DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0658
1307 Digeſtorum Liber xxxiiij. Tit ij.
fuit datum. (Qr FRATRIS. Seius fecit teſtamentum, & in-
ſtituit ſibi heredem Titium fratrem luum: & rogauit eu,vt da-
ret alimenta libertis ſuis teſtatoris, & poſtea deceſſit dictus Se-
ius teſtator, & poſtea idem Titius heres Seij fecit teſtamentû.
i qCur ſi ita ſtricté accipis verbum, educes.
R Contineri vt ſup. eod l. legatis. Sed contrà ſup. de tranſact. l. cum
hi.S qui tranſigit. Sol-ibi.
l Ambo.legatum a alimentorum, & legatum vt eum educes.
1308
.¬
& in eo reliquit dictis libertis duas ſuas vineas, & adiecit hæc
verba, vt habeant vn-
de ſe paſcant. & poſt-
ea dictus Titius heres.
Seij fratris ſui deceſ-
ſit: & habuit duos he-
redes, putà Gaium, &
Sempronium. nuc ve-
niunt liberti, & petunt
ab heredibus dicti Ti-
tij dictas vineas. di-
cunt heredes Titij,
non volumus vobis
dare vineas, niſi libe-
retis nos ab obligatio-
ne teſtamenti prioris
quod fecit Seius: in
quo,vt dictum eſt, in-
ſtituit ſibi heredé Ti-
tium fratrem ſuum, &
ab eo reliquit vobis
alimenta. nam ex illo
teſtamento adhuc ſu-
mus obligati nos he-
redes Titij ad praeſtã-
da vobis alimenta, ſic-
ut erat ipſe Titius.
Titius enim reliquit
vobis vineas loco ali-
mentorum. queritur,
nûquid liberti teneã-
tur liberare eos here-
des Titij? & dicitur
quod ſic: imô dico ti-
bi plus, quod ſi dicti
heredes Titij dede-
runt dictas vineas li-
bertis, & liberti nõ li-
berauerunt eos à dicta
obligatione aliméto-
rum, & poſtea agant
dicti liberti ad alimẽ-
ta ex teſtamento prio-
re, ſe. Seij, potorut he-
redes Titij opponere
eis exceptionem doli,
& per eam erunt tuti.
& hoc eſt ver, quod
habent doli exceptip-
nem, ſi non minus va-
lent vineæ quam eſti-
matio alimentorum.
dicta autem adiectio
quam fecit Titius in
legato vinearum, illa
ſcilicet vt habeant vn-
de ſe paſcant liberti,
magis pertinet ad di-
ctam legandi proprie-
tatem vinearſ, quâm
adiecta quantitate ?, ante omnia
inſpiciendum eſt, qu defunctus
ſolitus fuerat ei preſtare: dein-
de , quid cæteris eiuſdem ordi-
nis reliquerit. ſi neutrum appa-
ruerit, tum ex facultatibus de-
functi, & charitate eius, cui fidei-
commiſſum datum erit, modus
ſtatui debebit..
Cui relictum eſt animo compen-
ſandi, non poteſt petere legatum, niſi
heredem liberet:quo omiſſo, doli ex-
ceptione repellitur.BART.
1. J Qui fratrise ſui libertis
alimenta debebat d, is teſtamen-
to vineas cum hac adiectione re-
liquerat, Vt habeãt, vnde ſe paſcãt.
Si pro alimentis vineas reliquiſ-
ſet, non aliter eis ex fideicõmiſſi
cauſa eas prſtari debere, quam
ſi teſtamentis obligatione here-
des liberaſſent, aut, ſi id omiſſum
fuiſſet, & poſtea ex teſtamento a¬
gerent, doli mali exceptione tu-
tum heredem futurum:ſcilicet ſi
non minus f valent vineæ, quam
alimentorum eſtimatio. illã au-
tem adiectionem, Vt habeant, vn-
de ſe paſcant, magis ad causã præ-
legandi, quam ad vſumfru-
ctum conſtituendum pertinere.
Idem eſt alimenta relinquere, &
grauare heredem aliquem educare.
BARTOLVS.
XXIII. PAVLVS libro quarto
ad Neratium.
