DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0541
977
anes ciuiles appellantur in corpore.
qHac Nou. non abrogatur denuntiatio, aut eius vis minuitur,
ſed ea indicat penam denuntiatoribus tribus tantum caſibus,
non ideo tamen eſt minus efficax. CVIAC.
a J Cautum per auth. in eod. tit. S.j. col. vj.
h Extrinſecus. ex hoc
videtur corrigi quod eſt
ff. de rei vind. l. officium.
& ffeod. l. bona fides. vbi
dicit dominum admitti
ad vindicandum. Solut.
dicunt quidam hic ex-
trinſecus, id eſt, prter
rei dominum, vel eum
qui habeat ius in re. Sed
Ioan. dicit denunciatio-
nem ſimplicem non ad-
mitti:vt hic:ſed ſi vindi-
care vult in iudicio, po-
teſt. Dic ergo extrinſe-
cus, id eſt, prater depo-
nDenteim.
cJ Qua ſubſecuta.id eſt,
reſtiturione: ſed certe &
ea non ſubſecuta cûm
ciuiliter & naturaliter
poſſideat deponens: vt
ffeol. licet. S rei.
dDamnum quodcun-
ue fortuiti caſus.
e Pratabitur. à denun-
ciatore, ſ. deponenti: vt
in corp. S. nemini.
f Vſurarum. ſi eſt in
pecunia vel auro depo-
ſitum: & idem ſi in ſpe-
ciebus: nam ſtimantur,
& ſtimationis, datur
vſura deponenti: vt in
corp. S. j. ſic & ſuprà de
vſur. l.oleo.
g Vel publica perſona.
id eſt, magiſtratui. Inſtit.
de Attil. tut. S. penult. ne
ſoluant alicui prœben-
dam, quam ex publico
deberet habere:vt in cor.
S. huic autem.
BJ Panis. Id eſt, vtilis.
CVIACIVS.
Vperuacuam.) CA-
SVS. Si rem tuam pe-
nes me depoſuiſti, & de-
ceſſiſti heredibus reli-
ctis: & vnus egerit de-
poſiri aduersus me: &
partem ſuam conſecu-
tus eſt: & alij agere ex
negligentia ſuperſede-
rint:ſi poſtea factus fue-
ro non ſoluendo, an co-
heredes aduerſus cohe-
redem, qui partem ſuam
conſecutus eſt, habeant
regreſſum, vt partẽ il-
lam communicet, que-
ritur? Reſp. quod non.
Si quis certum. Idem
eſt in l. Lucius ff famer-
oiſcund. CVIAC.
h Confecti. ſin ſpeciem
aut quantitatem.
i Fortunam. vt quia
factus eſt nou ſoluendo,
dolo & lata culpa.
R Obnoxius. ſcoheres,
repete coheredi negli
genti.
lJIn ſpecie diuiſibili, cú
dicatur ſuam partem ac.
cepiſſe: vel accepit ſti-
mationem partis. Si au-
Ed iam cautum a eſt, ne quis
Setrinteeus s depoſteario in-
terdicat depoſiti reſtitutionem,
qua ſubſecutas, depoſitor poſ-
ſidens pulſari poterit ab eo qui
interdixit. Si contra factum fue-
rit: damnumd quodcunque ac-
ciderit ei qui vim paſſus eſt, pre-
ſtabitur ab eo qui interdixit,
necnon & tertia centeſimæ vſu-
rarum nomine, ex quo fact:
eſt huiuſmodi conteſtatio. Qui-
bus penis ſubiacet, qui vel in-
quilino dationem penſionu, vel
publicæ perſon panis in-
terdicit adminiſtrationem.
Iſta eſt notabilis lex, & hoc dicit:
Si vnus ex heredib. deponentis re-
cipit ſolummodo portionẽ quæ ſibi
cõtingit: quicquid poſtea cõtra de-
bitoré accidat, coheredibus non te-
netur. BALD.ETSALYCET.
