DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1979#0573
104I
I amantiptt. JC A
lto prædim emiſti, &
fitum dominium, quritur
Si quis alteri, vel ſibi, &c. Titl.
SVS. Filio tuo in poteſtate tua conſtitu- mili, qu redditur ff. de auct.tut. l pupillus. S. ſane ſi quidem& J.
emancipato tradidiſti:an ſibi ſit acqui-
? Reſp. quod ſic.idem eſt ſi tu paſſus
iſti eum in poſſeſſione fundi eſſe.
irt emne paialis ſeus à de inoſfi de l y éb& de proda
L ſiue poſſidetis. & j. de
dona ſiue.
Voluntate. quod ſuf-
ficit:vr Jde acquir, poſſl.
minus. & S, de contrah.
emp.l non idcircoin prin.
ACCvRs.
AncipiJCAsvS. Si
mater tua tuo no-
mine & fratris, cui ſcili-
cet fratri ſucceſſiſti, fun-
dum comparauit, & tibi
fratrique tuo traditus
eſt: licet in inſtrumento
venditionis contineatur
quod ipſa pecunia ſua
comparauit ipſum, eo
non obſtante fundum
perſequi poteris.
e 5 Fratris tui. ſcilicet
nomine.
d Empta. ſcil. à matre
veſtro nomine.
e Contineatur. hoc e¬
nim non probat ſua: vt
& S. de probatl. ad pro-
bationem j.
* Patene.
Vamuis.JCASVS.
Si maritus fundum
comparauit: & in in-
ſtrumento ſeribi fecerit,
quod ſocrus ſua eme-
rit, cûm in veritate non
emit: magis inſpicitur
quod in veritate actum
eſt, quàm quod ſimula-
te conceptum eſt. vnde
illa nec totum, nec par-
tem fundi vindicare po-
terit.
aJQuamuis. Nam ple-
rique nolunt nomina
ſua publicari. l. pupillus.
de auctor-tutor. l penul.
J. de contrah ſtipul. edict.
Iuſt 7.CVIAC.
aInſcribit, qui f Inſcripſeris. id eſt a,
inſcribi fecit. inſcribi feceris. ſie ff de
his qui not infal furtiS.
mandati. 2. Vel dic pro-
prié, tu tamen emebas
ſecundûm vtramque ex-
poſitionẽ. & aliud age-
b Inſtrumẽo batur, & aliud ſimula-
publico re batur:vt & S. plus valere
adſtipulantur. 2
raſumptio- quod agi. lſi quis. & jl.
nes: præſumi- proxim. & l.multum. In-
tur enim ve- ſtrumento Dtamen ſta-
rum, ſolenne, tur prima e facie: vr S.
&ſcriptun de de probatio. l. cum pre-
mandato con-
cibus.
trahentiû. ad-
de Alciatii,. gS Tenens.ſ-tu..
praſumpi.13. h Tabulas. id eſt, ſcri-
Bertrãdum 4 pturam.
conſilI. . 12. 2. -..
ropria. CA-
e Contratus CVn prori enna
talis praſumi- SVS. Ex pecun.
tur, qualis ap- tua, & tuo nomine fun-
aret in pri- dum comparaſti: in in-
paret in pri- dum compararr..
ma ſui figura, ſtrumento venditionis
nec enim pr nomen vxoris cauſa ho-
ſumitur ſimu¬ r.cn:
. idenn noris inſcribi feciſti: il-
latio: ideõque l’t .. c.
ſimulationem la inſtrumentum ſurri-
dicenti, onus puit, & in filiam fun-
robani in dum tanquam ſuum ti-
ioit.v Bertr. tulo donationis tranſtu-
.ſoco. 1IE.
t te comparan¬ lit, numquid tibi præiu-
tem poſſeſſiones, dicauit, quritur? Reſp.
d Na ide eſt,
I1. Imp. ALEXAND. A. Septima f
& aliis.
Iemãcipatis? vobis fundos
quos nomine veſtro cum in
poteſtate ageretis, pater emerat,
tradidit, vel in poſſeſſione eo-
tum voluntate b patris fuiſtis,
dominium acquiſiſtis.
Numerans precium alioemente,
non quarit fil doniniſt
nomen emptoris fuerit appoſitũ ſi-
mulaté. BALD. Vel ſic: Miniſtro
non quaritur dominium, licet nu-
merauerit precium. SALYCET.