Ogatus es, vt quendam edu-
ces. ad victum h neceſſaria
ei praeſtare cogendus es. Paulus:
Cur i plenius eſt alimentorum
legatum, vbi dictû eſt, & ve ſtia-
rium, & habitationẽ contineri ?
Imô ambol exæquanda ſunt.
ad vſumfructum conſtituendum in dictis vineis. VIV.
a Quantitate. vel ſaltem re ex qua ſunt praſtanda: vt ſup eo. l.
cum vnus in prin. & S. fin & facit ſup. de annu, leg l ſi cui& de leg-
ij l. antepen. in prin. & de leg.j. l ſi erruusppuurimmS fin. & de lega i.
lnummis. & j.tit i.l. Aure lius.5 ſi Titius. & ſup. de teſtam. Lhere-
dis.S.j C. de leg-l. cum alienam Sed arg. contrà ſup. de triti-vino
& oleo lega.l.um certum.2
q Deinde.ſi non apparet primûm Ace.
Qui frairis. vtputa Titij. Acc....
d Buiar ur t ſtan n iiii, qui fratrem habuit here dem.
e qTeſtamenti. prioris ſe. Titij, quo fuerant alimenta relicta-
f Non minus facit ſup eo. l.Stichus. S j.in fin.
gJ Cauſam pralegandi.
qu ibi not & Cde iure dotiumlO&I’’r y l is aue ſub modt
ſufruct earum rerum qua vſu conſu. lfin. & C. de his, qua ſub modo.
facit ſup. de tranſact. l cum his. ſi vni. &
dotium. l.ij, & j.tiit lſpecies. & ſup. de v¬
DE AVRO,ARGENTO,
MVNDO, ORNAMEN-
tis, vnguentis, veſte, vel
veſtimentis, & ſta-
tuis legatisj.
TITVLVS II.
Hic titulus variorum legatorum conti-
net interpretationem auri & argenti tam
facti quam infecti. Facti dicimus, vaſa,
ſigna,emblemata, qua ſub nullo alio, quam
argenti genere continentur. Infectum, quod
eſt in maſſa vel lamina ttem mundi mulie-
bris, quo mulier fit mundior, & ornamẽto-
rû, quo fit ornatior. Sed ſunt etiã ornamen-
ta virilia quaã, non mundus, & mundi
pars vnguenta, nõ omnia tamen vnguẽta,
mido continétur:ieq ſeparatim tracta-
tur eti de vnguentis legatis. Veſtis autem
Feſto eſt genus, veſtimenti pars: ſed nobis
nihil intereſt, veſtis an veſtimentum lege-
tur, id veſtimen tum definitur, quod per-
textum eſt, vt liber qui perſcriptus eſt.Sed
& de ſtatuis legatis nonnihil hoc titulo a¬
gitur, vel imaginibus. l. 6.. vlt. CVI.
Legato generis generaliſſimo dero-
gatur per legatum generis ſubalterni
vel ſpeciei, & genus reſtringitur, vt
non contineat ſpeciem, de qua ſunt a¬
liqua indiuidua nominata BART.
1. PoMPNvS libro ſexto ad
Sabinum.
Ialij veſtimentaE,
alij veſtis mulie-
M bris ſeparatim le-
e& gata ſit: detractis
O8 uliebribuso, & ei
adſignatis, cui ſpecialiter legata
ſunt, reliquuP alteri debetur. Idé
eſt , cum alteri mundus mulie-
bris r, alteri argentû omne lega-
tu eſſet; de argento, quod in mi-
do eſſet. Ité ſi duæ ſtatue marmo-
re tibi, & deinde omne mar-
mors legatum eſſet:prater duas,
nulla ſtatua marmorea legata eſt
tibi. Idé, vrbanis ſeruis tibi lega-
tis, ſi mihi diſpẽſator legatus ſitt.
idé ſi victum:vt j.de verb ſignl. verbo vit.
aAlima
us & le
Sj. vt bnon ſoſum ci- tionen &e
bus, ſed etiam veſtia¬tunn para.
rium & habitatio de¬ àAlimentis,e¬
beatur, aliud e eſt e iin
contra de verbo cibi cibus etis,
l. diariis.
vel diatijevt ſuprà eod. l, & habi-
tatio debetu.
t Cibaria
-v * py p.
