DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#0972
1 Digeſtorum Liber xxxvij. Titix. 1932
a Committente. ho-
die non iungitur, ſi de-
tur extraneo, quia re-
manet in poteſtate: ve
Cod. de adoptionibus. l.
cm in adoptione. S. om-
nia igitur. ſed & hodie
iure veteri iungitur,
ſi detur auo in ado-
ptionem, ſiue fuerit
inſtitutus, ſiue non:
vt ſuprà de bon. poſſ.
contra tabulas. l. final. S.
penul & j eoS. ſi pater.
Az20.
Filio. fac. ad hoc
S ſi pars her. petl.j-S. ſi
ego. &S. de bon. poſſeſſ.
contra tab. l.j. S. ij. & l.
cum emancipatus. S. fin.
C Prateritis, extra-
neus igitur fuit inſti-
tutus.
dAdmittuntur. ad
contra tab, ſed an iun-
gãtur exheredato, ſta-
tim dicam. ACCVRS.
e Admitti.q. d.ſi ad-
mittatur cum alio, er-
go & ſolus:vt ſupr. tit.
j. l. vbicunque. in fin.
quod tamen in exhe-
a Prateriti & redato dicit, idem a in
exhere dati par
conditio eſt.
bExheredatu!
habetur pr
mortuo.
c Pamilia, pro
poteſtate.
præteritorvt S. ead.l.S.
iungitur.
f Nepotes admitti.
ad contra tab. 5Sed
an iungitur nepos pa-
tri exheredato? Azo.
dicit quõd nõ- primô,
s quia b habetur pro
mortuo, vt hîc. Secun-
dô, quia hoc dicitur
Sead. l in princip. Ter-
tio, non habet contra
tab. cuius cauſa hic
titulus eſt inductus:
vt ſuprà de bonor poſſeſſ
contra tab. l. ſi poſt mor-
tem. S. exheredatus. Sed
Ioandicit quod ſic: vt
ſuprà de inoffic. testam.
l ſi proponas. & infràS.
ſi pater in poteſtate. Sed
potes dicere, quod per.
lata querela iungatur,
non prius: vel iunga-
tur, non per hoc edi-
ctum, ſed per nouam
clauſulam Iuliani: vt
j. eo. l. qui duos.
g J Exheredatus ſcil.
rité, non alias, vt ſuprà
de bon. poſſ. contra tabu
las. l. non putauit. S. non
quauis. Item hoc ita
ſi exheredatio non ſit
facta inualida:vt j. de
bon. lib. l. ſi patronus. S.
ex teſtamento. Sed fal-
lit in hoc caſu: vt S. de
bon. poſſeſſ. contra tab. l.
filium. ſed cum exhere-
datio. & infrà de bon.
liber. l. ſi patronus. 5. ſi
quis non mala. Item
quod ſequentes repel-
luntur, & filij in par-
tem tantum admit-
tuntur, etiam eſt de
iure Prtoris:vt J. eod.
l.qui duos.
h Liberos igitur i. ne-
potes, vel proncpores,
vel ſimiles.
i In familia. i. in
poreſtate.
l Eius, ſub. oportet
tus. Et hæc erit differentia inter
in adoptionem datum, & eman-
cipatum: quod in adoptionem
quidem dato non aliàs iungitur,
niſi inſtituto, & alio committen-
te a edictum: emancipato autẽ,
ſiue ſit inſtitutus emancipatus,
ſiue ſit præteritus.
3. J Filio b in poteſtate ex
beſſe, emancipato ex triente he-
rede inſtituto, Iulianus ait, nepo-
tem prteritum petita contra
tabulas bonorum poſſeſſione,
patruo ſextantem patri vnciam
ablaturum.
4. J Si pater emancipatus ex-
heredatus ſit, nepotibus ex eo
præteritiss, qui erant in pote-
ſtate retenti, hepotes admittun-
tur d. Abſurdum enim eſt, cûm
patri præterito iungantur, inſti-
tuto eo vel exheredato non ad-
mittie.
