DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1978#1022
2o31 Digeſtorum Liber xxxviij.
petat cõtra tab.cõtra heredes, & ira priuet eos
item quaritur. & ſuprà de bo lib.l. ſi libertus.S. pen.
a qEtiam vt ſuprà ea.l..S. dolum.
b Non teneriquia ex eo quod ſeruus fecit, non tenetur liber
factus: vt C.an ſer ex ſuo facto lj.
c Intra annum. ſcilicet tantum.
Intra annum. Vide
cap.20 de praſcriptioni-
bus. CVIAC.
d Hac actio ſ propria:
vr & S. de pe her l. quod
ſi in diemS pen. & facit
Inſtit. de actio. S. item ſi
quis. jqua in fraud.
cred. l.ait Prator. fin.
e Patronatus. vt &
ſupea l. dolum.
f Non perſona. ſie j.
de noui operis niciatio-
ne.l. de pupillo. S.ij.
g Percepti. & etiam
anteriores:vt j.l. prox.
ACCVRS.
h I auiana l uua-
atenus. i. a quia. &
eſt aliud in actione in
factum, qua datur cre-
ditoribus: quia fructus
medio tempore perce-
pti in ea non reuocã-
tur:vt j.qua in fraudé
creditorum. l. fin. S. non
ſolum. & facit ſuprà de
ſuvis.l. videamus.S. in
Fauiana. ACc.
I patronus. JC a¬
Je vS. Libertus in-
ſtituit patronú ex de-
bita portione, & ali-
qua alienauit in frau-
dem ſuan. patronus
adiuit nunquid pore-
rit reuocare? non, ſed
repellitur à contra ta-
bulas iſta act. non ſc.
temporali, ſed perpe-
tua. ſic ergo, ſi parro-
nus habet legitimam
ortionem, non aget
hac act. Sed ſi libertus
deceſſit inteſtatus, pa-
tronus poterit aliena-
ta in fraudem reuoca
re: & ſi plures ſunt pa-
troni, reuocant virili-
ter. ſimiliter ſi plures
ſunt liberi: omnes re-
uocant viriliter. ſed ſi
vnus de ſiit reuocare:
portio eius nõ adcre-
ſcit alteri. VIV.
iEx debita. qua eſt
tertia. Se d ad quid, cú
tertiam habere poſſit:
nam poreſt petere cõ-
tra tabulas, quod infrà
ſtatim dicit? Reſp. po-
teſt habere tertiã eo-
rum, qu apud liber-
tum remanſerãt tem-
pore mortis.
Item not. in parte.
ſecus ſi in totum eſſet
heres inſtitutus, vel
ab inteſtatoquia non
habet contra tab. re-
uocat tamentvt j eal.
S. patronã. & . ſi inte-
ſtatus.
Ignorantiæ. iuris.
imô de errore facti
ponit exemplum, cum
dicit, dum ignorat, &c.
Sed dic quod neſcie-
bat ſe poſſe reuocare
in partem Fauiana competat, at-
tamen in his, que diuidi nõ poſ-
ſunt, in ſolidum competit, vt pu-
ta in ſeruitute.
22.Si ſeruo meo vel filio-
familias libertus in fraudem pa-
troni quid dederit, an aduersûs
me iudicium Fauian competat,
videamus. Et mihi videtur ſuffi-
cere aduersus me, patrémque,
arbitriõq, iudicis contineri tã id,
quod in rem verſum eſt, condẽ-
nandi, quam id quod in peculio.
23. J Sed ſi iuſſu patris con-
tractum cum filio eſt, pater vti-
que tenebitur.
24 J Si cum ſeruo in fraudem
parroni libertus cõtraxerit, iſque
fuerit manumiſſus, an Fauiana
teneatur, quaritur. Et cûm dixe-
rimus, dolum tantum liberti ſpe-
ctandum, nõ etiam eius cu quo
contraxerit: poteſt manumiſſus
iſte Fauiana non teneri.