DE AVRO IETISat, uil ls
argento &c. hturt
t Ialu CA. en legaſe
SVS. Ga-7
ius fecit ctatun vide
teſtamen¬ libellum La-
tum, & Titio lega. ai layſij de
uit veſtimenta ſu le veſtiaria.
genere, & Seio le-
gauit veſtes ſuas mu-
liebres in ſpecie, &
deceſſit dictus Gaius.
certé primô debent
detrahi veſtes mulie-
bres, & debent aſſſ-
gnari dicto Seio: re-
liqua autem veſtimẽ-
ta debent dari Titio.
nam generi per ſpecié
detrahitur, vt hoc caſu
& in omnibus ſeq. ca-
ſibus qui ſunt tres. Pri-
mus eſt, quando lega-
uit Titio omne argen-
tum ſuum, & Seio le-
gauit mundum mulie-
rem, in quo mundo
erant aliqua de argen-
to parata ad hoc, vt
mulier múdior fieret.
nam debet detrahi ar-
gentum, quod eſt in
mundo de alio argẽto,
& debet dari prædicto
Seio: & totu aliud ar-
gẽtum debet dari Ti-
tio. Secundus eſt, quã-
do legauit Titio om-
ne ſuum marmor, &
eidem duas ſtatuas
marmoreas. nam ſi ſint
in hereditate quatuor
ſtatuæ marmoree, non
habebit Titius ni-
ſi duas, & omne a¬
liud marmor. Tertius
eſt, quando legauit ti-
bi ſeruos vrbanos in
genere, & mihi ſeruú
diſpenſatorem, qui e¬
rat inter vrbanos. nam
ego habeo diſpenſatorem, & tu alios omnes.
CVI CERTVM.J Legaui tibi decem marcas argenti. certé
h eres meus lberatur ipſo iure ſi det tibi tatam pecuniam, qua
ſit eius aſtimationis, cuius ſunt dictx. marc ſa....
marcæ ſecus autem ſi
legaſſem tibi certam ſpeciem argenti, putà vnum certum ſcy-
m Veſtimenta, & ſic genus AccvR.
n qMuliebris. & ſic ſpecies.
OJ Muliebribus in ſpecie.
phum nam tunc non liberatur heres ſoluendo pecuniam. nam
in ſpeciebus non eſt locus functioni.VIV.2
pReliquum ſc ſolumquia generi d per ſpeciem derogatur. d Generi per
aV Idem eſtſe de argento quod in mundo eſereuod eſt ,eoùs ſpecien deo-
2e . 1...
l. iij.S. cum alteri, &c-hoc eſt, vt debeat detrahi argentum mun- gature
lii & ſup. de an. leg. l.in annos. & ſup. de vſu & hab. l. ſi habitatio.
S.ſed ſi ſic.ACCVR.
Ogatus.JCASVS. T
itius inſtituit te Seium heredem, & ro-
gauit te, vt Gaium educes. quœritur, quid in legato conti-
...... ..¬.
neatur? & quidam dixerunt cõtineri ea tantum,
di, & dari cum mundo, & rotum aliud argentum alteri.
r Muliebris in quo quaedam argentea ſpecies continebatur. De mãdo mu-
ſ Omne marmor.
heres meus. fin.
ſe legatum ſit tibi ſimiliter: vt ſupde leg iil liebri lege
Oppia repreſ-
ſo,vide Liuri
tq Legatus ſit-vt ſemper ſpecies e genen deroget:vts. de leg. i. iby7.
l ſeruis vrbanis S. fin & ſup de pecu legal. ſeruo manumiſſo & lvvj e Species de-
qu ad victum s ſi ſeruus & j de regiur lin toto & ſup fini regun. l.de modo. & S. togat gener,
ſunt neceſſaria. Paulus autem dixit, quod etiam veſtiarium &de manu. teſta lſi peculium-in prin & de lega.iil. vxorem. S. feliciſ-
habitatio continetur.ſicut & quando legata ſunt alimenta. VI-ſimo & l-quaſitumSSj & ſup de triti vino, & oleo leg. l ij’in prin. &
1 0C.de app l pracipimus. in fin & ſup de leg.iilea tamen. & j.od. l.
VIANVS.
h ’Ad victum, ſc tantûm, aliàs nil Paulus corrigeret.
pediculis. item cum inaures ACCVR.