5. J Sed & ſi patruus eorum,
qui erat in poteſtate, ſit præteri-
tus, pater exheredatus: debent
nepotes admitti f. nam exhe-
redatus pater eorum pro mor-
tuo habetur.
6. Si pater in poteſtate ma-
nens, exheredatus vel inſtitu-
tus ſit, nepotem ex eo, ſiue in po-
teſtate manentem, ſiue emanci-
patum, ad bona aui neque vo-
cari, neque vocandum eſſe, Sc-
uola ait. Totiens enim nepoti
conſulendum eſt, quotiens in
poteſtate retentus eſt, patre e¬
mancipato. Liberos igitur l in
familia i eſſe oportet, vt huic
edictolocus ſiteius l ſcil. fami-
lia, cuius bonorum poſſeſſio pe-
titur. Sed & ſi poſtumus natus
ſit ex emancipato, ante emanci-
pationem conceptus l:idem erit
dicendum.
7. Liberos autem non om-
nes ſimul vocat Prator, ſed gra-
datim, hoc eſt, eos, qui ſui ſunt,
ſcilicet nepotes, ſi ſunt.ſi minus,
eos, qui ſunt inferioris gradus
nec eos miſcebimus. Plane ſi
ſint ex emancipats ne pose e
nepote eius alio pronepos: di-
cendum erit, vtrumque ei iun-
gi n ambo enim in ſuorum loco
ſucceſſerunt.
8. 5Si poſtliminio e nepos re-
dierit, dicendum eſt, eum patri
emancipato coniungi.
9. Si pater ex duobus filiis,
quos in poteſtate habuit, alterû
emãcipauerit, & nepotẽP exeo
in locfilij adoptauerit, & præ-
terito emancipato deceſſerit: Iu-
lianus ait, nepoti in locum filij
adoptato ſuccurri oportere, vt
quaſi filius portionem habeat,
quã haberet, etſi extraneus ado-
ptatus eſſet. Sic fiet, inquit, vt fi-
lius, qui in poteſtate fuit, tertiam
partem:nepos, in locum filij ado-
ptatus, aliam tertiam: emancipa-
tus filius, cum nepote altero re-
tento in poteſtate, partiatur. nec
enim minus debet ferre nepos in
locum filij adoptatus, quàm ſi ab
extraneo eſſet adoptatus.
10. JIllud nõ intereſtr, quota
portio hereditatis ad nepotem
pertineat, an perquam modica.
nam etſi modica ſit, attamen di-
cemus, eſſe locum huic partis
edicti.
Primo ponit vn dictum, ſecundo
illud per exempla declarat.BART.
I1. Inter ipſum filium & li-
beros eius diuiditur hereditas, ita
vt ipſe dimidium, liberi dimidiú
habeant. Proinde pone ſolum eſ-
ſe filium emancipatum, & nepo-
tes in poteſtate duos: neminem
prterea ex liberist, habebit
emancipatus dimidiam partem
hereditatis: & aliam dimidiam
duo nepotes, vt quadrãtes ferant.
Sed ſi ſit præterea alius filius,
eueniet, vt filius habeat dimidiã
partem hereditatis, ex quo ne-
potes non ſunt. alius filius ſemiſ-
ſem cum filiis ſuis:ita vt quadrã-
tem hereditatis ipſe ferat: qua-
drans inter liberos eius diuida-
tur. Sed ſi ambo filij ſint emanci-
pati, & habeant ſinguli nepo-
tes: eueniet, vt ſinguli ſingulos
ſemiſſes cum nepotib. ſuis diui-
dant:ita vt ipſi quidem quadran-
tes ferãt, nepotes autem reſiduos
quadrantes. & ſi alter duos filios,
alter tres habeat: quadrans vnus
inter duos, alius inter tres diui-
ditur. 12. JSi quis ex nepotibus
portionem ſuam omiſerit, eue¬¬
niet, vt non ad patrem eius, ſed
magis ad fratrem pertineat. Sed
& ſi omnes nepotes omittant,
patruo nihil adcreſcet, ſed ſoli
patri. quod & ſi pater omiſerit,
tune patruo u adcreſcet.
