DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0964
j915 Digeſtorum Liber xxxvij. Tit vij.1
a Parentis in primo gradu conſiſtentis. nam idem eſſet, ſi diſ-
a Beneficium ceptaretur de bonis auitis -AZOa...2.
legis rltima C. b Moram admiſſam in primo anno. Azo admittitur tamẽ per-
de repudianda petuô ad cauendum:vt no.s-eo. l.jSS ſed & ſi quidem per contuma-
hereditate. locu
habet etiam in..
hereditate a in prin.
uita-facit lex ’Ilius.J CASVS.
iuſta interpre Filius emancipa-
tatione. in fi le tus petiit bonorû poſſ.
appellatinel vnde liberi. nunquid
rentis. infrà de lA¬ 2-,.
verb ſigl ſi quis ei poterit dicere ille
ſuusuup de iu qui eſt in poteſtate, ex
re deliber. vbi illa hereditate debeo
lex loquitur habere emolumẽtum?
generaliter de ſie: quia emancipa-
quolibet ſuo., arur in vne
tus vocatur in vnam
dimidiam, & alius in
aliam. VIV.
c Bonorum poſſeſſio-
nem vnde liberi. Ac-
CVRSIVS.
d Familia. ſ aui.
e qSemiſſem. i. dimi-
diam hereditatis aui-
te.
F Emolumento. quia
ſuus pater ei cõferret:
vt Seo. l. Prator. in fi. &
infrà de coniung. lib. l.
j.S. emancipatus.
g Fratri, ſuo. ſcilicet
propro.
h In familia. ſcilicet
ſui patris.
i Cogetur. patet er-
go, collationem fieri
ab his, qui quoquo-
modo ſui iuris facti
ſunt. hîc enim nepos
per mortem aui, ſui iu-
ris factus eſt. nec mi-
rum, quod contra tab.
datur quocunque mo-
do ſui iuris facto: vt
ſup. de bon toſſ. cõtra tab.
l. I. S. 9 ſui. & l. ſi e¬
mancipatus in princ. &
per petitionem contra
tab, inducitur collatio.
Azo. vt ſup. eod. l. in
princip.
Ifilius. CASVS.
Pater filium ſuum
inſttuit, emancipa-
tum præteriit: inſti-
tutus adiuit, emanci-
patus non vult petere
contra tab. nunquid
tenetur conferre ſuo?
Hodie autẽ non. VIV.
ſecudum Parr qHeres inſtitutus. in
locum habet ſolidum, vel amplis
olidum, vel amplius
collati inter Vt¬.,.
ſuccedentes quam in virili.
quocun; iu- lNon petat. ſed iure
re, notatur in ciuili adeat & reti-
l. pater filitm.
infrà tit. pro neat.
Bald. in ru. m Edictum. ſic ergo
de coll dot.&c. per edictum non fit
Collatio iu collatio, niſi inter eos,
re ſtricto locu qui veniunt eodem
non habet in-:
iure, vt ambo per vn-
ter eos, qui Are, vt ambo per vn
ſuecelunt i de liberi:vel ambo per
uerſo iure, ſed contra tab. licèt vnus
per æquitatẽ, beneficio alterius: vt
inſpecto ſenſu
interpretati-
uo:vt ſe. locus
ſit collationi,
quoties à ve-
niẽte per con-
tra tabulas,
minuitur por-
tin inſtituti.
e Male Viuia-
nus hanc facti
ſpeciem con-
ſtituit. Agitur
euim hac lege .:
de ſlutione
ciam dummodo intra annum bon, poſſaagnoſcat:vt S.eeo l.Prator.
cauere fratribus noluit, audien-
dum poſtea putauerunt, ſi vellet
oblata cautione beneficium bo-
norum poſſeſſionis exercere: ta-
meſi rMponderi poreſt, vider
eum poſſeſſionem repudiaſſe, qui
formam poſſeſſionis conſeruare
noluit. Sed benignior eſt diuerſa
ſententia, maxime cum de bonis
parentis a inter fratres diſpute-
tur: quem tamen facilius admit-
tendum exiſtimo, ſi intra tempus
delatæ poſſeſſionis cautionem
offerat. nã poſt annum, quam de-
lata eſſet bonorum poſſeſſio, vo-
luntariam moram cautionis ad-
mittere, difficilius eſt.