Pondus.
fuit datum. (Qr FRATRIS. Seius fecit teſtamentum, & in-
ſtituit ſibi heredem Titium fratrem luum: & rogauit eu,vt da-
ret alimenta libertis ſuis teſtatoris, & poſtea deceſſit dictus Se-
ius teſtator, & poſtea idem Titius heres Seij fecit teſtamentû.
i qCur ſi ita ſtricté accipis verbum, educes.
R Contineri vt ſup. eod l. legatis. Sed contrà ſup. de tranſact. l. cum
hi.S qui tranſigit. Sol-ibi.
l Ambo.legatum a alimentorum, & legatum vt eum educes.
1308
.¬
& in eo reliquit dictis libertis duas ſuas vineas, & adiecit hæc
verba, vt habeant vn-
de ſe paſcant. & poſt-
ea dictus Titius heres.
Seij fratris ſui deceſ-
ſit: & habuit duos he-
redes, putà Gaium, &
Sempronium. nuc ve-
niunt liberti, & petunt
ab heredibus dicti Ti-
tij dictas vineas. di-
cunt heredes Titij,
non volumus vobis
dare vineas, niſi libe-
retis nos ab obligatio-
ne teſtamenti prioris
quod fecit Seius: in
quo,vt dictum eſt, in-
ſtituit ſibi heredé Ti-
tium fratrem ſuum, &
ab eo reliquit vobis
alimenta. nam ex illo
teſtamento adhuc ſu-
mus obligati nos he-
redes Titij ad praeſtã-
da vobis alimenta, ſic-
ut erat ipſe Titius.
Titius enim reliquit
vobis vineas loco ali-
mentorum. queritur,
nûquid liberti teneã-
tur liberare eos here-
des Titij? & dicitur
quod ſic: imô dico ti-
bi plus, quod ſi dicti
heredes Titij dede-
runt dictas vineas li-
bertis, & liberti nõ li-
berauerunt eos à dicta
obligatione aliméto-
rum, & poſtea agant
dicti liberti ad alimẽ-
ta ex teſtamento prio-
re, ſe. Seij, potorut he-
redes Titij opponere
eis exceptionem doli,
& per eam erunt tuti.
& hoc eſt ver, quod
habent doli exceptip-
nem, ſi non minus va-
lent vineæ quam eſti-
matio alimentorum.
dicta autem adiectio
quam fecit Titius in
legato vinearum, illa
ſcilicet vt habeant vn-
de ſe paſcant liberti,
magis pertinet ad di-
ctam legandi proprie-
tatem vinearſ, quâm
adiecta quantitate ?, ante omnia
inſpiciendum eſt, qu defunctus
ſolitus fuerat ei preſtare: dein-
de , quid cæteris eiuſdem ordi-
nis reliquerit. ſi neutrum appa-
ruerit, tum ex facultatibus de-
functi, & charitate eius, cui fidei-
commiſſum datum erit, modus
ſtatui debebit..
Cui relictum eſt animo compen-
ſandi, non poteſt petere legatum, niſi
heredem liberet:quo omiſſo, doli ex-
ceptione repellitur.BART.
1. J Qui fratrise ſui libertis
alimenta debebat d, is teſtamen-
to vineas cum hac adiectione re-
liquerat, Vt habeãt, vnde ſe paſcãt.
Si pro alimentis vineas reliquiſ-
ſet, non aliter eis ex fideicõmiſſi
cauſa eas prſtari debere, quam
ſi teſtamentis obligatione here-
des liberaſſent, aut, ſi id omiſſum
fuiſſet, & poſtea ex teſtamento a¬
gerent, doli mali exceptione tu-
tum heredem futurum:ſcilicet ſi
non minus f valent vineæ, quam
alimentorum eſtimatio. illã au-
tem adiectionem, Vt habeant, vn-
de ſe paſcant, magis ad causã præ-
legandi, quam ad vſumfru-
ctum conſtituendum pertinere.
Idem eſt alimenta relinquere, &
grauare heredem aliquem educare.
BARTOLVS.
XXIII. PAVLVS libro quarto
ad Neratium.
Ogatus es, vt quendam edu-
ces. ad victum h neceſſaria
ei praeſtare cogendus es. Paulus:
Cur i plenius eſt alimentorum
legatum, vbi dictû eſt, & ve ſtia-
rium, & habitationẽ contineri ?