Iuriſconſultus vſque huc expedi-
uit primam partem edicti, ſc de con-
iungendis: hic incipit dicere de ſecü-
da, ſc.de collatione bonorum, quæ in-
ducitur per hunc titulum, & durat
vſque ad finem legis BART.
13. 5 Emancipatus filius ſi
quidem nepotes in aui pote-
ſtate non habeat, fratribus ſuis
conferet *. Sed ſi ſint nepo-
tes, voluit eum prætor filiis
ſuis qui ſunt in poteſtate, ſo-
lis conferre. meritô: quia ve-
niendo ad bonorum poſſeſſio-
eſſe nepotes, putà
aui.
l Conceptus. Sed quã
partem petet interm
emancipatus? Reſp.
vt ſuprde bonor poſſeſſ.
contra tab. l. j. S. ſic ex
rribus.
m Alio. cœteûm ſi
ex coden nepore ſ
ſec, excluderetur per
ſuum patré talis pro-
ne pos. Azo:vt S de bon.
poſſ cont ra tubulas. l. iij.
S ſi poſt. AccVR.
n Iungivt j. eod.
euenit. Sed arg.lcontrà
ſup. de legit. tut. l. tute-
la. S. proinde ſi alter. &
j-de bon-lib. l v.& l. ij.
in fi.
OSi poſtliminio. ſies.
de bon poſſ.contra tab. l.
j. S ex tribus. Azo.
p Nepotem. ſc. vnum
de duobus: vt ſtatim
patet. ACCVRS.
q Ab extraneo. id
eſt, hienepos eſſet ex-
traneus: vt & ſuprà de
bon. poſſ contra tab. l.
cum emancipati. 5. fin.
ACCVRS.
r Illud non intereſt.
quoad hoc edictum.
Sed contrà S. de dolol.
ſi oleum, in fi.
ſParti. ſcilicet de
coniungendis: habet
enim & aliam par-
tem, id eſt, de collatio-
nibus.
t Ex liberis.ex ſe po-
ne. Azo.
u Tunc patruo. Imô
nepotibus, non pa-
truo:vt infrà vnde libe-
rul ſi quis. S. fi contrà.
Sed hîc nepos omiſe-
rat: ibi non. vel quod
bi dicit, non reliquis,
ſcil. ne potbus ex alio
filio, ſed ſuis ſic, & pa-
truo, vt hîc. prima
placet, & facit ſuprà
de vulgar. ſubſtit. l. co-
heredi. S. qui diſcretas.
& de lega-j lplanè j re-
ſpon & Cde cad, toll5.
his ita.
x Conferet. etiam
inſtitutis, & etiam non
petentibus contra ta-
bulas, quod non eſt
per edictum de collat.
ſed per Scœuol in-
terpre tationem: vt ſu-
prà de collat. bono. l. ſi
filius.
y iniuri. ſed dic vt
Sea l. circ princ. notaui.
z Cumfratribus. cum,
id eſt quando.
a Virilem. vt S. de
coll bo.l.jS fi.
b Et in eo. cum vo-
catur cum ſuis liberis,
& confert.
c q Bonorum poſſeſſio-
nis.vt S. Sccm inter.
nem illis ſolis iniuriam V facit. 14. Nunc videamus
quantum eis conferat. Et quidem ſemper cum fra-
tribus a emancipatis confert, virilem a ſibi detra-
hit. Vtrûm & in eo caſu virilem detrahat: an ve-
rô quia dimidiam partem habeat bonorum poſſeſſio-
nis e, dimidiam partem etiam bonorum ſuorum
conferat
a Committente. ho-
die non iungitur, ſi de-
tur extraneo, quia re-
manet in poteſtate: ve
Cod. de adoptionibus. l.
cm in adoptione. S. om-
nia igitur. ſed & hodie
iure veteri iungitur,
ſi detur auo in ado-
ptionem, ſiue fuerit
inſtitutus, ſiue non:
vt ſuprà de bon. poſſ.
contra tabulas. l. final. S.
penul & j eoS. ſi pater.
