DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0003
1
a Digeſtorum
ſeptem partes
præcipuz-
3 Hc verba
Dynus ita ex-
ponit, & hoc
& ſuperiori
volumine de
iure Prœtorio
agi endẽ mo-
du, ſed non in
eundem mo-
dum: ſuperio-
ri, agi de mo-
do adquirendi
iure prætorio:
hoc, de retinẽ
do. Azo paulo
melius, ſupe-
tiore agi de
vltimis volun-
tatibus:hoc, de
his quæ inter
viuos gertur.
Iacobus verô
de Aretio ſic,
ſuperiore agi
de actionibus
quæ ex iure
prtorio: hoc,
de officio iudi-
cis, ſeu his que
officio prto-
rio expediun-
tur.
t Sufficit qu-
dam in genere
conuenire, li-
cet ſint diuer-
ſa ſpecie.
Lib.58. m.
ti.1Oui u¬
voviac uuſ-
Aia5.
àDigeti no-
uum quare di-
catur.
e Nouum, di-
ctio variis mo-
dis ſumitur.
!
De operis
DE OPERIS
E
NOVI NVNTIATIONE.
Ed eum ſeptem ſint partes digeſtorum, & ſexta incipiat
ſupra de bonor. poſſeſ ſeptima infra de verb. oblig. vnde
eſt hoc quod incipit hie
hoc volumen, & non
in prin. alicuius parti:
vt Cod, de vete. iur. e¬
nu. l 2. S. ſed cùm om-
nia? Respon. quia bono-
rum poſſeſſiones attinent
ſupradictis titulis, an-
te bonorum poſſeſſiones.
ſcil. vſque ad tit. de le-
gatis; ideo melius cum
pracedentibus ſunt con-
iuncta. Infra de verbor.
oblig. non incipit: quia
nimis parum remane-
ret de hoc volumine, ſed
hic iam diſcreta eſt ma-
teria à pradictis. in hoc
tamen eſt affinis, quia
ſieut ſuperius tracta-
tur de iure prætorio: ita
hic. ſc. eodem modo: ſed
C non in eumdem mo-
dum.ACCVRS.
ADDITIO. Qua-
rit hic Bartolus, quare
hic liber dicatur & de-
nominetur Digeſtum d
nouum? Respon. quod
dictio nouume, va-
riis modis capitur.
1. Quandoque enim ap-
pellatur nouum, id eſt
vltimum: vt l. vnica.
S. in nouiſſimo. Cod.
de cadu. tol. & l. no-
uiſſima. infra iudi. ſol.
& l. nouiſſime. ſupra
quod fal. tuto. aucto.
& ſic tria ſunt volumi-
na, & iſtud eſt vlti-
mum. 2. Quandoque
appellatur nouum ea ra-
tione, quia interdicta de-
nomindtur à prima par-
te ſui: vt in interdicto
quod vi aut clâm. ita
hic quia tractatur de
nouo opere, appellatur
Digeſtum nouum.
3. Quandoque appella-
tur iniquum: vt l. 1.
in prin. ſupra quod
quiſque iur. & ideo
hic dicit, nouum, id
eſt iniquum, puniens
iniqua. 4. Vltimô dic,
& melius ſecundum
Ray. & Rapha. hic:
quod iſta ſunt nomina-
magiſtralia inuenta ab
auctoribus, quæ impo-
nuntur ad placiti: quo-
rum disputatio relinqui-
tur pertinacibus. l. 2. C.
de conſtitut. pecu. &
in gloſſ. in rubri. ſu-
pra ſolut. mat. Vitra
pradicta de dictione, no-
uus, vide bonam gloſſ.
in c. generali. in ver-
bo. de nouo. de elect.
lib. 6. qua ponit multas
ſignificationes de dictio-
ne, nouus. Item ali-
quid in l. admonendi.
in verbo, noua inſtru-
menta. ſupra de iure-
f Noua inſtru- urand. vbi noua l in-
menta.
ſtrumenta dicuntur qua
ſunt antiqua, dummo-
do ſint de nouo reperta.
ita etiam dicit tex. in l.
ff. Nouum.