Imô ambol exæquanda ſunt.
ad vſumfructum conſtituendum in dictis vineis. VIV.
a Quantitate. vel ſaltem re ex qua ſunt praſtanda: vt ſup eo. l.
cum vnus in prin. & S. fin & facit ſup. de annu, leg l ſi cui& de leg-
ij l. antepen. in prin. & de leg.j. l ſi erruusppuurimmS fin. & de lega i.
lnummis. & j.tit i.l. Aure lius.5 ſi Titius. & ſup. de teſtam. Lhere-
dis.S.j C. de leg-l. cum alienam Sed arg. contrà ſup. de triti-vino
& oleo lega.l.um certum.2
q Deinde.ſi non apparet primûm Ace.
Qui frairis. vtputa Titij. Acc....
d Buiar ur t ſtan n iiii, qui fratrem habuit here dem.
e qTeſtamenti. prioris ſe. Titij, quo fuerant alimenta relicta-
f Non minus facit ſup eo. l.Stichus. S j.in fin.
gJ Cauſam pralegandi.
qu ibi not & Cde iure dotiumlO&I’’r y l is aue ſub modt
ſufruct earum rerum qua vſu conſu. lfin. & C. de his, qua ſub modo.
facit ſup. de tranſact. l cum his. ſi vni. &
dotium. l.ij, & j.tiit lſpecies. & ſup. de v¬
DE AVRO,ARGENTO,
MVNDO, ORNAMEN-
tis, vnguentis, veſte, vel
veſtimentis, & ſta-
tuis legatisj.
TITVLVS II.
Hic titulus variorum legatorum conti-
net interpretationem auri & argenti tam
facti quam infecti. Facti dicimus, vaſa,
ſigna,emblemata, qua ſub nullo alio, quam
argenti genere continentur. Infectum, quod
eſt in maſſa vel lamina ttem mundi mulie-
bris, quo mulier fit mundior, & ornamẽto-
rû, quo fit ornatior. Sed ſunt etiã ornamen-
ta virilia quaã, non mundus, & mundi
pars vnguenta, nõ omnia tamen vnguẽta,
mido continétur:ieq ſeparatim tracta-
tur eti de vnguentis legatis. Veſtis autem
Feſto eſt genus, veſtimenti pars: ſed nobis
nihil intereſt, veſtis an veſtimentum lege-
tur, id veſtimen tum definitur, quod per-
textum eſt, vt liber qui perſcriptus eſt.Sed
& de ſtatuis legatis nonnihil hoc titulo a¬
gitur, vel imaginibus. l. 6.. vlt. CVI.
Legato generis generaliſſimo dero-
gatur per legatum generis ſubalterni
vel ſpeciei, & genus reſtringitur, vt
non contineat ſpeciem, de qua ſunt a¬
liqua indiuidua nominata BART.
1. PoMPNvS libro ſexto ad
Sabinum.
Ialij veſtimentaE,
alij veſtis mulie-
M bris ſeparatim le-
e& gata ſit: detractis
O8 uliebribuso, & ei
adſignatis, cui ſpecialiter legata
ſunt, reliquuP alteri debetur. Idé
eſt , cum alteri mundus mulie-
bris r, alteri argentû omne lega-
tu eſſet; de argento, quod in mi-
do eſſet. Ité ſi duæ ſtatue marmo-
re tibi, & deinde omne mar-
mors legatum eſſet:prater duas,
nulla ſtatua marmorea legata eſt
tibi. Idé, vrbanis ſeruis tibi lega-
tis, ſi mihi diſpẽſator legatus ſitt.
idé ſi victum:vt j.de verb ſignl. verbo vit.
aAlima
us & le
Sj. vt bnon ſoſum ci- tionen &e
bus, ſed etiam veſtia¬tunn para.
rium & habitatio de¬ àAlimentis,e¬
beatur, aliud e eſt e iin
contra de verbo cibi cibus etis,
l. diariis.
vel diatijevt ſuprà eod. l, & habi-
tatio debetu.
t Cibaria
-v * py p.