XII. Idem A.Ioanni praf prat.
SNperuacuan veterum dif-
ferentiam e medio tollentes,
ſi quis certum y pondus auri vel
argenti confecti h vel in maſſa
conſtituti depoſuerit, & plures
ſcripſerit heredes: & vnus ex his
Mandati, vel contra. Titxxxv.
97
m J Soluat. ſic j. ? de allu. & palu. l. fin. & ffde neg geſt. ſi ex
duobus. & ffde bonis auctor. iu poſſiden.l. ſi non expedierit. S.j. & f
de condi-indebitll tutores. & ff famil erciſeund l heredes S item ſcri-
bit & l. Lucius. Sed contra in eod.tit litem Labeoin princ. Sol.
Hic alij poterat imputari culpasibi non licet enim in queſtio-
à depoſitario acceperit, alter ſu-
perſederit, vel aliàs fortuito ca-
ſu impeditus hoc facere nõ po-
tuerit, & poſteà depoſitarius in
aduerſam inciderit fortunam i,
vel ſine dolo depoſitum perdi-
derit: ſancimus, non eſle cohe-
redi eius licentiam venire con-
tra eum coheredem ſuum, & ex
eius parte auellere, quod ipſe ex
ſua parte conſequi minimè po-
tuit, quaſi eo quod coheres ac-
cepit, communi conſtituto:cûm
ſi certæ pecuniæ depoſit fue-
rint, & ſuam partem vnus ex
coheredibus acceperit, nemini
veniat in dubium bene eum ac-
ce piſſe partem ſuam, & non de-
bere aliã partem attingere. No-
bis etenim non videtur eſſe ho-
mo obnoxius , neque in maſ-
ſa, neque in ſpecie l: neque in
pecunia numerata, qui ſuã par-
tem ſuſcepit: ne induſtria pe-
nas deſidi ſoluat m. Si enim &
alius heres tempora opportuna
quemadmodum coheres eius
obſeruaſſet: & ſuum vterque
reciperet, & ſequentibus alter-
cationibus minimè locus relin-
contingentem ſibi portionem queretur *.
MANDATIn, VEL CONTRA.
TITVLV S
XXXV.
DEoſſttun re tonrabitur ſieutuuu, commodatum pignu Mandatum au-
tem cõtrahitur nudo conſenſu vno rogante & altero recipiente ſe id quod roga-
tur daturi facturmve. Mandat igitur eſt conuentio, qua is qui quid rogatur pro-
curatoris animo id ſe recipit gratuitô daturã facturumve. Hac duo verba Rogo &
Recipio, citra ſtipulationem perficiunt mandatu. l.I. D.eod.l quidam. D.de her.
inſt.l.1. S except. D quar. rer act. non detl. ſi negotiuml. ſi ſerui mei. D. de neg.
geſ.& recte Virgilius, Idem orans mãdata dabat:nam & mando verbum eſt pre-
carium. Mandamus libero homini: Imperamus villicu aut ſeruo: Cicerot de Orat. Si
mandandum aliquid procuratori de agricultura vel imperandi villico ſit. Addidi
procuratoris animo, propter l.idémque.S. ſi quis. .eo & l.2. de proxen. Titulus
autem ſatis indicat & ex hoc negotio eſſe actions vltro citrôque: quam inuenio duo-
bus caſibus etiã finito mandato morte vel capitis minutione mandatoris re nondum
ſecuta competere, ſi procurator ignorans mortem domini mandat expleuerit.ll inter.
S.I. D. eod ſi heredi ex parte mandauerim vt fundi hereditarium emeret, & eme-
rit ſciens poſt mortẽ meam.lqui negotia. S. cum heres. D. eod. vt non abs re dubi
taretur olim an actio mandati daretur in heredem, qua non cœpiſſet in defunctum:
legimus enim Ciceronis 2. ad Herennium M. Druſum pratorem reddidiſſe iudicium,
Quod cum herede mandati ageretur, Sex. Iulium non reddidiſſe. CvIAC.
Procurator pecuniam verſam
in vtilitatem domini repetit per
actionem mandati: de ſalario au-
tem prætoris eſt notio. BALD.