25. Item quœri poteſt, manu-
miſſo, vel mortuo, vel alienato
ſeruo, an intra annu agendum
ſit. Et ait Pomponius, agendum.
26. JHc actio d in perſonam
eſt, non in rem: & in heredem
competit, & in cteros ſucceſ-
ſores: & heredi, & cteris ſuc-
ceſſorbus patroni: & non eſt he-
reditaria,id eſt, ex bonis liberti,
ſed propria patroni.
27. Si libertus in fraudem
patroni aliquid dederit, dein, de-
functo pattono, viuo liberto, fi-
lius patroni acceperit bonorum
poſſeſſionem contra tabulas li-
berti:an Fauiana vti poſſit ad re-
nocanda ea, que ſunt alienata?
Et eſt verum, quod & Pompo-
nius probat libro octage nſimo-
tertio, item Papinianus libro
quartodecimo queſtionu, com-
petere ei Fauianã. ſufficere enim,
quod in fraudem patronatuse
factum ſit. magis enim fraudem
rei, non perſonæfaccipimus.
28. In hanc actionem etiam
fructus veniunt, qui ſunt poſt li-
tem conteſtatam percepti.
I1. MARCIANVS libro tertio
Regularum.
N Fauiana & Caluiſiana actio-
ne rectè dicetur, etiam præte-
ritos fructus venire: quatenus h
Prætor omnem fraudem libertõ-
rum vult reſcindere.
de iureex quo erat inſtitutus heres, licèt
ex parte:ſciebat tamen alienata & expone, ignorat alienata,ſc.
ſic vt credat per hoc poſſe reuocare. 2. Vel dic quod credebat,
quod licèt pro parte eſſet heres & adiret, poſſe reuocare aliena-
ta:p lex vetuit. voluit enim lex-vt prius patronus iſte inſtitutus.
III. VLPIANVS libro quadragenſimo-
quarto ad Edictum.
Ipatronus heres inſtitutus ex
debita parte adierit heredi-
tatem, dumignorat aliqua liber-
tum in fraudem ſuam alienaſſe:
videamus, an ſuccurri ignoran-
tiell * eius debeat, ne decipiatur
liberti fraudibus. Et Papinianus
libro quartodecimo queſtionum
reſpondit, in eadem cauſa mane-
re ea, qua alienata ſunt: idcircõ-
que patronum ſibi imputare de-
bere, qui cum poſſet bonorum
poſſeſſionem accipere contra ta-
bulasl, propter ea, quæ aliena-
ta vel mortis cauſa donata ſunt,
non fecit P.
1. Hc actio in perpetuum
datur, quia habet rei perſecutio-
nẽ. 2. Patronum ex aſſen here-
dem inſtitutum, volẽtem Fauia-
naO y actione vti, Prtor admit-
tit: quia erat iniquum, excludi
eum à Fauiana: quia non ſpontè
adiit hereditatem, ſed quia bo-
norum poſſeſſionem contra ta-
bulas petere non potuit.
3. Si inteſtatus p libertus de-
ceſſerit: patronus adeundo here-
ditatem eius, reuocat per Cal-
uiſianam actionem ea, quæ alie-
nata ſunt dolo malo, quo minus
pars ex teſtamento debita bono-
rum liberti ad patronum libe-
roſve eius perueniret. idque eſt,
ſiue petita ſit à patrono ab inte-
ſtato bonor- poſſeſſio, ſiue nõ ſit.
4. Si plures ſint patronæ &
patroni, ſinguli yirilem tãtûm
reuocabunt, vel Caluiſiana.
5.Si libertus inteſtatus deceſ-
ſerit relicta patrono debita por.
tione, aut aliquo ampliûs, ali-
quids etiam alienauerit: Papinia-
nus libro quartodecimo queſtio-
num ſcribit, nihil eſſe reuocan-
dum f. nam qui potuit alicui re-
linquere quid teſtamento, ſi de-
bitam portionem patrono relin-
quat, præterea donando, nihil
videtur in fraudem facere.