Soo.
noui nuntiatione.
2
ſub ſpecie. C. de re iudi. vide etiam inl vetus. ſupra de vino, triti.
& oleo leg, vbi habetur quod dicatur vinum nouum & vetus, ſecun-
dum Alex. de Imo. hic.
Oc edict JCASVS. Vlpianus iuriſconſultus expoſiturus
ar.
3
g àENg & à gicg o g gggg gge
ſg g giageggeleageg tee gyſa l ge due pu eg gugaeu s &r a
LIBER TRIGESIMVS
NONVS.
DE OPERIS NOVI
nuntiatione.
TITVLVS
Non poteſt ratio ordinis intelligi niſi re-
petantur ſummotenus ab initio omnia quæ
anteceſſerunt. Propoſitis partibus iuris vni-
uerſi, & partibus deinde iuris ciuilis (legi-
bus puta & ſenatuſconſultis, & aliis qui-
buſdam) cœpit de iure hominum, rerum-
ue diuiſone tra dere nonmibil: mox quia
omines de rebus diſceptant apud magi-
ſtratus vel iudices, varia genera magi-
ſtratuum, & de iuriſdictione eorum edicta
varia, déque ordine quo agi ſolet apud eos:
ac poſtea à magiſtratibus tranſitum fecit
ad iudices compromiſſarios & ad delegatos,
eque omnia breuiter expoſuit. Quidquid
praterea eſt in Pandectis, omne conſumi-
tur in variis actionibus aut remediis quæ
vice actionum ſunt enarrandis & expli-
candis: vt paruula videantur illa partes
quæ ſunt de hominibus, & de rebus, præ ea
qui eſt de actionbus, qua totas fere Pan-
dectas occupat. Nec abs re maiores noſtri,
eum qui bene noſſet actiones, totum ius
noſſe. Ac primum quidem expoſuit vindi-
cationes, deinde condictiones & actiones
in perſonam, qua ex variis contractibus
naſcuntur, vel quaſi ex contractibus. &
tranſiens à contractibus ad quaſi contra-
ctus, omiſit quos à re nata expoſuerat ante,
veluti negotia geſta, & indebiti ſolutio-
nem, vt libris de interdictis omittit tra-
ctationem ſpecialem eorum quæ prout occa-
ſio fereba, explicare occupauerat ante, ve-
luti de mortuo inferendo, de ſepulchro adi-
ficando, de operis noui nuntiatione, & in-
terdictum fraudatorium: & titulis de pra-
toriis ſtipulationibus, ſtipulationem legato-
rum, & Falcidia, & dupla, & de operis
noui nuntiatione, & damni infecti, quas
etiam prore nata expoſuerat ante, & in ea
parte qua cauſa explicantur mittendi in
poſſeſſionem, miſſionem ventris nomine, aut
damni infecti, aut legatorum: & libro de
actionibus quæ ex maleficiis naſcuntur, a¬
ctionem legis Aquiliæ. Vnus quidem eſt &
certus ac perpetuus ordo, quo catenati in-
uicem tituli ſunt, ita vt alius ex alio necti
videatur. ſed rerum de quibus agitur ea eſt
inter ſe cognatio, vt non poſſit non qui tra-
ctat vnam, attingere vel coniungere etiam
alteram, vel mutuari ex vna quod in pra-
ſens conducat in alia: edque re fit vt pro-
curatori iungatur geſtor, quorum tamen
obligutio non ducitur ex fonte eodem: ac
ſimiliter condictioni ex mutuo, condictio ex
promutuo, actioni interdictum vel ſtipula-
tio pratoria, ſtipulationi miſſio in peſſeſſio-
nem, id eſt antecedenti conſequens: &
rurſus bonorum poſſeſſioni miſſio in poſſeſſio-
nem, qua etiam bonorum poſſeſſio nonnun-
quam appellatur: & vt breuiter dicam,
principali rei qua de agitur, ea que inſtar
illius obtinet, queve propter eam inducitur.
