Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 2): Infortiatvm, Sev Pandectarvm Ivris Civilis — Lyon, 1627

DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0715
Overview
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
1421

De regula Catoniana.

& jde lega, praſt. l interuenit. & S. de rebus dubl ſi cognatis. & Jde
iure fiſl iij, S quando autem facta fraus. qua ſunt contrà. quibus

dicitur, ſufficere, quem capacem ene teurax erv.
teſtamenti. Sed dicas quod locum a habet regu-

ibus, cum deficit legatum ex perſona relinquen-

a Quibus ca- fuerit tempore

ſibus regula la in tribus caſi
Catoniana lo¬ is tantûm: vt ſi teſte-

eum habeat. ur ſeruus, & decedat
liber factus: vt ſup. de
lega.ij.j.S.j. ibi, quod
nemo, &c. Item quan-
do deficit propter rem
legatam,vt in eis quae
ſunt iniuncta ædibus:
vt ſup de leg.j. lcaerr.
eirca prin: Ité &quan-
do deficit propter per-
ſonam relinquentis
& legatarij mixtam:
ve ſi lego ſeruo here-
dis à me inſtituti: ve
Inſtit. de leg. S. an ſerue.
& C.de leg. l. ſeruis. non
autem habet locum,
quando deficit pro-
pter perſonam lega-
tarij tantum: vt dictis
legibus contrariis. Sed
opp quia ſi deficit ex
perſona relinquentis
tantum, videtur va-

em eſſe tempore mortis, licet non

ita legauerit: Si poſt calẽdas mor-
tuus fuero, Titio dato? an cauilla-
mur b?Nam hoc modo, ſi ſtatim
mortuus fuerit, non eſſe datum
legatum verius eſt, quam inuti-
liter datum.2. Item ſi tibis le-
gatus eſt fundus, qui ſcribendi
teſtamenti tempore tuus eſt: ſi
eum dviuo teſtatore alienaueris,
legatum tibi debetura: quod non
deberetur, ſi teſtator ſtatim de-
ceſſiſſet.

II. PAVLVS libro quarto ad
Plautium.

Ed & ſi ſic legauerit, Si filia
mea Titio nupta erit e: ſuffice-
re viſum eſt, ſi mortis tempore
nupta inueniatur, licèt teſtamẽti

lere fideicommiſſun facti tempore fuerit impubes.

à ſeruo vel à filio re-
lictum. ſi decedat li-
barsvt ſup. de lega. iij. l.
j. SjSed dicas non ex
tune, ſed ex nunc quando factus eſt ſui iuris, quaſi hodie relin-
quat, vt ibi dicitur. 3.Ité nota quod vbi eſt mixta cauſa impe-
tDie impedi- dimenti b, ſlegantis & legatarijex perſona legatarij ſola non
mentum, quã debere nocere:at ex perſona legantis ſic. vnde magis inſpicitur
do ſubeſters quod nocet:vts de optleg. l ſi optio ij respon ibi, quo ſi neceſſarius,
ne urs ſ e & quia magis ibi tempus mortis, quod noce, quà adita here.
facit ad longu ditatis, quod prodeſt, inſpicitur, ſic ſupex quib. cau in poſſ. eat. l.
Bart. in l. non Fulcinius S. quid ſit latitare. ibi, quid ergo, &c. 4. Item fallit j. de
uocnnque.S. Ie fideicõmiſ lib. l generaliter.S ſi homini libero. ſed certe ibi deficit ra-
ao da lalies ione legarari, , le fait ſup de leg û l adbior s ſerto ſed& oi
ratione legatarij de ficiebat.6.Item fallit in llis relictis, quoru
dies cedit ab adita hereditate: vt j.eo.l. Catoniana.7. Ité fallit in
nouis legibus, quod dic, vt j-eo lfi.8. Ite fallit ſup. de leg. j. l. quod
in rerum. .jj ſed ibi eſt legatus vſusfructus, cuius dies cedit non
à morte, ſed ab adita hereditate.vt C. de cad toll. S. in nouiſſimo, &
ideo ceſſat Catoniana: vt J.eol. Catoniana.
a Poſt calendas. de primis intelligitur, ex quo non dicit quas:
vt j. de verboblig. L eum, qui calendis.2 c211
b An cauillamur i. cſcienter falſum dicimus, ſecüdûm Hvo.
ſc.habere hîc locum regulam?certè nonnam, &c.nam habet lo-
cum tantûm in puro inutili:non in conditionali, quod eſt inte-
rim nullum.ſed ſecundûm leges aliter dicitur cauillatio:vt j.de
regul iur. lea eſt natura. ſ.argumẽtatio ab euidenter veris ad eui-
denter falſa. & etiam ita poteſt hîc poni, ſecõdûn IoAN. qui di-
xit, i argumentantur contra regulam ſecundûm quid & quale.
c5 Iem ſi tibi pone exemplû ſecundu Ros quod rem tuam ti-
bi lego valet legatõ, ſi me viuo alienes. & lecidûm hoc incipit
reſpõſio ibi, ſi eum viuo, &c. & erit caſus nouus, vbi fallit regula:
ſed tunc eſt contrà, Inſti.de lega.S ſed ſi rem legatarij. Sol. ibi poſt
mortem teſtatoris alienauit, hîc eo viuo. contra quod videtur
ſup de lega. j.l. catera circa principium ibi, quemadmodum, &c. ſed
IoANhîc poſuit caſum, quod legaui tibi rem tuam ſub hac cõ-
ditione, ſi alienes me viuo. & ſic incipit reſponſio, legatum tibi,
&c. & dicit, drbetur: ſe ſi alienaueris me viuo. ſed IoAN. obſtat.
quia iam poſuerat aliud exenplum de conditionali:vt ſup nam
hoc modo, &clicèt certô nihil prohibet, plura exempla poni: vt
oſtendat ſe velle talibus ceſſare regulam. & facit ad hanc le-
em ſup. de hered. inſt. l.tempus. & l. poteſt quis. & J.de manu. te-
ſa.l. libertas. & j.de cond. & demonl. Iulianus.
d Si eum ſubaudi ſub hac conditione, ſi, &c.
Legatum tibi debetur. Obſtat s ſed ſi res legatarij. Inſtit de lega-
tis. & l. catera. Sj. de legatis jDicerem hac in re, Celſum à ceteris
diſſentire, qua fuit ſententia Varronis, maxime cûm Celſus
fuerit ex antiquioribus Iuriſconſultis, qui à cœteris diſſentit in
ſpecie leg. qui res.. aream. j.de ſolutionibus l ſi area, de leg. ij. con.
iuncta lege ſi choris.S pen & vlt de legatis. 3. Item in ſpecie l. j.S.
j. ſup. de vſufructu adereſcendo. & l. Proculo. de legatis ij. Conſtat
ex Theophilo in San ſeruo. Inſtitut. de legatis. in reg. Catonia-
na fuiſſe diſcrepantem illorum ſententiam. Eadem eſt ratio l.
que filiam.Sjde legat.j & l. Iuianus. J. de condit. & demonſtrat.
& lſi optio, ſup de optione legata. Videtur motus Celſus hac ratio-
ne, quia qui rem mihi legat, videtur rem meam facilem mihi
reliquiſſe, in eum caſum, quo mea nõ erit. Vide ſcripta ad l. 3 9
E Infort.

