Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 2): Infortiatvm, Sev Pandectarvm Ivris Civilis (Lyon, 1627)

1643 Digeſtorum Liber xxxvj. Titj.

XPLICIT O.JCASVS. Dominus Vlpianus conti-
nuat hunc titulum ad ſuperiora, hoc modo: Cûm
l explicitus ſit tractatus, qui pertinet ad fideicõmiſ-
ſa ſingularum rerum, ſ.S de lega. j-& de lega. ij. & iij.

& vſque huc, bonum eſt,vt tranſeamus ad interpretationem Se-

Sx&ésnv&

natuſconſulti Trebel-
liani, quod tractat de
fideicommiſ. vniuer-
ſalibus. & ſciatis, quod
dictum Senatuſcon-
ſultum fuit factõ tem-
poribus Neronis, o¬
ctauo Calẽdas Septẽ-
bris, Conſulibus exi-

JIn indice ti. ſtentibus, quodam qui

amplius addi- vocabatur Annœus Se-
tur, & Pgeſi neca, & alio qui voca-
batur Trebellius Ma-
ximus. cuius Senatuſ-
conſulti verba ſunt ta-
lia: Cûm eſſet quiſ-
ſimum, in omnibus fi-
deicommiſſariis here-
ditatibus, ſi qua iudi-
cia pẽderent ſuper bo-
nis dictarum heredi-
tatum, ex his bonis
eos ſubire dicta iudi-
cia, in quos vtilitas &
cõmodum eorum bo-
norum transfertur, id
eſt, fideicommiſſario
potius, quam cuiquã
heredi inſtituto peri-
culoſam eſſe fidé ſuam
quam prœſtitit teſta-
tori de reſtituenda he-
reditate fideicommiſſ.
placet vt actiones, que
in heredé dari ſolent
creditoribus, & qua
heredibus dari ſolent
contra debitores, cas
neque in cos heredes,
neque his heredibus
dari, qui reſtituiſſent,
ſieut rogati eſſet, fidei-
cõmiſſum fidei ſu, id
eſt, hereditatẽ non de-
tracta quarta: ſed & ſi

pater Titij ſit heres

inſtitutus, & rogatus
hereditaté reſtituere
Titio filio ſuo, & ipſe
ei reſtituat, idem erit
quod dictû eſt s. ſc. vt
in patrem nõ trãſeant
hereditarie actiones:
ſed hoc caſu & ſupe-

riorib. & in eos fidei-

cõmiſſarios, quibus ex
teſtamẽto fideicõmiſ-
ſum reſtitutû fuiſſet,
dantur dictæ heredi-
tarie actiones, & hoc
ideo vt magis in po-
ſter cõfirmétur ſum-
me de functorum vo-
luntates, & obſeruẽtur
per heredes inſtitutos.
nam ſi heredes inſti-

tuti non teneantur creditoribus hereditariis, facta per eos re- ſine cauſa-ſatis eſt enimſi putet ſibi expedire: vt j eodeml quia
ſtitutione hereditatis, vt dictum eſtinon dubitabunt adire, ſicut poterat, & l.ſed ſi alioS quod ſi ſuspectu.ACCV. :1
dubitabant prius. & ita per ſuperiora videre potes quod non uqMetus. alicuius alterius, qui multi dicuntur in dictis legi-

LIBER
AD SENATVS

Eleganter Iuſtinianus peculiare & in
Graca conſtitutione o oiou ppotou,
nihil eſſe magis, quàm vi legatis quidem
iungatur narratio legis Falcidia, fideicom-
miſſis autem S. C Trebellianum. Trebellia-
num prius fuit Pegaſiano. Et Trebelliani
de trans ferẽdis actionibus in fideicommiſ-
ſarium, vt abſque metu heredes ſcripti
adirent hereditatem, non deducta quarta:
Pegaſianum ſi plus quam dodrantem vel
totam hereditatem reſtituere rogati eſſent,
de quarta deducenda non tranſlatis actio-
nibus, communicatis tamen remedio ſtipu-
lationum partis & pro parte qua ex cau-
ſa Trebellianus fideicommiſſarius erat he-
redis loco. Pegaſianus non item. Sed & S.
C. Pegaſiano heres, qui ſuſpectam heredi-
tatem dicit, adire cogitur & retituere non
deducta quarta, & tranſlatis actionibus
perinde atque ſi ex S.C. Trebelliano reſti-
tueretur. Eſt etiam opinor S.C. Pegaſiani
quod eſt in l.1 ſi quis heres. & S cum
quidã & l.17. in pr.Sed ſublato non trans-
ferendarum actionum iure & remedio ſti-
pulationum, catera omnia adſcribintur
& aguntur hodieS. C. Trebelliano ex Con-
ſtitutione Iuſtiniani, ſecidum quam recteë
hic titulus ita concipitur, AdS. C. Tre-
bellianum, nec adiicitur, & Pegaſianum,
quod erat in veteri titulo edicti perpetui,
& eſt adhuc in indice titulorum Pande-
ctis Florentinis prapoſito. CVIAC.