Sed qua de re hac occaſione dictum eſt ſe-
mel, ea non iteratur poſtea, ſuccedente pro-
prio loco in quem reſeruari & coniici ea
PRIMVS.
potuiſſet & ita, vt cœpi dicere, à contra-
ctibus tranſiens ad quaſi contractus omiſit
quaſi contractus expoſitos ante, & reliquos
propoſuit, tutelam & curationem primum,
deinde aditionem hereditatis, ſimilémve
ſucceſſionem, & hic quidem quaſi contra-
ctus à titulo, Qui teſt. fac. poſſ. traxit
ſecum ceteros omnes vſque in hunc locum.
Nunc poſt tot actiones pergit proponere a¬
lias, vel vice actionum alia remedia, ea ſci-
licet qua ſunt de damno nondum facto,
qua de re nullam ante propoſuerat actio-
nem, nullumque remedium. Ac primum
quidem remedium edicti de operis noui
nuntiatione, id eſt ne fiat opus nouum quod
nondum factum eſt. mox remedium edicti
de cautione damni infecti, poſt actionem le-
gitimam aqua pluuia arcenda, qua etiam
eſt de damno nondum facto. Sed prater *
edictum de operis noui nuntiatione, propo-
nitur etiam hoc titulo interdictum & ſa-
tiſdatio, vno ſcilicet titulo qua Vlpianus
diuerſis libris, edictum II1. interdictum
LXXI. Satiſdas ionem LXXX. Edicto * pro-
mittitur remedium triplex. Primum, vt ſi-
ue iure ſiue iniuria opus fieret, interim per
teſtationem denuntiationémque inhibere-
tur, quod neceſſariam pratoris aditionem
non habet. Secundum, vt remitteretur nun-
tiatio, quod neceſſariam pratoris aditionem
& cognitionem habet. Tertium, vt ſatiſ-
„ 7
daretur de opere reſtituendo, quod æque vt
primum neceſſariam pratoris aditionem nõ
habet. nam ſtipulatio adhibetur inter con-
uenientes. Primum ergo denuntiatori da-
tur, alia duo denuntiato, & conſequenter
inde naſcitur triplex * interdictum. Vnum
quod nuntiatori datur, ſi is, cui ita nun-
tiatum eſt, Denuntio tibi nequid in illo
loco noui operis me inuito facias, nun-
tiationi non puruerit, id eſt, confeſtim non
diſceſſerit abopere quod moliri aut demoli-
ri cœperat, poſito veldepoſito forte vno vel
altero cemento, vel etiam operis facta par-
te iam aliqua, vt quidquid fecerit poſt ni-
tiationem ante remiſſionem vel ſatiſdatio-
nem reſtituere compellatur. eſt enim inter-
dictum reſtitutorium, & ex eadem cauſa
competit etiam interdiclum, Quod vi aut
clam. Alterum y terti prohibitoria ſant,
& denuntiato dantur, ſecundam poſt ſu-
tiſdationem, tertium poſt remiſſionem. ſed
hoc poſtremum quod potuiſſet iungere aliis
duobus in l. 20. maluit reiicere in titulum
de remiſſionibus. De ſatiſdutione j ex
operis noui nuntiatione eſt l.2I. quæ conci-
pitur in hunc fere modum, Quod acturus
ſum ius mihi eſſe prohibendi te opus
nouum inuito me facere, cuius rei L.
Titius iudex ſumptus eſt, eam recte defen-
di, aut ſi ea res intra illum diem aduerſus
te heredémve tuum iudicata erit, quodfa-
ctum opus erit, id opus boni viri arbitra-
tu reſtitui, dolumque malum abfuturum
efſe, aut quanti ea res erit, tantam pecu-
A
J e uto-e ,.