Az20.
Filio. fac. ad hoc
S ſi pars her. petl.j-S. ſi
ego. &S. de bon. poſſeſſ.
contra tab. l.j. S. ij. & l.
cum emancipatus. S. fin.
C Prateritis, extra-
neus igitur fuit inſti-
tutus.
dAdmittuntur. ad
contra tab, ſed an iun-
gãtur exheredato, ſta-
tim dicam. ACCVRS.
e Admitti.q. d.ſi ad-
mittatur cum alio, er-
go & ſolus:vt ſupr. tit.
j. l. vbicunque. in fin.
quod tamen in exhe-
a Prateriti & redato dicit, idem a in
exhere dati par
conditio eſt.
bExheredatu!
habetur pr
mortuo.
c Pamilia, pro
poteſtate.
præteritorvt S. ead.l.S.
iungitur.
f Nepotes admitti.
ad contra tab. 5Sed
an iungitur nepos pa-
tri exheredato? Azo.
dicit quõd nõ- primô,
s quia b habetur pro
mortuo, vt hîc. Secun-
dô, quia hoc dicitur
Sead. l in princip. Ter-
tio, non habet contra
tab. cuius cauſa hic
titulus eſt inductus:
vt ſuprà de bonor poſſeſſ
contra tab. l. ſi poſt mor-
tem. S. exheredatus. Sed
Ioandicit quod ſic: vt
ſuprà de inoffic. testam.
l ſi proponas. & infràS.
ſi pater in poteſtate. Sed
potes dicere, quod per.
lata querela iungatur,
non prius: vel iunga-
tur, non per hoc edi-
ctum, ſed per nouam
clauſulam Iuliani: vt
j. eo. l. qui duos.
g J Exheredatus ſcil.
rité, non alias, vt ſuprà
de bon. poſſ. contra tabu
las. l. non putauit. S. non
quauis. Item hoc ita
ſi exheredatio non ſit
facta inualida:vt j. de
bon. lib. l. ſi patronus. S.
ex teſtamento. Sed fal-
lit in hoc caſu: vt S. de
bon. poſſeſſ. contra tab. l.
filium. ſed cum exhere-
datio. & infrà de bon.
liber. l. ſi patronus. 5. ſi
quis non mala. Item
quod ſequentes repel-
luntur, & filij in par-
tem tantum admit-
tuntur, etiam eſt de
iure Prtoris:vt J. eod.
l.qui duos.
h Liberos igitur i. ne-
potes, vel proncpores,
vel ſimiles.
i In familia. i. in
poreſtate.
l Eius, ſub. oportet
tus. Et hæc erit differentia inter
in adoptionem datum, & eman-
cipatum: quod in adoptionem
quidem dato non aliàs iungitur,
niſi inſtituto, & alio committen-
te a edictum: emancipato autẽ,
ſiue ſit inſtitutus emancipatus,
ſiue ſit præteritus.
3. J Filio b in poteſtate ex
beſſe, emancipato ex triente he-
rede inſtituto, Iulianus ait, nepo-
tem prteritum petita contra
tabulas bonorum poſſeſſione,
patruo ſextantem patri vnciam
ablaturum.
4. J Si pater emancipatus ex-
heredatus ſit, nepotibus ex eo
præteritiss, qui erant in pote-
ſtate retenti, hepotes admittun-
tur d. Abſurdum enim eſt, cûm
patri præterito iungantur, inſti-
tuto eo vel exheredato non ad-
mittie.