Facta reſtitutione fideicommiſſi
vniuerſalis, trãſeunt actiones & iu-
ra actiuè & paſſiuè in fideicõmiſſa-
rium: & heredi & contra heredem
paratur exceptioALEX.

I. VLPIANVS libro tertio
Fideicommiſſorum.

XPLICITO tra-
qui ad fi-

deicommiſſa ſin-

TITVLVS

g Cuique heredi inſtituto.

1644

h Periculoſam. ſi conueniretur modoACC VRS...

i qEſſe, aliàs, ſim.
le qFidem. quia reſtituit.
l Heredibuſque. ſi non reſtituiſſent.

XXXVI.
CONSVLTVM

TREBELLIANVMT.

I.

conſultum temporibus Neronis,
octauo Calendas Septembres,
Annæo Seneca & Trebellio Ma-
ximo Conſulibus b .
2. Cuius verba hæc ſunt:
Cum eſſet æquiſſimum, in omnibus fi-
deicommiſſariis hereditatibus ſi qua
de his bonis iudicia penderent ,ex
his d eos ſubireS, in quos ius t fru-
ctûſque ttransferretur, potius quam
cuique é periculoſamh * eſſe i fidẽ
ſuam: placet*, vt actiones, qua in he-
redem, heredibiſque dari ſolent eas
neque in eos, nequef his dari, qui fi-
dei ſuæ cõmiſſum, ſicut rogati eſſent,
reſtituiſſent (ſed idem* eſt, & ſi ipſi
filio npater rogatus ſit reſtituere o.
ſed his J & in * eosPP, quibus ex
teſtamento fideicommiſſum reſtitu-
tum fuiſſet: quo magis in reliquum
confirmentur ſupremæ defunctorum
voluntates.
Per hoc ſenatuſconſilti prouiſum
eſt heredi pariter & fideicõmiſſario.
ALEX. & BART.
3. Sublata eſt hoc Senatuſ-
cõſultos dubitatioeoru, qui adire
hereditatem recuſare ſeu metu
litiumt, ſeu prætextu metus
cenſuerunt.
4. 5 Quanquã autem Senatus
ſubuentû voluerit heredibus *,
ſubuenit tamen & fideicõmiſſa-
rio. Nam in eo, quod heredes, ſi
conueniantur *, exceptione vti
poſſunt:heredib. ſubuentum eſt.

gularum reru per-
tinet, tranſeamus
nunc ad interpretationem Sena-
tuſconſulti Trebelliani.
1. JFactum eſt enim Senatuſ-

in eo verô, quod ſi agãt heredes,
repelluntur per exceptionem,
quõdo;a agẽdi facultas fideicõ-
miſſariis competit, proculdubio
conſultum eſt fideicommiſſariis.

ſolûm heredi, qui reſtituit heredit. fideicommi. ſubuenitur per bu, 1L............
dictum Senatuſconſultum, ſe. vt except. vti poſſit contra credi-x Heredibus principaliter:vt S.prox.
torem hereditarium contra eum agentem, ſed etiam fideicom. y Fideicommiſſario ſecundario.

...... LA.raic C. .e e
ſc.vt poſſit agere contra debitores hereditarios, quamuis hieres, z S Conueniantur à creditoribus hereditariis: & facit ad S. Jeod.
laita tamen. qui ex Trebellian. s ACCVRS.

n:.*.T.z-.’j
qui reſtituerit hereditatem erdem fideicomm repelleretur e
ceptione ab eiſdem debitoribus hereditariis, ſ eos conueniret.

e Inchoatz cû
defuncto, ſe-
eus ſi cû here-

h.d vſque ad S.hoc autem Senatuſconſultum. VIVIAN.
a Explicito tractatu qui tractatus fuit à tit. de lega.j. vſque huc.
b Conſulibus.ſic inſti.eo. reſtituta.

de. Bart. Paul. c Iudicia.i. controuerſie à vel lites.

Alex. & Iaſ¬ d’qEx his. ſc. bonis.

b Fructus proe Subire. dicta iudicia.
Frutiſque. i. vtilitas & commodum eorum bonorum, i.
illins fideicommiſ. vniuerſalis.

vrilitate &
commoditate
borr.

a Quodque, pro, &. ACCVRS.