I. Impp. SEVERVS & ANTONINVS
AA. Leonidæ.
y Duersus eum cuius ne-
a gotia geſta ſunt , de pe-
T cunia quam de propriis
tem decẽ( homines puta) eſſent depoſiti: nec quinque poſſent
vni reſtitui, cû in quolibet medietas remanſit. Sed ſecus a in
quantitatibus:vt ffade ſolut l. cum Stichus & Pamphilus. & ffeod.
l-j.S ſi pecunia. & per hoc eſt: quia ſi quis rogatur reſtituere he-
reditatem retenta certa quantitate, il lam totam retinet de por-
tione ſua. Sed ſi Progetur reſtituere retento pradio, alia portio
prdij à coherede qui dominium haber accipitur: vt fad Tre-
boll l deducta. nummus acceptis. & de leg ijl cim pater in princ.
opibus P, vel ab aliis mutuo ac-
ceptam erogaſti, mandati a¬
ctione pro ſorte & vſuris po-
tes experiri. De ſalarios autem
quod promiſit, apud praeſi-
demZ prouinciæ cognitio præ-
bebiturt.
Actio mandati competit ad pe-
cuniam ſolutam à mandatario, &
ne ponatur quando fuit
& quando nou fuit in
culpain reſponſione ta-
men ponit tantum qua-
do fuit in culpa. Item
contra. ffipro ſo. l. verum.
S ſi cum tres. vbi vnus de
tribus ſociis quod exigit
ab alio, cõmunicat cum
tertio. Solu. ſpeciale ibi:
quia fraternitatemb ha-
bet ſocietas: vt in e. l.
in prine.
MANDATI, VEL
contra.
Expoſuimus ſupra de
contractibus qui re cõtra-
huntur, vt de depoſito, &
pignore, & indebito, &
mutuo, & commodato.
Nunc videamus de con-
tractibus in quibus ſolo
conſenſu naſcitur obliga-
tio. Et quia inter eos ex-
cellentior eſt contractus
mandatiſtrahit enim ori-
ginem ex officio & amici
tia) ideo prius videndum
eſt de mandato. Viden-
dum quid ſit mandatum,
& vnde dicatur manda-
tum, qualiter contraha-
tur, & inter quas perſo-
nas y in quibus rebus,
quot modis, & quando
naſcatur actio mandati
directa, vel contraria, &
quando competant, & in
quantum, & quales ſint.
AZo.
S Directa quæ man-
datori datur, contraria
que procuratori, vel
mandatario. Vtraque eſt
bon fidei. In vtramque
vſur veniunt ex mora
arbitrio iudicis. Sed di-
recta tantum eſt famo-
ſa. CVIAC.
n Mandati. vel aliàs,
de mandato.
Duersus. CASVS.
Si mandato tuo
negotia tua geſſi, & ali-
qua impendi, vel pecu-
mam mutuo accepi vt in
ea impenderem: non ſo-
lum ſortem, ſed etiã vſu-
ras, actione mandati cõ-
ſequi potero: & ſalarium
quod mihi promiſiſti,
mihi reſtitui prouidebit
iudex.VIVIANVS.
0 Geſta ſunt. cum
mandato.
p Opibus. quas fœne-
rare conſueueris:vt ff.de
vſu l.qui ſemiſſes. S.fi-
q Acceptã. ſub vſuris.
rEt vſuris. etiam ſine
mora: vt ff-eod. l.ſi ver
non remunerãdi. ſi mihi.
ſ Salario. certo & pro-
miſſoc animo remune-
randi laborem: vtff. eo. l ſi remunerandi. in princ.
e Salario. Mandatum mercedem non recipit vel quodcumque
mercedis loco, ſalarium tamen recipit, vt hic, & l.idémque. S.
idem Labeo ff eod. Vt procuratores, ſic mandatores quidam ſala-
riarij ſunt. CvraC.
SApud praſidem. Id eſt, vt ait l. ſalarium. ffeod extra ordinem.
Vide not. ad eam. CVIAC.
tJ Prabebitur vtrum fuerit licitum, vel non;certu, vel incertum.
