendi:vt infrà eo. lnon omne. AccVR.
p Scribit. ſcilicet Quintus Mucius determinans & exponens edendi reli-
T 2 0
Titix. 1272
dûtur per Trebatiſ & Proculi dicit enim Trebatius, p mel ad
minus bene continetur in legato penus eſculentæ:quia mel er-
am per ſe ſolemus eſſe, id eſt, comedere. Proculus autem gene-
raliter loquitur, dicens quod omnia predicta continentur in le-
gato penus eſculente, niſi appareat mens teſtatoris contraria. &
JGelli4q cay
. hae fere
Quinti Mutij
verba citat ea-
dem.
TAl-horun.
domeſticum vſum patrisfamilias? Et dicitur quod ſic, reprobata?
uinti Mucij & Ofilij. Item continentur in dicto le-
gato vnguentum & chart epiſtolares & odores, & chart pa-
rata ad ratiuculas, & logarium, id eſt, ratiocinarii, & vaſa pe-
nuaria, ſine quibus penus non recté poteſt ſtare. il la autem, ſine
quibus nõ poteſt ſtare, non continentur, ſicut ſunt dolia & ar¬ Abundat ne-
27 1 14 .I.. . . ...... QiO.
ce, vel arculæ frumenti, vel leguminum.nec alia vaſa qua in Sati
Penu legat?
nõ cõtinentur
ea, qu cauſa
vendendi aut
nit.
Sed
h Medẽdi cau-
re lita pe-
legato ne