Suprà proximè Iuriſcõſultus ex-
poſuit verba regulæ, ſi teſtator de-

e Cauillatio
quid ſit.
d Cauillatur
qui ſcienter
falſum dicit.

1422

S. ſi Titius. ſup de legat.j que etiam ſuperioribus obſtat. Cvr.
cSe ds ſſe, di iei l vupra erit ſubaudime viuo; vrbene conue-
niat reſponſio, ſi mortis, &c. & ſecundum hoc fallit regula
Catoniana:vt Sl prox. ſi autem ſimpliciter dixerit, ſi nupſerit Ti-
tio:tunc & in vita, & poſt morté nubens implens conditionem
habet legatum:vtC. de
inſt. & ſubſt. l.ſi quis he-
redem & j. de condit. &
demon. l. ſi ita legatum
eſſet nec eſſet caſus cõ-
tra regulam Catonis:
quia & ſi ſtatim deceſ-
ſiſſet teſtator, valere
poteſt legatum, & fa-
cit j. de manu. teſta. l.
qui duos. & l. hac con-
ditio. & de cond. & de-
mon l. hac conditio. & l,
conditionum l. Iulia-
nu.
t CCAominia e Aa
hereditates. ſcil.
conditionales: vt j. l.
prox. 2. Vel dic fidei-
commiſſariasa, qua- aFidelcõmiſſa
rum dies non cedit, ipſa heredita-
niſi ab adita heredita¬ tis aditione
tevt j.ad Treb. l. quiad confnmantur,
ita. in prin. Sed quid &etera in
r t t v urd teſtamẽto di-
erit de puré relicta? ſpoſita, nec a¬
Io. & Azo dicunt ha¬ liàs effectum
bere locum regulam habẽtniſi he-
quoad mente: t nſt. reitate diir
de hered quali & differ. patroni. 5 S.
S.in extranois nam tria qui fideicõmiſ-
tempora exiguntur, vt poſſit capere vnum ex teſtamenti:ergo ſi ſam, in verbo,
tunc non eſt capax, non prodeſt quod poſtea tempore mortis & intercidiſſet.
aditonis ſit capax:& ſic habet locum mens regul, non verba: ſi-ad Trbel-
vt S.eol jcirca prin nam dicit, quod ſi legati, &c.& id legati, &c lianumms
non autem dicit, qua hereditas. & ſecundûm hoc fallit in caſuvt
S.de adqu here. l. ſi ſeruus eius, qui. Vel ibi quando per alium. Vel
ibi in mediis temporibus fuit non capax: ſed tribus, ſe. teſtamẽ-
ti, mortis, & aditionis, fuit dominus capax. Sed alij dicunt etiam

cederet, legatum quod inutile
foret, &c.hîc autẽ exponit illa ver-
ba, id legatum,c. BaRT.