1I1. Idem A. Patrimo*.
MAneipia quorun memi-
niſti, ſſi vt proponis) no-
mine tuo, itémque fratris tuis,
cui ſucceſſiſti, empta d, vobis
tradita ſunt, licet inſtrumento
emptionis matrem tuam pecu-
nias numeraſſe contineature,
perſequi ea more iudiciorum
non prohiberis.
Probat ſimulatione nihil pro-
deſt habere penes ſe inſtrumẽtum:
tamen in dubio non praſumitur ſi-
mulatioh.dtext.cum glo. BALD.
IV. Impp. VALERIAN. & GALLIEN.
AA. & VALERIAN. Caſ. Cyrillo.
Vamuis inſtrumẽto em-
QVmis ſoerus nomen n
ſcripſeris f: tamen ſi poſſeſſio-
nem tenens g dominus effectus
es, ob eam rem fruſtra calum-
niam mulieris, quamuis ipſa cõ-
tractus tabulas h habeat, refor-
midas.
Si vir emẽs in veritate, facit ap-
poni nomen vxoris in inſtrumento
ſimulaté, acquiritur viro, non vxo-
ri:& vxor poſſidens tenetur resti-
tuere rem cum fructibus taxatis à
iudice. BALD. Vel ſic: Si maritus
de vxore confiſus inſtrumentu em-
ptionis ſcribi fecit in perſona vxo-
ris, & vxor contra fidem rem em-
ptam contulit in filiam, non præiu-
dicatur marito petenti rem cum
fructibus reſtitui, probatu ſimula-
tione inſtrumenti. SALYCET.
V. Impp. DIOCLETIANVS & MAxI-
MIANVS AA. Vero.
Vm propria pecuniai tua
Ce ompmaranre poſſeſio-
nem quondam vxoris tuæ no-
mẽ tantummodô accommodaſ-
ſe dicas, eãdémque occaſione
cuſtodiæ ſul commiſſorû in-
ſtrumẽtorum contra bonam fi-
quod non: ſed poſt recuperabis fructus quos percepit, eſtima-
ſi aliqua emiſ-tione taxata. ſi probaueris te emiſſe, & gratia honoris inſtru-
ſet pecunia,
hre, & in litem.
veniunt. S. ſieut.
mento nomen eius inſeruiſſe.
Cum propria pecunia, ad remouendum vt de pecunia non te-
ſf de petit. here- nearis, vel quia ita fortè euenerat d.
di Cuiac. Accommodaſſe. forte
cauſa honoris:vel fortè alia ratione ſi-
de commerc. & mer. l.nobiliores.
l Sua datiui caſus.
dem proprietaté eiuſdem fun-
di vſurpaſſe dicas: rector prouin.
cie pro ſua exercitatione cogni-
tum * habens m, donationem
à nõ domina vxore tua in filiam
ſuamn collatam, nullum prœiu-
diciu dominio tuo attuliſſe: do-
centi e tibi veritatem precibus
tuis adſiſtere, reſtituere eandem
poſſeſſionem, habita etiam fru-
ctuum taxatione P, curabit..
Hæc lex eſt multum ſingularis,
& h. d. Res empta per vorem de
pecunia viri, efficitur vxoris: tene-
tur amen viro quatenus de precio
eſt locupletat. ſed res empta per
virum appoſito nomine vxoris in
inſtrumẽto, pertinet advirum, qui
in ſe concepit contracti verum ſed
ſi vir non concepit cõtractum in ſe,
ſed in perſona vxoris abſentis, con-
tractus non tenet: & ideo ex eo non
oritur obligatio:ſed tamen traditio
facta ex eo transfert dominii. h. d.
not. ſecundum BALD. Vel ſic: Si
vor emit ſibi fundum de pecunia
quam vir numerauit ſibi, fundus
vxoris efficitur, & maritus pecu-
niam ab ea repetit, quatenus locu-
pletior exiſtit. ſecus ſi maritus eme-
rit ſibi, ſed nomen vxoris in inſtru-
mento fecerit ſcribi:quia tunc fun-
dus efficitur mariti veritate attẽ-
ta, & nõ ſcriptura: & vbi vir pro-
curator vxoris concepit verba cõ-
tractus in perſonam voris, contra-
ctus eſt inutilis: & ideo neutri eo-
rum competit actio, ſed in traditio-
ne facta ex eo is cui traditur, potior
in dominio habetur. SAL.
