Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 2): Infortiatvm, Sev Pandectarvm Ivris Civilis (Lyon, 1627)

1341 De liberationé legata.

alieno. S fi. Vel quia ſub cõditione videtur ademiſſe ab vniuerſa-
li legato, ſcilicet ſi ſecuim ſepeliantur. vr , de leg. h antepenul-
tima S. à te, & de exce do l-purè, in principio. & ſuprà de condictio-
ne ob cau. l ſi heres. & infrà de condit. & demonſt. l.ſi quis euml. qui-
bus.S finali.

1342
LLeraione Joas Per le gen primam huius tituli pa-
Le au ts m l a poreſt de birori legar, Sed quil ſidece.
dens rehiquit dandum debitori ſuo chirographum debiti? Certé
competit exceptio debitori contra heredem. & idem credo, ſi
ipſemet decedens dedit chirographum debitori; & pro hoc fa-

u vatuai iea Pt

DE LIBERA-
a vide in hue tione legara.
locum Graſsi
Iibre ſentent. 5.
legatum q. 40.

MNrovS.J
CASVS.
Titius pro-

miſit mihi

Stich & Pamphilum
ſeruos ſuos:ego autem
feci teſtamentum,
legaui ei ipſos ſeruos,
vel propter eos libéra-
tionem. Certè valet
legatum: licêt Titius
ſit dominus Stichi &

Pamphili predictiom.

nibus enim debitorib.
Ius, quod in recté legantur ea qua
tem debitoris debent. Sed quid ſi di-
nobis cõpetit, ctus Titius non pro-
ipſi debitui miſerat mihi dictos
euaa, ,teſer ſeruos, ſed obligaue.
rei dominus, rat mihi prox. pone,
eõque caſu te & ego legaui ei eos?
ſtator non do¬ Certé valet legatum:
minium, ſed ſimiliter & habuit a¬
ts egans deoi ctionem contra here-
toris pignus, dem meum, vt reci-
non praſumi-piat ſeruos pignoratos
tur debitu re¬ prius quâm ſoluat pe-
miſiſſe, an cuniam non aurem li-
legãdo pisn? beratur propter hoc à

nod eſt ac.
Cerorimnon debito! niſi hoc vo-

videtur legare luiſſet teſtator: quia
debità, quod tunc bene liberaretur
eſt prie-pale à debito, ſicut libe-
vide Maretur, ſi debitor
vlt. volunt. . luiſſet pignus ſoluen-
d Cantione do creditori pecuniã.
chirographa¬ VIVIANVS.
ria debitori à a Legantur. vt Inſtit.

ditore rel-G -:. 1I...
aedi tt de legaſi quis debitori.
l9
intelligitur ACCVRSIVS.
renifſum de¬ b Domini. vnde com-

bitori. vt no muni ratione videba-

debet alteri actione perſonali, vel ſi
eſt alteri obligata.

1. VLPIANVS libro vicenſimoprimo
ad Sabinum.

MNIBVS debito-
ribus ea, quæ de-
bent, recte legan-
tur a, licet domi-
r u ni P eorpm ſint.
1. Iulianus ſcripſit, ſi res pigno-
ri data legetur debitori à credito-
re, valere legatum, haberéque
eun actioné vt pignus recipiat,
prius quam d pecuniã ſoluat. Sic
autem loquitur lulianus, quaſi
debitum non debeat lucraris.
Sed ſi alia teſtantis voluntas
fuit f, & ad hoc peruenietur
exemplo luitionis é.

Damnatus heres non petere à fi
deiuſſore, petere poteſt à reo princi-
pali ſecus econtraBART.

II. POMPONIVS libro ſexte

ad Sabinum.


Eredem damnatum, à fide-
Hinſiioe non perere, à reo
petere poſſe: ſed à reo petere ve-
titum, ſi à fideiuſſore petat, reo
ex teſtamento teneri, Celſus pu-
tat. 1. J Idem Celſus ait nul-
lam dubitationem habere, quin,
herede petere à debitore vetito,

Qui dat, vel dari mandat inſtru-
mentum, videtur liberationem relin-
quere BART.