El eitun pratoris quod habes infra eo l prator ait in princ.
nunc de effectu illius
edicti aliqua dicit: &
caſum in hoc prin. ſic
ponamus: Cum vide-
rem Titium in aliquo
ſolo edificare domum,
vel aliud opus nouum
& ego credebam me
in illo ſolo ius habe-
re, vt quia fortè meû;
vel aliquod aliud ius,
per quod non poſſet
me inuito adificare:
denunciaui ei ne in il-
lo opere procederet.
dicitur quod denun-
tiatio tenet: & hoc
eſt permiſſum ex præ-
toris edicto:quod edi-
ctum habes infr. eo tit.
l. prator ait. in princ. Se-
cundô conſulitur Ti-
tio, nam ſi vult in ope-
re procedere, vadat co-
ram iudice: & ſatiſ-
det de opere deſtruen-
do, ſi apparebit iniu-
ſté œdificaſſe. ſic po-
ſtea in opere procede-
re poterit abſque dã-
no. HOC AVTEM
EDICTV M. Nunc
incipit dicere quande
habeat locum nuntia-
tio. & certé habet lo-
cum aduerſus opera
que incipiunt fieri, &
nondum ſunt factanã
ſi iam eſſent facta, non
hoc edictum haberet
locum, ſed poſſent
habere locum inter-
dicta ad deſtruen-
dum, vt quod vi aut
clam: vel interdictum
ne quid in loco ſacro, ſi
in ſacro loco eſſent fa-
cta. NVNTIAT10. J
Hic S. vij. habet par-
tes. nam primô dicit
quod ſi aliquis vult
nuntiare nouum opus,
nõ habet neceſſe quod
propter hoc adeat iu-
dicem. Secundô dicit
quod nuntiatio poteſt
fieri etiam per procu-
ratorem. Tertio dicit
quod nuntiatio poteſt
fieri tempore feriao,
& non feriato. Quar-
tô dicit quod nuntia-
tio poteſt fieri etiam-
aduerſus abſentes &
inuitos. Quintô dicit.
quod ſi diforaaas its
fundo quem poſſide-
bam, & eg veni ad
te, & nuntiaui tibi no-
uum opus: amitto per-
hoc poſſeſſionem fun¬:
di: & tu incipis poſſi-
dere. Sextô dicit quod
ſi nuntiaui tibi nouum
opus, & tu ſpernens
nuntiationem proceſ-
ſiſti in opere: certé-
quidquid operis feciſti
poſt nuntiationem, de-
bet deſtrui:licet tuum
fuerit ſolum in quo e¬
dificaueras. Septimé
dicit quod ſi edificabas
in
a Digeſtorum
ſeptem partes
præcipuz-
3 Hc verba
Dynus ita ex-
ponit, & hoc
& ſuperiori
volumine de
iure Prœtorio
agi endẽ mo-
du, ſed non in
eundem mo-
dum: ſuperio-
ri, agi de mo-
do adquirendi
iure prætorio:
hoc, de retinẽ
do. Azo paulo
melius, ſupe-
tiore agi de
vltimis volun-
tatibus:hoc, de
his quæ inter
viuos gertur.
Iacobus verô
de Aretio ſic,
ſuperiore agi
de actionibus
quæ ex iure
prtorio: hoc,
de officio iudi-
cis, ſeu his que
officio prto-
rio expediun-
tur.
t Sufficit qu-
dam in genere
conuenire, li-
cet ſint diuer-
ſa ſpecie.
Lib.58. m.
ti.1Oui u¬
voviac uuſ-
Aia5.
àDigeti no-
uum quare di-
catur.
e Nouum, di-
ctio variis mo-
dis ſumitur.
!
De operis
DE OPERIS
E
NOVI NVNTIATIONE.
Ed eum ſeptem ſint partes digeſtorum, & ſexta incipiat
ſupra de bonor. poſſeſ ſeptima infra de verb. oblig. vnde
eſt hoc quod incipit hie
hoc volumen, & non
in prin. alicuius parti:
vt Cod, de vete. iur. e¬
nu. l 2. S. ſed cùm om-
nia? Respon. quia bono-
rum poſſeſſiones attinent
ſupradictis titulis, an-
te bonorum poſſeſſiones.
ſcil. vſque ad tit. de le-
gatis; ideo melius cum
pracedentibus ſunt con-
iuncta. Infra de verbor.
oblig. non incipit: quia
nimis parum remane-
ret de hoc volumine, ſed
hic iam diſcreta eſt ma-
teria à pradictis. in hoc
tamen eſt affinis, quia
ſieut ſuperius tracta-
tur de iure prætorio: ita
hic. ſc. eodem modo: ſed
C non in eumdem mo-
dum.ACCVRS.