Vr. Iidem AA. Dionyſie.
Vltú intereſt, vtrumne
A vxore tua comparãte pe-
cuniam numeraſti f, eique poſ-
ſeſſio tradita eſt: an contractu
emptionis à te nomine tuo ha-
bitos tantum vxoris nomen
pôſt inſtrumentis inſcribi fece-
ris. Nam t ſi quidem vxor tua
nomine tuo emit, elque res tra-
ditæ sut, nec in te quicquam de
his proceſſitnõ niſi de precio v
aduersus eã, in quantum tu pau-
perior, & illa locupletior facta
eſt, habes actionem. Quôd ſi tu
quidem emiſtix, & tibi tradita
eſt poſſeſſio, tantum autem no-
mẽ vxoris quõdam tuæ inſtru-
mento inſcriptum eſt: res geſtay
potior quàm ſcriptura z habe-
dium. l res qua ff de iure dot. CvrAC.
u De precio. non ergo petes rem: vt & diximus õ. eod.llquam-
uis é de rei vindl ſie.
x Si tu quidem emiſti. redit ad ſecundum.
y JRes gesta.id eſt, veritas.
1042
m Habens. hoc quod ſequitur donationem, &c.
n Filiam ſuamex alio viro. AccvRS.
OJ Docenti. quod opor-
tet te facere, cûm ſatis
ſit pro ea, inſtrumento
contineri eam emiſſe: vt
hîc, & S. de probat.l.cum .
precibus. & S plus vale.ponmn,
quod agi l. acta. & de atinnu de-
do. inter vi. & vx.l ſi filij.
& j. de contrah. & com-
mit ſtipu l ſi cum.
p Taxatione. id eſt, œ¬
ſtimatione taxata.
Vltum.) CASVS.
Mror mea com-
parauit prædium, & ſibi
traditu fuit, ego autem
numeraui venditori pre-
clum. cui acquiſitum ſit
dominium illius prædij,
quæritur? Reſpon, quod
vxori. ſi enim ſolui pre-
cium pro ea, videor ei
pretium donaſſe: ſed re-
cuperabo quatenus ſum
pauperior, & ipſa locu-
pletior. & hoc in prima.
Si verô ego comparaui,
& mihi traditum eſt: feci
tamen ſcribi in inſtru-
mento quod vxor mea
emit: mihi erit queſitum
dominium. ſed quid ſi
non vr nuncius, ſed vt
procurator volẽs nego-
tiu gerere vxoris meæ,
dixi ſie venditori, Vendis
vxori me tale prdi?
& ipſe reſpondeat: Ven-
do: cui ſit acquiſita a¬
ctio ex empto, quri-
tur? Reſpond, quod non
mihi, quia nolui: nec
vxori, quia non potui:
quia alteri paciſci, &c.
ille tamen cui facta eſt
traditio, potior erit in
dominio fundi. & hoc in
tertia.
qJMultum. tres caſus
ponit.ACCVRS.
r Numerasti. ſcilicet
ipſi mulieri vt emeret,
volens tu vir ei donare.
& ſic habent locum ſe-
quentia. aliàs ſi vendi-
tori numeraſſes ſimili-
ter volens ei donare, in
ſolidum teneretur: vt ff.
de don inter vir. & vxor.
l. quod autem. S. ſi vxor.
& l. ſi cum mulier. & j
de donat. inter virum &
vxol. & ſi de tua.
ſHabito. & te pecu-
niam numerante.
t Nam. redit ad pri-
mum.
Nam ſi quidem. Non
habes rei vindicationẽ.
Soli enim pupilli & mi-
lites ſi ex eorum pecu-
nia res empta ſit à tuto-
re vel procuratore, vti-
lem vindicationem ha-
bent. At non ſiquidem
res pecunia dotali em-
pta ſit, vxori datur vtilis
vindicatio, niſi in ſubſi-
a Scripturæ in
dubio ſtamus.
tantiſper dum
contrarium
z Scriptura Sed interim ſtatura ſcriptur: vtS de proba. l. cum probetur.