IX. IDEM libro quinte
Reſponſorum.
Ilius emanci patus inteſtati
Fptris bonoru poſeſſioneme
accepit. nepos ex eodem in fa-
milia retentus, ſerniſſem e he-
reditatis cum emolumento f col-
lationis habebit. Idem nepos ſi
poſtea poſſeſſionem inteſtati pa-
tris accipiat, fratri poſt eman-
cipationem patris quſito, & in
familia retento, bona ſua con-
ferre cogetur!.
In his, qui ſuccedunt diuerſo iure,
habet locum collatio. BART.
X. SCAEVOLA libro quinto
Quaſtionum.
Ifilius in poteſtate heres in-
Situieus l adeat & emancipa-
to petente bonorum poſſeſſio
nem contra tabulas, ipſe non pe-
tat l,nec conferendum eſt ei: &
ita edictum ſe habet. Sed magis
ſentio, vt quemadmodû pro par-
te hereditatem retinet iure , eo
quod bonorû poſſeſſionem pete-
re poſſet: ita & cõferri ei debeat,
vtique cûm iniuriam per bono-
rum poſſeſſionem patiatur.
XI. PAVLVS libro vndecimo
Reſponſorum.
PAulus reſpondit ea, que poſt
mortem patris filio reddi de-
hic, & S.eo..1. & j ti j.l. nec ipſa. & S.tit. j. l filium.S. & hoc ſit ſe-
quens que eſt contrà. Sedbper quitatem Scœuol ſecus, vt hic
ſubiicit: & etiam Imperatoris, vt jtit.j.l.j.in princip. & Cod. o. l.
vt liberis, & hoc, ſi minuitur portio inſtituti per contra tab pre-
teriti, vt hic ſubiicit. augeri autem non poſſet, cûm adiit inſti-
tutus:vtS de bon poſſcontra tab ſi ex duobus. S. ſed illud. Item con-
trà huic ljtit.jllputer. Sol-hic ex toto rumpitur per contra tab.
iure prtorioivt ſuprà de bon poſſ contra tab. filum. . videamus.
ſed per querelam, non:vt in contraria. AcCVR.
PAulus eptna r nasvs Et ſialiquid debeur flio emanci.
paro, ſed poſt mortem patris ei ſoluitur:ſi emãcipatus pre-
teritus petit cõtra tabulas, illa conferre non debet. Et ſi habetis
facta filio ante nõ debere, referatis ad ea, que nõ intelligutur deberi eo facto ſui
morté patris. iuris, vt legata ſub cõditione relicta.ſi habetis conferre debere,
coll. jJde verb-obli-l. ſi filiusVIV.
buerunt, emancipatum filium,
quamuis prius conſecutus ſit,
quam deberentur, fratri, qui in
poteſtate paris reictus eſt, con-
ferre nõ debere P:cum poſt mor-
tem patris non tam ex donatio-
ne, quam ex cauſa debitio ea poſ-
ſidere videatur.
XII. IDEM libro quadragenſimo¬¬
primo ad Edictum.
Slpragnantem ! quis vrorenm
reliquerit, & ea vẽtris nomi-
ne in poſſeſsionem miſſa fuerit,
interim ceſſat collatio . nam an-
tequam naſcatur, non poteſt dici
in poteſtate morientis fuiſſe, ſed
nato conferetur.
DE DOTIS COL-
LATIONE.
TITVLVS VII.
Separatim tractat de collatione dotis,
quoniam quantum ad perſonas, qua con-
ferunt, attinet, alio iure eſt benorum, alio
dotis collatio Bona ſoli emancipati confe-
runt, dotem etiam ſuæ his quibuſcum bon.
poſſeſſionem contra tab. accipiunt, ſiue ſint
prateritæ, ſiue inſtitutis commiſſo edicto
aucta ſit earum portio, ſiue miſcuerint ſe
bonis paterns. idémque ſeruatur in bon.
poſſeſſ vnde libert. CVi.
Si filia emancipata petat contra
tab. cogitur dotem cõferre, ſiue ſucce-
dat cum fratribus ab inteſtato: & ſi
filia eſt ſtipulata dotem reddi, tunc
locus eſt collationi, ſed ſi pater eſt
ſtipulatus nomine filiæ, tunc colla-
tioni non eſt locus.