Hh 5 Et
anes ciuiles appellantur in corpore.
qHac Nou. non abrogatur denuntiatio, aut eius vis minuitur,
ſed ea indicat penam denuntiatoribus tribus tantum caſibus,
non ideo tamen eſt minus efficax. CVIAC.
a J Cautum per auth. in eod. tit. S.j. col. vj.
h Extrinſecus. ex hoc
videtur corrigi quod eſt
ff. de rei vind. l. officium.
& ffeod. l. bona fides. vbi
dicit dominum admitti
ad vindicandum. Solut.
dicunt quidam hic ex-
trinſecus, id eſt, prter
rei dominum, vel eum
qui habeat ius in re. Sed
Ioan. dicit denunciatio-
nem ſimplicem non ad-
mitti:vt hic:ſed ſi vindi-
care vult in iudicio, po-
teſt. Dic ergo extrinſe-
cus, id eſt, prater depo-
nDenteim.
cJ Qua ſubſecuta.id eſt,
reſtiturione: ſed certe &
ea non ſubſecuta cûm
ciuiliter & naturaliter
poſſideat deponens: vt
ffeol. licet. S rei.
dDamnum quodcun-
ue fortuiti caſus.
e Pratabitur. à denun-
ciatore, ſ. deponenti: vt
in corp. S. nemini.
f Vſurarum. ſi eſt in
pecunia vel auro depo-
ſitum: & idem ſi in ſpe-
ciebus: nam ſtimantur,
& ſtimationis, datur
vſura deponenti: vt in
corp. S. j. ſic & ſuprà de
vſur. l.oleo.
g Vel publica perſona.
id eſt, magiſtratui. Inſtit.
de Attil. tut. S. penult. ne
ſoluant alicui prœben-
dam, quam ex publico
deberet habere:vt in cor.
S. huic autem.
BJ Panis. Id eſt, vtilis.
CVIACIVS.
Vperuacuam.) CA-
SVS. Si rem tuam pe-
nes me depoſuiſti, & de-
ceſſiſti heredibus reli-
ctis: & vnus egerit de-
poſiri aduersus me: &
partem ſuam conſecu-
tus eſt: & alij agere ex
negligentia ſuperſede-
rint:ſi poſtea factus fue-
ro non ſoluendo, an co-
heredes aduerſus cohe-
redem, qui partem ſuam
conſecutus eſt, habeant
regreſſum, vt partẽ il-
lam communicet, que-
ritur? Reſp. quod non.
Si quis certum. Idem
eſt in l. Lucius ff famer-
oiſcund. CVIAC.
h Confecti. ſin ſpeciem
aut quantitatem.
i Fortunam. vt quia
factus eſt nou ſoluendo,
dolo & lata culpa.
R Obnoxius. ſcoheres,
repete coheredi negli
genti.
lJIn ſpecie diuiſibili, cú
dicatur ſuam partem ac.
cepiſſe: vel accepit ſti-
mationem partis. Si au-
Ed iam cautum a eſt, ne quis
Setrinteeus s depoſteario in-
terdicat depoſiti reſtitutionem,
qua ſubſecutas, depoſitor poſ-
ſidens pulſari poterit ab eo qui
interdixit. Si contra factum fue-
rit: damnumd quodcunque ac-
ciderit ei qui vim paſſus eſt, pre-
ſtabitur ab eo qui interdixit,
necnon & tertia centeſimæ vſu-
rarum nomine, ex quo fact:
eſt huiuſmodi conteſtatio. Qui-
bus penis ſubiacet, qui vel in-
quilino dationem penſionu, vel
publicæ perſon panis in-
terdicit adminiſtrationem.
Iſta eſt notabilis lex, & hoc dicit:
Si vnus ex heredib. deponentis re-
cipit ſolummodo portionẽ quæ ſibi
cõtingit: quicquid poſtea cõtra de-
bitoré accidat, coheredibus non te-
netur. BALD.ETSALYCET.
