DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0948
1883 Digeſtorum Liber xxxvij. Tit.
caſione, &c & hoc dico, nihil habiture, &c.
a In portionem bonorum, aliàs, in poſſeſſionem bonorum aliàs, in
portionem bonorum. & dic admittet ſcilicet emancipatus exhere-
datum dicoiure factum, ſcil hereditate non adita.
Tueatur per contra tabulas:vt ſuprà .redit. ACCVR.
cAditione ab extraneo inſtituto facta.
d Contra emanci-
patum. Patet erg0
quod tenet teſtamen-
Sunt qui le- tum de iure ciuili, li-
gant effect, V cét ſit data contra ta-
inti vppoi bulas emancipato: vt
tur. Sane ita Dulas emancip.
ſcriptum di¬ Cod. eod. l.ij. & ſecun-
ſerte reperi in dum hoc non eſt hîc
vno fideliſſi¬ 5ex cauſa. AcCVR-
mo exẽplarl¬ gIVS.
d Emancipatum quia
hereditatem ſibi ad-
ſcripto reſtitutam ha-
bet: vt ſup. dixit in illo
Serit. Az0.
e Iſto caſu. quo in-
ſtitutus non adiit: vt
ſuprà, ſi autem omi-
ſerit.
f An ei adinuicem.
& dicit quod nõ: quia
diuerſo iure veniunt.
ſcilicet emancipatus
pet contra tabalter ab
a Collatie vel inteſtato at collatioa
cautio de col vel cautio de collatio-
lattone locuſs ne tunc demum habet
habet quande
omnes here¬ lOcum, quando omnes
des eodẽ iure codem iure per contra
per contra ta- tab veniunt: vt hîc
ulas venunt ſubicit & infrà de
tr, emas coll boli in princ.
patus namque. Iuamuis.
eu--g gEx hac parte. præ-
mittit verbum edicti
ex hac parte, ſcili-
cet quam dicit contra
tab. & indicat colla-
tionem.
h Vnde. id eſt, ex qua
parte.
i qQua. ſcilicet pars
edicti.
RIla bonorum. ſcili-
cet ſicut emancipato.
ACCVR.
I Iſte enim. bene di-
co, quia per edictum
non ſit collario, vt di-
ctum eſt, niſi his, qui
habent bonorum poſ-
ſeſſ contra tabhîc au-
tem non habet, & hoc
eſt, iſte, &c & probatur
.eodem ibi, multe ma-
gis, &c-Az0.
m Neque ex illa.
q. d. nec etiam, & fa-
cit infrà eod. l. j. S. j.
Az0.
in portionem bonorum a exhe-
redatum effectum f admittet iu-
re factum ſolum ſuum heredem-
Sed quemadmodum Prtor e¬
mancipatum tueatur , ſi adita
non fuerit hereditas: ita nec fi-
lius, qui in poteſtate remanſit, a¬
ditione adhibita in totum ex-
pellendus erit: ſed ad hereditatis
petitionem admittendus eſt ex
cauſa inofficioſi querelæ contra
emancipatum d mouende.
Inter eos, qui diuerſo iure ſucce-
dunt non habet locum collatio. Item
emancipatus filius quando non facit
iniuriam ſuo, non habet locum col-
latio BARTOLVS.
1. Videamus tamen iſto ca-
ſu e, quo vtrique ad bona patris
veniunt, an eiſ * conferre debeat
emancipatus. nam nec ex hac
parte edicti verbis id facere co-
gitur, vnde contra tabulas acce-
pit bonor poſſeſſionem, quei
inter eos, quibus ita bonorum
poſſeſſio dabitur, caueri de col-
latione ab emancipato iubet. i¬
ſte enim l, qui manſit in poteſta-
te, quod exheredatus nomina-
tim fuit, non eſt vocatus ad bo-
norum poſſeſſionem contra ta-
bulas. neque ex illa mparte nedi-
cti, qua, inteſtato patre mortuo,
emancipatus ad bonorum poſ-
ſeſſionẽ admiſſusp, ad collatio-
nem compellitur :quia etſi fra-
ter ab inteſtato heres ſit, eman-
cipatus tamen non inde accepit
bonorum poſſeſſionem. Et ve-
reor r, ne hactenus filio ſuo pro-
fuerit factum heredis ſcripti non
adeuntis, vt eum ad portionem
admitteret bonorum paterno-
t
n Parte qua vocabatur ad bonorum poſſeſſionem contra tab.