5 precibus
I amantiptt. JC A
lto prædim emiſti, &
fitum dominium, quritur
Si quis alteri, vel ſibi, &c. Titl.
SVS. Filio tuo in poteſtate tua conſtitu- mili, qu redditur ff. de auct.tut. l pupillus. S. ſane ſi quidem& J.
emancipato tradidiſti:an ſibi ſit acqui-
? Reſp. quod ſic.idem eſt ſi tu paſſus
iſti eum in poſſeſſione fundi eſſe.
irt emne paialis ſeus à de inoſfi de l y éb& de proda
L ſiue poſſidetis. & j. de
dona ſiue.
Voluntate. quod ſuf-
ficit:vr Jde acquir, poſſl.
minus. & S, de contrah.
emp.l non idcircoin prin.
ACCvRs.
AncipiJCAsvS. Si
mater tua tuo no-
mine & fratris, cui ſcili-
cet fratri ſucceſſiſti, fun-
dum comparauit, & tibi
fratrique tuo traditus
eſt: licet in inſtrumento
venditionis contineatur
quod ipſa pecunia ſua
comparauit ipſum, eo
non obſtante fundum
perſequi poteris.
e 5 Fratris tui. ſcilicet
nomine.
d Empta. ſcil. à matre
veſtro nomine.
e Contineatur. hoc e¬
nim non probat ſua: vt
& S. de probatl. ad pro-
bationem j.
* Patene.
Vamuis.JCASVS.
Si maritus fundum
comparauit: & in in-
ſtrumento ſeribi fecerit,
quod ſocrus ſua eme-
rit, cûm in veritate non
emit: magis inſpicitur
quod in veritate actum
eſt, quàm quod ſimula-
te conceptum eſt. vnde
illa nec totum, nec par-
tem fundi vindicare po-
terit.
aJQuamuis. Nam ple-
rique nolunt nomina
ſua publicari. l. pupillus.
de auctor-tutor. l penul.
J. de contrah ſtipul. edict.
Iuſt 7.CVIAC.
aInſcribit, qui f Inſcripſeris. id eſt a,
inſcribi fecit. inſcribi feceris. ſie ff de
his qui not infal furtiS.
mandati. 2. Vel dic pro-
prié, tu tamen emebas
ſecundûm vtramque ex-
poſitionẽ. & aliud age-
b Inſtrumẽo batur, & aliud ſimula-
publico re batur:vt & S. plus valere
adſtipulantur. 2
raſumptio- quod agi. lſi quis. & jl.
nes: præſumi- proxim. & l.multum. In-
tur enim ve- ſtrumento Dtamen ſta-
rum, ſolenne, tur prima e facie: vr S.
&ſcriptun de de probatio. l. cum pre-
mandato con-
cibus.
trahentiû. ad-
de Alciatii,. gS Tenens.ſ-tu..
praſumpi.13. h Tabulas. id eſt, ſcri-
Bertrãdum 4 pturam.
conſilI. . 12. 2. -..
ropria. CA-
e Contratus CVn prori enna
talis praſumi- SVS. Ex pecun.
tur, qualis ap- tua, & tuo nomine fun-
aret in pri- dum comparaſti: in in-
paret in pri- dum compararr..
ma ſui figura, ſtrumento venditionis
nec enim pr nomen vxoris cauſa ho-
ſumitur ſimu¬ r.cn:
. idenn noris inſcribi feciſti: il-
latio: ideõque l’t .. c.
ſimulationem la inſtrumentum ſurri-
dicenti, onus puit, & in filiam fun-
robani in dum tanquam ſuum ti-
ioit.v Bertr. tulo donationis tranſtu-
.ſoco. 1IE.
t te comparan¬ lit, numquid tibi præiu-
tem poſſeſſiones, dicauit, quritur? Reſp.
d Na ide eſt,
I1. Imp. ALEXAND. A. Septima f
& aliis.
Iemãcipatis? vobis fundos
quos nomine veſtro cum in
poteſtate ageretis, pater emerat,
tradidit, vel in poſſeſſione eo-
tum voluntate b patris fuiſtis,
dominium acquiſiſtis.
Numerans precium alioemente,
non quarit fil doniniſt
nomen emptoris fuerit appoſitũ ſi-
mulaté. BALD. Vel ſic: Miniſtro
non quaritur dominium, licet nu-
merauerit precium. SALYCET.