III. PAPINIANVS lib. quintodecimo
Quaſtionum.
CAtoniana regula non per
tinet ad hereditates f8, ne-
que ad ea legata, quorû dies non
mortis tempore, ſed poſt aditam
cedit g hereditatem.

IV. VLPIANVS libro 10.
ad Sabinum.

Lacet, Catonis regulam ad
çonditionales inſtitutiones h
non pertinere.

V. IDE M libro vicenſimoſecunde
ad Sabinum.

REgulai Catoniana ad no-

quoad mẽtem non habere locum regulam in hereditate, vt hic:

& quia in legato eſt inuenta:vt Sl jin princ. & eſt pro his S. de
adqui. here.l ſi ſeruus eius, qui. & j. l proxi nam conditionalem tã-
tum excipit. Et quod dicitur Inſt. de hered. qualit. & differ. in ex-
traneis dicunt eſſe verum, ſi à principio porerat capere, & poſtea

deſinat poſſe capere tempore mortis vel aditionis. Si auté prius

non poteſt, ſc tempore teſtamentinon nocet ſecundum eos, ſi
modo poſtea poteſt: vt d l ſi ſeruus.
3q Ad hereditates. Nec libertates. Nam cum hæc regula ſit iu-
ris antiqui, in quo verbum legandi comprehendit hereditates,
& ea que teſtamento relinquuntur, l verbis legis, j. de verb ſignif.
dicendum, maximé pertinere ad hereditatem & inſtitutiones,l.
pen infrà de reg.iuris S. de lib. & poſt. libertates denique cedunt ab
adita he reditate, non à morte. Cytac.
g Cedit qua iſta ſunt, dicitur C. de cad tol. S- in nouiſſimo. Sed
cõtrà, s. de opt leg. l. ſi optio. reſp. vbi relictum ſeruo legatum per-
tinet ad Catonianam & tamen non cedit dies eius niſi ab adi-
ta hereditate:vt dSin nouiſſimo. Sed dic vt ibi in l ſi optio.
h yLacet.J Inſtitutiones.i. ad relicta in eo teſtamento, quod
inſtitutionem continet conditionalem & hoc ideo, quia
& legata videntur ſuſpendi ſub eadem conditione: vt infrà de b Naturalibus
condit & dem.l. auia. de ipſa autem inſtitutione nõ eſt dubium: filiis patres
quia nec ad puram inſtitutionem pertinet regula, & hoc ſecun. vnciam tanti
dum quoſdamſed ſecundum nos pertinet ad mentemevt ſup, . dare poſſunt,
trox, nota, & ſie intellige hoc vt ſonat, & facit ſuprà lts qua aiis leuinis
definitio.0 ais leg
iy Egula. Pone exẽplum ſecundum Bart. ſi habeo fili le¬ c Naturalis cu-
RErirn n&mea uu leun ’en vneian eantt poſſon dare, tie odblarus v
vt C. de natu. libe. l.2. & eos æqualiter inſtituam. poſtea ofer nà cum legiti-
naturalemccurrit cum legitimo qualiterevt C. da na. uua, ecedit
ll, licét ſi ſtatim decederem, non haberet niſi vnciam, vo dMoue leges
cat dergo nouam legem pradictam tertiam qua eſt Theodoſij. hoc loco, an
2. Vel pone ſecundumIOAN, quod cum haberem legitimum lex Theodo-
& naturalem:ſi naturalem inſolidum inſtitui, & me viun dee. ſii, Iuſtiniani,
dat legitimus, totum habebit naturalis nam inſolidum poreſt
inſtitui, ſi non ſunt legitimi:vt C de nat.lib. Auth. licêt, Sed certé

Velleia,sS. C.
nec Vl pianus nec Cato cogitauerunt de Theodoſio vel Iuſti¬ au noux defu-
potem inſtituo, filio præterito ſi ſtatim de cederõ nõ valeret te¬ inſtar obtinẽt,
leiã; & fuit primô Gallus quàm Velleius vnde lex Galli appel- Naturalis, nõ
ſolidi pore

Tertyllianum
& Orphicianu;
7v7.
niano. ;. Tertiô pone, habeo filium, & ex eo nepotem hune ne. torum volun-
tates, que legis
ſtament:ſed ſi me viuo de cedat filius, cõfirmatur teſtamenti: an reſcripta
vt . de teſt tu l ſi hereditas.S. qui fili. & illud eſt per Gallû & Vel, principum-
latur vetus, Velleia noua 4 Vel quartô dic quid vocat nouas le. aiitentiss
ges Senatuſc. Tertyl. & Orfic vnde ſi tépore, quo filius decedit, Stimis, in
non eſt capax mater: ſi poſtea eſficiatur capax, accipiet eã here-inſtitui-
Vy 4 ditatem,


 
Annotationen