5. J Sed & ſi patruus eorum,
qui erat in poteſtate, ſit præteri-
tus, pater exheredatus: debent
nepotes admitti f. nam exhe-
redatus pater eorum pro mor-
tuo habetur.
6. Si pater in poteſtate ma-
nens, exheredatus vel inſtitu-
tus ſit, nepotem ex eo, ſiue in po-
teſtate manentem, ſiue emanci-
patum, ad bona aui neque vo-
cari, neque vocandum eſſe, Sc-
uola ait. Totiens enim nepoti
conſulendum eſt, quotiens in
poteſtate retentus eſt, patre e¬
mancipato. Liberos igitur l in
familia i eſſe oportet, vt huic
edictolocus ſiteius l ſcil. fami-
lia, cuius bonorum poſſeſſio pe-
titur. Sed & ſi poſtumus natus
ſit ex emancipato, ante emanci-
pationem conceptus l:idem erit
dicendum.
7. Liberos autem non om-
nes ſimul vocat Prator, ſed gra-
datim, hoc eſt, eos, qui ſui ſunt,
ſcilicet nepotes, ſi ſunt.ſi minus,
eos, qui ſunt inferioris gradus
nec eos miſcebimus. Plane ſi
ſint ex emancipats ne pose e
nepote eius alio pronepos: di-
cendum erit, vtrumque ei iun-
gi n ambo enim in ſuorum loco
ſucceſſerunt.
8. 5Si poſtliminio e nepos re-
dierit, dicendum eſt, eum patri
emancipato coniungi.
9. Si pater ex duobus filiis,
quos in poteſtate habuit, alterû
emãcipauerit, & nepotẽP exeo
in locfilij adoptauerit, & præ-
terito emancipato deceſſerit: Iu-
lianus ait, nepoti in locum filij
adoptato ſuccurri oportere, vt
quaſi filius portionem habeat,
quã haberet, etſi extraneus ado-
ptatus eſſet. Sic fiet, inquit, vt fi-
lius, qui in poteſtate fuit, tertiam
partem:nepos, in locum filij ado-
ptatus, aliam tertiam: emancipa-
tus filius, cum nepote altero re-
tento in poteſtate, partiatur. nec
enim minus debet ferre nepos in
locum filij adoptatus, quàm ſi ab
extraneo eſſet adoptatus.
10. JIllud nõ intereſtr, quota
portio hereditatis ad nepotem
pertineat, an perquam modica.
nam etſi modica ſit, attamen di-
cemus, eſſe locum huic partis
edicti.
Primo ponit vn dictum, ſecundo
illud per exempla declarat.BART.
I1. Inter ipſum filium & li-
beros eius diuiditur hereditas, ita
vt ipſe dimidium, liberi dimidiú
habeant. Proinde pone ſolum eſ-
ſe filium emancipatum, & nepo-
tes in poteſtate duos: neminem
prterea ex liberist, habebit
emancipatus dimidiam partem
hereditatis: & aliam dimidiam
duo nepotes, vt quadrãtes ferant.
Sed ſi ſit præterea alius filius,
eueniet, vt filius habeat dimidiã
partem hereditatis, ex quo ne-
potes non ſunt. alius filius ſemiſ-
ſem cum filiis ſuis:ita vt quadrã-
tem hereditatis ipſe ferat: qua-
drans inter liberos eius diuida-
tur. Sed ſi ambo filij ſint emanci-
pati, & habeant ſinguli nepo-
tes: eueniet, vt ſinguli ſingulos
ſemiſſes cum nepotib. ſuis diui-
dant:ita vt ipſi quidem quadran-
tes ferãt, nepotes autem reſiduos
quadrantes. & ſi alter duos filios,
alter tres habeat: quadrans vnus
inter duos, alius inter tres diui-
ditur. 12. JSi quis ex nepotibus
portionem ſuam omiſerit, eue¬¬
niet, vt non ad patrem eius, ſed
magis ad fratrem pertineat. Sed
& ſi omnes nepotes omittant,
patruo nihil adcreſcet, ſed ſoli
patri. quod & ſi pater omiſerit,
tune patruo u adcreſcet.