1I1. Idem A. Patrimo*.
MAneipia quorun memi-
niſti, ſſi vt proponis) no-
mine tuo, itémque fratris tuis,
cui ſucceſſiſti, empta d, vobis
tradita ſunt, licet inſtrumento
emptionis matrem tuam pecu-
nias numeraſſe contineature,
perſequi ea more iudiciorum
non prohiberis.
Probat ſimulatione nihil pro-
deſt habere penes ſe inſtrumẽtum:
tamen in dubio non praſumitur ſi-
mulatioh.dtext.cum glo. BALD.
IV. Impp. VALERIAN. & GALLIEN.
AA. & VALERIAN. Caſ. Cyrillo.
Vamuis inſtrumẽto em-
QVmis ſoerus nomen n
ſcripſeris f: tamen ſi poſſeſſio-
nem tenens g dominus effectus
es, ob eam rem fruſtra calum-
niam mulieris, quamuis ipſa cõ-
tractus tabulas h habeat, refor-
midas.
Si vir emẽs in veritate, facit ap-
poni nomen vxoris in inſtrumento
ſimulaté, acquiritur viro, non vxo-
ri:& vxor poſſidens tenetur resti-
tuere rem cum fructibus taxatis à
iudice. BALD. Vel ſic: Si maritus
de vxore confiſus inſtrumentu em-
ptionis ſcribi fecit in perſona vxo-
ris, & vxor contra fidem rem em-
ptam contulit in filiam, non præiu-
dicatur marito petenti rem cum
fructibus reſtitui, probatu ſimula-
tione inſtrumenti. SALYCET.
V. Impp. DIOCLETIANVS & MAxI-
MIANVS AA. Vero.
Vm propria pecuniai tua
Ce ompmaranre poſſeſio-
nem quondam vxoris tuæ no-
mẽ tantummodô accommodaſ-
ſe dicas, eãdémque occaſione
cuſtodiæ ſul commiſſorû in-
ſtrumẽtorum contra bonam fi-
quod non: ſed poſt recuperabis fructus quos percepit, eſtima-
ſi aliqua emiſ-tione taxata. ſi probaueris te emiſſe, & gratia honoris inſtru-
ſet pecunia,
hre, & in litem.
veniunt. S. ſieut.
mento nomen eius inſeruiſſe.
Cum propria pecunia, ad remouendum vt de pecunia non te-
ſf de petit. here- nearis, vel quia ita fortè euenerat d.
di Cuiac. Accommodaſſe. forte
cauſa honoris:vel fortè alia ratione ſi-
de commerc. & mer. l.nobiliores.
l Sua datiui caſus.
dem proprietaté eiuſdem fun-
di vſurpaſſe dicas: rector prouin.
cie pro ſua exercitatione cogni-
tum * habens m, donationem
à nõ domina vxore tua in filiam
ſuamn collatam, nullum prœiu-
diciu dominio tuo attuliſſe: do-
centi e tibi veritatem precibus
tuis adſiſtere, reſtituere eandem
poſſeſſionem, habita etiam fru-
ctuum taxatione P, curabit..
Hæc lex eſt multum ſingularis,
& h. d. Res empta per vorem de
pecunia viri, efficitur vxoris: tene-
tur amen viro quatenus de precio
eſt locupletat. ſed res empta per
virum appoſito nomine vxoris in
inſtrumẽto, pertinet advirum, qui
in ſe concepit contracti verum ſed
ſi vir non concepit cõtractum in ſe,
ſed in perſona vxoris abſentis, con-
tractus non tenet: & ideo ex eo non
oritur obligatio:ſed tamen traditio
facta ex eo transfert dominii. h. d.
not. ſecundum BALD. Vel ſic: Si
vor emit ſibi fundum de pecunia
quam vir numerauit ſibi, fundus
vxoris efficitur, & maritus pecu-
niam ab ea repetit, quatenus locu-
pletior exiſtit. ſecus ſi maritus eme-
rit ſibi, ſed nomen vxoris in inſtru-
mento fecerit ſcribi:quia tunc fun-
dus efficitur mariti veritate attẽ-
ta, & nõ ſcriptura: & vbi vir pro-
curator vxoris concepit verba cõ-
tractus in perſonam voris, contra-
ctus eſt inutilis: & ideo neutri eo-
rum competit actio, ſed in traditio-
ne facta ex eo is cui traditur, potior
in dominio habetur. SAL.