IV. IDE M libro 4 3.ad Edictum.
QVolcunque dolo malo l¬
berti alienatum eſt, Fauia-
na actione reuocatur. 1. Et ſi
plures patroni ſint, omnes vnam
partem habebunt. ſed ſi vi-
riles non petent, portio cæteris
adcreſcet x. quod in patronis
codicil,l conficiuntur. j. responſ.
ſ Aliquid ſc reliquit patrono.
t Donando.inter viuos. AcdVRS.
x
Tit.
tatis, & legata & donationes cauſa mortis deducat in
quam reuocet alienata inter viuos:vt hic ſubiicit, & ſuprà ſi quis,
omiſſcauſ teſt.l qui autemS ſi patronus. Item cauté die;;;aAs,
ſi factum ignorauit: vt ſuprà de inoffic. teſtam l mater. & ſuprà de
V. 2032
portione heredi-
irritum,
dicit, ius: ſecus
bon. lib. l. Paulus. Item
in iure videtur contrà
S. de lega. ij. l. qui fidei-
commiſſum. Sol’ibi.
l Contra tabulas. cõ-
tra coheredes hodie
ageret ad ſupplemen-
tu n:vt Inſtit. de ſucceſſ.
lib.S ſed noſtra.
mq Non fecit. Imô ad-
eundo iudiciû liberti
eſt ſecurus: vt & C. de
inoſf teſtaml parẽtibus.
& S. de mino. l. ſi filius.
& facit S. de bo, poſſ con-
tra tab l filium quis.
Hac actio in perpe-
tuum. Vide cap. 30. de
prœſcript. CVIAC.
n 5Ex aſſe. ſecus ſi
pro parte:vt in princip.
huius legis. & facit
J. prox. S.
O Fauiana hac ſc ra-
tione allogata. Azo. vt
non excludatur. & no.
quod hoc poteſt intel-
ligi vt Fauiana agat,
quando nõ erat in tota
hereditare tantu quã-
tum faciebat debita
portio patroni, ſi nihil
eſſet alienatû in frau-
dem. Quid ergo, ſi
nnumua..
ignoranti ius.
libertus donault inter
viuos in fraudem, &
promiſit ſenon vétu-
rum contrà ſub pœna?
nonne parronus con-
ueniretur ad pœnam,
quia eſt heres?vel nú-
quid repellitur ab agé.
doReſp. non: quia li-
cet ſit heres, in hoc
plus poteſt quâm de-
functus: quia cumare-a Principali
ſcindit principale, id puta dunat,
eſt, donatum. ergo ac¬ eeſciſſo, reſcin
uonatum. ergo aCr ditur & acceſ-
ceſſurium, vt pactum ſoriu, put?
euictionis vel poenæ. penæ vel eui-
arg.S. de euictlpater in ctionis pai.
venditis verô vel ſimi¬ vile Gabrilii
libus non fit reuoconclro.
IDuS IU11..¬
tio. niſi quatenus face-
ret aliquid libertus in
fraudem patroni:vt &
S eo.jS. ſi quis. & 5. ſi
mutuam. & not.Seeal.
in princ.
Patronum volentem
Fauiana. Hinc colige Jrat
ad eandem ſpeciem, i nõ debet-
non pertinere actionẽ de rgaulib. 6.
Fauianam & Caluiſia- facit ad hos
n. Na Fauiana datur ca d ſsiunp
teſtato lberto, Calui-cron ſis oni
ſiana inteſtato, vt & eonſanggvx.
innuit l. j. Col. eodem. ſua.
CViAC.
pSi inteſtatus. facit
ſup prox.S.
q Virilem tantum. ſc.
tertiæ vel legitimtvt
Jeol prox.
r Relicta. per codi-
cillos: vel reliquit e0
ipſo quôd in alios nõ
diſpoſuit:vts. de iure
u Vodcunque.lVnã partemvt & Sl proxima.S ſi plure. Acc.
Adcreſcetvt & ſup de boslib. lſi ex tribus.
Tunetur.