III. VLPIANVS libro vicenſimo-
tertio ad Sabinum.

Iberationem debitori poſſe
legari, iam certum eſt!.
1. Sed etſi chirographum
quis decedens debitori ſuo de-
derit l, exceptionem ei compe-
tere puto, quaſi profideicom-
miſſo huiuſmodi datione valitu-
ra. 2. Iulianus etiam * libro
quadragẽſimo Digeſtorum ſcri-
pſit, Si quis decedens l chirogra-
phum Seij Titio dederit, vt poſt
mortem ſuam Seio det: aut ſi
conualuiſſet, ſibi redderet, dein-
de Titius defuncto donatore Se-
io dederit, & heres eins petat
debitum: Seius doli exceptio-
nem habet.

Legatum liberationis importat, vt
debitor acceptilatione liberetur, ſi eſt
ſolus, & habet conreum ſocium: ſi
habet conreum non ſocium, pacto li-
berari debebit.BART.

3. JNune de effectu legati vi-
deamus. Et ſi quidem mihi libe-
ratio ſit relicta, cû ſolus ſim de-
bitor, ſiue à me petatur, exce-
ptione vti poſsü:ſiue nõ petatur,

ciunt verba qu ſunt
in fine, quaſi pro fidei-
commiſſo, &c. quodcú-
que tamen dicas, non
facio vim. VIVIAN.
i Certum eſt. vt ſuprà
eod l.1.
q Dederit, ipſemet;
licet hoc nõ ſit de na-
tura legati, ſed dona-
tionis cauſa mortis,
2. Vel dic a, id eſt,
dandum reliquerit: & quere.
facit C. de dona. l-&S. Repetitur in
de leg. 3l. qui chirogra l.88 ifr de du-
phi. & de leg. l ſeruum na- cauſa mor-
fili S eù, qui &de pacti. t¬
Labeo & C de remiſſpi-
gno l creditricem. *Huc pertinet
Iulianus.CASVS. exemplu con-
Seius debebat Gaio trouerſie inter
decem, & inde erat Thebanos &
chirographum. Gaius Theſalus, ou
VPAI. aiS eſt apud Quin.
autem decedens dictd til lil.a capdé
chirographum dedit Arg.
Titio, vt poſt mortem
ſuam Gaij det idem
Titius dicto Seio: aut
ſi conualuiſſet Gaius
creditor, ſibi de bitori
redderet Titius dicti
chirograph. & poſt-
ea deceſſit Gaius do-
nator. & poſtea dictus
Titius dédit dictum
chirographum dicto
Seio. heres autem di-
cti Gaij donatoris pe-
tit à Seio dicta x. Seius
certè habet contra eû
doli exceptionem.
NVNC DE EFFE-
Crv.JViſo qualiter li-
beratio poteſt legari
debitoribus, videndum
eſt de effectu legati
liberationis. Et certé ſi

a Dare, pre
dandum relin-

tatur in p p tur non valere: vt inſti.
quam. ſupe de lega. S. ſi rem lega a.

actis.at nõ pi...
Paore relli ſuprà de leg.z l Ma-

to, vt ibi nota- uius . pen.in fin. ACCVR.
tur quid cS Valere valer ergo in propria re legatarij & ſie eſt contràC.
gnore legat? de lega. lproprias. & alia plures. Solut. valet ratione iuris quod

non intelig, nabet teſtatorvt ſuprà d legat. lſi domus. Sfin, & l. Senatus.S.
inali.

debitum re¬ jInſi..... .. 1. 1 A
miſſum. Quid d’ Prius quàmquod aliàs non eſſet: vt ſuprà de pig.act. l ſi rem.
hyporhecaria S omnis.

intelligirurne a Lucrari. ſcilicet leatarius, eo quod ſit legtum ai
debit;;; ;ſ eJLucrari. ſcilicet legatarius, eo quod ſit legatum ei pie

caſa remiſſa. Q u...
ſie viderur, vt f Fuit.ſcilicet quod omnis obligatio remittaturquod præſu-

Bart. hl, & in mitur ſecundûm Ro, quod non placet & alind eſt in cau-
tſi tibi ſupde tione d, & eſt ratio differentiæ: vt not. ſuprà de pact. l. Labeo. & l.
poſtquam-

legat. .Alberi-
d Luitionui. ſicut e liberatur pignus ſolutione debiti: ita per

nec heres heredish petere poſſit.

cus in l. Labro.

y l. paſtquam.S LVII IIIVn IIetD..... . c..
Cpeà de acéis tegatum ſi hoc ex preſs voluit tetator & facit ſuprà de leg. jl.