Az0.
O Inteſtato quia non eſt adita hereditas. Az0.
p Admiſſus quod eſſe poteſt: vt ſup. l prox..
qCompellitur. id eſt, petitur compelli. quia ergo ſuus non eo
iure quo emancipatus vocatur, collatio ceſſat. nam nec eman-
cipatus vocatur eo iure quo ſuus, ſcilicet ab inteſtato vt ſub-
iicit, quia & ſi frater, &c.
r Et vereor nunc ſoluit.
ſ Apatre heres ſcilicet eſſet.
t Conſequatur. ſcilicet ſcriptus heres.vt S.eod l. non putauit. S fi.
& hoc ſi non adiit inſtitutus. aliàs non adcreſcit: vt ſup. eod. l.
ſi duobus. S ſed illud.
6 Collatio it u Verbis.qu dicunt, vt b inter eos, quibus data eſt bonorum
inrer eos, qui- poſſeſſio, conferatur:ſed ex mente diſtinguitur an leditur ſuus,
bus data eſt & cõfertur ei, aliàs nonvt hîc, & in
bonorum-poſ-
ſeſſio.
frà de collatione dotis.l. ſi filia.
& lnec ipſa. & vtrumque dic de rigore, ſed de æquitate ſecus:
vt infrà de collatione bonorum l. ſi filius. ſecundûm IOAN. & no. ſu-
prà l. ſi duobus.S. ſed illud.2. Vel dic mentem, id eſt, æquitatem
Prætoris. & in l. ſi filius. eſt qui tas Scœuolæ contraria quitati
Prætoris, ſecundûm Azo. Vel in l. ſi filius. inſtitutus adiit: hic
nOn. ACCVR.
x Non vocatur, ſubaudi, qui, & accipe, nomen ſui heredis, & c.oc-
eo.l.ſi emancipati.
y qNon ſolida.
tabul. Azo.
rum, non etiam eorum, quæ e¬
mancipatus propria habuit. Et
hoc ſit conſequens illi, quod cum
ex minore parte ſcriptus à patre
heres s relictus in poteſtate, ad-
miſſo fratre emancipato ad con-
tra tabulas bonorum poſſeſſio-
nem, eius beneficio plus conſe-
quatur: quãuis edicti verbis u
collatio inducatur, ex mente
Prætoris denegandam. eam re-
ſpondetur. multô magis autem
huic conferri non oportet: quia
& à patre exheredatus, à Præ-
tore ad bonorum poſſeſſionem
contra tabulas non vocatus ,
occaſione omiſſæ hereditatis à
ſcripto herede nihil habituro
propter delatam emancipato à
Prœtore contra tabulas bono-
rum poſſeſsionem, nomen ſui
heredis adeptus eſt.
Legata pro dimidia praſtat eman-
cipatus coniunctis perſonis ſuis nullo
modo.BART.
2. J Legata tamen ex parte ſua
iſte emancipatus liberis & parẽ-
tibus praeſtare cogetur, non ſoli-
da V, ſed diminuta in dimidium,
quod relinquitur manenti in
poteſtate. Sed nec aduersus eu a
conſtituend actionis legatorum
rario eſt, qui merito* iure inte-
ſtato heres extitit b. Sed qui ac-
cepit contra tabulas bonorum
poſſeſsionem, etiamſi non fuerit
adita hereditas à ſcripto, praeſtat
legata éa parte teſtamenti data
contra quam bonorum poſſeſ-
ſio accepta eſt. erit ergo melior
hoc caſu d conditio in familia
relicti filij, quàm foret, ſi exhe-
redatus non eſſet.