Iuriſconſultus vſque huc expedi-
uit primam partem edicti, ſc de con-
iungendis: hic incipit dicere de ſecü-
da, ſc.de collatione bonorum, quæ in-
ducitur per hunc titulum, & durat
vſque ad finem legis BART.
13. 5 Emancipatus filius ſi
quidem nepotes in aui pote-
ſtate non habeat, fratribus ſuis
conferet *. Sed ſi ſint nepo-
tes, voluit eum prætor filiis
ſuis qui ſunt in poteſtate, ſo-
lis conferre. meritô: quia ve-
niendo ad bonorum poſſeſſio-
eſſe nepotes, putà
aui.
l Conceptus. Sed quã
partem petet interm
emancipatus? Reſp.
vt ſuprde bonor poſſeſſ.
contra tab. l. j. S. ſic ex
rribus.
m Alio. cœteûm ſi
ex coden nepore ſ
ſec, excluderetur per
ſuum patré talis pro-
ne pos. Azo:vt S de bon.
poſſ cont ra tubulas. l. iij.
S ſi poſt. AccVR.
n Iungivt j. eod.
euenit. Sed arg.lcontrà
ſup. de legit. tut. l. tute-
la. S. proinde ſi alter. &
j-de bon-lib. l v.& l. ij.
in fi.
OSi poſtliminio. ſies.
de bon poſſ.contra tab. l.
j. S ex tribus. Azo.
p Nepotem. ſc. vnum
de duobus: vt ſtatim
patet. ACCVRS.
q Ab extraneo. id
eſt, hienepos eſſet ex-
traneus: vt & ſuprà de
bon. poſſ contra tab. l.
cum emancipati. 5. fin.
ACCVRS.
r Illud non intereſt.
quoad hoc edictum.
Sed contrà S. de dolol.
ſi oleum, in fi.
ſParti. ſcilicet de
coniungendis: habet
enim & aliam par-
tem, id eſt, de collatio-
nibus.
t Ex liberis.ex ſe po-
ne. Azo.
u Tunc patruo. Imô
nepotibus, non pa-
truo:vt infrà vnde libe-
rul ſi quis. S. fi contrà.
Sed hîc nepos omiſe-
rat: ibi non. vel quod
bi dicit, non reliquis,
ſcil. ne potbus ex alio
filio, ſed ſuis ſic, & pa-
truo, vt hîc. prima
placet, & facit ſuprà
de vulgar. ſubſtit. l. co-
heredi. S. qui diſcretas.
& de lega-j lplanè j re-
ſpon & Cde cad, toll5.
his ita.
x Conferet. etiam
inſtitutis, & etiam non
petentibus contra ta-
bulas, quod non eſt
per edictum de collat.
ſed per Scœuol in-
terpre tationem: vt ſu-
prà de collat. bono. l. ſi
filius.
y iniuri. ſed dic vt
Sea l. circ princ. notaui.
z Cumfratribus. cum,
id eſt quando.
a Virilem. vt S. de
coll bo.l.jS fi.
b Et in eo. cum vo-
catur cum ſuis liberis,
& confert.
c q Bonorum poſſeſſio-
nis.vt S. Sccm inter.
nem illis ſolis iniuriam V facit. 14. Nunc videamus
quantum eis conferat. Et quidem ſemper cum fra-
tribus a emancipatis confert, virilem a ſibi detra-
hit. Vtrûm & in eo caſu virilem detrahat: an ve-
rô quia dimidiam partem habeat bonorum poſſeſſio-
nis e, dimidiam partem etiam bonorum ſuorum
conferat