I. VLPIANVS libro quadragen-
ſimo ad Edictum.
u Vamquã f ita demu
ad collationẽ dotis
Prætor cogat filiam,
ſi petat bonor poſ-
ſeſsionem:attamen,
& ſi non petat, conferre debebit,
ſi modô ſe bonis paternis mi-
ſceat . & hoc diuus Pius Vlpio
Hadriano reſcripſit: etiam eam,
cedat cum fratribus ab inteſtato.
5
intelligatis quando debeatur in diem: quia promiſſum eſt fili
in diem:medio tempore pater moritur, & ei ſoluitur.
venit in
n qNon debere. Imo videtur quod ſic inſpecto initiovts eolai
emancipatiS. id quoque. in prin. quæ eſt contra Sol. hic eſt de,
caſtrẽ ſe. a dquod S. eo.
ljS nec caſtrenſe. 2. Vel
pater filio donauit
cauſa mortis ſub con-
ditione, & dedit ante
mortem: ſed poſt mor-
tem extitit conditio,
hoc enim caſu non
confertur, ſicut nec le-
gatum:vt C.eo. l ſi ema-
cipati. eſt enim ſimilis
legato: vt Inſtit. de do.
na. Sj.3. Vel verius, ibi
ab extraneo ſub con-
ditione fuit filius ſti-
pulatus, hi à patre
conferente in eum ſu-
premu iudicium, qu
haberet præcipua, & ſi
eſſet in poreſtate:vrC.
famerciſcl. filiæ. & fa-
cit C.eol. vt lioeris. in fi.
ACevR.
ODebiti.ſic ſuprà de
hered. inſtitl iij.Sij.
C pregnanim a¬
SVS. Pater ſuû in-
ſtituit: emancipatum
præteriit: pregnantem
vxorem reliquit. ſi vẽ-
ter mittitur in poſſ.
ceſſat collatio: quia
quanquam naſcatur
poſtumus, non poteſt
dici res reduci ad cau-
ſam inteſtati. VIV.
p Si pragnantem facit
C eo. l poſtumo.
Interim ceſſat col-
latio. Vide not & ſcri-
pta ad l. 5 vlt. ſup. de
reb. dub. CVIAC.
DE DOTIS
collatione.
q1
...1....
In qua eſt aliquid ſpes in indice titu-
ciale, vt not. S. tit. j. l. li de collatio-
cum emancipati. 5. id ne dotis.
quoque. Aoo!T1o De
collatione in genere dictiẽ
eſt, nunc in ſpecie dicitur
de dote. & ideo dicit ru-
brica de dotis collatione,
quando locum habeat,
quande ceſſet. & locum
habet ſecundum hac tẽ-
pora, quandolous eſt
T In vulg.
ſucceſſioni ab inteſtate, edit. eſt lex,
ſiue filius prateritus pe-
tat contra tabul ſiue ab pl
uamuis, & in
leriſque ma-
inteſtato ſuccedat: niſ nuſer.
teſtator vetuerit. C. eo.
Authent. ex teſtamen-
tO. VIV.
Vãquam.I
. CASVS. Si
VJ filia eman-
a cipata pre-
terita petat contra tabulas, cogitur dotem conferre, ſiue ſuc-
nam dum agetur in iudicio
famili erciſcunda, arbiter coget eam conferre. Vnum ſcia-
tis, ſi filia eſt ſtipulata dotem reddi, tunc locus eſt collationi.
ſiuea pater eſt ſtipulatus nomine filiæ, tunc collationi non eſt
locus. Item ſi ſit nepos & neptis ex vno filio, & ſint dotati: pa-
ter vetô eorum non ſit dotatus, conferent ſibi inuicem, ſcilicet
ne pos & nepris, & non ipſi patri. Vnum ſciatis, ſi ſunt dux
neptes, inuicem conferunt, ſi ſunt ex eodem patre: ſed ſi pe-
titur collatio dotis, debet conferre maritus in quantum face-
re poreſt. Catera ſunt plana vſque ad l. filia in adoptionem. VI-
VANVS.
q Miſceat vt ſuprà tis.j lantep. Je l pater. & arg. ſuprà de
lega.iij. L.xj.S ſi cui.ACCVR.
