Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Hinweis: Ihre bisherige Sitzung ist abgelaufen. Sie arbeiten in einer neuen Sitzung weiter.
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 3): Digestum Nouum, Sev Pandectarvm Ivris Civilis Tomvs Tertivs: Ex Pandectis Florentinis quoad eius fieri potuit, repraesentatus — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2603#0643
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
e

nõ ſemper re-
trotrahitur.

Praſcriptio-
ne longiſſimi
temporis axx.
annor repe-
tit ſi ſoluat: ſed
id lucm ha-
bet ſi pri-
ſit bna fide:
ioc enim caſu
dicitur tutus
exceptione fa-
uorabilis ſecus
ſi mala fide:
tune enim di-
citur tutus ex-
ceptione odio-
ſa. & ideo ſi
ſoluat, non re-
petit. Paul. de
Caſt. iul, qui ex-
ceptionẽ ſupr de
cõdi indebi.ad-
de Balbû tract.
de præſeript. 1.
parte quaſt. 5.
au,II.
In libro 6o.
aao. titxi.
Duo terribiles
libri ſequitur
de delictis pri-
uatis & extra-
ordinariis, nec
non publicis
criminibus,
qui omnem
continent ſe-
ueritatem pœ-
narumque a¬
trocitatem. 9.
ſeptima. 2.C.
de vere. iur.
enucle.

e Heredes na-
turali etian
luie non te-
nentur delicte
defuncti.

d Crimẽ mor-
te extinguitur,
ideoque non
tranſit in he-
redem delin-
quentis. vt hie.
item in fide-
iuſſione pro
maleficio.

e Heredes fu-
tis tenentur
condictione
furtiua ſiue ad
cos peruenerit
res, ſiue non
eruenerit.
J Furti heres
etiã agere po-
teſt.

g Iniuriarum ſt

actio non an
tea in bonis
noſtris eſt quã
litem ſuper ea

fuerimus con-

teſtati. adlee.
penalis. ſup.to.
l, Falcidia,

do.l. iure ſuccurſum. & Cſo. ma.l.dos à patre.
a Ratihabitie a J Agere ex ſtipulatu vt pecuniam reſtituat: nona ergo trahi-
tur retro ratihabitio:vt Seol. bonorum. & ſic eſt contrà S. de ſol. l.
eum decem mihi.S ſi fideiuſſor. Sol. vt ibi.
b J Condictioſob cauſam datorũ, vel indebiti, vel ſine cauſa, vel

etiã furtiua:vt no. S.eo.
l ſi ſine. in prin. J Et no.
hie arg. quod qui tu-
tus Peſt except.ixxan.
ſi ſoluat, repetere po-
teſt:vt arg ſupr. de adm.
tu l. ſi pupillus.

DE PRIVATIS
delictis.
Poſt obligationes ex con-
tractibus ponit delicta.
luilis.ICASVS.
s Regula ciuilis
eſt, vt ex delictis defú-
ctoru pœnales actiones
non detur in heredes,
ſeu ceteros ſucceſſo-
res-hinc eſt quod actio
furti nõ datur in here¬.
des furis. Secudô dicit
quod actio ad exhibẽ-
dum datur in heredẽ,

ſiue poſſideat rem, ſiue

dolo deſiit poſſidere.
Item & rei vindicatio.
Itẽ condict. furti datur
in heredem. Tert ô di-
cit quod actio furti, itẽ
actio legis Aquiliæ, vt
actio inuriarum, non
datur heredi. Quartô
dicit: Si ſeruus meus
fecit tibi furtú, vel de-
dit tbi damnum, vel
rapuit tibi rẽ, h actio-
nes que oriutur ex pre-
dictis delictis, ſequutur
ſeruum hinc eſt quod
ſi ſeruus deſinat inte-
rim eſſe meus, & effi-
ciatur alterius, tenebi
tur nouus dominus, &
non ego. FRANC.
cCiuilis necminus
hoc natura dictat. & eſt
hæs cõſtitutio Inſtit: de
perpet. act. . non autem.
a Ciuilis conſtitutio.
Iuris ciuilis regula. Sie
l.91. S. nunc videamus.
S. de verb.obl. CVIAC.
dJ Actionibus ex de-
lictis d venientibus, ſe-
cus ſi ex cõtractu:vtS.
de nau fœn. l. fin. Itẽ ex
contractu intellige de-
lictú: vt ſuprà de actio.
& obl. l.ex contractibus.
& de his not. Cod ne ex
delic defun.l. j. AcCVR.
Nec cateros quidem
ſucceſſores. Vide ſcripta
ad tit. Cex delict. defun-
cti in quan hered. CVI.
e Poſſunt. ex perſo-
na defuncti, ſed ex ſua
contrectatione ſic.
f 5 Eos. ſ ſucceſſores
pradictos: & quod di-
cit j.condictio.ſe fur-
tiua, ſiue ad eos perue-
nerit, ſiue nonrõ de
condict furt. l ſi pre fure.
S fi. & l-ex cauſa. & In-
lit. de obliex delic S fin.
g S Conſtat vt t Inſtit.
de perpe.ac.SjACCVR.
h Non competit.
quia non ntelligrtur
ante in bonis noſtris
eſſe, quam litem con-
teſtat fucrimus:vt in-