ADDITIO. Qua-
rit hic Bartolus, quare
hic liber dicatur & de-
nominetur Digeſtum d
nouum? Respon. quod
dictio nouume, va-
riis modis capitur.
1. Quandoque enim ap-
pellatur nouum, id eſt
vltimum: vt l. vnica.
S. in nouiſſimo. Cod.
de cadu. tol. & l. no-
uiſſima. infra iudi. ſol.
& l. nouiſſime. ſupra
quod fal. tuto. aucto.
& ſic tria ſunt volumi-
na, & iſtud eſt vlti-
mum. 2. Quandoque
appellatur nouum ea ra-
tione, quia interdicta de-
nomindtur à prima par-
te ſui: vt in interdicto
quod vi aut clâm. ita
hic quia tractatur de
nouo opere, appellatur
Digeſtum nouum.
3. Quandoque appella-
tur iniquum: vt l. 1.
in prin. ſupra quod
quiſque iur. & ideo
hic dicit, nouum, id
eſt iniquum, puniens
iniqua. 4. Vltimô dic,
& melius ſecundum
Ray. & Rapha. hic:
quod iſta ſunt nomina-
magiſtralia inuenta ab
auctoribus, quæ impo-
nuntur ad placiti: quo-
rum disputatio relinqui-
tur pertinacibus. l. 2. C.
de conſtitut. pecu. &
in gloſſ. in rubri. ſu-
pra ſolut. mat. Vitra
pradicta de dictione, no-
uus, vide bonam gloſſ.
in c. generali. in ver-
bo. de nouo. de elect.
lib. 6. qua ponit multas
ſignificationes de dictio-
ne, nouus. Item ali-
quid in l. admonendi.
in verbo, noua inſtru-
menta. ſupra de iure-
f Noua inſtru- urand. vbi noua l in-
menta.
ſtrumenta dicuntur qua
ſunt antiqua, dummo-
do ſint de nouo reperta.
ita etiam dicit tex. in l.
ff. Nouum.
Soo.
noui nuntiatione.
2
ſub ſpecie. C. de re iudi. vide etiam inl vetus. ſupra de vino, triti.
& oleo leg, vbi habetur quod dicatur vinum nouum & vetus, ſecun-
dum Alex. de Imo. hic.
Oc edict JCASVS. Vlpianus iuriſconſultus expoſiturus
ar.
3
g àENg & à gicg o g gggg gge
ſg g giageggeleageg tee gyſa l ge due pu eg gugaeu s &r a
LIBER TRIGESIMVS
NONVS.
DE OPERIS NOVI
nuntiatione.
TITVLVS
Non poteſt ratio ordinis intelligi niſi re-
petantur ſummotenus ab initio omnia quæ
anteceſſerunt. Propoſitis partibus iuris vni-
uerſi, & partibus deinde iuris ciuilis (legi-
bus puta & ſenatuſconſultis, & aliis qui-
buſdam) cœpit de iure hominum, rerum-
ue diuiſone tra dere nonmibil: mox quia
omines de rebus diſceptant apud magi-
ſtratus vel iudices, varia genera magi-
ſtratuum, & de iuriſdictione eorum edicta
varia, déque ordine quo agi ſolet apud eos:
ac poſtea à magiſtratibus tranſitum fecit
ad iudices compromiſſarios & ad delegatos,
eque omnia breuiter expoſuit. Quidquid
praterea eſt in Pandectis, omne conſumi-
tur in variis actionibus aut remediis quæ
vice actionum ſunt enarrandis & expli-
candis: vt paruula videantur illa partes
quæ ſunt de hominibus, & de rebus, præ ea
qui eſt de actionbus, qua totas fere Pan-
dectas occupat. Nec abs re maiores noſtri,
eum qui bene noſſet actiones, totum ius
noſſe. Ac primum quidem expoſuit vindi-
cationes, deinde condictiones & actiones
in perſonam, qua ex variis contractibus
naſcuntur, vel quaſi ex contractibus. &
tranſiens à contractibus ad quaſi contra-
ctus, omiſit quos à re nata expoſuerat ante,
veluti negotia geſta, & indebiti ſolutio-
nem, vt libris de interdictis omittit tra-
ctationem ſpecialem eorum quæ prout occa-
ſio fereba, explicare occupauerat ante, ve-
luti de mortuo inferendo, de ſepulchro adi-
ficando, de operis noui nuntiatione, & in-
terdictum fraudatorium: & titulis de pra-
toriis ſtipulationibus, ſtipulationem legato-
rum, & Falcidia, & dupla, & de operis
noui nuntiatione, & damni infecti, quas
etiam prore nata expoſuerat ante, & in ea
parte qua cauſa explicantur mittendi in
poſſeſſionem, miſſionem ventris nomine, aut
damni infecti, aut legatorum: & libro de