Hoc autem Senatuſconſultum. CASVS. Siue inſtituam mihi

m Sicuti rogati. i. n6
retenta quarta. aliàs
ſubiicit pro rataquod t Hac eſt ven
dic vt ea S ſin in ſe ſel diui-
n Si ipſi filio Sed ob ſer.
ncitur: quia tunc non TSuffecis e
vt heres, ſed vt pater Ordinaris Co-
rogatus intelligiturvt dlSus ano
Sde leg j l. cum filioie
ipſi verû non eſt ergo Senaus
locus Trebvt j. eodl. ti, & Cona-
mulier fin. Sed reſp. d
illud ntelligendumliſtatia iu-
quoad quart dedu- cnn leftnt
ctionem: vt dicit ila traſit in fde.
lex, cum filio. ſed habet commiſſariu,
locum quoad hoe, ve fii faca eſt
ei, & in eum tranſeant eſtitutio, ſe-
aaaAaIE cus ſi ci here-
actiones: vt hic. nam dedcum here-
interdum locus eſt ditasin fiinfr.
Trebellia. nec tamen uſ;
quarta deducitur: vt lluis & fu-
infià eodeml, ſi patroni Susuſftrétia,
S. qui fideicommiſſaria eut.
Az0. Vel ſecundûm tranſeat vtile
hoc b, dic quod lex, lus, improptie
cumfilie. loquitur cum deii vſir-
filius inſtituitur, & pa-a El prieu-
ter rogatur reſtituere: ſum.
& ſic non vt heres, ſed Placuit acti-
vt pater intelligitur
egail’hie auteippa aſioner
ter inſtiruitur, & ro¬ reit cpeue-
gatur reſtrtuere filio: bant, facta re-
& ſic vt heres intelli¬ ſtitutione fi-
gitur rogatus: & ha- cieoomiiſa-
het locum Trebellia. oapud eun

ſunt inanes, li-
quoad vtrumque cõ- cet aliàs actio
modum: vt hic, & j. nes ceſſa non
eo. l. Imperator. & lcogi. remaneãt ina-

c ſ.. TT I nes apud ad-
s ſi pater, & j. eadlS ſi nes apud-
filio. led quod vt pater eunten, niſ

interueniat v¬
ſeilicet reſtituit, con- num de tribus
cor. C. de inoffic. teſta.l. que notantur
filiuu matrem. & .eo. C. de no-
l mulier in printipin. a facta pſi
uLer in printipio. herel qui qua-
O Reſtituere ſc here- dringeutaj to.
ditatem ex Trebellia- b ldem Bart.
nica reſtitutione. Alex. & lal. in
p Et in eos. ſcil. dari ltsiila de
actiones eſt quiſſi¬ Inelu

ſunt Flur.
mum. JFideicõmiſſi
qEx teſtamento. ſub. facta reſtitu-
vel ab inteſtato: vt tione,actiones
infrà eodem. S. hoc au l’aſſiux trãſeit

.E ipſoiure in f¬
tem. & facit ſuprà ſi leicniſiariu.
quis omiſſ. cauſa teſta¬ quod eſt cõtra
ment. l. antepenultima, iegulas cõmu-
in fine. nes, l. 2. C de

.... pactis, l.a de
r Voluntates quia per paſils.

hoc lrabetur fideicon pendita.
miſſarius vt lieres. 3 Actiones
ſ Senatuſeonfiule, aciee let
lAllininni reſtitutio
Trebellian. ide o quià ſi
non tenetur:vtS. proxx pſo iure triſ-
t Litium imô & ſi eunt in fidei-
cõmiſſarium.
Conſtituitur
enim ea ratio-
ne fideicõmiſ-
ſarius in loc
heredis. l qui
uadraginta.i
verlis, ſuo loto.
infr. eo. lplané
iu verb. ſus lo-
co, ſupr fam.er-

ciſc.

.CI-LC.. ſ.... . AIIm a irfnis il-
Titium heredem, ſiue ſit mihi heres ab inteſtato, poſſum eum e Dic,finis

rogare de reſtituenda hereditate mea Seio, & ſi ei reſtituat, ha-
bet locum Senatuſconſultum Trebellianum, ſcilicet vt tran-
ſeant actiones hereditarie in dictum Seium, & eodem modo
habet locum dictum Senatuſconſultum Treb. in teſta-filiif mi¬ eſitntioné,
heredem Titium, & rogauit de re¬ ſecũdum E

litis- inſtituit pone ergo ſibi

lius facit cõ-
tra il lum text-

ſed debet in-
telligi ante

nt.

:..... ....0.....I l..A. I., dinm Imel & Paul.
ſtituenda hereditate Seio & eodem modo haber locum dictum Il&&



Senatuſcon