Sed ibi nullum fuit teſtamentum:hîe ſi
diſtinguitur, vt dixi, leditur alius, vel non.
quod videbatur, quia in aſſem accedit contra
iiij. 1884
Item cõtra. huic S. Cod.
le. & ira
2 Quod. ſcilicet di-
midiam. & facit ſuprà
ad legem Falcidiam. l.
in ratione. S. heredes.
& de lega. iij. l. fin. Ac-
CVR.
a Eum qui manſit in
poreſtate.
l Extitit. repudian-
tibus ſcriptis: vt ſuprà
eadl.S.j.
c Sed qui. Pone a
quod ſuus eſt prteri-
tus, & duo extranei
inſtituti, qui nõ adie-
runt ſi ſuus petat con-
tra tabulas contra v.
num eorum, quod
poteſt: vt ſuprà eo-
dem. l. quod vulgo.
prſtat legata ab eo
relicta. ſecus ſi eſ-
ſet exheredatus, &
ſcripti non adirent:
quia nulla praeſtarent:
vt ſuprà proximo 5 &
ſie eſt conditio me-
lior exheredati, quam
præteriti poſſet etiam
dicere nullum ipſo iu-
re: nam habet duplex
auxilium ſuus prte-
ritus:vt Cod de lib præ-
te. l. fin. S. fin. hoc
non placet: vt infrà
titul. j.l.is, qui in prin-
cip. 2. Vel pone in e¬
mancipato prterito
duobus extraneis in-
ſtituris contra vnum,
qui petiit contra ta-
bul. nam dabit lega-
ta, que non-prſta-
ret, ſi in poreſtate
manſiſſet: cum tunc
non adeunte herede
ipſoiure ciuili ſit he-
res: ſed iſte non niſi
per contra tab. & in
fin. expone exhere-
datus, id eſt, eman-
cipatus: ſed tunc a¬
bundaret dictio non.
que eſt in fine. 3.
Vel pone ſuum cum
duobus extraneis in-
ſtitutum, & emanci-
patum præteritum: &
ſuus petiit contra ta-
tera colligitur, quam ſi exheredatus non eſſet, ſubau. ſed inſtitu-
bul contra vnum de coheredibus commiſſo edicto, qui ta-
men non adierat: quod fieri potuit: vt ſurrà eodem. l. quod
vulgo, nam preſtat legata ab illo relicta: vt infrà titul.j. l. ſed
& ſi pro dote. S. non omnia. qu non praeſtaret, ſi eſſet præteri-
tus, vt infrà titul. j l. is, qui. in principio &S vbi. & ſecnndûm
hoc eſt melior beõditio exheredati, quia nulla prſtat ſcriptis g
a Caſus Ae-
curſij.
* Mere.
Exheredati
non adeuntibus: vt ſuprà prox, quâm inſtituti. & ſecundum quãdo melior
hoc dic, in familia relicti. & ſub. exheredati: vt ex ſequen.li¬ ſi
tus. AcCVR.
d Hoc caſu, impropriè dicitur, cum alium adiiciat caſum.
Vel dic hoc caſu, ſcilicet cûm non eſt adit a hereditas à ſcripto.
& ſic propriè. AccvR.
Iis. JCASVS. In lege iſta dicitur: Quidam habebat
filium, & ex eo nepotem filium ſuum dedit in ado-
ptionem, nepote in poteſtate retento. tandem eſt emanci-
patus à patre adoptiuo, & deceſſit relictis heredibus: nun-
quid nepos poterit petere contra tabulas? Reſpond. quod
ſic: ne ſi aliter diceremus, haberemus neceſſe dicere, ſi fi-
lius habere: nepotem in poteſtate, quod poſſit impune
præterire. nam indubitanter ſi filius emancipatus prœteriit
nepotem, vocatur ad contra tab. ſi fuit in locum filij. quia vo-
catur ad ſucceſſionem aui ſi fuit in locum nepotis: non alias.
VIVIANVS.