actionibus quæ ex maleficiis naſcuntur, a¬
ctionem legis Aquiliæ. Vnus quidem eſt &
certus ac perpetuus ordo, quo catenati in-
uicem tituli ſunt, ita vt alius ex alio necti
videatur. ſed rerum de quibus agitur ea eſt
inter ſe cognatio, vt non poſſit non qui tra-
ctat vnam, attingere vel coniungere etiam
alteram, vel mutuari ex vna quod in pra-
ſens conducat in alia: edque re fit vt pro-
curatori iungatur geſtor, quorum tamen
obligutio non ducitur ex fonte eodem: ac
ſimiliter condictioni ex mutuo, condictio ex
promutuo, actioni interdictum vel ſtipula-
tio pratoria, ſtipulationi miſſio in peſſeſſio-
nem, id eſt antecedenti conſequens: &
rurſus bonorum poſſeſſioni miſſio in poſſeſſio-
nem, qua etiam bonorum poſſeſſio nonnun-
quam appellatur: & vt breuiter dicam,
principali rei qua de agitur, ea que inſtar
illius obtinet, queve propter eam inducitur.
Sed qua de re hac occaſione dictum eſt ſe-
mel, ea non iteratur poſtea, ſuccedente pro-
prio loco in quem reſeruari & coniici ea
PRIMVS.
potuiſſet & ita, vt cœpi dicere, à contra-
ctibus tranſiens ad quaſi contractus omiſit
quaſi contractus expoſitos ante, & reliquos
propoſuit, tutelam & curationem primum,
deinde aditionem hereditatis, ſimilémve
ſucceſſionem, & hic quidem quaſi contra-
ctus à titulo, Qui teſt. fac. poſſ. traxit
ſecum ceteros omnes vſque in hunc locum.
Nunc poſt tot actiones pergit proponere a¬
lias, vel vice actionum alia remedia, ea ſci-
licet qua ſunt de damno nondum facto,
qua de re nullam ante propoſuerat actio-
nem, nullumque remedium. Ac primum
quidem remedium edicti de operis noui
nuntiatione, id eſt ne fiat opus nouum quod
nondum factum eſt. mox remedium edicti
de cautione damni infecti, poſt actionem le-
gitimam aqua pluuia arcenda, qua etiam
eſt de damno nondum facto. Sed prater *
edictum de operis noui nuntiatione, propo-
nitur etiam hoc titulo interdictum & ſa-
tiſdatio, vno ſcilicet titulo qua Vlpianus
diuerſis libris, edictum II1. interdictum
LXXI. Satiſdas ionem LXXX. Edicto * pro-
mittitur remedium triplex. Primum, vt ſi-
ue iure ſiue iniuria opus fieret, interim per
teſtationem denuntiationémque inhibere-
tur, quod neceſſariam pratoris aditionem
non habet. Secundum, vt remitteretur nun-
tiatio, quod neceſſariam pratoris aditionem
& cognitionem habet. Tertium, vt ſatiſ-
„ 7
daretur de opere reſtituendo, quod æque vt
primum neceſſariam pratoris aditionem nõ
habet. nam ſtipulatio adhibetur inter con-
uenientes. Primum ergo denuntiatori da-
tur, alia duo denuntiato, & conſequenter
inde naſcitur triplex * interdictum. Vnum
quod nuntiatori datur, ſi is, cui ita nun-
tiatum eſt, Denuntio tibi nequid in illo
loco noui operis me inuito facias, nun-
tiationi non puruerit, id eſt, confeſtim non
diſceſſerit abopere quod moliri aut demoli-
ri cœperat, poſito veldepoſito forte vno vel
altero cemento, vel etiam operis facta par-
te iam aliqua, vt quidquid fecerit poſt ni-
tiationem ante remiſſionem vel ſatiſdatio-
nem reſtituere compellatur. eſt enim inter-
dictum reſtitutorium, & ex eadem cauſa
competit etiam interdiclum, Quod vi aut
clam. Alterum y terti prohibitoria ſant,
& denuntiato dantur, ſecundam poſt ſu-
tiſdationem, tertium poſt remiſſionem. ſed
hoc poſtremum quod potuiſſet iungere aliis
duobus in l. 20. maluit reiicere in titulum
de remiſſionibus. De ſatiſdutione j ex
operis noui nuntiatione eſt l.2I. quæ conci-
pitur in hunc fere modum, Quod acturus
ſum ius mihi eſſe prohibendi te opus
nouum inuito me facere, cuius rei L.