DE AVRO IETISat, uil ls
argento &c. hturt
t Ialu CA. en legaſe
SVS. Ga-7
ius fecit ctatun vide
teſtamen¬ libellum La-
tum, & Titio lega. ai layſij de
uit veſtimenta ſu le veſtiaria.
genere, & Seio le-
gauit veſtes ſuas mu-
liebres in ſpecie, &
deceſſit dictus Gaius.
certé primô debent
detrahi veſtes mulie-
bres, & debent aſſſ-
gnari dicto Seio: re-
liqua autem veſtimẽ-
ta debent dari Titio.
nam generi per ſpecié
detrahitur, vt hoc caſu
& in omnibus ſeq. ca-
ſibus qui ſunt tres. Pri-
mus eſt, quando lega-
uit Titio omne argen-
tum ſuum, & Seio le-
gauit mundum mulie-
rem, in quo mundo
erant aliqua de argen-
to parata ad hoc, vt
mulier múdior fieret.
nam debet detrahi ar-
gentum, quod eſt in
mundo de alio argẽto,
& debet dari prædicto
Seio: & totu aliud ar-
gẽtum debet dari Ti-
tio. Secundus eſt, quã-
do legauit Titio om-
ne ſuum marmor, &
eidem duas ſtatuas
marmoreas. nam ſi ſint
in hereditate quatuor
ſtatuæ marmoree, non
habebit Titius ni-
ſi duas, & omne a¬
liud marmor. Tertius
eſt, quando legauit ti-
bi ſeruos vrbanos in
genere, & mihi ſeruú
diſpenſatorem, qui e¬
rat inter vrbanos. nam
ego habeo diſpenſatorem, & tu alios omnes.
CVI CERTVM.J Legaui tibi decem marcas argenti. certé
h eres meus lberatur ipſo iure ſi det tibi tatam pecuniam, qua
ſit eius aſtimationis, cuius ſunt dictx. marc ſa....
marcæ ſecus autem ſi
legaſſem tibi certam ſpeciem argenti, putà vnum certum ſcy-
m Veſtimenta, & ſic genus AccvR.
n qMuliebris. & ſic ſpecies.
OJ Muliebribus in ſpecie.
phum nam tunc non liberatur heres ſoluendo pecuniam. nam
in ſpeciebus non eſt locus functioni.VIV.2
pReliquum ſc ſolumquia generi d per ſpeciem derogatur. d Generi per
aV Idem eſtſe de argento quod in mundo eſereuod eſt ,eoùs ſpecien deo-
2e . 1...
l. iij.S. cum alteri, &c-hoc eſt, vt debeat detrahi argentum mun- gature
lii & ſup. de an. leg. l.in annos. & ſup. de vſu & hab. l. ſi habitatio.
S.ſed ſi ſic.ACCVR.
Ogatus.JCASVS. T
itius inſtituit te Seium heredem, & ro-
gauit te, vt Gaium educes. quœritur, quid in legato conti-
...... ..¬.
neatur? & quidam dixerunt cõtineri ea tantum,
di, & dari cum mundo, & rotum aliud argentum alteri.
r Muliebris in quo quaedam argentea ſpecies continebatur. De mãdo mu-
ſ Omne marmor.
heres meus. fin.
ſe legatum ſit tibi ſimiliter: vt ſupde leg iil liebri lege
Oppia repreſ-
ſo,vide Liuri
tq Legatus ſit-vt ſemper ſpecies e genen deroget:vts. de leg. i. iby7.
l ſeruis vrbanis S. fin & ſup de pecu legal. ſeruo manumiſſo & lvvj e Species de-
qu ad victum s ſi ſeruus & j de regiur lin toto & ſup fini regun. l.de modo. & S. togat gener,
ſunt neceſſaria. Paulus autem dixit, quod etiam veſtiarium &de manu. teſta lſi peculium-in prin & de lega.iil. vxorem. S. feliciſ-
habitatio continetur.ſicut & quando legata ſunt alimenta. VI-ſimo & l-quaſitumSSj & ſup de triti vino, & oleo leg. l ij’in prin. &
1 0C.de app l pracipimus. in fin & ſup de leg.iilea tamen. & j.od. l.
VIANVS.
h ’Ad victum, ſc tantûm, aliàs nil Paulus corrigeret.
pediculis. item cum inaures ACCVR.
Pondus.