Nec
t conditio
quâm non ex-
h
eredati.
caſione, &c & hoc dico, nihil habiture, &c.
a In portionem bonorum, aliàs, in poſſeſſionem bonorum aliàs, in
portionem bonorum. & dic admittet ſcilicet emancipatus exhere-
datum dicoiure factum, ſcil hereditate non adita.
Tueatur per contra tabulas:vt ſuprà .redit. ACCVR.
cAditione ab extraneo inſtituto facta.
d Contra emanci-
patum. Patet erg0
quod tenet teſtamen-
Sunt qui le- tum de iure ciuili, li-
gant effect, V cét ſit data contra ta-
inti vppoi bulas emancipato: vt
tur. Sane ita Dulas emancip.
ſcriptum di¬ Cod. eod. l.ij. & ſecun-
ſerte reperi in dum hoc non eſt hîc
vno fideliſſi¬ 5ex cauſa. AcCVR-
mo exẽplarl¬ gIVS.
d Emancipatum quia
hereditatem ſibi ad-
ſcripto reſtitutam ha-
bet: vt ſup. dixit in illo
Serit. Az0.
e Iſto caſu. quo in-
ſtitutus non adiit: vt
ſuprà, ſi autem omi-
ſerit.
f An ei adinuicem.
& dicit quod nõ: quia
diuerſo iure veniunt.
ſcilicet emancipatus
pet contra tabalter ab
a Collatie vel inteſtato at collatioa
cautio de col vel cautio de collatio-
lattone locuſs ne tunc demum habet
habet quande
omnes here¬ lOcum, quando omnes
des eodẽ iure codem iure per contra
per contra ta- tab veniunt: vt hîc
ulas venunt ſubicit & infrà de
tr, emas coll boli in princ.
patus namque. Iuamuis.
eu--g gEx hac parte. præ-
mittit verbum edicti
ex hac parte, ſcili-
cet quam dicit contra
tab. & indicat colla-
tionem.
h Vnde. id eſt, ex qua
parte.
i qQua. ſcilicet pars
edicti.
RIla bonorum. ſcili-
cet ſicut emancipato.
ACCVR.
I Iſte enim. bene di-
co, quia per edictum
non ſit collario, vt di-
ctum eſt, niſi his, qui
habent bonorum poſ-
ſeſſ contra tabhîc au-
tem non habet, & hoc
eſt, iſte, &c & probatur
.eodem ibi, multe ma-
gis, &c-Az0.
m Neque ex illa.
q. d. nec etiam, & fa-
cit infrà eod. l. j. S. j.
Az0.
in portionem bonorum a exhe-
redatum effectum f admittet iu-
re factum ſolum ſuum heredem-
Sed quemadmodum Prtor e¬
mancipatum tueatur , ſi adita
non fuerit hereditas: ita nec fi-
lius, qui in poteſtate remanſit, a¬
ditione adhibita in totum ex-
pellendus erit: ſed ad hereditatis
petitionem admittendus eſt ex
cauſa inofficioſi querelæ contra
emancipatum d mouende.
Inter eos, qui diuerſo iure ſucce-
dunt non habet locum collatio. Item
emancipatus filius quando non facit
iniuriam ſuo, non habet locum col-
latio BARTOLVS.
1. Videamus tamen iſto ca-
ſu e, quo vtrique ad bona patris
veniunt, an eiſ * conferre debeat
emancipatus. nam nec ex hac
parte edicti verbis id facere co-
gitur, vnde contra tabulas acce-
pit bonor poſſeſſionem, quei
inter eos, quibus ita bonorum
poſſeſſio dabitur, caueri de col-
latione ab emancipato iubet. i¬
ſte enim l, qui manſit in poteſta-
te, quod exheredatus nomina-
tim fuit, non eſt vocatus ad bo-
norum poſſeſſionem contra ta-
bulas. neque ex illa mparte nedi-
cti, qua, inteſtato patre mortuo,
emancipatus ad bonorum poſ-
ſeſſionẽ admiſſusp, ad collatio-
nem compellitur :quia etſi fra-
ter ab inteſtato heres ſit, eman-
cipatus tamen non inde accepit
bonorum poſſeſſionem. Et ve-
reor r, ne hactenus filio ſuo pro-
fuerit factum heredis ſcripti non
adeuntis, vt eum ad portionem
admitteret bonorum paterno-
t
n Parte qua vocabatur ad bonorum poſſeſſionem contra tab.