Defectus ſuperueniens ex parte
ratum habentis, ex legis diſpoſitione
expedit ratihabitionem. BART.
1. Procurator cu ab eo es alie-
nu exegerat, qui tẽpore liberare-
tur, ratam rem dominum habitu-
rum cauit: deinde poſt tempus li-
berato iam debitore, dominus ra-

frà de iniur. l. iniuriarum.S. ij. ACCVRS.

ſeruus. & j. arb. furt. caſl furtum. S. pe.

agere a cù procuratore exiſtima-
uit: cum iam debitor liberatus ſit.
argumentum rei, quod ſi nulla ſti-
pulatio interpoſita ſit, cõdictio b
locum aduerſus procuratorẽ ha-

bitura ſit in locum autem condi-
l ctionis interponi ſtipulationem.

O O&Sl s l& exgoo&gyoo us

LIBER

XLVIIJ.

DE PRIVATIS DELICTIS.

TITVLVS I.

Quia iam videbatur perogiſſe actlonum
Digeſta, ei nune, vt ita dicam, nouus actio-
num naſcitur ordo. Prior nempe ordo eſt a¬
ctionum priuatari de proprietate vel quaſi
proprietate, de poſſeſſione vel quaſi poſſeſſio-
ne, de obligationibus vel quaſi obligationi-
bus, qua ſcilicet ex contractibus oriuntur
aut quaſi contractibus, qui abſolutus eſt.
Hic nouus actionum & ſeueriorum & a¬
trociorum, & tam priuatarum quam pu-
blicarum ex delictis ſiue criminibus & qua-
fi delictis, atque etiam actionum fiſcalium,
quarum aque ingens numerus, quem in hic
locum referri & reſeruari placuit. Et noua
igitur quadam ſunt actionu Digeſta. Quia
verô ex delictis ſiue criminibus actiones a¬
liæ ſunt priuatæ, alia extraordinariæ, alie

populares, aliæ publitæ, de ſingulis ordine tra.

ctat ac primum de priuatis, qua ſcilicet ex
priuatis delictis oruntur, vel ciuiles, vt in-
iuriarum ex lege Cornelia, & damni ex le-
ge Aquilia, de qua tamen e re nata ante-
uertit dicere lib ix. & furti nec manifeſti,
vel honorariæ, vt furti manifeſti & bonis
raptis, vel etiam iniuriarum ex pratoru
edicto. Hac priuata delicta dicuntur quate-
nus ex eis agunt forenſi actione hi ad quos
ea res potiſſimum pertinet. ſed poſſunt tamé
quadam eſſe publica & eorum nomine iudi-
cium publici, vt ſi hominibus coactis dam-
num datum vel ſi raptum ſit, vel illata a¬
trox iniuria. Et hoc titulo proponit de priua-
tis delictis generales regulas, vt qua ex eis
naſcuntur pœnales actiones heredes non te-
neant, & ve non conſumat alia aliam ſi
plura delicta concurrant, & vt de priuatis
delictis iure ordinario experiri liceat, vel ex-
tra ordinem, veluti de furto actione in du-
plum aut quadruplum apud iudicem dati,
vel extra ordinem apud prafectum vrbi vſ-
que ad exilij pœnam, vt Oroſius IIII.
ſcribit leges furtum multæ pecunia coercere
aut ad ſummum exilij,l. 1. de fur. bal ope-
ris publicis temporarij. Vtroque modo furti
non coercetur. l interdum. qui furem
tit. ſeq.Et recte in titulo, Delictis, non cri-
minibus: nam delicta proprie ſunt priuata,
crimina publica. l. 131. in fi. de verb. ſi-
gn.l. 17. S. noxas.de ædil. edic.CVIAC.
Has lex diuiditur in tres partes
principales. Primo loquitur quando
actioex delicto tranſit contra heredes.
Tertio, quando tranſit contra eumde,
mutatione conditionis. Secunda ibi,
heredem. Tertia ibi, non tantum. Pri-
ma pars ſubdiuiditur in duas partes,

primo loquitur de actione pœnali, ſe-

cundô de perſecutoria. Secunda ibi,
ſed quamuis. BART.