Vr. Iidem AA. Dionyſie.
Vltú intereſt, vtrumne
A vxore tua comparãte pe-
cuniam numeraſti f, eique poſ-
ſeſſio tradita eſt: an contractu
emptionis à te nomine tuo ha-
bitos tantum vxoris nomen
pôſt inſtrumentis inſcribi fece-
ris. Nam t ſi quidem vxor tua
nomine tuo emit, elque res tra-
ditæ sut, nec in te quicquam de
his proceſſitnõ niſi de precio v
aduersus eã, in quantum tu pau-
perior, & illa locupletior facta
eſt, habes actionem. Quôd ſi tu
quidem emiſtix, & tibi tradita
eſt poſſeſſio, tantum autem no-
mẽ vxoris quõdam tuæ inſtru-
mento inſcriptum eſt: res geſtay
potior quàm ſcriptura z habe-
dium. l res qua ff de iure dot. CvrAC.
u De precio. non ergo petes rem: vt & diximus õ. eod.llquam-
uis é de rei vindl ſie.
x Si tu quidem emiſti. redit ad ſecundum.
y JRes gesta.id eſt, veritas.
1042
m Habens. hoc quod ſequitur donationem, &c.
n Filiam ſuamex alio viro. AccvRS.
OJ Docenti. quod opor-
tet te facere, cûm ſatis
ſit pro ea, inſtrumento
contineri eam emiſſe: vt
hîc, & S. de probat.l.cum .
precibus. & S plus vale.ponmn,
quod agi l. acta. & de atinnu de-
do. inter vi. & vx.l ſi filij.
& j. de contrah. & com-
mit ſtipu l ſi cum.
p Taxatione. id eſt, œ¬
ſtimatione taxata.
Vltum.) CASVS.
Mror mea com-
parauit prædium, & ſibi
traditu fuit, ego autem
numeraui venditori pre-
clum. cui acquiſitum ſit
dominium illius prædij,
quæritur? Reſpon, quod
vxori. ſi enim ſolui pre-
cium pro ea, videor ei
pretium donaſſe: ſed re-
cuperabo quatenus ſum
pauperior, & ipſa locu-
pletior. & hoc in prima.
Si verô ego comparaui,
& mihi traditum eſt: feci
tamen ſcribi in inſtru-
mento quod vxor mea
emit: mihi erit queſitum
dominium. ſed quid ſi
non vr nuncius, ſed vt
procurator volẽs nego-
tiu gerere vxoris meæ,
dixi ſie venditori, Vendis
vxori me tale prdi?
& ipſe reſpondeat: Ven-
do: cui ſit acquiſita a¬
ctio ex empto, quri-
tur? Reſpond, quod non
mihi, quia nolui: nec
vxori, quia non potui:
quia alteri paciſci, &c.
ille tamen cui facta eſt
traditio, potior erit in
dominio fundi. & hoc in
tertia.
qJMultum. tres caſus
ponit.ACCVRS.
r Numerasti. ſcilicet
ipſi mulieri vt emeret,
volens tu vir ei donare.
& ſic habent locum ſe-
quentia. aliàs ſi vendi-
tori numeraſſes ſimili-
ter volens ei donare, in
ſolidum teneretur: vt ff.
de don inter vir. & vxor.
l. quod autem. S. ſi vxor.
& l. ſi cum mulier. & j
de donat. inter virum &
vxol. & ſi de tua.
ſHabito. & te pecu-
niam numerante.
t Nam. redit ad pri-
mum.
Nam ſi quidem. Non
habes rei vindicationẽ.
Soli enim pupilli & mi-
lites ſi ex eorum pecu-
nia res empta ſit à tuto-
re vel procuratore, vti-
lem vindicationem ha-
bent. At non ſiquidem
res pecunia dotali em-
pta ſit, vxori datur vtilis
vindicatio, niſi in ſubſi-
a Scripturæ in
dubio ſtamus.
tantiſper dum
contrarium
z Scriptura Sed interim ſtatura ſcriptur: vtS de proba. l. cum probetur.
5 precibus