Az0.
O Inteſtato quia non eſt adita hereditas. Az0.
p Admiſſus quod eſſe poteſt: vt ſup. l prox..
qCompellitur. id eſt, petitur compelli. quia ergo ſuus non eo
iure quo emancipatus vocatur, collatio ceſſat. nam nec eman-
cipatus vocatur eo iure quo ſuus, ſcilicet ab inteſtato vt ſub-
iicit, quia & ſi frater, &c.
r Et vereor nunc ſoluit.
ſ Apatre heres ſcilicet eſſet.
t Conſequatur. ſcilicet ſcriptus heres.vt S.eod l. non putauit. S fi.
& hoc ſi non adiit inſtitutus. aliàs non adcreſcit: vt ſup. eod. l.
ſi duobus. S ſed illud.
6 Collatio it u Verbis.qu dicunt, vt b inter eos, quibus data eſt bonorum
inrer eos, qui- poſſeſſio, conferatur:ſed ex mente diſtinguitur an leditur ſuus,
bus data eſt & cõfertur ei, aliàs nonvt hîc, & in
bonorum-poſ-
ſeſſio.
frà de collatione dotis.l. ſi filia.
& lnec ipſa. & vtrumque dic de rigore, ſed de æquitate ſecus:
vt infrà de collatione bonorum l. ſi filius. ſecundûm IOAN. & no. ſu-
prà l. ſi duobus.S. ſed illud.2. Vel dic mentem, id eſt, æquitatem
Prætoris. & in l. ſi filius. eſt qui tas Scœuolæ contraria quitati
Prætoris, ſecundûm Azo. Vel in l. ſi filius. inſtitutus adiit: hic
nOn. ACCVR.
x Non vocatur, ſubaudi, qui, & accipe, nomen ſui heredis, & c.oc-
eo.l.ſi emancipati.
y qNon ſolida.
tabul. Azo.
rum, non etiam eorum, quæ e¬
mancipatus propria habuit. Et
hoc ſit conſequens illi, quod cum
ex minore parte ſcriptus à patre
heres s relictus in poteſtate, ad-
miſſo fratre emancipato ad con-
tra tabulas bonorum poſſeſſio-
nem, eius beneficio plus conſe-
quatur: quãuis edicti verbis u
collatio inducatur, ex mente
Prætoris denegandam. eam re-
ſpondetur. multô magis autem
huic conferri non oportet: quia
& à patre exheredatus, à Præ-
tore ad bonorum poſſeſſionem
contra tabulas non vocatus ,
occaſione omiſſæ hereditatis à
ſcripto herede nihil habituro
propter delatam emancipato à
Prœtore contra tabulas bono-
rum poſſeſsionem, nomen ſui
heredis adeptus eſt.
Legata pro dimidia praſtat eman-
cipatus coniunctis perſonis ſuis nullo
modo.BART.
2. J Legata tamen ex parte ſua
iſte emancipatus liberis & parẽ-
tibus praeſtare cogetur, non ſoli-
da V, ſed diminuta in dimidium,
quod relinquitur manenti in
poteſtate. Sed nec aduersus eu a
conſtituend actionis legatorum
rario eſt, qui merito* iure inte-
ſtato heres extitit b. Sed qui ac-
cepit contra tabulas bonorum
poſſeſsionem, etiamſi non fuerit
adita hereditas à ſcripto, praeſtat
legata éa parte teſtamenti data
contra quam bonorum poſſeſ-
ſio accepta eſt. erit ergo melior
hoc caſu d conditio in familia
relicti filij, quàm foret, ſi exhe-
redatus non eſſet.