Compelli.
a Al. ſi verd.
a Parentis in primo gradu conſiſtentis. nam idem eſſet, ſi diſ-
a Beneficium ceptaretur de bonis auitis -AZOa...2.
legis rltima C. b Moram admiſſam in primo anno. Azo admittitur tamẽ per-
de repudianda petuô ad cauendum:vt no.s-eo. l.jSS ſed & ſi quidem per contuma-
hereditate. locu
habet etiam in..
hereditate a in prin.
uita-facit lex ’Ilius.J CASVS.
iuſta interpre Filius emancipa-
tatione. in fi le tus petiit bonorû poſſ.
appellatinel vnde liberi. nunquid
rentis. infrà de lA¬ 2-,.
verb ſigl ſi quis ei poterit dicere ille
ſuusuup de iu qui eſt in poteſtate, ex
re deliber. vbi illa hereditate debeo
lex loquitur habere emolumẽtum?
generaliter de ſie: quia emancipa-
quolibet ſuo., arur in vne
tus vocatur in vnam
dimidiam, & alius in
aliam. VIV.
c Bonorum poſſeſſio-
nem vnde liberi. Ac-
CVRSIVS.
d Familia. ſ aui.
e qSemiſſem. i. dimi-
diam hereditatis aui-
te.
F Emolumento. quia
ſuus pater ei cõferret:
vt Seo. l. Prator. in fi. &
infrà de coniung. lib. l.
j.S. emancipatus.
g Fratri, ſuo. ſcilicet
propro.
h In familia. ſcilicet
ſui patris.
i Cogetur. patet er-
go, collationem fieri
ab his, qui quoquo-
modo ſui iuris facti
ſunt. hîc enim nepos
per mortem aui, ſui iu-
ris factus eſt. nec mi-
rum, quod contra tab.
datur quocunque mo-
do ſui iuris facto: vt
ſup. de bon toſſ. cõtra tab.
l. I. S. 9 ſui. & l. ſi e¬
mancipatus in princ. &
per petitionem contra
tab, inducitur collatio.
Azo. vt ſup. eod. l. in
princip.
Ifilius. CASVS.
Pater filium ſuum
inſttuit, emancipa-
tum præteriit: inſti-
tutus adiuit, emanci-
patus non vult petere
contra tab. nunquid
tenetur conferre ſuo?
Hodie autẽ non. VIV.
ſecudum Parr qHeres inſtitutus. in
locum habet ſolidum, vel amplis
olidum, vel amplius
collati inter Vt¬.,.
ſuccedentes quam in virili.
quocun; iu- lNon petat. ſed iure
re, notatur in ciuili adeat & reti-
l. pater filitm.
infrà tit. pro neat.
Bald. in ru. m Edictum. ſic ergo
de coll dot.&c. per edictum non fit
Collatio iu collatio, niſi inter eos,
re ſtricto locu qui veniunt eodem
non habet in-:
iure, vt ambo per vn-
ter eos, qui Are, vt ambo per vn
ſuecelunt i de liberi:vel ambo per
uerſo iure, ſed contra tab. licèt vnus
per æquitatẽ, beneficio alterius: vt
inſpecto ſenſu
interpretati-
uo:vt ſe. locus
ſit collationi,
quoties à ve-
niẽte per con-
tra tabulas,
minuitur por-
tin inſtituti.
e Male Viuia-
nus hanc facti
ſpeciem con-
ſtituit. Agitur
euim hac lege .:
de ſlutione
ciam dummodo intra annum bon, poſſaagnoſcat:vt S.eeo l.Prator.
cauere fratribus noluit, audien-
dum poſtea putauerunt, ſi vellet
oblata cautione beneficium bo-
norum poſſeſſionis exercere: ta-
meſi rMponderi poreſt, vider
eum poſſeſſionem repudiaſſe, qui
formam poſſeſſionis conſeruare
noluit. Sed benignior eſt diuerſa
ſententia, maxime cum de bonis
parentis a inter fratres diſpute-
tur: quem tamen facilius admit-
tendum exiſtimo, ſi intra tempus
delatæ poſſeſſionis cautionem
offerat. nã poſt annum, quam de-
lata eſſet bonorum poſſeſſio, vo-
luntariam moram cautionis ad-
mittere, difficilius eſt.