Iiſon in d- lſi 3 S. fin.
tibi cuman-ciſ EredemJ CASVS. Titius debebat mihi x. & habebam ab
1 niſi contra- ee fideiuſſorem. feci ego teſtamentum, & in eo damnaui
ria volutas te¬, a u non atrrrr à ieiſr ri..
ſtatoris diea¬ heredem meum vt non peteret à fideiuſſore prædicto nunquid
tur. poterit heres petere à reo principali? Et Celſus purat, quod ſic.
e An vt ſulu- Secus autem credit econtra, ſcilicet ſi damnaui heredem ne pe-
tione debiti: teret à reonam eo caſu ſi petat à fideiuſſore heres tenetur reo
e eavi actione ex teſtamétoillud autem, quod non poteſt heres pete-
gi poſſieré¬ re à reo propter liberationem, nõ poterit petere etiam heredis
miſſum, & heres VIVI.
quomodo. hq Heredis perſon. nec f enim coheret perſon haec prohibi-
f Heredis ap- tio, niſi exprimat contra.vt arguminfrà eol non ſolum noſtrum. 5
Pelat r a ſuprà de lega lſeruo alienos teſtamento, & facit ad hãc
ſeu heres p l’enfrà de fideiuſſl. eſtamento in prin & ſuprà de pactl. & herediS.
redis intelli fin. & ſequentibu. vſque adl ſi vnus. & de probal ſi pactum. & C.de
Eitur, quuties her d inſtitu. lfin r de vſufrul antiquitas, & irfrà de verbor ſi-
Cereni, enifiaàl heredis & ſuprà de te ſtament tu l’ſi quis itaS , & de leg.
n in cel. ſi plures. in finc. & infrà de verbor ſigniſicatione l. ſciendumin
eius perſonæ. pri ip. AcCS.

poſſum agere vt liberer per acce milii ſit relicta libera-

tio, cum ſolus ſim de-
bitor, ſiue heres creditoris petat à me, exceptione vti poſſum, ſi-
ue non petat, poſſum agere cõtra eum vt me liberet. ſed & ſi cù
alio ſim debitor, putà quia ſumus duo rei promittendi, & mihi
ſoli voluit conſultum teſtator, qui mihi liberationem reliquit,
agendo ego contra heredem conſequar vt liberer pacto, & non
per acceptilationé: ne etiam conreus meus liberetur contra vo-
luntaté teſtatoris, niſi eſſemus ſocij ego & dictus meus cõreus.
quia tc bene deberet liberari per acceptilationem, etiam ſi te-
ſtator voluit mihi conſultum. & illa accceptilatio proderit etiã
dictp men conreo & conſocio nam ſi diceremus in hoc caſu nõ
liberandû me per acceptilationẽego viderer inquierari, dû in-
quietatur ab herede dictus meus cõreus, & ſic ſocius:quod eſſe
non debet.Sed nunquid dictus meus conreus & ſocius habetur
in hoc caſu pro legatario, ſcilic, vt poſſit agere ex teſtamẽto, vt
liberetur?Et dicitur quod ſic, ſi liberatin eſt mihi relicta nõ ſol
mea contẽplatione, ſed etiã ſua.Ité & in alio caſu habetur pro
legatario etiã ille çui non eſt legatũ, putà ſi Gaius meus amicus
legauit Titio creditori meo illud quod ego eidé Titio debebã:
& hoc fecit gratia mea, vt ego liberarer. nã in hoc caſu etiã sû
legatarius, quamuis nihil ſit mihi legatu: & poſſum agere cõtra
heredé dicti Gaij, vt ſoluat debitum creditori meo prædicto. &
etiã creditor meus eſt legatarius quãuis ego ſim ſoluendo nam
intereſt dicti mei creditoris habere duos cõreos, ſme & heredé
dicti Gai; mei amici & põt agere dictus meus creditor actio-
ne ex teſtamento contra heredé dicti Gaij non tamé aliter de-
bebat heres e creditori cõdẽnari, quam ſi caueatur eidé heredi
per eundé creditorem, quod ipſe creditor defendat eum aduer-
ùs me debitorẽ. Item & ſi ego debitor agam contra dictum he-
redé Gaij, nihil amplius debet mihi heres preſtare, quàm vt me
defendat aduersûs dictum meú creditorem.had c lge ſeq. V v.
lSi quu decedens aliàs eſt s, & aliàs lex. & continuatur prce-
denti materi.
m qSeijiin quo Seius erat debitor, & facit j de dona cauſ-morl.
mortis cauſa. S Titia. & jde doli mali except-l apud.S pratere, C.
de