XII. Idem A.Ioanni praf prat.
SNperuacuan veterum dif-
ferentiam e medio tollentes,
ſi quis certum y pondus auri vel
argenti confecti h vel in maſſa
conſtituti depoſuerit, & plures
ſcripſerit heredes: & vnus ex his
Mandati, vel contra. Titxxxv.
97
m J Soluat. ſic j. ? de allu. & palu. l. fin. & ffde neg geſt. ſi ex
duobus. & ffde bonis auctor. iu poſſiden.l. ſi non expedierit. S.j. & f
de condi-indebitll tutores. & ff famil erciſeund l heredes S item ſcri-
bit & l. Lucius. Sed contra in eod.tit litem Labeoin princ. Sol.
Hic alij poterat imputari culpasibi non licet enim in queſtio-
à depoſitario acceperit, alter ſu-
perſederit, vel aliàs fortuito ca-
ſu impeditus hoc facere nõ po-
tuerit, & poſteà depoſitarius in
aduerſam inciderit fortunam i,
vel ſine dolo depoſitum perdi-
derit: ſancimus, non eſle cohe-
redi eius licentiam venire con-
tra eum coheredem ſuum, & ex
eius parte auellere, quod ipſe ex
ſua parte conſequi minimè po-
tuit, quaſi eo quod coheres ac-
cepit, communi conſtituto:cûm
ſi certæ pecuniæ depoſit fue-
rint, & ſuam partem vnus ex
coheredibus acceperit, nemini
veniat in dubium bene eum ac-
ce piſſe partem ſuam, & non de-
bere aliã partem attingere. No-
bis etenim non videtur eſſe ho-
mo obnoxius , neque in maſ-
ſa, neque in ſpecie l: neque in
pecunia numerata, qui ſuã par-
tem ſuſcepit: ne induſtria pe-
nas deſidi ſoluat m. Si enim &
alius heres tempora opportuna
quemadmodum coheres eius
obſeruaſſet: & ſuum vterque
reciperet, & ſequentibus alter-
cationibus minimè locus relin-
contingentem ſibi portionem queretur *.
MANDATIn, VEL CONTRA.
TITVLV S
XXXV.
DEoſſttun re tonrabitur ſieutuuu, commodatum pignu Mandatum au-
tem cõtrahitur nudo conſenſu vno rogante & altero recipiente ſe id quod roga-
tur daturi facturmve. Mandat igitur eſt conuentio, qua is qui quid rogatur pro-
curatoris animo id ſe recipit gratuitô daturã facturumve. Hac duo verba Rogo &
Recipio, citra ſtipulationem perficiunt mandatu. l.I. D.eod.l quidam. D.de her.
inſt.l.1. S except. D quar. rer act. non detl. ſi negotiuml. ſi ſerui mei. D. de neg.
geſ.& recte Virgilius, Idem orans mãdata dabat:nam & mando verbum eſt pre-
carium. Mandamus libero homini: Imperamus villicu aut ſeruo: Cicerot de Orat. Si
mandandum aliquid procuratori de agricultura vel imperandi villico ſit. Addidi
procuratoris animo, propter l.idémque.S. ſi quis. .eo & l.2. de proxen. Titulus
autem ſatis indicat & ex hoc negotio eſſe actions vltro citrôque: quam inuenio duo-
bus caſibus etiã finito mandato morte vel capitis minutione mandatoris re nondum
ſecuta competere, ſi procurator ignorans mortem domini mandat expleuerit.ll inter.
S.I. D. eod ſi heredi ex parte mandauerim vt fundi hereditarium emeret, & eme-
rit ſciens poſt mortẽ meam.lqui negotia. S. cum heres. D. eod. vt non abs re dubi
taretur olim an actio mandati daretur in heredem, qua non cœpiſſet in defunctum:
legimus enim Ciceronis 2. ad Herennium M. Druſum pratorem reddidiſſe iudicium,
Quod cum herede mandati ageretur, Sex. Iulium non reddidiſſe. CvIAC.
Procurator pecuniam verſam
in vtilitatem domini repetit per
actionem mandati: de ſalario au-
tem prætoris eſt notio. BALD.