Sed ibi nullum fuit teſtamentum:hîe ſi
diſtinguitur, vt dixi, leditur alius, vel non.
quod videbatur, quia in aſſem accedit contra
iiij. 1884
Item cõtra. huic S. Cod.
le. & ira
2 Quod. ſcilicet di-
midiam. & facit ſuprà
ad legem Falcidiam. l.
in ratione. S. heredes.
& de lega. iij. l. fin. Ac-
CVR.
a Eum qui manſit in
poreſtate.
l Extitit. repudian-
tibus ſcriptis: vt ſuprà
eadl.S.j.
c Sed qui. Pone a
quod ſuus eſt prteri-
tus, & duo extranei
inſtituti, qui nõ adie-
runt ſi ſuus petat con-
tra tabulas contra v.
num eorum, quod
poteſt: vt ſuprà eo-
dem. l. quod vulgo.
prſtat legata ab eo
relicta. ſecus ſi eſ-
ſet exheredatus, &
ſcripti non adirent:
quia nulla praeſtarent:
vt ſuprà proximo 5 &
ſie eſt conditio me-
lior exheredati, quam
præteriti poſſet etiam
dicere nullum ipſo iu-
re: nam habet duplex
auxilium ſuus prte-
ritus:vt Cod de lib præ-
te. l. fin. S. fin. hoc
non placet: vt infrà
titul. j.l.is, qui in prin-
cip. 2. Vel pone in e¬
mancipato prterito
duobus extraneis in-
ſtituris contra vnum,
qui petiit contra ta-
bul. nam dabit lega-
ta, que non-prſta-
ret, ſi in poreſtate
manſiſſet: cum tunc
non adeunte herede
ipſoiure ciuili ſit he-
res: ſed iſte non niſi
per contra tab. & in
fin. expone exhere-
datus, id eſt, eman-
cipatus: ſed tunc a¬
bundaret dictio non.
que eſt in fine. 3.
Vel pone ſuum cum
duobus extraneis in-
ſtitutum, & emanci-
patum præteritum: &
ſuus petiit contra ta-
tera colligitur, quam ſi exheredatus non eſſet, ſubau. ſed inſtitu-
bul contra vnum de coheredibus commiſſo edicto, qui ta-
men non adierat: quod fieri potuit: vt ſurrà eodem. l. quod
vulgo, nam preſtat legata ab illo relicta: vt infrà titul.j. l. ſed
& ſi pro dote. S. non omnia. qu non praeſtaret, ſi eſſet præteri-
tus, vt infrà titul. j l. is, qui. in principio &S vbi. & ſecnndûm
hoc eſt melior beõditio exheredati, quia nulla prſtat ſcriptis g
a Caſus Ae-
curſij.
* Mere.
Exheredati
non adeuntibus: vt ſuprà prox, quâm inſtituti. & ſecundum quãdo melior
hoc dic, in familia relicti. & ſub. exheredati: vt ex ſequen.li¬ ſi
tus. AcCVR.
d Hoc caſu, impropriè dicitur, cum alium adiiciat caſum.
Vel dic hoc caſu, ſcilicet cûm non eſt adit a hereditas à ſcripto.
& ſic propriè. AccvR.
Iis. JCASVS. In lege iſta dicitur: Quidam habebat
filium, & ex eo nepotem filium ſuum dedit in ado-
ptionem, nepote in poteſtate retento. tandem eſt emanci-
patus à patre adoptiuo, & deceſſit relictis heredibus: nun-
quid nepos poterit petere contra tabulas? Reſpond. quod
ſic: ne ſi aliter diceremus, haberemus neceſſe dicere, ſi fi-
lius habere: nepotem in poteſtate, quod poſſit impune
præterire. nam indubitanter ſi filius emancipatus prœteriit
nepotem, vocatur ad contra tab. ſi fuit in locum filij. quia vo-
catur ad ſucceſſionem aui ſi fuit in locum nepotis: non alias.
VIVIANVS.
Nec
t conditio
quâm non ex-
h
eredati.