Titius iudex ſumptus eſt, eam recte defen-
di, aut ſi ea res intra illum diem aduerſus
te heredémve tuum iudicata erit, quodfa-
ctum opus erit, id opus boni viri arbitra-
tu reſtitui, dolumque malum abfuturum
efſe, aut quanti ea res erit, tantam pecu-
A
J e uto-e ,.
El eitun pratoris quod habes infra eo l prator ait in princ.
nunc de effectu illius
edicti aliqua dicit: &
caſum in hoc prin. ſic
ponamus: Cum vide-
rem Titium in aliquo
ſolo edificare domum,
vel aliud opus nouum
& ego credebam me
in illo ſolo ius habe-
re, vt quia fortè meû;
vel aliquod aliud ius,
per quod non poſſet
me inuito adificare:
denunciaui ei ne in il-
lo opere procederet.
dicitur quod denun-
tiatio tenet: & hoc
eſt permiſſum ex præ-
toris edicto:quod edi-
ctum habes infr. eo tit.
l. prator ait. in princ. Se-
cundô conſulitur Ti-
tio, nam ſi vult in ope-
re procedere, vadat co-
ram iudice: & ſatiſ-
det de opere deſtruen-
do, ſi apparebit iniu-
ſté œdificaſſe. ſic po-
ſtea in opere procede-
re poterit abſque dã-
no. HOC AVTEM
EDICTV M. Nunc
incipit dicere quande
habeat locum nuntia-
tio. & certé habet lo-
cum aduerſus opera
que incipiunt fieri, &
nondum ſunt factanã
ſi iam eſſent facta, non
hoc edictum haberet
locum, ſed poſſent
habere locum inter-
dicta ad deſtruen-
dum, vt quod vi aut
clam: vel interdictum
ne quid in loco ſacro, ſi
in ſacro loco eſſent fa-
cta. NVNTIAT10. J
Hic S. vij. habet par-
tes. nam primô dicit
quod ſi aliquis vult
nuntiare nouum opus,
nõ habet neceſſe quod
propter hoc adeat iu-
dicem. Secundô dicit
quod nuntiatio poteſt
fieri etiam per procu-
ratorem. Tertio dicit
quod nuntiatio poteſt
fieri tempore feriao,
& non feriato. Quar-
tô dicit quod nuntia-
tio poteſt fieri etiam-
aduerſus abſentes &
inuitos. Quintô dicit.
quod ſi diforaaas its
fundo quem poſſide-
bam, & eg veni ad
te, & nuntiaui tibi no-
uum opus: amitto per-
hoc poſſeſſionem fun¬:
di: & tu incipis poſſi-
dere. Sextô dicit quod
ſi nuntiaui tibi nouum
opus, & tu ſpernens
nuntiationem proceſ-
ſiſti in opere: certé-
quidquid operis feciſti
poſt nuntiationem, de-
bet deſtrui:licet tuum
fuerit ſolum in quo e¬
dificaueras. Septimé
dicit quod ſi edificabas
in