1. VLPIANVS libro quadragenſimo-
primo ad Sabinum.

A IVILIS conſtitu-
N tio e eſt, pœnalibus
ſ actionibus here-
des non teneri, nec
l cœteros quidẽ ſuc-
ceſſores . idcirco nec furti con-
ueniri poſſunt f: Sed quamuis fur-
ti actione non teneantur, attamẽ
ad exhibendum actione teneri
eos f oportet, ſi poſſideant: aut
dolo fecerint quo minus poſſi-
deant. Sed enim & vindicatione
tenebuntur re exhibita. Item con-
dictio aduerſus eos competit.
1. Heredem autẽ furti agere
poſſe, æque conſtat 8. Executio
enim quorumdam delictoru here-
dibus data eſt.Ita & legis Aquiliæ
actionem heres habet: ſed iniuria-
rum actio heredi non competit l.
2. 5 Non tantûm in furti, ve-
rûm in cæteris quoque actioni-
bus quæ ex delictis riuntur, ſiue

placet, vt noxa caput ſequatur.
Glo. diuidit hanc leg. in duas par-
tes: ſed Bartin quatuor. Primo ponit
regulam. Secundo probat eam qua-
tuor modis, vel exemplis. Tertiô for-
mat vnam quaſtionem circa prædi-
cta. Quartô redit ad regulam, & eam
probat tribus aliis exemplis. Secunda
ibi, qui ergo hominem. Tertia ibi, item
quæſitum. Quarta ibi, item ſi quis.
BART.
II. IDEM libro quadragenſimoter-
tio ad Sabinum.
NVnquan plura delicta con-
currential faciunt vt. vllius
impunitas detur. Neque enim de-
lictum ob aliud Pdelictu minuit
pœnã. 1. JQui igitur hominẽ



tam rem habet. Poſſe debitorem

callfin. Sed illud d

ciuiles ſunt, ſiue honorari , id

1261 Digeſtorum Liber xlvij. Tit.j. 1262

iCiuiles. vt a actio. l. Aquil. & furt. non manifan:
,.u on man
t J Honoraria ve b’actiovi botap & uon nanifeſti.

xa. S. ſunt autem, & facit ſuprà de his qui deie vel effu.l

rt-ma vt Inſtit de no¬ l a epu

IS. cu i
l cum ionun

ti

delisu e
Noune e , , rauidee

ronit regulanm, & louot.

qua approbat per vi, fiiuu

exeplaregula eſt quod tre ue

ſi plura delicta fiant in
vnam eandem rem, &
agitur ex vno delicto,
non tollutur actiones
ex aliis delictis orta.
Primu exemplun eſt.
ſeruum meum ſubri.
puiſti, & occidiſti, pro
furto agam furti. quis
octidiſti, agam Aquil.
nec vna carum tollitur
per aliam poſtea pouit
alia exempla:que om-
nia plana ſunt.FRAN.
l Concurrentiaetiãc eDela

!
in eumdem hominem rrentia a

& camdem iem, er penan ni.
diuerſis tamen faui uant.
& ſunt exẽpla vijhu-
ius regula in iſta leg.
m 5 Ob aliud iob ſa-
tiſdationem pro alte-
ro delicto factam. Sed
contrà C. de modo mul-
Ill dI
exraordinaris: hiein quiu elt
ordnariis criminibus naris Dii
dicit. 2. Item ad re¬ tur, biagide
gulam & exempla ſe deo que
A.... adalterius in-
quentia eſt contrà J.de iuriam nre.
regiur. l nemo ex his. S. fertur.
quotiens. &ſuprà de act.
& obli. l. qui ſeruum. in
prin. & l plura. quibus
dicitur vna tantum
agi. Sol. hle ex plu-
ribus factis plures ad-
mittuntur actiones,
quarum vnamquam-
que ſortiri effectum
neceſſe eſt. Illic enim
ex vno facto multa
concurrunt actiones:
idebque exigi per v¬
nam earum ſatis eſt,
niſi in id quod plus
eſſet in vna quam in
alia: vt ſuprà de act.
& obl. l.eum ex vno. &
infrà vi bo. rap. lj&
ſic intelligitur infrà de
reg.iur. lnunquamItem
ad regulam & exem-
pla ſequentia eſt con-
trà ſuprà loc l. ſi vulne-
raueris. & ſuprà de a¬
ctio. & oblig. l. qui ſer-
uum. S. ſi is. quibus di-
citur vna agi. Sed ibi
altera non ex delicto,
ſed ex contractu: hie
ambæ ex delicto. Item
& ibi amba perſecuto-
riaæ, hic non:ſed ſaltem
eſt altera penalis.
4. Item intellige re-
gulam, vtexempla di-
cunt, quando diuerſe
ſunt ſpecies delinque-
di: aliàs ſecus:vt infrà
tit j. l. inficiando. S. in-
fans. qua eſt contri-
5. Item contrà jit pl.
ſod ſi ſubripuit. Sol. vt
ibi, &ad hoe facit quo
not. S.nau cau. ſtab.t.
idem. S fin.
n Qui igitur pri-

lum.
mum exe &en

..,
 
Annotationen