IX. IDEM libro quinte
Reſponſorum.
Ilius emanci patus inteſtati
Fptris bonoru poſeſſioneme
accepit. nepos ex eodem in fa-
milia retentus, ſerniſſem e he-
reditatis cum emolumento f col-
lationis habebit. Idem nepos ſi
poſtea poſſeſſionem inteſtati pa-
tris accipiat, fratri poſt eman-
cipationem patris quſito, & in
familia retento, bona ſua con-
ferre cogetur!.
In his, qui ſuccedunt diuerſo iure,
habet locum collatio. BART.
X. SCAEVOLA libro quinto
Quaſtionum.
Ifilius in poteſtate heres in-
Situieus l adeat & emancipa-
to petente bonorum poſſeſſio
nem contra tabulas, ipſe non pe-
tat l,nec conferendum eſt ei: &
ita edictum ſe habet. Sed magis
ſentio, vt quemadmodû pro par-
te hereditatem retinet iure , eo
quod bonorû poſſeſſionem pete-
re poſſet: ita & cõferri ei debeat,
vtique cûm iniuriam per bono-
rum poſſeſſionem patiatur.
XI. PAVLVS libro vndecimo
Reſponſorum.
PAulus reſpondit ea, que poſt
mortem patris filio reddi de-
hic, & S.eo..1. & j ti j.l. nec ipſa. & S.tit. j. l filium.S. & hoc ſit ſe-
quens que eſt contrà. Sedbper quitatem Scœuol ſecus, vt hic
ſubiicit: & etiam Imperatoris, vt jtit.j.l.j.in princip. & Cod. o. l.
vt liberis, & hoc, ſi minuitur portio inſtituti per contra tab pre-
teriti, vt hic ſubiicit. augeri autem non poſſet, cûm adiit inſti-
tutus:vtS de bon poſſcontra tab ſi ex duobus. S. ſed illud. Item con-
trà huic ljtit.jllputer. Sol-hic ex toto rumpitur per contra tab.
iure prtorioivt ſuprà de bon poſſ contra tab. filum. . videamus.
ſed per querelam, non:vt in contraria. AcCVR.
PAulus eptna r nasvs Et ſialiquid debeur flio emanci.
paro, ſed poſt mortem patris ei ſoluitur:ſi emãcipatus pre-
teritus petit cõtra tabulas, illa conferre non debet. Et ſi habetis
facta filio ante nõ debere, referatis ad ea, que nõ intelligutur deberi eo facto ſui
morté patris. iuris, vt legata ſub cõditione relicta.ſi habetis conferre debere,
coll. jJde verb-obli-l. ſi filiusVIV.
buerunt, emancipatum filium,
quamuis prius conſecutus ſit,
quam deberentur, fratri, qui in
poteſtate paris reictus eſt, con-
ferre nõ debere P:cum poſt mor-
tem patris non tam ex donatio-
ne, quam ex cauſa debitio ea poſ-
ſidere videatur.
XII. IDEM libro quadragenſimo¬¬
primo ad Edictum.
Slpragnantem ! quis vrorenm
reliquerit, & ea vẽtris nomi-
ne in poſſeſsionem miſſa fuerit,
interim ceſſat collatio . nam an-
tequam naſcatur, non poteſt dici
in poteſtate morientis fuiſſe, ſed
nato conferetur.
DE DOTIS COL-
LATIONE.
TITVLVS VII.
Separatim tractat de collatione dotis,
quoniam quantum ad perſonas, qua con-
ferunt, attinet, alio iure eſt benorum, alio
dotis collatio Bona ſoli emancipati confe-
runt, dotem etiam ſuæ his quibuſcum bon.
poſſeſſionem contra tab. accipiunt, ſiue ſint
prateritæ, ſiue inſtitutis commiſſo edicto
aucta ſit earum portio, ſiue miſcuerint ſe
bonis paterns. idémque ſeruatur in bon.
poſſeſſ vnde libert. CVi.
Si filia emancipata petat contra
tab. cogitur dotem cõferre, ſiue ſucce-
dat cum fratribus ab inteſtato: & ſi
filia eſt ſtipulata dotem reddi, tunc
locus eſt collationi, ſed ſi pater eſt
ſtipulatus nomine filiæ, tunc colla-
tioni non eſt locus.