I. Impp. SEVERVS & ANTONINVS
AA. Leonidæ.
y Duersus eum cuius ne-
a gotia geſta ſunt , de pe-
T cunia quam de propriis
tem decẽ( homines puta) eſſent depoſiti: nec quinque poſſent
vni reſtitui, cû in quolibet medietas remanſit. Sed ſecus a in
quantitatibus:vt ffade ſolut l. cum Stichus & Pamphilus. & ffeod.
l-j.S ſi pecunia. & per hoc eſt: quia ſi quis rogatur reſtituere he-
reditatem retenta certa quantitate, il lam totam retinet de por-
tione ſua. Sed ſi Progetur reſtituere retento pradio, alia portio
prdij à coherede qui dominium haber accipitur: vt fad Tre-
boll l deducta. nummus acceptis. & de leg ijl cim pater in princ.
opibus P, vel ab aliis mutuo ac-
ceptam erogaſti, mandati a¬
ctione pro ſorte & vſuris po-
tes experiri. De ſalarios autem
quod promiſit, apud praeſi-
demZ prouinciæ cognitio præ-
bebiturt.
Actio mandati competit ad pe-
cuniam ſolutam à mandatario, &
ne ponatur quando fuit
& quando nou fuit in
culpain reſponſione ta-
men ponit tantum qua-
do fuit in culpa. Item
contra. ffipro ſo. l. verum.
S ſi cum tres. vbi vnus de
tribus ſociis quod exigit
ab alio, cõmunicat cum
tertio. Solu. ſpeciale ibi:
quia fraternitatemb ha-
bet ſocietas: vt in e. l.
in prine.
MANDATI, VEL
contra.
Expoſuimus ſupra de
contractibus qui re cõtra-
huntur, vt de depoſito, &
pignore, & indebito, &
mutuo, & commodato.
Nunc videamus de con-
tractibus in quibus ſolo
conſenſu naſcitur obliga-
tio. Et quia inter eos ex-
cellentior eſt contractus
mandatiſtrahit enim ori-
ginem ex officio & amici
tia) ideo prius videndum
eſt de mandato. Viden-
dum quid ſit mandatum,
& vnde dicatur manda-
tum, qualiter contraha-
tur, & inter quas perſo-
nas y in quibus rebus,
quot modis, & quando
naſcatur actio mandati
directa, vel contraria, &
quando competant, & in
quantum, & quales ſint.
AZo.
S Directa quæ man-
datori datur, contraria
que procuratori, vel
mandatario. Vtraque eſt
bon fidei. In vtramque
vſur veniunt ex mora
arbitrio iudicis. Sed di-
recta tantum eſt famo-
ſa. CVIAC.
n Mandati. vel aliàs,
de mandato.
Duersus. CASVS.
Si mandato tuo
negotia tua geſſi, & ali-
qua impendi, vel pecu-
mam mutuo accepi vt in
ea impenderem: non ſo-
lum ſortem, ſed etiã vſu-
ras, actione mandati cõ-
ſequi potero: & ſalarium
quod mihi promiſiſti,
mihi reſtitui prouidebit
iudex.VIVIANVS.
0 Geſta ſunt. cum
mandato.
p Opibus. quas fœne-
rare conſueueris:vt ff.de
vſu l.qui ſemiſſes. S.fi-
q Acceptã. ſub vſuris.
rEt vſuris. etiam ſine
mora: vt ff-eod. l.ſi ver
non remunerãdi. ſi mihi.
ſ Salario. certo & pro-
miſſoc animo remune-
randi laborem: vtff. eo. l ſi remunerandi. in princ.
e Salario. Mandatum mercedem non recipit vel quodcumque
mercedis loco, ſalarium tamen recipit, vt hic, & l.idémque. S.
idem Labeo ff eod. Vt procuratores, ſic mandatores quidam ſala-
riarij ſunt. CvraC.
SApud praſidem. Id eſt, vt ait l. ſalarium. ffeod extra ordinem.
Vide not. ad eam. CVIAC.
tJ Prabebitur vtrum fuerit licitum, vel non;certu, vel incertum.
Hh 5 Et