I. VLPIANVS libro quadragen-
ſimo ad Edictum.
u Vamquã f ita demu
ad collationẽ dotis
Prætor cogat filiam,
ſi petat bonor poſ-
ſeſsionem:attamen,
& ſi non petat, conferre debebit,
ſi modô ſe bonis paternis mi-
ſceat . & hoc diuus Pius Vlpio
Hadriano reſcripſit: etiam eam,
cedat cum fratribus ab inteſtato.
5
intelligatis quando debeatur in diem: quia promiſſum eſt fili
in diem:medio tempore pater moritur, & ei ſoluitur.
venit in
n qNon debere. Imo videtur quod ſic inſpecto initiovts eolai
emancipatiS. id quoque. in prin. quæ eſt contra Sol. hic eſt de,
caſtrẽ ſe. a dquod S. eo.
ljS nec caſtrenſe. 2. Vel
pater filio donauit
cauſa mortis ſub con-
ditione, & dedit ante
mortem: ſed poſt mor-
tem extitit conditio,
hoc enim caſu non
confertur, ſicut nec le-
gatum:vt C.eo. l ſi ema-
cipati. eſt enim ſimilis
legato: vt Inſtit. de do.
na. Sj.3. Vel verius, ibi
ab extraneo ſub con-
ditione fuit filius ſti-
pulatus, hi à patre
conferente in eum ſu-
premu iudicium, qu
haberet præcipua, & ſi
eſſet in poreſtate:vrC.
famerciſcl. filiæ. & fa-
cit C.eol. vt lioeris. in fi.
ACevR.
ODebiti.ſic ſuprà de
hered. inſtitl iij.Sij.
C pregnanim a¬
SVS. Pater ſuû in-
ſtituit: emancipatum
præteriit: pregnantem
vxorem reliquit. ſi vẽ-
ter mittitur in poſſ.
ceſſat collatio: quia
quanquam naſcatur
poſtumus, non poteſt
dici res reduci ad cau-
ſam inteſtati. VIV.
p Si pragnantem facit
C eo. l poſtumo.
Interim ceſſat col-
latio. Vide not & ſcri-
pta ad l. 5 vlt. ſup. de
reb. dub. CVIAC.
DE DOTIS
collatione.
q1
...1....
In qua eſt aliquid ſpes in indice titu-
ciale, vt not. S. tit. j. l. li de collatio-
cum emancipati. 5. id ne dotis.
quoque. Aoo!T1o De
collatione in genere dictiẽ
eſt, nunc in ſpecie dicitur
de dote. & ideo dicit ru-
brica de dotis collatione,
quando locum habeat,
quande ceſſet. & locum
habet ſecundum hac tẽ-
pora, quandolous eſt
T In vulg.
ſucceſſioni ab inteſtate, edit. eſt lex,
ſiue filius prateritus pe-
tat contra tabul ſiue ab pl
uamuis, & in
leriſque ma-
inteſtato ſuccedat: niſ nuſer.
teſtator vetuerit. C. eo.
Authent. ex teſtamen-
tO. VIV.
Vãquam.I
. CASVS. Si
VJ filia eman-
a cipata pre-
terita petat contra tabulas, cogitur dotem conferre, ſiue ſuc-
nam dum agetur in iudicio
famili erciſcunda, arbiter coget eam conferre. Vnum ſcia-
tis, ſi filia eſt ſtipulata dotem reddi, tunc locus eſt collationi.
ſiuea pater eſt ſtipulatus nomine filiæ, tunc collationi non eſt
locus. Item ſi ſit nepos & neptis ex vno filio, & ſint dotati: pa-
ter vetô eorum non ſit dotatus, conferent ſibi inuicem, ſcilicet
ne pos & nepris, & non ipſi patri. Vnum ſciatis, ſi ſunt dux
neptes, inuicem conferunt, ſi ſunt ex eodem patre: ſed ſi pe-
titur collatio dotis, debet conferre maritus in quantum face-
re poreſt. Catera ſunt plana vſque ad l. filia in adoptionem. VI-
VANVS.
q Miſceat vt ſuprà tis.j lantep. Je l pater. & arg. ſuprà de
lega.iij. L.xj.S ſi cui.ACCVR.
Compelli.
a Al. ſi verd.